Cách Dạy Trẻ 4 Tuổi Học Gì để Phát Triển Toàn Diện, Thông Minh

1. Những nguyên tắc bố mẹ cần nắm khi nuôi dạy trẻ 4 tuổi

1.1 Cách từ chối một cách thoải mái khi dạy trẻ 4 tuổi

Nếu con bạn năn nỉ bạn mua thứ mà bạn không muốn cho, chẳng hạn như một trò chơi bạo lực trên máy tính, hoặc một thanh kẹo để ăn trước bữa tối, bạn phải nói "không" và giải thích lý do tại sao bạn lại từ chối con. Khi bạn đã đưa ra lời giải thích, hãy ngừng mặc cả, thương lượng hoặc thậm chí từ bỏ đề xuất vừa rồi. Tất cả những gì bạn phải làm là thiết lập các quy tắc. Thông điệp bạn muốn truyền tải đến con bạn là - bạn là cha mẹ, và bạn là người có tiếng nói cuối cùng về một số điều.

>>> Xem thêm: Cách dạy con ngoan hữu ích dành cho bố mẹ

1.2 Cách chọn từ ngữ khi dạy trẻ 4 tuổi

Những từ như "công bằng" và "hữu dụng" rất hữu ích đối với trẻ em và bạn có thể tận dụng điều này một cách hiệu quả. Ví dụ, khi con trai 4 tuổi của bạn kiên quyết không dọn bàn, bạn có thể nói: "Mọi người đã làm hết sức mình để dọn phòng. Thật không công bằng khi con không làm công việc của mình". Hoặc cảnh báo: “Khi nào con định cất đồ chơi đi?” Nếu con nói rằng con sẽ làm chúng sau bữa tối, nhưng không thực hiện chúng, bạn có thể chỉ ra trực tiếp: “Con đã không giữ lời hứa của con! Những gì con đã nói thì phải làm, bây giờ con hãy làm điều đó. " Một ý tưởng thông minh khác là bày tỏ sự ngạc nhiên. Khi một đứa trẻ đang đùa giỡn, cha mẹ thường sẽ nói: “Lại đây nữa” hoặc “Con không thể thay đổi được!” Tuy nhiên, cách tốt hơn là thể hiện sự bối rối và ngạc nhiên - mặc dù điều này có thể đòi hỏi kỹ năng diễn xuất của ngôi sao Oscar. Bạn có thể nói, "Gần đây con đã làm tốt hơn rất nhiều. Bố mẹ thực sự không muốn đánh đập con một chút nào!"

1.3 Có kỷ luật khi dạy trẻ 4 tuổi

Kỷ luật nghiêm minh không có nghĩa là hà khắc hoặc thậm chí lạm dụng. Cho dù cha mẹ đang đưa ra các quy tắc hoặc áp đặt hình phạt thì cũng nên bình tĩnh, quan tâm và cẩn thận không đe dọa con cái của mình. Đừng trừng phạt quá nhiều. Đừng tiếp tục suy nghĩ, “Làm thế nào tôi có thể dạy đứa trẻ này?” Hãy nghĩ về cách bạn có thể giúp con bạn đáp ứng kỳ vọng của bạn. Xét cho cùng, kỷ luật hiệu quả là ở bản thân đứa trẻ: nếu trẻ bỏ qua những quy tắc đơn giản như "không được đánh em gái" hoặc "nói sự thật" ngay bây giờ, thì làm sao nó có thể học cách tôn trọng bạn bè khi đối xử với mọi người trong tương lai? hay thành thật với người khác? Hãy nhớ rằng, mục tiêu của kỷ luật nghiêm khắc không phải là quyền lực và sự kiểm soát mà chỉ là dạy trẻ cách đạt được thành công trong cuộc sống.

1.4 Đừng để trẻ bắt chước thói hư tật xấu của mình

Trẻ em là những kẻ bắt chước bẩm sinh. Chúng giống như một miếng bọt biển. Dù bạn có cho con cái gì, con cũng sẽ tiếp thu dù bạn có để ý hay không, cha mẹ hay người chăm sóc chính là những người gần gũi con ngày đêm, đó là đối tượng dễ dàng và yêu thích nhất để trẻ bắt chước.

1.5 Không trừng phạt trẻ em bằng bạo lực

Khi một đứa trẻ làm bạn tức giận hoặc làm sai, vì cha mẹ đánh đập đứa trẻ trong cơn thịnh nộ, hậu quả thường là đứa trẻ không hiểu mình đã mắc lỗi ở đâu và có thể sinh ra tính nổi loạn.

2. Phát triển tính cá nhân và xã hội

Phát triển tính cá nhân chính là giúp trẻ nhận thức được bản thân mình là ai và mình có thể làm được những gì để tự phục vụ mình mà không phụ thuộc, dựa dẫm vào người khác.

Cách dạy trẻ 4 tuổi phát triển kỹ năng xã hội là giúp trẻ hiểu bản thân mình trong mối quan hệ với những người xung quanh. Điều này thể hiện ở cách con kết bạn cũng như hiểu được quy tắc xã hội và các ứng xử với mọi người xung quanh.

>>> Xem thêm: Cách dạy trẻ kỹ năng sống thiết thực, hiệu quả nhất

2.1. Tò mò khám phá

Bất kỳ một đứa trẻ 4 tuổi nào cũng tò mò về mọi thứ xung quanh, thậm chí bố mẹ sẽ phải sẵn sàng để đối mặt với “1000 câu hỏi vì sao” rất ngẫu hứng của trẻ. Thế nhưng, sự tò mò này lại là điều cực kỳ hữu ích để nuôi dưỡng hứng thú học hỏi, khám phá, kích thích sự phát triển trí tuệ và tinh thần ở trẻ.

Vì thế, cách dạy trẻ 4 tuổi quan trọng nhất của phụ huynh là cần phải biết kích thích sự tò mò khám phá của trẻ, hướng đến mục tiêu cụ thể như:

• ✦

  Giúp trẻ thể hiện được sự tò mò, ham học hỏi phù hợp với lứa tuổi.

• ✦

  Kiên trì tìm kiếm câu trả lời cho những thắc mắc của mình và sẵn sàng yêu cầu giúp đỡ nếu cần.

• ✦

  Trẻ thể hiện tích cách dễ chịu và hợp tác.

2.2. Dạy trẻ 4 tuổi biết cách tự kiểm soát

Tự kiểm soát bản thân là điều rất quan trọng và cần được dạy cho trẻ từ nhỏ. Giai đoạn 4 tuổi, trẻ sẽ có những suy nghĩ riêng nên có thể sẽ hơi bướng bỉnh, nghịch ngợm và biết đòi hỏi. Nếu trẻ không biết kiểm soát bản thân thì sẽ dẫn đến những phản ứng, hành động tiêu cực khiến bố mẹ bực tức và nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến suy nghĩ, tư duy của trẻ về sau. Do đó, cách dạy trẻ 4 tuổi mà bố mẹ nên nhớ là giúp trẻ học cách tự kiểm soát bản thân:

• ✦

  Tuân thủ những quy tắc và thói quen đặt ra.

• ✦

  Quản lý quá trình chuyển đổi (chuyển từ hoạt động này sang hoạt động tiếp theo)

• ✦

  Thể hiện mức độ hoạt động bình thường.

2.3. Tương tác với những người xung quanh

Trẻ tương tác tốt với những người xung quanh là cách để thiết lập mối quan hệ tốt đẹp, giúp con tự tin hơn khi bước ra thế giới bên ngoài. Cách dạy trẻ 4 tuổi tương tác với mọi người là bố mẹ nên khuyến khích trẻ:

• ✦

  Tương tác với một hoặc nhiều bạn bè.

• ✦

  Tương tác với những người lớn trong mối quan hệ quen thuộc.

• ✦

  Tham gia các hoạt động nhóm.

• ✦

  Chơi hòa đồng với mọi người.

• ✦

  Biết chia sẻ.

• ✦

  Dọn dẹp sau khi chơi.

2.4. Dạy trẻ 4 tuối cách giải quyết xung đột

Khả năng kiềm chế của trẻ nhỏ còn kém nên rất dễ xảy ra xung đột với bạn bè, dễ gặp nhất là việc tranh giành đồ chơi, đồ ăn,... Nhiều trường hợp, bố mẹ sẽ đứng ra giải quyết những xung đột nói trên. Tuy nhiên, điều này có thể sẽ khiến trẻ cảm thấy bất công và có sự thiên vị. Vì thế, cách tốt nhất là bố mẹ cần bình tĩnh và sáng suốt dạy con cách ứng xử phù hợp để giải quyết xung đột, chẳng hạn như:

• ✦

  Chỉ tìm kiếm sự giúp đỡ của người lớn khi cần thiết để giải quyết xung đột.

• ✦

  Nên sử dụng ngôn ngữ để giải quyết xung đột và tuyệt đối không được dùng vũ lực.

3. Phát triển kỹ năng ngôn ngữ và đọc viết

Kỹ năng ngôn ngữ và đọc viết là rất quan trọng để giúp trẻ định hình và phát triển tư duy, đạo đức, giúp trẻ giao tiếp, kết nối với mọi người và là nền tảng giáo dục cho trẻ ở những giai đoạn sau. Bắt đầu từ 3 tuổi, kỹ năng ngôn ngữ của trẻ đã phát triển mạnh. Do đó, cách dạy trẻ 4 tuổi cần tập trung vào 4 kỹ năng sau:

3.1. Dạy trẻ 4 tuổi kỹ năng nghe

• ✦

  Dạy trẻ chăm chú lắng nghe cuộc trò chuyện để hình thành thói quen cũng như thái độ nghe của trẻ.  

• ✦

  Yêu cầu trẻ làm theo hướng dẫn để chắc chắn trẻ đã nghe được những gì.

3.2 Nói

• ✦

  Nói rõ ràng, dễ hiểu mà không cần đến manh mối theo ngữ cảnh.

• ✦

  Trẻ có thể tự xâu chuỗi các sự kiện trong một cuộc trò chuyện bằng miệng.

3.3 Dạy trẻ 4 tuổi kỹ năng đọc

• ✦

  Lắng nghe những câu chuyện một cách thích thú.

• ✦

  Thể hiện sự quan tâm các hoạt hoạt động liên quan đến đọc như cầm sách đúng cách, lật mở trang sách từ trái qua,…

• ✦

  Kể lại thông tin từ một câu chuyện nào đó mà trẻ đã được nghe trước đó.

3.4 Học bảng chữ cái

• ✦

  Đọc thuộc lòng bảng chữ cái hoặc thuộc những bài hát về bảng chữ cái.

• ✦

  Nhận biết được bảng chữ cái.

• ✦

  Xác định được các chữ cái viết hoa.

• ✦

  Xác định được các chữ cái viết thường.

• ✦

  Khớp các chữ cái viết hoa và viết thường với nhau.

3.5 Dạy trẻ 4 tuổi học tiếng Anh

Đây là thời điểm hoàn hảo mà bạn có thể giúp trẻ học tiếng Anh vì thời điểm này não bộ của trẻ đang phát triển nên rất dễ tiếp thu kiến thức mới. Việc học thêm ngôn ngữ giúp trẻ phát triển kỹ năng tư duy ngôn ngữ và tạo nền tảng vững chắc cho tương lai của bé sau này.

>>> Xem thêm: Cách dạy con tiếng Anh tại nhà

4. Phát triển kỹ năng toán học

4 tuổi chính là thời điểm lý tưởng để bố mẹ dạy con làm quen với toán học. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bố mẹ ép buộc bé một cách cứng nhắc mà cần dựa vào sở thích cũng như sự hào hứng của trẻ. Cách dạy trẻ 4 tuổi kỹ năng toàn học không cần quá cầu kỳ, phức tạp mà chỉ cần những kỹ năng cơ bản như sau:

4.1 Công thức toán học cơ bản

• ✦

  Sắp xếp thứ tự hoặc một số đối tượng dựa trên những thuộc tính như to – nhỏ, thấp – bé, ít – nhiều.

• ✦

  Làm quen với khái niệm tổng thông qua các sự vật xung quanh như con vật, cái kẹo, ngón tay, ngón chân,…

• ✦

  Thêm bớt sự vật trong 1 nhóm để giúp bé làm quen với cộng, trừ.

4.2 Dạy trẻ 4 tuổi cách tập đếm số

• ✦

  Đếm thuộc lòng từ 0 đến 20.

• ✦

  Dạy trẻ biết cách xếp tương ứng 1-1 khi đếm 10 đối tượng.

• ✦

  Khớp các số bằng miệng với chữ số viết.

• ✦

  Xác định chính xác các chữ số từ 0 đến 10.

4.3 Hình học

• ✦

  Nhận dạng 4 hình học cơ bản bao gồm hình tròn, hình chữ nhật, hình vuông và hình tam giác.

• ✦

  Nhận thức và trình bày được các khái niệm vị trí / hướng như: lên / xuống, trên / dưới, vào / ra, phía sau / phía trước, bên cạnh / giữa, trên / dưới, trong / ngoài, trên / dưới, cao / thấp, phải / trái, tắt / bật, đầu tiên / cuối cùng, xa / gần, đi / dừng.

5. Phát triển thể chất

Cách dạy trẻ 4 tuổi phát triển thể chất sẽ rèn luyện khả năng vận động cho trẻ, giúp trẻ trở nên nhanh nhẹn, hoạt bát, tự tin. Bên cạnh đó, rèn luyện thể chất cũng sẽ giúp trẻ tăng cường phát triển cơ bắp, sự dẻo dai và cải thiện sức khỏe… Để trẻ 4 tuổi có thể phát triển thể chất một cách tốt nhất, bố mẹ nên dạy con ở một số kỹ năng cơ bản như sau:

5.1 Dạy trẻ 4 tuổi kỹ năng vận động thô (đạp xe, chạy nhảy)

Vận động thô là kỹ năng vận động có sự kết hợp của những nhóm cơ lớn của cơ thể. tập trung ở tay, chân và thân mình. Rèn luyện kỹ năng vận động thô là cách để để giúp trẻ phát triển toàn diện về cả thể lực và trí lực. Với trẻ 4 tuổi, kỹ năng vận động thô phù hợp với trẻ là đạp xe và chạy nhảy, cụ thể:

• ✦

  Đạp và lái xe 3 bánh.

• ✦

  Nhảy tại chỗ, tiếp đất bằng 2 chân.

• ✦

  Nhảy liên tiếp 7 lần.

• ✦

  Giữ thăng bằng cơ thể bằng 1 chân.

• ✦

  Nhảy bằng 1 chân khoảng 2-3 bước.

• ✦

  Nhảy trên 1 chân khoảng 2m

• ✦

  Leo thang ở sân chơi.

• ✦

  Di chuyển thông suốt trong 6m.

5.2 Kỹ năng điều khiển các cơ bắp nhỏ

Cách dạy trẻ 4 tuổi phát triển kỹ năng điều khiển các cơ bắp nhỏ chủ yếu tập trung ở bàn tay, cổ tay và các ngón tay. Kỹ năng này cũng có thể gọi là phát triển vận động tinh. Theo đó, trẻ sẽ học cách điều khiển, phối hợp vận động của bàn tay để có thể tự mình làm nhiều việc mà không cần đến sự giúp đỡ của bố mẹ. Nếu trẻ cảm thấy khó khăn khi thực hiện các kỹ năng vận động tinh thì bố mẹ có thể hỗ trợ để trẻ không nhàm chán.

Một số kỹ năng vận động tinh giúp bé 4 tuổi học cách điều khiển các cơ bắp nhỏ hiệu quả như:

• ✦

  Tự cởi và cài nút quần áo.

• ✦

  Nắm kéo một cách chính xác để cắt giấy.

• ✦

  Xây dựng tòa tháp bằng cách xếp chồng 10 hình khối nhỏ.

• ✦

  Dùng đất nặn để làm bánh kếp, con rắn và quả bóng.

• ✦

  Cầm bút đúng cách.

• ✦

  Vẽ theo hình trên giấy, bao gồm: đường thẳng đứng, đường ngang, hình tròn, chữ thập, hình vuông, chữ V, hình tam giác,…

• ✦

  Cắt trong vòng ¼ của một đường thẳng.

• ✦

  Cắt một hình vuông nhỏ, hình tròn, hình tam giác.

• ✦

  Sử dụng keo dính phù hợp với các công việc.

• ✦

  Sử dụng lượng keo dính phù hợp.

6. Dạy trẻ 4 tuổi phát triển năng khiếu nghệ thuật

Nghệ thuật là một trong những yếu tố quan trọng quyết định đến sự phát triển thể chất, trí thông minh và cảm xúc của trẻ. Ở giai đoạn 4 tuổi, việc tiếp xúc với nghệ thuật cũng sẽ kích thích trẻ phát triển sự sáng tạo, nâng cao khả năng quan sát, tưởng tượng cũng như giúp trẻ tự tin hơn khi giao tiếp.

Cách dạy trẻ 4 tuổi cần giúp trẻ nhận dạng được 10 màu sắc, bao gồm: màu đỏ, màu hồng, màu vàng, màu cam, màu xanh dương, màu xanh lá, màu đen, màu nâu, màu tím và màu trắng.

• ✦

  Kết hợp sử dụng các loại vật liệu nghệ thuật để trải nghiệm và khám phá như bút màu, bút dạ, sơn, đất sét,…

• ✦

  Nhảy múa tự nhiên như không có ai đang xem.

• ✦

  Tạo niềm tin cho trẻ với các đối tượng.

• ✦

  Cùng trẻ tham gia vào các tình huống giả vờ và để trẻ được đảm nhận các vai trò khác nhau.

7. Cách dạy trẻ 4 tuổi biết lắng nghe hơn

7.1 Giao tiếp bắng mắt và đối mặt với con khi giao tiếp

Để chắc chắn rằng con bạn đang lắng nghe điều bạn cần truyền đạt cho bé. Hãy đảm bảo rằng bạn phải giao tiếp ánh mắt và mặt đối mặt với trẻ khi bạn cần ra lệnh hay đề nghị một việc gì đó với trẻ. Sự giao tiếp gần gũi này sẽ giúp trẻ tăng khả năng tập trung và tiếp nhận lời bạn nói hiệu quả hơn.

7.2 Cách dạy trẻ 4 tuổi biết lắng nghe - Cho trẻ biết mình phải làm gì

- Thay vì nói “Đừng để đồ chơi của con bừa bộn khắp nhà như vậy”, hãy thử nói “Con hãy bỏ đồ chơi của mình vào thùng đựng đồ chơi nhé”.

- Thay vì nói "Đừng chạy lung tung trong hội trường", hãy thử nói "Con hãy đi bộ trong hội trường nhé".

7.3 Nói không thành có

- Thay vì “Không, con không được đến công viên”, hãy thử “Công viên thật thú vị! Con nên đến đỏ để học tập vào thứ sáu hay sáng thứ bảy? ”

- Thay vì “Không, con không được ăn kem”, hãy thử “Kem này rất ngon! Con có muốn dùng kem để tráng miệng vào tối thứ bảy hay chủ nhật không? ”

Mặc dù vẫn sẽ có những tình huống yêu cầu bạn phải nói “không” nhưng bằng cách đưa ra nhiều “có” hơn, bạn sẽ tăng cơ hội để con bạn gần gũi và hào hứng lắng nghe hơn.

7.4 Cách dạy trẻ 4 tuổi biết lắng nghe - Rút ngắn bài phát biểu của bạn

Khi cố gắng thu hút sự chú ý của con bạn để đề nghị, giao nhiệm vụ hay dạy trẻ một điều gì đó, bạn hãy nói càng ngắn gọn càng tốt. Bé sẽ tiếp thu dễ dàng và không bị chán hay không muốn nghe khi bạn nói điều gì đó

7.5 Hãy cảm ơn trẻ

Khi con bạn làm một việc hay hành động tốt. Bạn hãy cảm ơn trẻ để từ đó trẻ sẽ nhận thức được hành vi tốt. Việc cho trẻ biết được rằng bạn tin tưởng trẻ làm điều đúng đắn sẽ tạo ra sự cởi mở và tăng khả năng hoàn thành nhiệm vụ ở trẻ.

7.6 Cách dạy trẻ 4 tuổi biết lắng nghe - Yêu cầu trẻ lặp lại

Đây cũng là một cách dạy trẻ 4 tuổi biết lắng nghe hiệu quả. Khi bạn đã giao tiếp bằng mắt, hãy rút ​​ngắn những gì bạn muốn nói và giải thích rõ ràng những gì bạn cần trẻ làm sau đó bình tĩnh yêu cầu trẻ lặp lại những gì trẻ vừa nghe được. Điều này sẽ đảm bảo rằng trẻ đã lắng nghe và tiếp thu được lời bạn nói.

7.7 Dạy trẻ 4 tuổi quan sát hành vi

Nếu trẻ vô tình không hoàn thành nhiệm vụ thì bạn cũng đừng nên khiển trách bé, hãy cho bé một câu hỏi để khiến trẻ chú ý và quan sát để từ đó có thể nhận thấy được việc mình cần làm. Ví dụ: "Mẹ thấy đồ chơi vẫn còn trên sàn nhà" hoặc "Con có kế hoạch gì cho thùng đựng đồ chơi cho ngày hôm nay không?"

>>> Xem thêm: Nguyên tắc dạy con đúng cách từ chuyên gia

8. Dạy trẻ 4 tuổi cách tự bảo vệ bản thân

Thiết lập các quy tắc đơn giản và đọc sách là một số cách tốt nhất mà trẻ em có thể học về sự an toàn. Đây là một số ý tưởng mà bạn có thể tham khảo:

• ✦

  Đặt ra các quy tắc đơn giản và nhất quán về việc thực hiện một điều gì đó.

• ✦

  Chỉ cho trẻ thấy bếp hoặc bàn ủi có thể nguy hiểm như thế nào vì những đồ vật đó rất nóng.

• ✦

  Chơi các trò chơi trí nhớ ở nhà và ngoài trời để các em có thể thực hành ghi nhớ và mô tả những người mà các em nhìn thấy và những chiếc xe đã lái.

• ✦

  Để trẻ chơi bên ngoài khi có người giám sát nhưng hãy dạy trẻ luôn luôn tránh ra khỏi đường hoặc phố.

• ✦

  Dạy trẻ không nói chuyện hoặc nhận đồ từ người lạ.

• ✦

  Dạy trẻ em rằng cơ thể của trẻ là riêng tư và trẻ nên bảo vệ cơ thể khỏi những người khác. Không cho bất kỳ ai được đụng vào những bộ phận nhạy cảm trên cơ thể.

9. Dạy trẻ 4 tuổi cách tự lập

Có thể nói rằng, cách dạy con tự lập giai đoạn 0 - 6 tuổi nói chung hay ở giai đoạn 4 tuổi nói riêng là hoàn toàn cần thiết cho các bậc cha mẹ để hình thành cho con mình thói quen tốt và tích cực từ nhỏ. Hầu hết trẻ em sẽ hoàn thành mọi việc tốt nhất khi trẻ có các thói quen phù hợp. Một thói quen tốt sẽ giúp trẻ biết được rằng mình cần phải làm gì theo một trình tự cụ thể.

Ví dụ, một thói quen buổi sáng có thể bao gồm:

• ✦

  Mặc quần áo.

• ✦

  Chải tóc.

• ✦

  Rửa mặt.

• ✦

  Ăn bữa sáng.

• ✦

  Đánh răng.

• ✦

  Chuẩn bị ba lô đi học.

Một thói quen sau giờ học có thể bao gồm:

• ✦

  Ăn một bữa ăn nhẹ.

• ✦

  30 phút xem tivi.

• ✦

  Làm bài tập về nhà.

• ✦

  Làm việc nhà.

• ✦

  Ăn tối.

• ✦

  Chơi một trò chơi.

• ✦

  Tắm.

• ✦

  Mặc đồ ngủ.

• ✦

  Đánh răng.

• ✦

  Đọc sách.

• ✦

  Đi ngủ.

Học cách dạy trẻ 4 tuổi có thể nói là công việc khó khăn với nhiều bậc phụ huynh. Vì thế, điều quan trọng nhất là bố mẹ cần phải bình tĩnh và kiên nhẫn để cùng con vượt qua giai đoạn đầy thử thách này. Bố mẹ nên nhớ rằng, những chia sẻ ở trên của Cleanipedia chỉ là hướng dẫn cách dạy con để tham khảo. Ngoài những kiến thức cứng nhắc của sách vở, bố mẹ cũng cần phải dựa vào hoàn cảnh và tính cách của con để có những phương pháp dạy con ngoan hiệu quả nhất. 

Tác giả: Team Cleanipedia 

Facebook | Youtube | Instagram | Pinterest | Twitter

Bản quyền thuộc về: Unilever Vietnam. Ghi rõ nguồn khi tham khảo.