Cách Dùng Cụm Chủ Vị để Mở Rộng Câu - Toploigiai

Mục lục nội dung I. Về thuật ngữ “Cụm chủ – vị”II. Thế nào là dùng cụm chủ – vị để mở rộng câuIII. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị để mở rộng câuIV. Hướng dẫn luyện tập

I. Về thuật ngữ “Cụm chủ – vị”

Trong sách giáo khoa Ngữ văn 7 và trong một số tài liệu chuyên môn khác, khái niệm cụm chủ – vi (cụm C – V) còn được gọi là kết câu C – V. Cụm C – V tương đương với câu đơn bình thường (câu đơn có hai thành phần chủ ngữ – vị ngữ). Nhưng cụm C – V khác câu đơn bình thường ở chỗ:

– Nó không đứng độc lập mà chỉ là thành phần của câu hoặc của cụm từ trong câu.

– Nó tiềm tàng khả năng trở thành câu đơn bình thường, chứ không đồng nhất với câu đơn bình thường.

Khái niệm Câu có cụm C – V làm thành phần còn được gọi là câu phức thành phần (Là loại câu phức có từ 2 cụm C – V trở lên, trong đó chỉ có một cụm C – V nòng cốt, các cụm C- V còn lại làm thành phần câu).

II. Thế nào là dùng cụm chủ – vị để mở rộng câu

Mở rộng câu là thêm thành phần phụ cho câu, nhằm cụ thể hoá, chi tiết hoá sự diễn đạt.

Dùng cụm C – V làm thành phần câu là một trong những cách mỏ rộng câu.

Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm C – V, làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng.

III. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

Tìm cụm C – V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu sau đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C – V làm thành phần gì.

a) Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.

(Bùi Đức Ái)

b) Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.

(Hồ Chí Minh)

c) Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.

(Thạch Lam)

d) Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng Việt chỉ mới thật sự được xác định và đảm bảo từ ngày Cách mạng tháng Tám thành công.

(Đặng Thai Mai)

Câu a: Chị Ba đến / khiến tôi rất vui và vững tâm.

 C                              V

=> Chủ ngữ là 1 cụm chủ - vị, vị ngữ là phụ ngữ trong cụm động từ;

Trong đó:

Chị Ba / đến

  C          V

tôi / rất vui và vững tâm.

 C                V

Câu b: Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta / tinh thần rất hăng hái.

                         T                                 C                             V

=>Vị ngữ là 1 cụm chủ vị;

Trong đó:

tinh thần / rất hăng hái.

    C                 V

Câu c: Chúng ta / có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.

                C                                                                                            V

=>Vị ngữ là cụm động từ. Trong cụm động từ ấy phụ ngữ là 2 cụm chủ - vị.

Trong đó:

trời / sinh lá sen để bao bọc cốm

 C                           V

trời / sinh cốm nằm ủ trong lá sen.

 C                          V

Câu d: Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng Việt / chỉ mới thật sự được xác định và đảm bảo / từ ngày Cách mạng tháng Támthành công.

                                      C                                                                        V                                                                    T

=>Trạng ngữ là cụm danh từ, trong đó phụ ngữ cho danh từ là cụm chủ - vị.

Trong đó:

Cách mạng tháng Tám / thành công.

               C                              V

Ghi nhớ

Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm C – V.

IV. Hướng dẫn luyện tập

- Trước hết, tìm cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần của cụm từ. Sau đó, nói rõ cụm C - V ấy đảm nhiệm chức vụ ngữ pháp gì (làm chủ ngữ, vị ngữ hay phụ ngữ) trong câu.

- Cụ thể, cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần của cụm từ trong từng câu dưới đây sẽ được in đậm:

a) Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những người chuyên môn mới định được, người ta gặt mang về.

(Cụm C - V làm phụ ngữ trong cụm danh từ; danh từ trung tâm là lúc)

b) Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn.

(Cụm C - V làm vị ngữ ; chủ ngữ của C - V nòng cốt là trung đội trưởng Bính)

c) Khi các cô gái Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen, chúng ta thấy hiện ra từng lá cốm, sạnh sẽ và tinh khiết, không có mảy may một chút bụi nào.

(Có hai cụm C - V làm phụ ngữ : cụm C - V các cô gái Vòng đỗ gánh làm phụ ngữ của cụm danh từ ; danh từ trung tâm là khi ; cụm C - V hiện ra từng lá cốm, sạch sẽ và tinh khiết, không có mảy may một chút bụi nào làm phụ ngữ của cụm động từ ; động từ trung tâm là thấy. Trong cụm C - V này, vị ngữ hiện ra được đặt trước chủ ngữ.)

d) Bỗng một bàn tay đập vào vai khiến hắn giật mình.

(Câu này cũng có hai cụm C - V làm thành phần. Cụm C - V một bàn tay đập vào vai làm chủ ngữ. Còn cụm C - V hắn giật mình làm phụ ngữ của cụm động từ ; động từ trung tâm là khiến)