Cách Lập Sơ đồ đi Dây Cho Hệ Thống Báo Cháy | CUNG CẤP THIẾT BỊ ...

Hệ thống báo cháy là một phần không thể thiếu để đảm bảo an toàn cho các tòa nhà, từ nhà ở nhỏ bé đến các khu công nghiệp rộng lớn. Nhưng để hệ thống này hoạt động trơn tru, một sơ đồ đi dây chính xác là yếu tố then chốt. Bạn có bao giờ tự hỏi làm thế nào để vẽ một sơ đồ đi dây cho hệ thống báo cháy? Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn từng bước, từ việc hiểu cách lập sơ đồ đi dây cho hệ thống báo cháy từ các bước cơ bản nhất để có một sơ đồ đi dây chuẩn xác, tuân thủ các tiêu chuẩn Việt Nam nhằm đảm bảo cho quá trình lắp đặt hệ thống báo cháy của bạn được ổn định.

Trước khi vẽ sơ đồ đi dây cho hệ thống báo cháy, bạn cần hiểu rõ các thành phần chính trong hệ thống báo cháy. Tủ điều khiển trung tâm là nơi xử lý và điều khiển toàn bộ hệ thống. Thiết bị phát hiện như: Đầu báo khói, báo nhiệt có nhiệm vụ phát hiện sự cố và gửi tín hiệu về trung tâm. Khi nhận tín hiệu, thiết bị báo động như còi hoặc đèn sẽ phát ra cảnh báo. Toàn bộ hệ thống được cấp điện từ nguồn chính và nguồn dự phòng để đảm bảo hoạt động liên tục, kể cả khi mất điện.

Tại sao lập sơ đồ đi dây cho hệ thống báo cháy lại quan trọng?

Một sơ đồ đi dây được thiết kế kỹ lưỡng không chỉ giúp đội thi công thực hiện đúng ngay từ đầu, mà còn là tài liệu quan trọng phục vụ cho việc thẩm định PCCC, nghiệm thu, bảo trì và nâng cấp hệ thống sau này. Có thể thấy việc có một sơ đồ đi dây rõ ràng, đúng tiêu chuẩn là điều bắt buộc để công trình hoạt động an toàn và đúng quy định pháp luật. Dưới đây là những lí do giải thích tại sao cách lập sơ đồ đi dây cho hệ thống báo cháy lại quan trọng?

• Đảm bảo tín hiệu được truyền đi một cách chính xác và nhanh chóng.
• Giúp xác định chính xác vị trí xảy ra sự cố khi hệ thống báo động.
• Tối ưu hóa chi phí vật liệu và công việc lắp đặt.
• Hỗ trợ việc bảo trì hệ thống báo cháy trong tương lai.

Cách đọc hiểu sơ đồ đi dây cho hệ thống báo cháy

Trước khi bắt đầu vẽ sơ đồ, bạn cần nắm rõ cách đọc và hiểu các ký hiệu trong đó. Sơ đồ đi dây thể hiện cách kết nối giữa các thiết bị trong hệ thống điện hoặc hệ thống báo cháy, giúp bạn hình dung rõ ràng quá trình lắp đặt.

Các ký hiệu và quy ước cơ bản

Trong sơ đồ đi dây, các thiết bị như đầu báo khói, đầu báo nhiệt, bảng điều khiển và còi báo động đều được thể hiện bằng những ký hiệu riêng. Những ký hiệu này thường được quy định trong tài liệu kỹ thuật hoặc tiêu chuẩn như TCVN 5738:2021. Ví dụ:

• Đầu báo khói: Thường là một hình tròn với ký hiệu khói bên trong.
• Bảng điều khiển: Là hình chữ nhật có đánh dấu các cổng kết nối.
• Còi báo động: Thường được vẽ như một chiếc loa hoặc chuông.

Bạn có thể tra cứu thêm trong tài liệu kỹ thuật của thiết bị hoặc các tiêu chuẩn chuyên ngành để hiểu rõ hơn về các ký hiệu này trước khi áp dụng cách lập sơ đồ đi dây cho hệ thống báo cháy được giới thiệu bên dưới.

Cách đọc sơ đồ đi dây hệ thống báo cháy

Khi đọc sơ đồ đi dây hệ thống báo cháy, bạn nên bắt đầu từ bảng điều khiển trung tâm và theo dõi các đường dây dẫn đến từng thiết bị. Ở các hệ thống cơ bản, các thiết bị thường được nối liên tiếp trong cùng một vùng (zone). Trong các hệ thống nâng cao, mỗi thiết bị sẽ có một địa chỉ riêng và được kết nối theo dạng vòng hoặc nhánh. Lưu ý đến các ký hiệu thể hiện nguồn điện và cách các thiết bị được mắc nối tiếp hay song song để đảm bảo lắp đặt đúng kỹ thuật.

Bài viết liên quan:

• Tiêu chuẩn và yêu cầu khi thiết kế sơ đồ của hệ thống báo cháy địa chỉ
• Sơ đồ đấu nối và hướng dẫn lập trình trung tâm báo cháy thường Hochiki HCV-2-4-8 ( phần 3)

Cách lập sơ đồ đi dây cho hệ thống báo cháy

Để lên được một sơ đồ đi dây hệ thống báo cháy hoàn chỉnh đòi hỏi bản thân người lập dự án phải có kiến thức chuyên ngành về công nghệ điện tử cũng như nắm rõ được các nguyên lí hoạt động của một hệ thống báo cháy. Bạn có thể dựa vào các bước dưới đây để thực hiện công việc này:

Bước 1: Xác định yêu cầu và quy định kỹ thuật

Trước tiên, bạn cần xác định hệ thống báo cháy cần sử dụng là loại thông thường hay hệ địa chỉ, tùy thuộc vào diện tích, số tầng và tính chất của công trình. Đồng thời, cần tham khảo các tiêu chuẩn như TCVN 5738:2021 để đảm bảo tuân thủ quy định về loại thiết bị, vị trí lắp đặt và khoảng cách phù hợp. Ví dụ: Với trần cao dưới 3,5m, đầu báo khói nên bao phủ không gian tối đa 85m².

Bước 2: Khảo sát công trình và thiết kế sơ bộ

Tiến hành khảo sát hiện trạng để hiểu rõ bố cục công trình: số tầng, diện tích, khu vực nguy hiểm dễ xảy ra cháy… Từ đó xác định vị trí lắp đặt các thiết bị:

• Đầu báo: Gắn trên trần, cách tường tối thiểu 0,9m, tránh các khu vực bị chắn gió hoặc tụ khí.
• Nút nhấn khẩn cấp: Đặt ở độ cao khoảng 1,4m, gần lối thoát hiểm, khoảng cách tối đa giữa các nút là 30m.
• Tủ trung tâm báo cháy: Lắp đặt ở khu vực có người trực giám sát liên tục.

Ngoài ra, bạn cần lập phương án chia vùng (zone) đối với hệ thống thông thường, hoặc đánh địa chỉ cho từng thiết bị trong hệ thống báo cháy địa chỉ.

Bước 3: Lựa chọn thiết bị và dây dẫn

Chọn thiết bị phù hợp với môi trường hoạt động. Ví dụ, ở khu vực dễ cháy nổ, cần sử dụng đầu báo chống cháy nổ chuyên dụng. Chọn dây điện đúng tiêu chuẩn, ví dụ dây 2 lõi hoặc 3 lõi, vỏ cách điện bằng PVC chịu nhiệt, đảm bảo truyền tín hiệu ổn định. Đừng quên tính toán công suất nguồn và nguồn dự phòng, đảm bảo hệ thống hoạt động bình thường khi mất điện. Đây là lưu ý quan trọng trong cách lập sơ đồ đi dây cho hệ thống báo cháy mà nhiều người thường bỏ qua.

Bước 4: Vẽ sơ đồ đi dây

Dựa vào thông tin đã khảo sát, chúng ta sẽ bắt đầu vẽ sơ đồ bằng cách sử dụng các ký hiệu tiêu chuẩn:

• Với hệ thống thông thường: Vẽ các zone có các thiết bị được mắc nối tiếp và dẫn dây về bảng điều khiển.
• Với hệ thống địa chỉ: Vẽ vòng lặp hoặc các nhánh riêng biệt, ghi rõ địa chỉ tương ứng của từng thiết bị.

Ghi chú rõ ràng các nguồn cấp điện chính, nguồn dự phòng, vị trí thiết bị, hướng chạy dây. Có thể sử dụng phần mềm vẽ kỹ thuật như AutoCAD, hoặc vẽ tay nếu chỉ cần sơ đồ đơn giản.

Bước 5: Kiểm tra lại sơ đồ

Sau khi hoàn thiện sơ đồ, kiểm tra lại kỹ từng chi tiết: các kết nối, vị trí thiết bị, ký hiệu và ghi chú. Đảm bảo không có thiết bị bị bỏ sót hoặc đặt sai vị trí. Nếu có thể, hãy xin ý kiến của kỹ sư chuyên ngành hoặc cán bộ PCCC địa phương để được góp ý và điều chỉnh nếu cần. Khi mọi thứ đã chính xác, bạn có thể tiến hành triển khai lắp đặt theo sơ đồ đã lập.

Sơ đồ đi dây hệ thống báo cháy địa chỉ 

Khi triển khai hệ thống báo cháy địa chỉ, việc đi dây đúng kỹ thuật là yếu tố sống còn. Người thi công cần tuyệt đối tuân thủ sơ đồ thiết kế ban đầu, đặc biệt phải nắm rõ các điểm được phép rẽ nhánh từ đường dây chính – thường là tại các hộp nối T hoặc điểm phân vùng đã định sẵn. Tuyệt đối không được tự ý rẽ nhánh tại các đoạn không cho phép, nhằm tránh xung đột tín hiệu và đảm bảo tính toàn vẹn của hệ thống vòng lặp.

Trong sơ đồ đi dây hệ thống báo cháy địa chỉ  tiêu chuẩn, đường dây tín hiệu thường sử dụng cáp 2×1.5mm² hoặc 2×2.5mm² chống nhiễu, đi theo dạng loop (vòng kín) hoặc radial (nhánh rẽ), tùy theo thiết kế. Đường dây được nối liên tục qua từng thiết bị địa chỉ như đầu báo khói, đầu báo nhiệt, công tắc khẩn và mô-đun đầu vào/đầu ra. Mỗi thiết bị đều có địa chỉ riêng, cho phép tủ trung tâm quét và giám sát theo thời gian thực.

Hệ thống này có khả năng tự động phát hiện vị trí thiết bị kích hoạt, nhờ cơ chế định danh từng địa chỉ. Vì vậy, mọi kết nối điện phải đảm bảo chính xác tuyệt đối: từ cực A-B của loop, đến số lượng thiết bị tối đa trên một vòng (thường từ 99 đến 250 thiết bị tùy hãng).

Chỉ cần một sai lệch nhỏ trong đi dây – như đảo cực, rẽ nhánh sai vị trí hoặc kết nối lỏng – có thể khiến cả hệ thống không hoạt động hoặc nhận diện sai. Do đó, quá trình thi công cần được kiểm tra chặt chẽ bằng thiết bị test loop chuyên dụng trước khi đưa vào vận hành chính thức.

Sơ đồ đi dây hệ thống báo cháy thường

Trong hệ thống báo cháy thường, việc đi dây đúng kỹ thuật đóng vai trò then chốt để đảm bảo các tín hiệu cảnh báo được truyền tải nhanh chóng và chính xác về tủ trung tâm. Mọi kết nối cần được thi công chắc chắn, tuân theo sơ đồ thiết kế và tiêu chuẩn kỹ thuật.

Đi dây từ thiết bị về tủ trung tâm báo cháy

Trong sơ đồ đi dây hệ thống báo cháy thường các thiết bị như đầu báo khói, đầu báo nhiệt, nút nhấn khẩn, chuông hoặc còi báo cháy phải được nối tiếp với nhau trong cùng một vùng (zone). Đặc biệt, đầu báo khói và đầu báo nhiệt thường sử dụng dây cáp 2×1.0mm² hoặc 2×1.5mm² và được đấu nối nối tiếp (song song điện, nối tiếp tín hiệu) để tạo thành một mạch kín. Điều này giúp đảm bảo nếu một thiết bị bị kích hoạt, toàn bộ vùng sẽ được báo cháy. Dây tín hiệu sau cùng được kéo về zone input tương ứng trên bo mạch của tủ trung tâm.

Đi dây cho tủ trung tâm báo cháy

Loại tủ báo cháy được sử dụng sẽ quyết định cách thức đi dây. Ví dụ:

• Tủ 2 kênh phù hợp cho các công trình nhỏ như nhà ở, cửa hàng.
• Tủ 4–8 kênh dùng cho văn phòng, nhà xưởng quy mô trung bình.
• Tủ 10 kênh trở lên áp dụng cho tòa nhà cao tầng, trường học, nhà máy lớn…

Mỗi kênh (zone) sẽ quản lý một nhóm thiết bị, thường tối đa khoảng 20 – 30 đầu báo hoặc thiết bị khác tùy theo công suất tủ. Người thi công cần tuân thủ đúng sơ đồ kỹ thuật của từng dòng tủ, đảm bảo việc đánh dấu dây, chống nhiễu, cách ly nguồn và tín hiệu theo đúng chuẩn (VD: sử dụng cáp chống nhiễu CVV-S, đi dây trong ống gen cứng hoặc ống ruột gà nhựa có khả năng chống cháy).

Những lỗi thường gặp khi lập sơ đồ đi dây hệ thống báo cháy và cách khắc phục

Ngay cả những người có kinh nghiệm cũng có thể mắc sai lầm. Dưới đây là một số lỗi phổ biến và cách khắc phục.

Lỗi trong thiết kế

• Sai vị trí thiết bị: Đặt đầu báo quá gần tường hoặc trong vùng không khí chết. Khắc phục: Kiểm tra lại khoảng cách theo TCVN 5738:2021.
• Sai phân vùng: Phân vùng không hợp lý khiến khó xác định khu vực cháy. Khắc phục: Lập kế hoạch zone rõ ràng trước khi vẽ.

Lỗi trong thi công

• Kết nối lỏng lẻo: Dẫn đến tín hiệu không ổn định. Khắc phục: Kiểm tra kỹ các điểm nối và sử dụng thiết bị đo liên tục.
• Sai loại dây: Sử dụng dây không đạt chuẩn. Khắc phục: Chọn dây cáp phù hợp với tiêu chuẩn kỹ thuật.

FAQs – Câu hỏi thường gặp về cách lập sơ đồ đi dây hệ thống báo cháy

• Sơ đồ đi dây hệ thống báo cháy có bắt buộc phải có không? Có, theo các quy định của pháp luật Việt Nam về phòng cháy chữa cháy (ví dụ như TCVN 5738:2021 và QCVN 06:2022/BXD), mọi công trình cần lắp đặt hệ thống báo cháy đều phải có sơ đồ kỹ thuật chi tiết. Đây là một phần quan trọng trong hồ sơ nghiệm thu và kiểm định PCCC.
• Làm thế nào để đảm bảo sơ đồ đi dây của tôi tuân thủ các quy định địa phương? Bạn nên tham khảo các tiêu chuẩn và quy định địa phương về an toàn phòng cháy chữa cháy và đảm bảo rằng sơ đồ đi dây của mình tuân thủ tất cả các quy định đó.
• Tiêu chuẩn Việt Nam nào quy định về sơ đồ đi dây hệ thống báo cháy? Các tiêu chuẩn và quy chuẩn chính mà bạn cần tham khảo bao gồm: TCVN 5738:2021 (Hệ thống báo cháy – Yêu cầu kỹ thuật), QCVN 06:2022/BXD (Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về an toàn cháy cho nhà và công trình), và các tiêu chuẩn liên quan khác về lắp đặt điện.
• Làm thế nào để đảm bảo sơ đồ đi dây hoạt động hiệu quả nhất? Để đảm bảo sơ đồ đi dây hoạt động hiệu quả, bạn cần: Tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn và quy định PCCC. Sử dụng vật tư, thiết bị chất lượng cao, có chứng nhận kiểm định. Thi công bởi đội ngũ kỹ thuật viên có kinh nghiệm, đúng theo sơ đồ đã duyệt. Thường xuyên kiểm tra, bảo trì hệ thống định kỳ sau khi đi vào hoạt động.

Lập sơ đồ đi dây cho hệ thống báo cháy không chỉ là một công việc kỹ thuật mà còn là một bước quan trọng để hệ thống báo cháy có thể được lắp đặt hoàn chỉnh và sử dụng không bị lỗi. Bằng cách hiểu rõ các thành phần, tuân thủ tiêu chuẩn như TCVN 5738:2021, và cẩn thận trong từng bước thiết kế, bạn có thể tạo ra một hệ thống báo cháy đáng tin cậy. Hi vọng những thông tin trên của hochiki-fire.com.vn đã giúp bạn có được những kiến thức cần thiết cho vấn đề này. Tóm lại, một sơ đồ đi dây tốt giống như một kim chỉ nam giúp bạn vượt qua mọi thách thức trong việc lắp đặt và vận hành hệ thống.