Cách Phân Chia Nhà được Xây Trên đất Của Chồng Khi Ly Hôn

Cách phân chia nhà xây trên đất cha mẹ khi ly hôn là một trong những tranh chấp tài sản phức tạp trong lĩnh vực hôn nhân và gia đình. Vấn đề này không chỉ liên quan đến quyền và nghĩa vụ tài sản giữa vợ và chồng mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền sử dụng đất của cha mẹ, tạo ra một tình huống pháp lý đa chiều, đòi hỏi sự xem xét cẩn trọng và áp dụng pháp luật một cách chính xác. Để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình, Quý khách hàng cần trang bị một sự hiểu biết thấu đáo về các quy định pháp luật hiện hành và quy trình giải quyết tại Tòa án.

Nội Dung Bài Viết

Toggle

• Thương lượng, thỏa thuận phân chia nhà xây trên đất cha mẹ khi ly hôn
• Yêu cầu Tòa án giải quyết phân chia nhà xây trên đất cha mẹ khi ly hôn
  • Phương thức yêu cầu và thủ tục khởi kiện
  • Trình tự thủ tục Tòa án xem xét, giải quyết
• Căn cứ pháp lý cốt lõi để Tòa án phân chia nhà xây trên đất cha mẹ khi ly hôn
  • Xác định quyền sử dụng đất
  • Xác định quyền sở hữu nhà ở và phương thức chia
  • Các yếu tố Tòa án cân nhắc khi xác định tỷ lệ chia
• Dịch vụ luật sư tư vấn cách phân chia nhà xây trên đất cha mẹ khi ly hôn
• Các câu hỏi thường gặp về cách phân chia nhà xây trên đất cha mẹ khi ly hôn
  • Ai phải chịu chi phí thẩm định giá tài sản trong vụ án ly hôn?
  • Tôi cần những loại tài liệu nào để chứng minh công sức đóng góp vào việc xây dựng nhà?
  • Cha mẹ chỉ cho đất bằng lời nói, không có văn bản thì có được Tòa án công nhận không?
  • Nếu tiền xây nhà là khoản vay từ chính cha mẹ (chủ đất) thì giải quyết thế nào?
  • Tổng thời gian cho một vụ kiện phân chia tài sản như thế này thường kéo dài bao lâu?
  • Tôi có thể yêu cầu Tòa án làm gì để ngăn chặn chồng/vợ tôi hoặc cha mẹ chồng/vợ tôi bán hoặc thế chấp mảnh đất trong khi chờ ly hôn không?
  • Nếu cha mẹ (chủ đất) qua đời trong quá trình Tòa án đang giải quyết vụ án thì sao?
  • Việc tôi chủ động dọn ra khỏi nhà để tránh mâu thuẫn có làm tôi mất quyền lợi đối với căn nhà không?
• Kết luận

Thương lượng, thỏa thuận phân chia nhà xây trên đất cha mẹ khi ly hôn

Pháp luật Việt Nam luôn khuyến khích việc giải quyết tranh chấp thông qua hòa giải và thỏa thuận. Khoản 1 Điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 nêu rõ: “Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo luật định thì việc giải quyết tài sản do các bên thỏa thuận”. Đây là phương thức được ưu tiên hàng đầu vì nó không chỉ giúp các bên tiết kiệm tối đa thời gian, công sức và chi phí theo đuổi một vụ kiện kéo dài mà còn là cách thức văn minh để duy trì mối quan hệ ôn hòa, đặc biệt là quan hệ giữa vợ chồng với gia đình hai bên.

Để quá trình thương lượng đạt hiệu quả, các bên cần xác định rõ các nội dung cần thỏa thuận, thường bao gồm:

• Xác định giá trị tài sản: Các bên có thể cùng nhau định giá căn nhà hoặc thuê một đơn vị thẩm định giá độc lập để có con số khách quan.
• Phương án phân chia: Quyết định ai sẽ là người tiếp tục sở hữu, sử dụng căn nhà. Bên không nhận hiện vật sẽ được nhận lại một khoản tiền tương đương với phần giá trị tài sản của họ.
• Nghĩa vụ thanh toán: Bên nhận nhà có nghĩa vụ thanh toán phần giá trị chênh lệch cho bên còn lại. Thỏa thuận cần quy định rõ số tiền, thời hạn và phương thức thanh toán (trả một lần hay nhiều lần).
• Sự đồng thuận của chủ đất: Điều quan trọng nhất là phải có sự đồng ý bằng văn bản của cha mẹ – người đứng tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Sự đồng ý này là cơ sở để bên nhận nhà có thể tiếp tục sử dụng hợp pháp.

Toàn bộ nội dung thỏa thuận phải được lập thành văn bản và nên được công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc chứng thực tại cơ quan có thẩm quyền. 

Yêu cầu Tòa án giải quyết phân chia nhà xây trên đất cha mẹ khi ly hôn

Khi việc thương lượng đi vào bế tắc, một trong hai bên có quyền khởi kiện ra Tòa án nhân dân có thẩm quyền để yêu cầu phân chia tài sản. 

>>> Xem thêm: Có được yêu cầu chia nhà trên đất của bố mẹ khi ly hôn không?

Phương thức yêu cầu và thủ tục khởi kiện

Khi soạn thảo đơn khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết việc ly hôn, ngoài yêu cầu về quan hệ hôn nhân và con chung, người khởi kiện cần trình bày rõ yêu cầu về việc phân chia tài sản, mô tả chi tiết về căn nhà, đất đai và đề xuất phương án phân chia của mình.

Theo quy định tại Khoản 2 Điều 70 BLTTDS 2015, người khởi kiện phải nộp một khoản tiền tạm ứng án phí dựa trên giá trị của phần tài sản mà họ yêu cầu được hưởng theo thông báo của Toà án. Mức án phí được quy định rõ tại Danh mục án phí, lệ phí tòa án ban hành kèm theo Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14.  

Người khởi kiện phải nộp tạm ứng án phí tại Thi hành án dân sự có thẩm quyền, nhận biên lai điện tử, in và nộp biên lai cho Toà án. Theo Điều 195 BLTTDS 2015, Tòa án chỉ thụ lý vụ án sau khi người khởi kiện đã nộp biên lai thu tiền tạm ứng án phí. Nếu không nộp tạm ứng án phí, đơn khởi kiện sẽ bị trả lại theo Điểm d Khoản 1 Điều 192 BLTTDS 2015.

Trình tự thủ tục Tòa án xem xét, giải quyết

Sau khi thụ lý đơn khởi kiện, Tòa án sẽ tiến hành các hoạt động tố tụng nhằm thu thập chứng cứ, xác minh thông tin và làm rõ toàn bộ nội dung vụ việc, cụ thể: 

1. Thu thập chứng cứ, xác minh nguồn gốc tạo lập của đất và nhà:

• Đối với đất: Tòa án sẽ gửi công văn yêu cầu Văn phòng Đăng ký đất đai/Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai, Ủy ban nhân dân cấp xã/phường nơi có đất cung cấp hồ sơ địa chính, hồ sơ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để xác định đất được cấp cho ai, vào thời điểm nào và cấp theo chính sách nào?  
• Đối với nhà: Tòa án có thể yêu cầu cơ quan quản lý xây dựng hoặc cơ quan có thẩm quyền cung cấp thông tin về giấy phép xây dựng (nếu có) và hồ sơ hoàn công.

2. Xem xét, thẩm định tại chỗ:

Thẩm phán cùng với các đương sự và những người liên quan sẽ trực tiếp đến địa điểm có nhà đất tranh chấp để đo đạc diện tích, xem xét kết cấu, vị trí, tình trạng thực tế của tài sản. Mọi hoạt động sẽ được ghi lại trong biên bản xem xét, thẩm định tại chỗ.

3. Xác định giá trị tài sản (Định giá):

Khi phân chia tài sản chung là nhà đất, việc xác định giá trị tài sản là cơ sở để chia tài sản được rõ ràng, minh bạch, đồng trời hỗ trợ định hướng phương án chia tài sản phù hợp. 

Căn cứ quy định tại Điều 104 BLTTDS 2015, vợ chồng có quyền cung cấp giá tài sản đang tranh chấp; thỏa thuận về giá tài sản đang tranh chấp. Theo đó, các bên có thể lựa chọn tổ chức thẩm định giá tài sản để thực hiện việc thẩm định giá tài sản và cung cấp kết quả thẩm định giá cho Tòa án.

Tòa án sẽ ra quyết định định giá tài sản và thành lập Hội đồng định giá khi thuộc một trong các trường hợp sau:

• Theo yêu cầu của một hoặc các bên; 
• Vợ chồng không thoả thuận lựa chọn tổ chức thẩm định giá tài sản hoặc đưa ra giá tài sản khác nhau hoặc không thoả thuận được giá tài sản; 
• Các bên thỏa thuận với nhau hoặc với tổ chức thẩm định giá tài sản theo mức giá thấp so với giá thị trường nơi có tài sản định giá tại thời điểm định giá nhằm trốn tránh nghĩa vụ với Nhà nước hoặc người thứ ba hoặc có căn cứ cho thấy tổ chức thẩm định giá tài sản đã vi phạm pháp luật khi thẩm định giá.

Theo Khoản 5 Điều 7 Thông tư liên tịch 01/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP, giá trị tài sản chung của vợ chồng, tài sản riêng của vợ, chồng được xác định theo giá thị trường tại thời điểm giải quyết sơ thẩm vụ việc.

4. Xác minh người liên quan:

Căn cứ theo Khoản 4 Điều 68 BLTTDS 2015, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án dân sự là người tuy không khởi kiện, không bị kiện, nhưng việc giải quyết vụ án dân sự có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của họ nên họ được tự mình đề nghị hoặc các đương sự khác đề nghị và được Tòa án chấp nhận đưa họ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Cha mẹ là chủ sử dụng đất cho nên việc giải quyết ly hôn phân chia tài sản chung là căn nhà xây trên đất cha mẹ sẽ có liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ của họ nên Tòa án bắt buộc phải đưa cha mẹ là chủ sử dụng đất vào tham gia tố tụng với tư cách là “người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan”. 

Ngoài ra, nếu tài sản đang được thế chấp, ngân hàng hoặc bên nhận thế chấp cũng sẽ được triệu tập. Việc này đảm bảo bản án giải quyết triệt để mọi quan hệ liên quan đến tài sản, tránh khiếu kiện về sau.

5. Hòa giải và công khai chứng cứ:

Trong giai đoạn chuẩn bị xét xử, trước khi mở phiên tòa, Tòa án sẽ tổ chức phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và tiến hành hòa giải. Trước khi tiến hành phiên họp, Thẩm phán phải thông báo cho đương sự, người đại diện hợp pháp của đương sự, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự về thời gian, địa điểm tiến hành phiên họp và nội dung của phiên họp (điểm g Khoản 2 Điều 203, Điều 208 BLTTDS 2015). 

Mục đích của phiên họp kiểm tra việc tiếp cận, công khai chứng cứ là nhằm bảo đảm mọi chứng cứ được công khai (trừ trường hợp không được công khai) trong quá trình tố tụng. Còn mục đích của phiên hoà giải là để các bên thương lượng, thỏa thuận việc giải quyết tranh chấp. 

Thẩm phán sẽ phân tích các khía cạnh pháp lý để các bên hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình, từ đó khuyến khích họ tìm kiếm tiếng nói chung. Nếu hòa giải thành, Tòa án sẽ lập biên bản và ra quyết định công nhận sự thỏa thuận theo Điều 212 BLTTDS 2015, quyết định này có hiệu lực ngay và chấm dứt vụ án.

6. Xét xử tại Tòa án:

Nếu hoà giải không thành, thẩm phán phụ trách vụ án phải ra quyết định đưa vụ án ra xét xử. Theo Khoản 4 Điều 203 BLTTDS 2015, trong thời hạn 01 tháng, kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử, Tòa án phải mở phiên toà; trường hợp có lý do chính đáng thì thời hạn này là 02 tháng. 

Phiên tòa sơ thẩm được quy định tại Chương XIV BLTTDS 2015, tại phiên tòa, Hội đồng xét xử sẽ nghe các bên tranh tụng, xem xét toàn bộ chứng cứ và ra bản án. 

Trong thời hạn 15 ngày, nếu không đồng ý với bản án sơ thẩm, một trong các bên (vợ/ chồng/ người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan) có quyền kháng cáo đối với bản án sơ thẩm đó. 

Nếu có kháng cáo của các bên hoặc kháng nghị của Viện kiểm sát, vụ án sẽ được xét xử lại ở cấp phúc thẩm. Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật ngay lập tức.

>>> Xem thêm: Giải quyết tranh chấp về nhà ở khi ly hôn

Căn cứ pháp lý cốt lõi để Tòa án phân chia nhà xây trên đất cha mẹ khi ly hôn

Khi đưa ra phán quyết về cách phân chia nhà xây trên đất cha mẹ khi ly hôn, Tòa án phải dựa trên một hệ thống các căn cứ pháp lý chặt chẽ và các chứng cứ được thu thập trong quá trình tố tụng: 

Xác định quyền sử dụng đất

Tòa án phải làm rõ liệu quyền sử dụng đất (QSDĐ) có phải là tài sản chung của vợ chồng hay vẫn là của cha mẹ.

Trường hợp đất là tài sản của cha mẹ: 

Nếu Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vẫn đứng tên cha mẹ và không có bằng chứng nào về việc tặng cho quyền sử dụng đất cho vợ chồng, Tòa án sẽ xác định đây là tài sản của người thứ ba. Vợ chồng chỉ có quyền yêu cầu chia giá trị căn nhà xây trên đất.

Trường hợp đất được coi là tài sản chung: 

Áp dụng Án lệ số 03/2016/AL trong trường hợp này, nếu cha mẹ để cho vợ chồng xây dựng nhà kiên cố trên đất, quản lý sử dụng công khai, liên tục, ổn định và đặc biệt là đã đi kê khai, được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đứng tên “hộ ông/bà” (là vợ hoặc chồng) mà cha mẹ và các thành viên khác trong gia đình không có ý kiến phản đối trong một thời gian dài, thì phải xác định vợ chồng đã được tặng cho QSDĐ đó. Sự im lặng và không phản đối của cha mẹ được xem là sự đồng ý ngầm, thể hiện ý chí tặng cho. Khi đó, QSDĐ và nhà trên đất đều là tài sản chung và Tòa án sẽ tiến hành chia cả nhà và đất.

Xác định quyền sở hữu nhà ở và phương thức chia

Theo Điều 33, 43 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, nhà ở được tạo lập trong thời kỳ hôn nhân từ thu nhập hợp pháp của vợ chồng được xác định là tài sản chung. Trường hợp nhà ở được xây bằng tài sản riêng của vợ hoặc chồng thì có thể căn nhà sẽ được xác định là tài sản riêng của người đó. 

Nhà là “tài sản gắn liền với đất” (Khoản 21 Điều 3 Luật Đất đai 2024), do đó, khi Toà án phân chia hiện vật phải xem xét đến việc quyền sử dụng đất có phải tài sản chung của vợ chồng không. Khi này sẽ xảy ra 02 trường hợp với 02 cách chia khác nhau: 

• Trường hợp đất và nhà đều là tài sản chung, một bên sẽ được nhận nhà và đất, đồng thời phải thanh toán cho bên kia một khoản tiền bằng chênh lệch giá trị tài sản mà họ được hưởng.
• Trường hợp chỉ nhà là tài sản chung, còn đất của cha mẹ, toà án không thể chia hiện vật (vì không thể tách nhà khỏi đất của người khác). Thay vào đó, Tòa sẽ áp dụng phương thức chia giá trị, theo đó sẽ xác định giá trị còn lại của căn nhà tại thời điểm xét xử, buộc chủ sử dụng đất (cha mẹ) thanh toán giá trị căn nhà cho vợ chồng người con và phần nhận được sẽ là tài sản chung của vợ chồng, chia theo tỷ lệ. Hoặc vợ/chồng có thể thỏa thuận với cha mẹ để một người được tiếp tục sử dụng và sở hữu căn nhà, đồng thời thanh toán cho vợ/ chồng giá trị người còn lại được nhận. 

Các yếu tố Tòa án cân nhắc khi xác định tỷ lệ chia

Theo Điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, về nguyên tắc, tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân của vợ chồng sẽ được chia đôi, nhưng Tòa án sẽ xem xét các yếu tố sau để điều chỉnh tỷ lệ cho phù hợp với thực tế, đảm bảo sự công bằng, gồm: 

1. Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng:

Là tình trạng về năng lực pháp luật, năng lực hành vi, sức khỏe, tài sản, khả năng lao động tạo ra thu nhập sau khi ly hôn của vợ, chồng cũng như của các thành viên khác trong gia đình mà vợ chồng có quyền, nghĩa vụ về nhân thân và tài sản theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình. 

Bên gặp khó khăn hơn sau khi ly hôn được chia phần tài sản nhiều hơn so với bên kia hoặc được ưu tiên nhận loại tài sản để bảo đảm duy trì, ổn định cuộc sống của họ nhưng phải phù hợp với hoàn cảnh thực tế của gia đình và của vợ, chồng.

2. Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung:

Là sự đóng góp về tài sản riêng, thu nhập, công việc gia đình và lao động của vợ, chồng trong việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. 

Người vợ hoặc chồng ở nhà chăm sóc con, gia đình mà không đi làm được tính là lao động có thu nhập tương đương với thu nhập của chồng hoặc vợ đi làm. Bên có công sức đóng góp nhiều hơn sẽ được chia nhiều hơn.

3. Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập:

Là việc chia tài sản chung của vợ chồng phải bảo đảm cho vợ, chồng đang hoạt động nghề nghiệp được tiếp tục hành nghề; cho vợ, chồng đang hoạt động sản xuất, kinh doanh được tiếp tục được sản xuất, kinh doanh để tạo thu nhập và phải thanh toán cho bên kia phần giá trị tài sản chênh lệch. Ví dụ: căn nhà được dùng làm xưởng sản xuất.

Việc bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và hoạt động nghề nghiệp không được ảnh hưởng đến điều kiện sống tối thiểu của vợ, chồng và con chưa thành niên, con đã thành niên nhưng mất năng lực hành vi dân sự.

4. Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng:

Là lỗi của vợ hoặc chồng vi phạm quyền, nghĩa vụ về nhân thân, tài sản của vợ chồng dẫn đến ly hôn. Hành vi vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ chồng như bạo lực gia đình, ngoại tình gây hậu quả, hay cố ý phá tán tài sản chung có thể là một căn cứ để Tòa án giảm tỷ lệ tài sản được hưởng của bên có lỗi.

Ví dụ: Trường hợp người chồng có hành vi bạo lực gia đình, không chung thủy hoặc phá tán tài sản thì khi giải quyết ly hôn Tòa án phải xem xét yếu tố lỗi của người chồng khi chia tài sản chung của vợ chồng để đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của vợ và con chưa thành niên.

(Nội dung trên được căn cứ theo quy định tại Điều 7 Thông tư liên tịch 01/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP có hiệu lực kể từ ngày 01/3/2016).

Dịch vụ luật sư tư vấn cách phân chia nhà xây trên đất cha mẹ khi ly hôn

Đối mặt với một vụ tranh chấp phức tạp như cách phân chia nhà xây trên đất cha mẹ khi ly hôn, việc tự mình giải quyết có thể dẫn đến nhiều rủi ro và thiệt thòi. Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ pháp lý chuyên nghiệp, luật sư của chúng tôi sẽ đồng hành cùng Quý khách, thực hiện các công việc sau:

• Phân tích toàn diện hồ sơ của Quý khách, chỉ ra điểm mạnh, điểm yếu và xây dựng một chiến lược giải quyết tranh chấp hiệu quả nhất, dù là thương lượng hay kiện tụng.
• Hướng dẫn Quý khách thu thập các tài liệu, đồng thời hỗ trợ yêu cầu Tòa án thu thập những chứng cứ mà cá nhân không thể tự tiếp cận (như hồ sơ đất đai lưu trữ tại cơ quan nhà nước).
• Thay mặt Quý khách soạn thảo, chuẩn bị đơn từ, văn bản trình bày ý kiến, yêu cầu phản tố, và các tài liệu khác một cách chặt chẽ, chuyên nghiệp, đúng quy định của pháp luật tố tụng.
• Đại diện Quý khách làm việc với bên còn lại và các bên liên quan để bảo vệ lợi ích tối đa trong quá trình hòa giải, thương lượng.
• Đại diện hoặc cùng Quý khách tham gia tất cả các phiên làm việc tại Tòa án, trình bày và tranh luận tại phiên tòa.
• Sau khi có bản án, luật sư sẽ tiếp tục hỗ trợ Quý khách các thủ tục cần thiết để đảm bảo phán quyết của Tòa án được thực thi hiệu quả trên thực tế.

Các câu hỏi thường gặp về cách phân chia nhà xây trên đất cha mẹ khi ly hôn

Để làm rõ hơn những vấn đề thực tiễn thường phát sinh, phần dưới đây sẽ giải đáp trực tiếp các thắc mắc phổ biến trong quá trình phân chia nhà xây trên đất cha mẹ, đồng thời viện dẫn các căn cứ pháp lý tương ứng và còn hiệu lực.

Ai phải chịu chi phí thẩm định giá tài sản trong vụ án ly hôn?

Chi phí thẩm định giá do người yêu cầu thẩm định giá phải nộp tạm ứng. Nếu các bên không thống nhất được về giá và cùng yêu cầu Tòa án thẩm định hoặc Tòa án xét thấy cần thiết phải thẩm định, thì mỗi bên phải nộp một nửa chi phí. Bên thua kiện thường sẽ phải chịu chi phí này, trừ khi có thỏa thuận khác hoặc Tòa án có quyết định khác dựa trên tình tiết vụ án. Căn cứ pháp lý: Điều 104, Khoản 1 Điều 157 và Điều 165 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.

Tôi cần những loại tài liệu nào để chứng minh công sức đóng góp vào việc xây dựng nhà?

Quý khách cần thu thập các chứng cứ xác thực như: hóa đơn, chứng từ mua vật liệu xây dựng; hợp đồng thi công, xây dựng; sao kê tài khoản ngân hàng thể hiện việc chuyển khoản thanh toán; văn bản vay mượn tiền (nếu có); và lời khai của người làm chứng. Việc chứng minh công sức đóng góp là cơ sở để Tòa án xác định tỷ lệ tài sản Quý khách được hưởng. Căn cứ pháp lý: Khoản 2 Điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014; Điều 7 Thông tư liên tịch 01/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP.

Cha mẹ chỉ cho đất bằng lời nói, không có văn bản thì có được Tòa án công nhận không?

Về nguyên tắc, việc tặng cho quyền sử dụng đất phải được lập thành văn bản có công chứng hoặc chứng thực. Tuy nhiên, trong trường hợp nếu vợ chồng đã xây dựng nhà ở kiên cố, công khai và sinh sống ổn định, lâu dài trên đất, vợ chồng cũng đã đăng ký và được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà cha mẹ và các thành viên khác không phản đối, Tòa án có thể xem xét đây là việc tặng cho trên thực tế và công nhận quyền sử dụng đất là tài sản chung của vợ chồng. Căn cứ pháp lý: Án lệ số 03/2016/AL.

Nếu tiền xây nhà là khoản vay từ chính cha mẹ (chủ đất) thì giải quyết thế nào?

Nếu có chứng cứ rõ ràng về việc vay mượn (giấy vay tiền, sao kê chuyển khoản ghi rõ nội dung vay), khoản tiền này sẽ được xác định là nghĩa vụ nợ chung của vợ chồng. Khi phân chia, Tòa án sẽ trừ đi khoản nợ này khỏi tổng giá trị căn nhà. Phần giá trị còn lại mới được xem là tài sản chung để phân chia, và hai vợ chồng có nghĩa vụ liên đới trả nợ cho cha mẹ. Căn cứ pháp lý: Điều 37 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014.

Tổng thời gian cho một vụ kiện phân chia tài sản như thế này thường kéo dài bao lâu?

Theo luật định, thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm là từ 4 đến 6 tháng. Tuy nhiên, trên thực tế, các vụ án có yếu tố phức tạp như cần thẩm định giá, xác minh nguồn gốc đất, nhiều người liên quan… thường kéo dài hơn, có thể từ 1 đến 2 năm hoặc lâu hơn nếu có kháng cáo. Căn cứ pháp lý: Điều 203 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.

Tôi có thể yêu cầu Tòa án làm gì để ngăn chặn chồng/vợ tôi hoặc cha mẹ chồng/vợ tôi bán hoặc thế chấp mảnh đất trong khi chờ ly hôn không?

Quý khách có quyền nộp đơn yêu cầu Tòa án áp dụng “biện pháp khẩn cấp tạm thời”, cụ thể là “cấm chuyển dịch quyền về tài sản đối với tài sản đang tranh chấp”. Nếu yêu cầu được chấp thuận, Tòa án sẽ ra quyết định ngăn chặn các bên thực hiện giao dịch mua bán, tặng cho, thế chấp cho đến khi có phán quyết cuối cùng. Căn cứ pháp lý: Điều 111, Điều 114 và Điều 121 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.

Nếu cha mẹ (chủ đất) qua đời trong quá trình Tòa án đang giải quyết vụ án thì sao?

Khi cha mẹ là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan qua đời, quyền và nghĩa vụ tố tụng của họ sẽ được chuyển giao cho những người thừa kế hợp pháp. Tòa án sẽ xác định những người thừa kế này và đưa họ vào tham gia tố tụng để đảm bảo việc giải quyết vụ án được toàn diện và đúng pháp luật. Căn cứ pháp lý: Điều 74 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.

Việc tôi chủ động dọn ra khỏi nhà để tránh mâu thuẫn có làm tôi mất quyền lợi đối với căn nhà không?

Không. Quyền sở hữu đối với tài sản chung được xác lập dựa trên công sức đóng góp và các căn cứ pháp luật trong thời kỳ hôn nhân, không phụ thuộc vào việc ai đang cư trú tại đó. Việc rời đi để tránh xung đột không làm mất đi quyền lợi hợp pháp của Quý  đối với căn nhà. Căn cứ pháp lý: Điều 33 và Điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014.

Kết luận

Việc phân chia nhà xây trên đất cha mẹ khi ly hôn là một quy trình pháp lý đa tầng lớp, đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về luật hôn nhân gia đình, luật đất đai và kinh nghiệm tố tụng dày dặn. Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình không bị ảnh hưởng, việc tìm đến sự hỗ trợ pháp lý từ các luật sư chuyên nghiệp là giải pháp khôn ngoan và cần thiết. Luật Long Phan PMT với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm cam kết đồng hành cùng Quý khách. Vui lòng liên hệ Hotline 1900 636 387 để được tư vấn và hỗ trợ pháp lý kịp thời, hiệu quả.

>> Xem thêm một số bài viết liên quan đến chia tài sản chung khi ly hôn:

• Tranh chấp nhà đất cha mẹ cho khi ly hôn như thế nào?
• Phân chia nhà cha mẹ cho đã cải tạo, sửa chữa khi ly hôn
• Tài sản cha mẹ chồng cho, khi ly hôn có được chia không?

Tags: Chia tài sản khi ly hôn, Nhà xây trên đất cha mẹ, Thẩm định giá tài sản, Thủ tục tố tụng dân sự, Tranh chấp tài sản chung