Cận Cảnh Mộ Cổ Gần 200 Năm đang Xuống Cấp ở Sài Gòn - PLO

Trương Tấn Bửu (1752-1827), người làng Hưng Lễ, tổng Bảo Phước, tỉnh Vĩnh Long (nay thuộc xã Thạnh Phú Đông, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre). Ông làm quan suốt 40 năm (trải qua hai đời Gia Long, Minh Mạng), mất lúc 75 tuổi (1827). Chính Tổng trấn Gia Định thành Lê Văn Duyệt đã đứng ra lo việc tống táng và xây mộ cho ông.

Cổng chính vào khu lăng mộ Long Vân hầu Trương Tấn Bửu ở 41 Nguyễn Thị Huỳnh (phường 8, quận Phú Nhuận, TP.HCM).

Khu lăng mộ được xem là kiến trúc tiêu biểu cho lăng mộ giới tướng lĩnh, quan lại đầu triều Nguyễn nên dù đã gần 200 năm, lớp ô dước bên ngoài bong tróc gần hết nhưng gạch bên trong vẫn gắn kết chắc chắn với nhau và giữ được gần như nguyên vẹn cấu trúc khu lăng mộ.

Mặt bằng khu lăng mộ gồm bình phong tiền, cổng ngoài, sân bái đình, cổng trong, hương án, mộ và bình phong hậu. Trong ảnh: Bức bình phong tiền đã xuống cấp, hình con lân được đắp trước đây biến mất, thay vào đó là tấm biển báo: “Cổ tích liệt hạng: Mộ Long Vân hầu Trương Tấn Bửu 1752-1827. Cấm phá hoại, di chuyển, đào quật, vẽ và viết lên di tích. Nếu ai vi phạm sẽ bị truy tố theo luật lệ hiện hành về bảo tồn cổ tích - Viện Khảo cổ, Bộ Quốc gia giáo dục".

Từ bình phong tiền nhìn vào là trụ cổng (tiếp giáp với khuôn thành, sân tế có bồn hoa hình tròn và lư hương, cổng vào khu mộ có mái giả ngói ống trổ cửa dạng vòm. Nhìn sâu sau vòm cửa có thể thấy hương án, bàn tế, bia và mộ (bị che khuất phần mái của mộ).

Cách xa mộ gần 2 m có tường thành bao thành hình chữ nhật (được gọi là khuôn thành), được xây bằng ô dước và gạch thức (gạch có đóng dấu). Trên khuôn thành và bình phong trang trí hình kỳ lân, búp sen, phù điêu hình cây tùng và chim hạc, các cặp liễn đối.

Hương án, bàn tế dạng sập chân quỳ, bia mộ (mới làm) khắc chữ “Trương công Trương Tấn Bửu, Trung quân phó tướng thọ Long Vân hầu”.

Mộ Trương Tấn Bửu dài hơn 3 m, ngang khoảng 2 m và cao hơn 2 m, có dáng như một ngôi nhà mà nóc mộ là hai mái vát chụm nhau...

Tấm biển đặt ở bình phong tiền và tấm bia này đều viết bằng chữ Quốc ngữ (nó mới quá, khiến người xem có cảm giác như bị “đặt nhầm chỗ”).

Mặt sau ngôi mộ nhìn từ bình phong hậu ra hướng cổng lăng.

Bình phong hậu bị bong tróc hầu hết, phù điêu tùng hạc chỉ còn vài họa tiết.

Vết bong tróc mặt sau ngôi mộ.

Những vết nứt và rêu bám đầy phía sau mộ.

Rêu bám đầy cổng vào lăng mộ.

Đền thờ nằm bên trái khu lăng mộ (từ ngoài nhìn vào) gồm ba gian, chính diện có bình phong đắp hình hổ ngồi. Hai bên cột hiên đắp nổi câu đối: “Uy đức Bắc thành an vũ trụ. Thống huyền Nam địa tịnh biên cương” (Uy đức trấn an vùng thành Bắc. Trị dân ổn định cõi bờ Nam).

Chính diện đền thờ Trương Tấn Bửu, do Ban quý tế Phú Thành Hội dựng lên để cúng tế, thờ phụng đức Long Vân hầu. Do thuở xưa, khu lăng mộ tọa lạc tại ấp Phú Thành, xã Phú Nhuận, tỉnh Gia Định nên Hội quý tế lấy tên ấp làm tên hội. Hội này do ông Cao Văn Báu lập nên và là hội trưởng đầu tiên. Ông Báu mất năm 1990, thọ 90 tuổi.

Bằng xếp hạng di tích quốc gia lăng Trương Tấn Bửu.

HOÀNG GIANG