Cẩn Trọng Bệnh Tăng Huyết áp ở Trẻ Em

Tư vấn chuyên môn bài viếtBS.CKII VŨ NĂNG PHÚCBệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7 ĐẶT LỊCH HẸNXEM HỒ SƠ

Thừa cân, béo phì, sinh non, tinh thần căng thẳng hay mắc một số bệnh lý về thận… là những nguyên nhân khiến trẻ có nguy cơ bị tăng huyết áp. 

Chị Thu Giang (Quận 1, TP HCM) cùng con trai 8 tuổi đến khám sức khỏe định kỳ tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM. Qua kiểm tra tổng quát, bác sĩ ghi nhận bé bị thừa cân béo phì, còn các xét nghiệm tầm soát khác đều trong giới hạn bình thường. Khi đo dấu hiệu sinh tồn phát hiện bé trai có khả năng bị tăng huyết áp. Chị Giang rất ngạc nhiên với thông tin bác sĩ cung cấp bởi bé còn khá nhỏ tuổi và không có bất cứ dấu hiệu gì của căn bệnh này.

Cũng như chị Giang, chị Quỳnh Mai (Quận Tân Bình, TP HCM) rất bất ngờ khi nghe bác sĩ thông báo con gái 5 tuổi của chị gặp tình trạng tăng huyết áp. Tại thời điểm thăm khám, bé có hiện tượng nhức đầu, mặt đỏ bừng, thị lực giảm. Ban đầu chị nghĩ rằng do thời tiết nắng nóng, bé vui chơi hoạt động ở nhà quá sức nên có thể bị cảm sốt, hoàn toàn không nghĩ đến chuyện bé tiềm ẩn bị tăng huyết áp – một căn bệnh mà chị Mai mặc định chỉ xảy ra ở người già, lớn tuổi. 

BS.CKI Vũ Năng Phúc, Trưởng khoa Tim bẩm sinh, Trung tâm Tim mạch Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cho biết: “Tỷ lệ tăng huyết áp ở trẻ em hiện nay ngày càng gia tăng và nguy cơ kéo dài đến tuổi trưởng thành. Nguyên nhân là do tình trạng thừa cân béo phì gia tăng. Tỷ lệ thừa cân béo phì ở trẻ em tăng gấp đôi so với 30 năm về trước. Đa phần tăng huyết áp thường không có triệu chứng. Và hầu hết các bậc cha mẹ đều lầm tưởng rằng bệnh lý này chỉ xảy ra ở tuổi trưởng thành, do đó dẫn đến tâm lý chủ quan, ít quan tâm đến vấn đề tăng huyết áp ở con trẻ và chỉ đưa đến bệnh viện thăm khám khi trẻ xuất hiện các dấu hiệu như tim đập nhanh, giảm thị lực, chóng mặt, nhức đầu, buồn nôn, vã mồ hôi…”.

Theo khuyến cáo của Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ vào tháng 3/2020, tất cả trẻ khỏe mạnh trên 3 tuổi đều phải được kiểm tra huyết áp mỗi năm tại cơ sở y tế. Đối với trẻ sinh non, cân nặng lúc sinh dưới 2500g, có bệnh thận, bệnh tim bẩm sinh cần phải được kiểm tra huyết áp sớm hơn ngay sau sinh. Đối với trẻ dưới 3 tuổi, nếu có tiền căn sinh non dưới 32 tuần tuổi, cân nặng lúc sinh dưới 2500g, có bệnh tim bẩm sinh, bệnh lý ở thận… rất cần được kiểm tra huyết áp ở mỗi lần thăm khám.

Sau khi đo huyết áp bằng máy đo điện tử hoặc máy cơ, trẻ được xác định tăng huyết áp khi chỉ số huyết áp của trẻ tương đương hoặc cao hơn bách phân vị thứ 95 so với chỉ số huyết áp bình thường của các bạn cùng trang lứa, xét theo độ tuổi, chiều cao và giới tính.

BẢNG CHỈ SỐ HUYẾT ÁP (Theo Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ)
Độ tuổi	Chiều cao (cm)	Chỉ số huyết áp bình thường (mmHg)
Từ 1 – 12 tháng	Từ 72/37 đến 104/56
Từ 1 – 2 tuổi	77 – 98	Từ 85/37 đến 113/69
Từ 3 – 5 tuổi	92 – 120	Từ 91/46 đến 120/80
Từ 6 – 12 tuổi	111 – 164	Từ 96/55 đến 131/62
Từ 13 – 17 tuổi	147 – 172	Từ 108/62 đến 143/94

Nếu chỉ số huyết áp của trẻ theo từng độ tuổi đo được ở mức cao hơn bình thường, trẻ có dấu hiệu tăng huyết áp. Cha mẹ cần cho trẻ thăm khám để được bác sĩ kiểm tra và có chẩn đoán chính xác hơn.

Theo những báo cáo gần đây, tỷ lệ tăng huyết áp ở trẻ em khoảng 4%. Tuy nhiên, con số thực tế có thể cao hơn vì nhiều trường hợp không đi thăm khám hoặc chưa được phát hiện. 

Theo bác sĩ Phúc, nguyên nhân tăng huyết áp được chia thành hai nhóm lớn: tăng huyết áp thứ phát và tăng huyết áp nguyên phát. 

Tăng huyết áp thứ phát là tăng huyết áp do bất thường tại các cơ quan. Trong đó, bệnh lý tại thận (hẹp động mạch thận, thận đa nang, viêm cầu thận cấp, viêm đài bể thận…) chiếm tỷ lệ cao nhất gây tăng huyết áp thứ phát ở trẻ em. Ngoài ra, còn có thể do bệnh lý tim mạch (hẹp eo động mạch chủ, Takayasu…), nội tiết (cường giáp, nhược giáp, tăng sinh tuyến thượng thận bẩm sinh, cường Aldosteron…). Tăng huyết áp thứ phát thường biểu hiện sớm ở trẻ nhũ nhi và trẻ nhỏ, cụ thể là trẻ dưới 9 tuổi.       

Tăng huyết áp nguyên phát hay còn gọi là tăng huyết áp vô căn, không xác định rõ nguyên nhân. Bệnh liên quan chặt chẽ với tình trạng thừa cân béo phì, chế độ ăn mặn nhiều muối và dầu mỡ, ít vận động, căng thẳng…

Trong các cuộc điều tra quốc gia tại Hoa Kỳ từ những năm 1960 đến những năm 1990, tỷ lệ trẻ thừa cân đã tăng từ 5% lên 11% và điều này tỷ lệ thuận với việc trẻ mắc bệnh tăng huyết áp tăng. Cũng theo một nghiên cứu của Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ, hơn 50% số trẻ 7 tuổi bị tăng huyết áp do béo phì và tỷ lệ này tăng lên 85 – 95% ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Từng được coi là hiếm gặp, tăng huyết áp nguyên phát liên quan đến béo phì ở trẻ ngày càng trở nên phổ biến và tăng cao hơn, trở thành một vấn đề y tế quan trọng cần được quan tâm.

Để phòng ngừa tăng huyết áp ở trẻ, bác sĩ Phúc khuyên phụ huynh lưu ý quan tâm chế độ ăn uống, trong đó nhấn mạnh việc ăn nhiều trái cây, rau xanh, sữa ít béo, các loại hạt và đậu; hạn chế tối đa sử dụng thức ăn nhanh, thực phẩm nhiều đường, chất béo không bão hoà (trans fat) hay muối (chỉ dùng 1 – 2 g/ngày cho trẻ 4 – 8 tuổi; 1,5 g/ngày cho trẻ lớn hơn). Bên cạnh đó, cha mẹ cần khuyến khích trẻ vận động, tăng cường các hoạt động vui chơi ngoài trời, lựa chọn môn thể thao phù hợp với lứa tuổi của trẻ (từ 3 – 5 ngày mỗi tuần, 30 – 60 phút/lần tập) để không chỉ nâng cao sức khỏe, cơ thể cân đối, mà còn giúp trẻ giải tỏa căng thẳng, giảm nguy cơ tăng huyết áp.

Bác sĩ Phúc nhấn mạnh, trường hợp trẻ có tiền sử gia đình tăng huyết áp, thừa cân, béo phì, thường xuyên tiếp xúc khói thuốc lá… cha mẹ cũng nên đưa trẻ đi kiểm tra sức khỏe tim mạch định kỳ hàng năm. Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM có đội ngũ y bác sĩ Tim mạch Nhi giàu kinh nghiệm, hệ thống thiết bị hiện đại giúp tầm soát và điều trị các vấn đề tim mạch bất thường ở trẻ. 

“Giống như người lớn, bệnh tăng huyết áp ở trẻ không có dấu hiệu đặc trưng nhất định. Một số triệu chứng như chóng mặt, nhức đầu, nôn ói, hồi hộp, đánh trống ngực, nhìn kém,… có thể cảnh báo tình trạng tăng huyết áp. Do đó, để đảm bảo tính chính xác và chẩn đoán đúng bệnh, trẻ cần được khám chuyên khoa tim mạch. Các bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm, hình ảnh học để tìm nguyên nhân cũng như đánh giá biến chứng của tăng huyết áp trong giai đoạn ổn định.

Để đặt lịch khám sức khỏe tim mạch cho trẻ với các chuyên gia Tim mạch Nhi, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn có thể liên hệ:

HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH

• Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội:
  • 108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, Hà Nội
  • Hotline: 024 3872 3872 – 024 7106 6858
• Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TPHCM:
  • 2B Phổ Quang, P.2, Q.Tân Bình, TPHCM
  • Hotline: 093 180 6858 – 0287 102 6789
• Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Quận 8:
  • 316C Phạm Hùng, P.5, Q.8, TPHCM
  • Hotline: 093 180 6858 – 0287 102 6789
• Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7:
  • 25 Nguyễn Hữu Thọ, P.Tân Hưng, Q.7, TPHCM
  • Hotline: 093 180 6858 – 0287 102 6789
• Fanpage: https://www.facebook.com/benhvientamanh/
• Website: https://tamanhhospital.vn

Trong một số trường hợp, trẻ có thể được đeo máy holter theo dõi huyết áp trong 24 giờ để khẳng định trẻ có bị tăng huyết áp hay không, từ đó có hướng điều trị phù hợp, kịp thời. Trường hợp có huyết áp cao, trẻ sẽ được thăm khám và đánh giá huyết áp định kỳ ít nhất mỗi 3 tháng, song song với việc kết hợp thay đổi lối sống. Ngoài ra nếu phải dùng thuốc, trong thời gian đầu cần tăng liều thuốc mỗi 2 – 4 tuần; tái khám mỗi tháng, 3 tháng ở giai đoạn ổn định”, bác sĩ Phúc cho biết. 

Cập nhật lần cuối: 14:04 11/09/2024 Chia sẻ: