Cao Quy Bản Là Gì? Công Dụng Như Thế Nào? - Bac Si EVA

Chúng ta thường thấy cao quy bản có trong thành phần các loại thảo dược, các bài thuốc quý để tăng cường sinh lý nam, bổ thận, tráng dương…Vậy cao quy bản là gì? thực hư tác dụng của loại cao này với sức khỏe là gì? Các bạn có thể tham khảo bài viết dưới đây nhé.

Nội dung

• Cao Quy Bản là gì?
• Phân bố, săn bắt và chế biến
• Thành phần hóa học 
• Cách nấu cao quy bản
•  Công dụng và liều dùng

Cao Quy Bản là gì?

Cao Quy Bản còn được gọi với nhiều tên như: Yếm rùa, Kim quy, Quy giáp, Cao yếm rùa.

Tên khoa học: Chinemys (Geoclemys) recvesil (Gray)

Họ: Rùa Testudinidae

Cao quy bản (hay cao rùa) từ lâu đã được Đông y sử dụng như 1 vị thuốc hữu hiệu giúp điều trị 1 số bệnh lý. Rùa được chia làm 2 loại :

• Rùa cạn, sống ở núi, nhỏ bằng bàn tay, yếm ở giữa có hình chữ vương chéo, mỏng, soi thấy trong vàng đậm là rùa quý nhất thường gọi là kim quy hay kim tiền quy. Rùa to hơn, yếm sắc vàng nhạt, dày là hạng vừa, cũng có con yếm to hơn, sắc đen không dùng làm thuốc.
• Rùa nước, thường có yếm hoa, dày không dùng làm thuốc.

Nói chung dùng yếm rùa nấu cao thì phải chọn thứ yếm mỏng còn màng bọc bên ngoài, các miếng yếm còn dính vào nhau là tốt nhất. Loại yếm vụn nát, đen, mất màng hoặc lẫn lộn thứ yếm rùa khác là xấu.

Yếm rùa cũng được chia làm 2 loại :

• Huyết bản là yếm con rùa còn sống, lấy riêng yếm làm thuốc.
• Thông bản là yếm con rùa đã luộc đi để ăn thịt rồi lấy yếm làm thuốc.

Phân bố, săn bắt và chế biến

• Trong nước ta, đâu cũng có rùa, nhưng nhiều nhất tại các tỉnh có nhiều ao hồ. Rùa còn có ở nhiều nước như Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên v.v…
• Khi bắt được rùa, có khi người ta đập chết, bóc lấy yếm, cạo hết thịt, rửa sạch, phơi khô. Trên thị trường Trung Quốc, người ta gọi loại yếm rùa này là “huyết bản” còn nếu bắt được rùa, nấu chín rồi mới bóc lấy yếm, lọc bỏ hết gân thịt thì người ta gọi là “thang bản”.
• Có thể thu hoạch quy bản quanh năm, nhưng nhiều nhất vào các tháng 8-12. Muốn chế cao quy bản, người ta tiến hành như sau: Trước hết đem ngâm yếm rùa vào nước để gân thịt còn sót lại rữa ra rồi cạo cho tróc hết. Có khi đun chín để loại thịt cho dễ.
• Sau đó dùng nước rửa sạch cho đến hết mùi. Phơi khô, đập nhỏ, đun với nước, ba ngày ba đêm như nấu cao ban long. Lọc loại bỏ bã, nước lọc được đem cô đặc, đổ vào khuôn, để nguội cắt thành từng miếng to nhỏ tùy ý.
• Có khi người ta phối hợp quy bản với gạc nai, gạc hươu nấu cao gọi là ‘‘nhị tiên giao” Colla Carapacis Testudinis et Comus Cervi. Để nấu cao nhị tiên giao này, ngoài quy bản và gạc hươu nai, người ta còn thêm khởi tử, đảng sâm cùng nấu. Cách nấu cũng như trên.

Thành phần hóa học 

• • Theo Diệp Quyết Tuyền, trong quy bản có chất keo, chất béo và muối canxi. Hoạt chất khác, chưa rõ.
  • Theo Thomas, thủy phân mai rùa được các axit amin sau đây glycocole 19,36%, alanin 2,95%, Ieuxin 3,6%, tyrosin 13,59%, xystin 5,19%, axit glutamic, histidin, lysin, acginin, tryptophan không có (Biochimie: 783).

Cách nấu cao quy bản

Chọn lấy thứ quy bản lâu năm, rửa sạch vỏ và đất cát, giã nát, tẩm rượu nướng hay sao vàng, ngâm vào nước 3 ngày đêm, dùng củi gỗ dâu mà nấu cao.

• Bước 1: Làm sạch: lấy yếm ngâm vào nước phèn (15%) trong một đêm, vớt ra đổ ngập nước đun sôi 1 – 2 phút.
• Bước 2: Làm khô và đập dập: đem phơi hoặc sấy khô đập dập ra từng khớp, rồi mỗi khớp đập ra thành 3 – 4 mảnh nhỏ.
• Bước 3: Tẩm sao: lấy nước gừng tẩm 1 đêm, sao qua cho khô. Có thể đem hơ nóng yếm rùa rồi nhúng vào giấm rồi mới đập dập sao qua.
• Bước 4: Nấu cao: cách nấu cao quy bản giống như cách nấu cao ban long. Thường khi cô lại thì cô trên cát dày 5 – 10cm ở 800C, lúc gần được phải quấy liền tay.

Cao quy bản thường chỉ cô đến độ sệt còn rót ra được đóng vào chai, lọ sạch 40g hay 12g để tiện dùng. Loại cao này có thể để 3 năm không hỏng. Cao này có mùi tanh và thơm.

Sở dĩ chỉ lấy cao quy bản ở độ sệt vì nếu làm cao đặc như cao ban long thì bị mềm ra, nhất là mùa hạ thì lại càng chảy ra, hơn nữa các cụ cho rằng nấu đặc như cao ban long thì mất chất.

Cao rùa có thể nấu đặc như cao ban long là được, cắt thành từng miếng 100g gói kỹ trong giấy bóng kính, mùa đông miếng cao vẫn tốt, sang mùa hè có mềm hơn, nhưng không chảy nhũn ra được.

Miếng cao này nếu đem để trong bình kín, dưới có lót vôi sống thì miếng cao rất khô, cứng nhưng có cụ vẫn cho là nấu đến độ đặc như thế thì kém chất.

 Công dụng và liều dùng

• Quy bản và cao quy bản còn là một vị thuốc dùng trong phạm vi nhân dân. Theo kinh nghiệm đông y, quy bản là một vị thuốc bổ thận âm chữa ho lâu, di tinh, bạch đới, khí hư, chân tay, lưng gối đau nhức. Còn dùng chữa lỵ kinh niên, sốt rét lâu ngày, cơ thể suy nhược, băng huyết, các bệnh trước và sau khi sinh nở, trẻ con yếu xương.
• Về mặt kinh lạc, theo Mậu Hy Ung (một tác giả cổ) quy bản đi vào kinh túc thiếu âm, là thuốc bổ tâm kinh.
• Liều dùng: Ngày uống 12-24g quy bản dưới dạng thuốc sắc, thuốc viên hay thuốc bột.
• Cao quy bản: Ngày uống 10-15g, chia 3 lần uống.
• Theo tài liệu cổ quy bản có vị ngọt, mặn, tính hàn, vào 4 kinh thận, tâm, can và tỳ. Có tác dụng bổ tâm thận, tư âm, dùng chữa thận âm không đù, trong xương đau nhức, di tinh, đới hạ, băng lậu, lưng gối đau yếu, lỵ lâu ngày. Những người âm hư không nhiệt không dùng được.