Cấu Tạo Từ (tiếng Việt 4)

Từ là một yếu tố của ngôn ngữ (tiếng Việt) có hai đặc điểm rất cơ bản, đó là: a) Có nghĩa, b) Được dùng độc lập để tạo câu. Đơn vị cấu tạo từ là tiếng. Các kiểu cấu tạo từ gồm từ đơn và từ ghép.

Tiếng:

Tiếng (hay âm tiết) là đơn vị phát âm nhỏ nhất trong ngôn ngữ đọc, ngôn ngữ nói. Tiếng có thể có nghĩa rõ ràng hoặc có nghĩa không rõ ràng.

Cấu tạo của tiếng bao gồm: Âm đầu + Vần + Thanh (dấu).

Hai tiếng bắt vần là hai tiếng có vần giống nhau hoàn toàn, hoặc hai tiếng có vần không giống nhau hoàn toàn.

Tiếng bắt vần giúp cho ngôn ngữ uyển chuyển, dễ dàng nhớ, thấm hơn.

Cặp tiếng bắt vần với nhau : loắt – choắt, xinh – xinh, thoăn – thoắt, nghênh –nghênh.

Từ

Là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất có nghĩa, được tạo nên bởi tiếng, dùng để đặt câu. Có từ gồm một tiếng, có từ gồm hai tiếng trở lên.

TIẾNG	TỪ
Phát âm tự nhiên có thể có hoặc không có nghĩa VD: Ăn, hí	Được tạo nên bởi Tiếng, bắt buộc phải có nghĩa VD: Ăn, Cồn cào

Như vậy, có thể thấy khái niệm TIẾNG hẹp hơn khái niệm TỪ. Nếu tiếng không có nghĩa thì phải đi kèm với một tiếng khác để hợp lại thành nghĩa lúc đó sẽ tạo thành từ.

Từ đơn là những từ chỉ có một tiếng tạo thành. Ngoại trừ một số trường hợp đặc biệt như từ mượn nước ngoài (ghi-đông, tivi, ra-đa,…) được xếp vào từ đơn đa âm tiết.

Ví dụ: mẹ, cha, mèo, cây, hoa, mây, mưa,…

Từ phức là từ gồm ít nhất hai tiếng tạo thành.

Ví dụ: cha mẹ, chó mèo, cây cối, mưa gió, lạnh lẽo, sạch sành sanh,…

Trong từ phức bao gồm hai loại: Từ láy và từ ghép

– Từ ghép là những từ được cấu tạo bằng cách ghép những tiếng lại với nhau, các tiếng được ghép có quan hệ với nhau về nghĩa (ví dụ: ông bà, con cháu, hoa quả, xe đạp,…)

1, Từ ghép đẳng lập có từ 2 tiếng trở lên mà 2 tiếng đó có nghĩa ngang bằng,có thể tách ra để tạo 1 từ khác riêng biệt.

Ví dụ: học tập, ăn uống…

2, Từ ghép chính phụ là từ có 2 tiếng trở lên trong đó tiếng phụ bổ sung nghĩa cho tiếng chính, không thể tách thành từ đơn được.

Ví dụ: xanh lơ, bà ngoại…

– Từ láy là từ được cấu tạo bằng cách láy lại (điệp lại) một phần phụ âm hoặc nguyên âm, hay toàn bộ tiếng ban đầu.

1, Từ láy hoàn toàn

Là loại từ đươc láy giống nhau cả phần âm, vần, dấu câu ví dụ như xanh xanh, ào ào. Đôi khi để nhấn mạnh một âm thanh hay hành động mà dấu câu có thể khác nhau như thăm thẳm, lanh lảnh…

– Láy tiếng: Là những từ lặp lại hoàn toàn cả về âm và vần như: Ào ào, xa xa, luôn luôn, hằm hằm, xanh xanh,…

– Láy cả âm lẫn vần: Là những từ lặp lại về âm và vần nhưng có tiếng thay đổi âm điệu về âm thanh để tạo sự tinh tế hài hòa về âm thanh như: Ngoan ngoãn, thăm thẳm, bong bóng, ra rả, đu đủ, thoang thoảng, lanh lảnh, ngồn ngộn, …

2, Từ láy bộ phận:

– Láy âm đầu: Là những từ láy lặp lại về phần âm đầu – người ta thường gọi là từ láy âm như: Lấp lánh, xinh xắn, ngơ ngác,…

– Láy vần: Từ láy lặp lại về phần vần – người ta thường gọi là từ láy vần như: Liêu xiêu, cheo leo, chênh vênh, chao đảo…

Phân biệt từ Ghép và từ Láy:

Cấu tạo của từ rất phức tạp và dễ gây nhầm lẫn. Vì vậy, dựa vào 4 đặc điểm thường gặp ở từ láy và từ ghép để phân biệt chúng:

Ngoài ra, để phân biệt từ láy và từ đơn đa âm tiết, học sinh lưu ý “Nếu hai hoặc nhiều tiếng không có nghĩa, có quan hệ âm vần nhưng tạo thành một từ chỉ sự vật thì từ đó là từ đơn đa âm tiết”.

Ví dụ: “tivi” là từ láy hay từ đơn?