Cây Đa Bóp Cổ Ficus Sumatrana - Quái Vật Rừng Xanh - Cỏ Dại

Đa bóp cổ (Ficus sumatrana) là một loài bản địa của vùng miền Đông Nam Bộ, Việt Nam. Vào mùa khô loài cây này sẽ “ngủ đông”. Một khi mùa mưa đến, nước mưa và không khí ẩm sẽ làm “thức giấc con quái vật rừng xanh” này. Chỉ vài ngày, hàng ngàn loại thức vật sẽ đâm chồi nảy lộc, những bông hoa đầu mùa sẽ lác đác xuất hiện. Con quái vật kia cũng thức dậy theo cách của riêng nó. Đây là lúc chúng sẽ thực hiện hành trình “ký sinh trùng” đáng sợ cho thế hệ mới. Cùng tìm hiểu về cách Đa bóp cổ (Ficus sumatrana) sống và giết chết những “vật chủ” đã cưu mang chúng nhé.

Đa bóp cổ (Ficus sumatrana) là một loài thực vật phụ sinh. Sau khi được thụ phấn, hoa sẽ kết thành chùm quả màu vàng (được gọi là quả phức). (Theo wiki – Quả phức hình thành do một khối nguyên vẹn của nhiều hoa độc lập tụ lại mà thành. Quả đa thực ra là do một cụm hoa tạo nên).

Với vị ngọt bùi và thơm, quả đa thu hút chim chóc và các loài thú ăn quả (như Dơi). Sau khi ăn quả đa, một số loài sẽ thải phân ở các thân hoặc gốc cây trên đường di chuyển. Hạt đa trong phân chưa bị phân huỷ vô tình gặp môi trường phù hợp sẽ nảy mầm và phát triển như một cây độc lập. Có lẽ hàng triệu năm phát triển và tiến hoá, cây Đa bóp cổ (Ficus sumatrana) đã hoàn thiện được những kỹ năng phụ sinh hoàn hảo. Hạt đa được bao bọc một lớp chất keo nhày giúp chúng có thể bám dính vào các bề mặt như vỏ cây, thân cây. Phần chất nhày này cũng cung cấp chất dinh dưỡng ban đầu cho cây non lúc mới nảy mầm. Cây lớn đến đâu các rễ sinh khí cũng sẽ dài ra và bắt đầu hút ẩm và chất dinh dưỡng bám trên bề mặt các vỏ cây “vật chủ”. Rễ khí sẽ phát triển nhanh và có xu hướng ôm trọn thân cây vật chủ. Bằng các nào đó, Đa bóp cổ (Ficus sumatrana) sẽ thả một vài rễ khí thòng xuống đất. Một khi những vòi này chạm đất, chúng sẽ chính thức thực hiện cuộc tàn sát cây vật chủ. Đất đương nhiên có nhiều nước và chất dinh dưỡng hơn vỏ ngoài của cây vật chủ, Đa bóp cổ (Ficus sumatrana) sẽ dồn toàn lực hút nước và sinh dưỡng để tạo năng lượng và phát triển nhanh như “Thánh Gióng”. Dĩ nhiên “Thánh Gióng” này cũng không quên việc bóp chết cây vật chủ như đúng cái tên của nó.

Sở dĩ chúng giết được cây vật chủ vì rễ khí phát triển không ngừng, to ra, chằng chịt rồi hoá gỗ. Một lớp vô số rễ quấn như thế hoá gỗ sẽ tạo thành những gọng kìm siết chặt theo thời gian. Nhưng quan trọng hơn hết, Đa bóp cổ (Ficus sumatrana) sẽ vươn lên và tạo ra các tán lá dày đặc, che hết ánh sáng của cây vật chủ. Trên che dưới bóp, Đa bóp cổ (Ficus sumatrana) cứ thế mà giết chết cây vật chủ một cách nhẹ nhàng theo thời gian. Khi cây vật chủ chết, Đa bóp cổ (Ficus sumatrana) cũng đã kịp hình thành cấu trúc giúp chúng đứng vững trên thân cây chủ mục rữa theo thời gian.

Đa bóp cổ (Ficus sumatrana) là cây thân gỗ có chiều cao trung bình 20m, vỏ màu xám nhạt, hơi xù xỉ, thịt có vỏ màu hơi trắng ngà. Cành non của Đa bóp cổ (Ficus sumatrana) không có lông, màu nâu nhạt, đốt mắt lá tương đối ngắn và cây ra nhựa mủ màu trắng. Đa bóp cổ (Ficus sumatrana) có lá đơn, mọc cách nhau, dài từ 8 – 17cm, rộng 5 – 8cm, hình trái xoan hoặc hình trứng, đầu lá có mũi nhọn khá ngắn, thuôn dần về gốc lá. Cuống lá mảnh dài cm, có lông mảnh. Quả đa hình cầu, đường kính khoảng 2cm. Hoa đực không có cuống gồm 4 cánh hình trái xoan. Đa bóp cổ (Ficus sumatrana) có gỗ chất lượng thấp, không có giá trị, cây con thì được ứng dụng trong nghệ thuật Bonsai, rất hợp các dáng Root-over-rock (Rễ bám đá).

Dù Đa bóp cổ (Ficus sumatrana) sở hữu một đặc tính sinh tồn khá kinh dị, nhưng suy cho cùng đây cũng là một cách sinh tồn thiên nhiên ban tặng. Miễn là chúng không gây mất cân bằng sinh thái bằng cách “bóp cổ” quá nhiều các cây khác loài trong khu vực chúng sinh sống thì đây vẫn là một đặc điểm thú vị đáng để nghiên cứu.

Dũng Cá Xinh

Có những ngày mưa gió, ngày nắng chói chang nhưng khi mở cửa ra hàng hoa dại vẫn nằm đó dưới bậc thềm. Không nhạt không úa mà vẫn còn vẻ tươi trong như ngày nào.

Xem các bài khác