Cây Rung Rúc Và 8 Bài Thuốc Trị Bệnh Hữu Hiệu - Metaherb

Cây rung rúc còn được nhân dân một số địa phương gọi là lão thử đằng, cây cứt chuột, câu nhi trà…. Đây là một trong số ít những vị thuốc được sử dụng trong thang thuốc điều trị bệnh phong thấp của danh y nổi tiếng Hải Thượng Lãn Ông. Cùng Metaherb tìm hiểu về vị thuốc này trong bài viết dưới đây.

Có thể bạn quan tâm

• Cam thảo đất và 17 bài thuốc chữa tiểu đường, mề đay, ho, mụn nhọt, sốt phát ban,..hiệu quả
• Gừng – thần dược trị bệnh xương khớp, dạ dày,..
• Công dụng cây cỏ ngọt và 7 bài thuốc trị tiểu đường, giải nhiệt, chăm sóc răng miệng,…

Tên thường gọi: Rung rúc, Rút đế, Đồng bìa, Cứt chuột, Lão thử nhĩ, Cẩu cước thích, Đề vân thảo, Thiết bao kim, Ô long căn, Câu nhi trà.

Tên khoa học: Berchemia lineata (L.) DC.

Họ khoa học: Thuộc họ táo ta – Rhamnaceae.

Tìm hiểu về cây rung rúc

Mô tả

Cây nhỏ dạng bụi leo cao 1-4m, cành non mảnh có màu xanh nhạt, không lông. Lá mọc so le; phiến nhỏ, xoan, bầu dục, dài 1,5-2,5cm, rộng 0,7-1,2cm, tù hai đầu, gân phụ 5-6 cặp, nổi rõ, gần song song, cuống 5-7mm. Hoa mọc thành chùm ở đầu cành hay ở nách lá; hoa nhỏ, màu trắng, mẫu 5, cánh hoa dài hơn đài thuôn, có móng nhỏ ở phía dưới; đĩa mật dày, mép chia thuỳ, bầu ẩn trong đĩa mật, 2 ô. Quả hạch dài 5-6mm, hình trứng, màu đen; hạt 2.

Hoa nở tháng 8-9; quả chín từ tháng 10 đến tháng 1 năm sau.

Bộ phận dùng

Rễ – Radix Berchemiae Lineatae.

Phân bố

Loài của Ấn Độ, Xích Kim, Nhật Bản, Trung Quốc và Việt Nam. Cây mọc rất phổ biến nơi đất trống, dãi nắng, ven rừng thưa thứ sinh, miền trung du, gặp nhiều miền Bắc Việt Nam.

Thu hái

Thu hái rễ quanh năm, rửa sạch, thái phiến, phơi khô dùng dần. Khi dùng, tẩm rượu sao cho thơm.

Thành phần hoá học

Có chứa Saponin và hoạt chất khác đang nghiên cứu.

Vị thuốc rung rúc

Tính vị:

Vị ngọt nhạt, hơi đắng và chát, tính bình;

Tác dụng:

Lá, thân: có tác dụng mát, thanh nhiệt giải độc.

Rễ cây có công dụng:

• Tiêu viêm
• Giảm đau
• Điều trị phong tê thấp
• Đau mỏi vai gáy
• Đau tức lưng
• Nhức mỏi mình mẩy mỗi khi ngủ dậy
• Đau các khớp gối, tay, cổ
• Còn dùng điều trị lao phổi, tiêu chảy

Chủ trị:

Thường được dùng trị:

• Khái huyết trong lao phổi, viêm khí quản cấp;
• Chảy máu dạ dày và ruột, chảy máu cam, nội thương xuất huyết;
• Bệnh tinh thần phân lập;
• Viêm gan, viêm tinh hoàn;
• Đòn ngã tổn thương, đau nhức khớp xương do phong thấp.

Liều dùng

Liều dùng 30-50g, dạng thuốc sắc.

Một số nghiên cứu về cây rung rúc

1. Xác định hoạt động chống viêm và giảm đau của cây rung rúc Berchemia lineata (L.): Thực nghiệm đã được tiến hành trên cơ thể chuột bởi nhóm các nhà nghiên cứu tại Viện nghiên cứu y học cổ truyền Quảng Tây, Trung Quốc. Bằng những thử nghiệm cần thiết nhóm nghiên cứu đã xác định các chất chiết xuất từ ​​Berchemia lineate (L.) có tác dụng chống viêm và giảm đau.
2. Xác định hoạt động bảo vệ gan từ chiết xuất cây rung rúc: Thêm một nghiên cứu trên cơ thể chuột của các nhà nghiên cứu tại Viện nghiên cứu y học cổ truyền Quảng Tây, Trung Quốc; Nhóm đã sử dụng chiết xuất rung rúc Berchemia lineate (L.) trên cơ thể chuột bị tổn thương gan. Kết quả xác định chiết xuất rung rúc Berchemia lineate (L.) có hoạt động bảo vệ gan khỏi tổn thương do CCl4 gây ra.
3. Các Flavone trong cây rung rúc Berchemia lineata (L) có hoạt động chống khối u: Một nghiên cứu tại Đại học Quốc gia Nam Trung, Quảng Tây, Trung Quốc đã tiến hành nhiều nghiên cứu và đi tới nhận định các Flavone từ cây rung rúc cho hoạt động ngăn chặn sự phát triển của các khối u.

Cách dùng cây rung rúc làm thuốc

Thuốc sắc uống

• Thanh nhiệt, mát gan: Lá, dây khô 40g hãm với khoảng 1 lít nước sôi uống thay nước hàng ngày (1).
• Điều trị bệnh lao phổi, ho ra máu: Cây rung rúc thân, lá, rễ khô 30g, sắc uống kết hợp với các vị  Bạch cập 10g, a giao 10g, cây mỏ quạ 20g đun với khoảng 500ml nước, đun cạn lấy 200ml nước uống hàng ngày (2).

Ngâm rượu rung rúc

• Ngâm rượu độc vị: Rễ rung rúc phơi khô sang vàng hạ thổ, đem ngâm với tỷ lệ 1kg khô ngâm 2 lít đến 2,5 lít rượu 40 độ, ngâm trong thời gian khoảng 1 tháng dùng dùng được. Công dụng: Giảm đau nhức xương khớp, giảm đau mình mẩy, tê thấp.
• Ngâm rượu kết hợp: Theo Hải Thượng Lãn Ông, rễ rung rúc còn được dùng ngâm kết hợp với các vị thuốc khác để điều trị bệnh phong thấp, đau nhức xương khớp và tê bại vai gáy, đau lưng với liều lượng như sau: Rễ rung rúc khô 100g, rễ cỏ xước 100g, dây gắm 100g, vỏ cây chân chim 100g, tầm gửi dâu 50g, rễ bưởi bung 50g, rễ cây đuôi chuột (cỏ roi ngựa) 50g, tầm gửi dâu 50g. Các vị thuốc sao vàng hạ thổ sau đó ngâm với khoảng 1 lít rượu, ngâm trong thời gian khoảng 1 tháng mỗi ngày uống 1 ly nhỏ (1).

Bài thuốc chữa bệnh từ rung rúc

Lao phổi có khái huyết

Rung rúc 60g, Mỏ quạ 30g, Bạch cập 12g, Agiao 10g, sắc uống.

Viêm khí quản cấp

Lá rung rúc và rượu 60g, sắc nước, chia 2 lần uống trong ngày, điều trị liên tục trong 15 ngày.

Chữa mụn nhọt sưng đau (chưa vỡ mủ)

Lá non của cây rung rúc 30g; rửa sạch, để ráo nước, giã nát với chút muối, đắp lên mụn nhọt sau 2 giờ tháo băng, đắp ngày 1 lần. Đồng thời dùng cúc hoa trắng 15g, cam thảo 5g, đổ 200ml nước sắc còn 100ml, chia 2 lần nước trong ngày. Uống liền 5 ngày.

Chữa ho lâu ngày do nhiễm lạnh

Rễ rung rúc 30g, xuyên phá thạch 10g, cam thảo 9g. Tất cả cho vào ấm, đổ 700ml nước sắc còn 300ml chia 3 lần uống trong ngày sắc uống trong ngày, uống lúc còn ấm.  10 ngày một liệu trình.

Hoặc lá và cành non của cây rung rúc 60g rửa sạch, đổ 200ml nước sắc còn 100ml, đổ 60ml rượu trắng đun sôi, chia 2 lần uống trong ngày uống liên tục trong 15 ngày.

Hỗ trợ điều trị trĩ ngoại

Lá và cành non của cây rung rúc 30g, rửa sạch, thái ngắn; đuôi lợn 1 cái, làm sạch, chặt khúc ướp vừa, đổ nước và để lão thử nhĩ hầm nhừ ăn cả nước lẫn cái. 10 ngày một liệu trình.

Chữa mẩn tịt

Rễ cây rung rúc 30g, đổ 500ml nước sắc còn 250, chia 3 lần uống trong ngày. 5 ngày một liệu trình.

Chữa phong tê thấp, xương khớp đau, nhức, mỏi

Rễ rung rúc thái mỏng, sao vàng 200g, rượu trắng (30 – 40 độ) 1 lít; ngâm trong 15 ngày trở lên; ngày uống 20 – 30ml.

Dùng ngoài trị viêm mủ da, rắn độc cắn

Giã cây tươi, thêm muối, đắp lên vết thương. Tuy nhiên chỉ nên áp dụng cách này sau khi đã lấy hết độc rắn.

Lưu ý khi sử dụng cây rung rúc làm thuốc

• Không tự ý dùng làm thuốc khi chưa tham khảo ý kiến bác sĩ đông y.
• Xem kỹ hình ảnh và mô tả để tránh nhầm lẫn, trong tự nhiên có một số loại cây hình dáng khá giống với rung rúc như cây: Bồ cu vẽ, cây phèn đen…

Trên đây là thông tin cũng như công dụng chữa bệnh của cây rung rúc. Trong việc điều trị đau nhức khớp, bên cạnh việc sử dụng rung rúc, người bệnh có thể kết hợp với viên uống Gut Metaherb để giúp giảm đau và các vết sưng viêm hiệu quả. Đây là sản phẩm đã được Bộ Y tế cấp phép lưu hành nên người bệnh hoàn toàn có thể an tâm sử dụng.

Hy vọng bạn đọc đã có được những thông tin hữu ích. Nếu còn thắc mắc, vui lòng để lại bình luận bên dưới bài viết, các dược sĩ của Metaherb sẽ phản hồi sớm nhất.

Xem thêm: Cây nha đam với 20 bài thuốc trị bệnh hiệu quả