Cây Thuốc Dòi: Công Dụng, Liều Dùng, Một Số Bài Thuốc & Một Vài Lưu ý

Đặt lịch hẹn

×

CÂY THUỐC DÒI

CÂY THUỐC DÒI

Đặt lịch

Cây thuốc dòi là một loại cây thân thảo, từ lâu, đã trở thành một loại dược liệu trong các bài thuốc nam. Đông y cho rằng, cây thuốc dòi có thể chữa được chứng ho, ho có đờm, thông sữa, giải nhiệt, tiêu viêm,…

1. Tên gọi, phân nhóm của cây thuốc dòi

Tên gọi khác: Cây cỏ dòi, cây bọ mắm, đại kích biển, bơ nước tương;

Tên khoa học: Pouzolzia zeylanica;

Họ: Thuộc họ Tầm ma hay còn gọi là Gai (Urticaceae).

2. Đặc điểm sinh thái

Mô tả:

Cây thuốc dòi là một loại cây thân thảo, mọc thấp, sát nền đất. Mỗi cây có nhiều thân nhánh, thân cây có lông. Lá cây mọc so le, có màu xanh lục, mỏng, có hình trứng thon, nhỏ ở đầu. Lá cây cỏ dòi thường dài từ 4 – 9cm, chiều rộng khoảng 2cm.

Cây cỏ dòi cho hoa quanh năm, khi cây đã trưởng thành. Hoa thuốc dòi nhỏ nhắn, nở thành chùm ở nách của nhánh cây. Quả thuốc dòi có hình trứng nhọn, có các khía dọc như chia thành từng múi.

Phân bố:

Cây thuốc dòi thường mọc hoang và dễ dàng tìm thấy ở những nơi đất ẩm ướt. Cây thuốc dòi phân bố ở một số vùng như Ấn Độ, bán đảo Đông Dương, Phillipin, Malaysia,…

Ở Việt Nam, dược liệu có thể dễ dàng tìm thấy ở những vùng đất ẩm, bỏ hoang, phân bố ở cả 3 miền. Cây cỏ dòi có thể được trồng để thu hoạch làm thuốc.

3. Bộ phận dùng, thu hái, chế biến & bảo quản

Bộ phận dùng: Thân, lá, hoa, nhựa cây.

Thu hái: Thu hái quanh năm.

Chế biến: Rửa sạch cây cỏ dòi trước khi dùng. Cây thường được chế biến thành thuốc chữa bệnh.

Bảo quản: Bảo quản cây thuốc ở nơi khô ráo, sạch sẽ, thoáng mát, tránh nắng gắt.

4. Tác dụng dược lý của cây thuốc dòi

Đã từ lâu, cây bọ mắm đã trở thành một dược liệu trong y học cổ truyền. Theo Đông y, dược liệu có những tác dụng dược lý như sau:

• Điều trị chứng ho dai dẳng;
• Điều trị ho nhiễm lap;
• Tiêu viêm;
• Điều trị viêm mũi;
• Tiêu đờm;
• Chỉ khái;
• Chữa viêm sưng vú;
• Tiêu vết bầm;
• Thông tiểu;
• Thông sữa;
• Giải độc;
• Giải nhiệt;
• Trị mụn nhọt;
• Chữa đau họng.

5. Tính vị

Theo Đông y, cây thuốc dòi có vị ngọt nhưng nhạt, tính mát.

6. Liều dùng

Mỗi ngày, liều dùng trung bình của cây thuốc cho 1 người là 10 – 20g.

Mặt khác liều dùng của cây thuốc dòi còn tùy thuộc vào công thức của bài thuốc. Người dùng nên tuân thủ theo liều dùng bác sĩ hoặc lương y chỉ định, không nên sử dụng quá liều.

7. Bài thuốc từ cây thuốc dòi

Cây thuốc dòi được áp dụng trong một số bài thuốc chữa bệnh của dân gian như sau:

• Bài thuốc chữa ho thường, đau họng: Phơi khô cây thuốc dòi. Sử dụng từ 10 – 20g thuốc dòi khô để sắc lấy nước uống.
• Bài thuốc hỗ trợ trị ho lao: Lấy nhựa của cây thuốc dòi, chưng cách thủy với mật ong. Sau khi chưng, lấy nước thuốc để uống trong ngày. Mỗi ngày dùng từ  2 – 3 lần.
• Bài thuốc chữa mụn nhọt, máu bầm, viêm sưng vú: Rửa sạch cây thuốc dòi, để ráo nước. Lấy một lượng vừa đủ, giã nát và đắp lên vùng sưng đau.
• Món nước uống giải nhiệt, thanh lọc cơ thể: Sắc/nấu từ 10 – 20g cây thuốc dòi, lấy nước uống. Có thể kết hợp nấu cùng với râu bắp, lá mã đề, rễ tranh…

8. Lưu ý

Khi sử dụng lá thuốc dòi để chữa bệnh, người dùng cần lưu ý những điều sau:

• Bệnh nhân nên trao đổi với bác sĩ trước khi áp dụng các bài thuốc từ lá thuốc dòi. Tùy vào cơ địa, thể trạng các bài thuốc dân gian có thể không phát huy tác dụng hoặc gây dị ứng cho bệnh nhân. Do đó, cần tuân thủ theo lời khuyên của các bác sĩ chuyên khoa.
• Nếu nấu nước cây thuốc dòi uống để giải nhiệt, người dùng không nên lạm dụng bài thuốc này. Việc giải nhiệt, thanh lọc, lợi tiểu, dẫn đến tình trạng cơ thể dễ bị mất chất điện giải, khiến cơ thể mệt mỏi, uể oải.
• Phụ nữ có thai không nên thường xuyên dùng và dùng nhiều cây thuốc dòi. Loại dược liệu này có tính chất điều kinh, dễ gây sẩy thai.
• Trước khi dùng, bạn nên rửa sạch dược liệu để loại bỏ đất cát, các loại vi khuẩn bám trên thân cây, lá cây.
• Bệnh nhân bị bệnh tiểu đường, huyết áp thấp,… nên hỏi ý kiến bác sĩ trường khi dùng thuốc.

Tóm lại, cây cỏ dòi (cây bọ mắm) là một loại dược liệu được sử dụng nhiều trong các bài thuốc dân gian. Thuốc dòi có nhiều tác dụng đối với sức khỏe và có khả năng điều trị bệnh tật. Tuy nhiên, trước khi dùng thuốc, bệnh nhân cần hỏi ý kiến của bác sĩ để nhận được lời khuyên, hướng dẫn cụ thể hơn. 

Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. ThuocDanToc.vn không đưa ra lời khuyên, chẩn đoán hay phương pháp điều trị thay cho chuyên viên y tế hoặc bác sĩ chuyên khoa.

Dược liệu nên kết hợp

• Cây cam thảo: Tác dụng, Cách chế biến & Một số bài thuốc
• Cây nhân trần: Tác dụng dược lý và Các bài thuốc chữa bệnh