Cezanne, Bậc Thầy Khai Sáng Picasso Và Matisse, “cha đẻ Của Hội ...

Có ba bậc thầy của thời kỳ Phục hưng: Da Vinci, Michelangelo và Raphael. Ngoài ra còn có ba bậc thầy của trường phái Hậu ấn tượng, có hai hoạ sĩ quen thuộc Van Gogh và Gauguin, thì Paul Cézanne là cái tên không thể thiếu.

Giờ đây khi bạn gõ “Cezanne” vào Google và bạn sẽ thấy rằng tên của ông đã trở thành một thương hiệu. Khi nói đến ảnh hưởng đến nghệ thuật hiện đại trong thế kỷ 20, Cézanne là người quan trọng nhất. Danh hiệu “Cha đẻ của hội họa hiện đại” có lẽ không ai thích hợp hơn ông.

Những người theo trường phái Ấn tượng cho rằng : thị giác của con người không tĩnh và sử dụng các màu cơ bản để thể hiện thế giới đang thay đổi của tầng lớp trung lưu và thượng lưu ở Paris.

Nhưng cho dù đó là màu sắc kỳ lạ táo bạo chưa từng có của Gauguin hay sự lo lắng khi đối mặt với những thay đổi được bộc lộ qua những đường nét trong tranh của Van Gogh, cả hai người đều không che giấu cảm xúc chủ quan của họ về thế giới. Họ tránh xa chủ nghĩa Ấn tượng và được gọi là “chủ nghĩa hậu Ấn tượng” (post-Impressionism).

Ngược lại, tranh của Cezanne có vẻ trang trọng và tĩnh lặng; tranh của anh rất đẹp, nhưng để đánh giá cao, có vẻ như chúng không trực quan bằng hai tác giả đồng trang lứa.

Master of AX người chỉ vẽ ngoài trời

Cezanne trưởng thành rất muộn trong nền nghệ thuật đang phát triển mạnh mẽ của Paris, ông mới 43 tuổi và đã triển lãm thành công bức tranh đầu tiên trong đời. Trong khoảng thời gian còn lại, Cézanne tham gia vào triển lãm Salon des Refusés, hoặc tự tổ chức cuộc triển lãm với các họa sĩ Trường phái Ấn tượng khác, những người không được giới nghệ thuật chính thống coi trọng.

Cézanne thích giao tiếp với những người bạn họa sĩ của mình. Tuy nhiên, ông cảm thấy khung cảnh nghệ thuật ở Paris quá ồn ào, nên sau đó ông trở về quê hương của mình, Aix-en-Provence, và bị mê hoặc bởi phong cảnh của Aix-en-Provence suốt cuộc đời.

Cezanne từng nói: “Bạn biết rằng tất cả những bức tranh vẽ trong nhà sẽ không bao giờ đẹp hơn những bức tranh vẽ ngoài trời. Phong cảnh tự nhiên tuyệt vời mà tôi nhìn thấy đã thúc đẩy tôi quyết định chỉ vẽ ngoài trời.” Ông hầu như ngày nào cũng mang theo giá vẽ và dụng cụ, đi bộ đến những nơi có phong cảnh thiên nhiên đẹp và vẽ tranh một mình. Cezanne dần nhận được sự ủng hộ của giới nghệ thuật, và được bạn bè gọi là “Master of Aix”.

Cezanne quyết tâm cải cách nghệ thuật, điều này cho thấy ông không hài lòng với nghệ thuật của quá khứ và cùng thế hệ. Ông tin rằng cấu trúc hội họa truyền thống trước trường phái Ấn tượng rất khắt khe, nhưng vì các họa sĩ đều vẽ tranh trong phòng nên họ không thể thể hiện được cuộc sống chân thực của thiên nhiên. Đây là sự thay đổi cần thiết, và trong mắt của Cézanne, hầu hết các họa sĩ trường phái ấn tượng đã không suy nghĩ cẩn thận, và chỉ vẽ những bức tranh rời rạc, những tác phẩm không thể so sánh với những bậc thầy kinh điển như Titian.

Cezanne người bắt đầu chủ nghĩa lập thể

Mọi người đều quen thuộc với Chủ nghĩa Lập thể của Picasso, và tên tuổi của Cézanne thường bị đánh đồng với “chủ nghĩa lập thể” (proto-cubism).

David Hockney có lẽ là nghệ sĩ còn sống nổi tiếng nhất ở Anh. Ông từng nói rằng Cézanne “là nghệ sĩ đầu tiên vẽ bằng hai mắt”. Con người có hai mắt trái và phải. Ánh sáng phản xạ tới ống kính, sau khi tổng hợp, tạo ra một hình ảnh duy nhất trong não. Cezanne chỉ ra rằng điều này có nghĩa là mọi người không nhìn một cách phẳng và luôn có một loại thị sai trong mắt, nhưng các họa sĩ trong quá khứ chưa bao giờ thể hiện điều này. Kết quả là, Cézanne đã từ bỏ việc theo đuổi việc tạo ra cảm giác hiện thực trong tranh của mình.

Tuy nhiên, triết lý của Cezanne là con người không thực sự nhìn thế giới một cách tĩnh. Con người luôn di chuyển điểm nhìn khi vật phía trước chắn vật phía sau thì người đó hếch cổ hoặc ngửa đầu. Trong những tác phẩm tĩnh vật, Cezanne muốn thể hiện trải nghiệm thị giác của con người. Ông từ bỏ độ chính xác của cái gọi là phương pháp phối cảnh, và thậm chí bỏ qua nguyên tắc gần lớn xa nhỏ (viễn cận), hiển thị nhiều thông tin hình ảnh hơn trên cùng một mặt phẳng, cho phép người xem thấy được nhiều thành quả và nhiều khía cạnh hơn, điều mà nhiếp ảnh cơ học không thể làm được.

Cezanne có câu nói nổi tiếng: “Hãy coi thiên nhiên là sự kết hợp của hình trụ, hình cầu và hình nón.” Ông tin rằng khi con người nhìn mọi vật, trước tiên họ nắm được đường viền của sự vật, vì vậy ông chỉ vẽ phác thảo chứ không vẽ chi tiết. Ông chỉ ra rằng những đường viền này có thể được thu gọn và đơn giản hóa, và ông thực sự đã làm việc chăm chỉ để vẽ phong cảnh như núi và cây cối thành một loạt các hình dạng hình học.

Cezanne gần như thiếu một bước khi bước vào Chủ nghĩa Lập thể. Picasso đã thực hành kỹ hơn câu nói trên của Cezanne.

Bức tranh toàn bộ và thống nhất

Nếu muốn tóm tắt đặc điểm lớn nhất trong tranh của Cezanne, có lẽ rằng ông đã rất cố gắng vẽ nên một bức tranh “thống nhất tổng thể”.

Trước đây, tranh phương Tây không tránh khỏi giả định về sự khác biệt giữa “nhân vật chính” và hậu cảnh, ngay cả trong tranh phong cảnh, “nhân vật chính” chỉ thay đổi từ nhân vật sang phong cảnh, có thể nói trường hợp này đúng ngay cả với những người theo trường phái ấn tượng.

Tranh của Cezanne phá vỡ sự phân biệt này, ông đã trộn “nhân vật chính” với hậu cảnh, để bức tranh không còn sự phân biệt giữa tiền cảnh và hậu cảnh. Điều này có thể được nhìn thấy trong loạt tác phẩm Mont Sainte-Victoire hơn 70 bức tranh của ông.

Loạt tác phẩm “Mont Sainte-Victoire” của Cezanne:

Mỗi bức tranh của Cezanne đều vô cùng khắt khe trong việc sử dụng màu sắc, góc độ và bố cục. Từ “Mount Saint Victoire”, chúng ta có thể thấy Cézanne tạo ra chiều sâu như thế nào, nhưng khoảng cách giữa các sự vật không tinh tế, chúng ta biết rằng ngọn núi rất xa, nhưng chúng ta không cảm thấy nó ở xa. Ông tin rằng màu sắc tương phản với nhau hơn là đường thẳng, và những thứ mà màu sắc hiện diện rung động giống như sự hài hòa. Cézanne pha trộn các màu lạnh và ấm trong cùng một lúc, giúp tăng cường cảm giác thống nhất tổng thể. Mọi thứ ở Cézanne đều có mối quan hệ hữu cơ với nhau, không phải cứ được họa sĩ ghép vào bức tranh mà không liên quan đến nhau, dù lấy bớt cái nào cũng không ảnh hưởng gì đến nhau.

Người cha cô đơn của nghệ thuật hiện đại

Cezanne vĩ đại sinh ra và chết vì hội họa. Ông bị nhiễm bệnh viêm phổi và qua đời do một cơn mưa xối xả bất ngờ khi đang vẽ tranh. Ông chết trong cô đơn, giống như Van Gogh và Gauguin. Dường như cô đơn là số phận chung của ba người theo trường phái hậu ấn tượng.

Người ta nói rằng cả Picasso và Matisse đều nói “Cezanne là cha của chúng tôi”. Ngoài Chủ nghĩa Lập thể, các thể loại nghệ thuật quan trọng của đầu thế kỷ XX, bao gồm Chủ nghĩa Fauvism của Matisse, nghệ thuật trang trí, chủ nghĩa vị lai, chủ nghĩa kiến ​​tạo và nghệ thuật trừu tượng, có thể bắt nguồn từ vị cha đẻ này. Cezanne đã dạy tất cả các nghệ sĩ hiện đại cách xem và cách tạo ra một cuộc cách mạng thị giác trên toan.

Phạm Phương Thảo

(dịch và tổng hợp)

Continue Reading

Previous Previous post:

Người Nga giàu nhất? Bức chân dung của bậc thầy thời Phục hưng Botticelli được bán với giá kỷ lục

Next Next post:

Trong 22 năm, giá trị của thẻ Pokémon tăng giá hơn 4.400 lần