Châu Chấu Tre Lưng Vàng Và Biện Pháp Phòng Chống

Ảnh minh họa: Châu chấu tre lưng vàng (s/t)

Tại Quảng Ninh, châu chấu tre xuất hiện và gây hại từ năm 2015 tại một số khu vực rừng tre nứa tại Ba Chẽ. Thời điểm phát sinh thường từ cuối tháng 3 đầu tháng 4, năm 2017 châu chấu tre gây hại trên rừng tre tự nhiên tại thôn Khe Ốn, Khe Pén - làng Lốc và làng Dạ thuộc xã Thanh Lâm, huyện Ba Chẽ với diện tích khoảng 100 ha, năm 2018 gây hại khoảng 40 ha. Năm 2019  châu chấu tre lưng vàng đã phát sinh và gây hại từ giữa tháng 4 đến nay, diện tích gây hại khoảng 48 ha tre rừng tự nhiên thuộc xã Thanh Lâm, Thanh Sơn huyện Ba Chẽ.

* Đặc điểm hình thái của châu chấu tre lưng vàng

- Trứng hơi cong, màu nâu sẫm, có vỏ vân hình mắt lưới.

- Châu chấu non giống như con trưởng thành, nhưng không có cánh và thiếu cơ quan sinh sản.

- Trưởng thành thân dài 30-40 mm toàn thân có màu xanh vàng. Lưng có màu vàng đặc trưng. Râu đầu ngắn hơn cơ thể có hình sợi chỉ; có một đường vàng chạy dọc giữa sống lưng đến cuối cánh.

* Đặc điểm sinh học của châu chấu tre lưng vàng:

- Châu chấu đẻ trứng vào mùa Thu và đầu mùa Đông, trưởng thành cái đẻ trứng thành nhiều đợt, mỗi đợt cách nhau vài ngày. Ngay sau khi đẻ, trứng bắt đầu phát triển phôi và bước vào thời kỳ ngủ đông. Vào mùa xuân trứng hoàn thành phát triển phôi và nở vào cuối mùa Xuân đầu mùa Hè (từ tháng 3 đến tháng 6, khi có nhiệt độ cao và mưa nhiều).

- Vòng đời châu chấu khoảng 200-210 ngày,  con cái sống lâu hơn con đực. Ngay khi hóa trưởng thành được được 1-2 tuần châu chấu bắt đầu giao phối, sau 10-20 ngày bắt đầu đẻ trứng. Giai đoạn trưởng thành khoảng 2-3 tháng tùy vào điều kiện thời tiết.

- Trứng đẻ ra cùng với chất rắn dính tạo thành các bọc trứng. Mỗi bọc trứng có từ 22-24 trứng. Thường một châu chấu có thể đẻ 6 bọc trứng, tối đa là 25. Trứng được đẻ ở trong đất, thường ở dưới các bụi tre; trứng có thể tồn tại dưới đất đến 10 tháng qua mùa Thu và mùa Đông, châu chấu non nở trong mùa Xuân hoặc đầu mùa Hè.

- Ấu trùng có 5 tuổi, qua 4 lần lột xác trong vòng 30-40 ngày. Một ngày sau khi nở, chúng bắt đầu ăn các lá cây mọng nước và mềm.

- Hầu hết ấu trùng tuổi 1-2 đều xuất hiện trên cỏ hoặc rừng tre thấp, đây là thời đểm thích hợp để phòng trừ , sang tuổi 3 châu chấu bò lên cây.

Khi độ ẩm cao hơn 90% châu chấu không hoạt động nhưng nếu độ ẩm dưới 62% chúng hoạt động rất mạnh.

Khi mật độ rất cao giai đoạn tuổi nhỏ chúng co cụm thành đàn và có thể gây ra thiệt hại nghiêm trọng.

- Châu chấu tre lưng vàng là côn trùng ăn cỏ và đa thực, có thể ăn được 25 loại thực vật thuộc 5 họ chủ yếu là tre, lúa, ngô, mía, cọ và rau,…

- Châu chấu trưởng thành di thực theo đàn, khoảng cách 0,5 - 2 km/ngày. Đàn châu chấu trưởng thành có thể di chuyển xa 40 - 60 km.

* Biện pháp phòng chống:

- Biện pháp thủ công: Tìm, đào và tiêu diệt các ổ trứng của châu chấu tre. Phát hiện sớm ổ châu chấu mới nở còn co cụm, dùng vợt bắt thủ công đem tiêu hủy.

­- Biện pháp sinh học: Có thể sử dụng một số các chế phẩm sinh học sau:

+ Chế phẩm NOLPOR (Nosema locustae): Thành phần là Nosema locustae, là sinh vật đơn bào gây bệnh cho côn trùng bộ cánh thẳng Orthoptera. Châu chấu khi ăn phải thức ăn (lá tre, ngô, lúa,…) có bào tử Nosema sẽ bị nhiễm bệnh và chết, Nosema có thể lây truyền bệnh cho thế hệ kế tiếp của châu chấu qua trứng.

+ Chế phẩm sinh học METARHIZIUM ACRIUM, chủng CQMa102: Đây là một loại nấm được sử dụng trong kiểm soát châu chấu ở khu vực đồng cỏ, khu canh tác nông nghiệp và rừng.

Sử dụng hai loại chế phẩm trên đều an toàn cho con người, vật nuôi và môi trường, dễ phun bằng bình đeo vai hoặc bình động cơ. Thời gian phun chủ yếu khi châu chấu ở tuổi 2 và 3, khoảng giữa tháng 4 đến giữa tháng 5.

- Biện pháp hóa học: Khi kiểm tra mật độ châu chấu tre cao có nguy cơ ăn trụi lá làm cây trơ cành, khô héo và chết cần khoanh vùng và phun trừ ngay bằng thuôc hóa học khi châu chấu còn co cụm chưa phát tán rộng, có thể sử dụng một số loại thuốc như: Victory 585EC,  Wavotox 585EC,… với liều lượng từ 100 - 150ml/50 lít nước/1.000m2 sử dụng máy phun áp lực cao phun cuốn chiếu, xuôi theo chiều gió trên diện tích rừng bị châu chấu tre gây hại.

Khi châu chấu di chuyển xuống gây hại cây trồng nông nghiệp cần tiến hành phun trừ bằng một trong các loại thuốc bảo vệ thực vật sau: Neretox 95WP, Victory 585EC, Wavotox 585EC, … Nên phun bao vây vào sáng sớm hoặc chiều mát vì đây là thời điểm châu chấu ít di chuyển.

Lưu ý: Phun thuốc theo nguyên tắc “4 đúng”, nồng độ và liều lượng phun theo hướng dẫn sử dụng trên bao bì.