Chỉ Số Ast Trong Máu Là Gì? Ý Nghĩa Xét Nghiệm AST - .vn

AST là một loại enzym có nhiều ở các tế bào gan và thận. Ngoài ra, một lượng nhỏ của chất này được tìm thấy trong cơ tim và cơ bắp của cơ thể. Xét nghiệm AST có ý nghĩa rất quan trọng nhằm đánh giá các tổn thương tại tế bào gan. Bài viết sau đây giới thiệu giúp bạn đọc về chỉ số AST và ý nghĩa của nó.

Mục lục

• Chỉ số AST là gì?
• Xét nghiệm AST là gì?
• Khi nào cần đến xét nghiệm AST?
• Quy trình xét nghiệm AST
• Cách đọc kết quả chỉ số AST?
• Nguyên nhân khiến chỉ số AST tăng cao
• Nên làm gì khi có kết quả chỉ số AST cao?
• Lưu ý trước khi xét nghiệm AST

Chỉ số AST là gì?

AST là từ viết tắt của cụm từ Aspartate transaminase hay có tên gọi khác là SGOT (glutamic-oxaloacetic transaminase). Đây là một loại enzyme có nhiều ở tế bào gan và thận. Một lượng nhỏ của chất này được tìm thấy trong cơ tim và cơ bắp.

Ở người khỏe mạnh và có sức khỏe tốt, mức AST trong máu ở mức thấp. Giới hạn bình thường: 5 – 40U/L (hoặc UI/L) Nhưng khi gan bị tổn thương bởi các nguyên nhân khác nhau, gan sẽ giải phóng đưa nhiều AST vào trong máu khiến chất này tăng cao. Khi thấy mức enzyme này trong máu cao hơn mức bình thường, khả năng bị tổn thương là rất cao. Do đó, AST đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện những tổn thương ở gan.

Hiện nay, xu hướng mắc các bệnh lý về gan tăng khá cao. Để chẩn đoán chính xác, theo dõi và tiên lượng bệnh gan là điều vô cùng cần thiết. AST là chỉ số men gan giúp phản ánh tình trạng tổn thương gan. Tùy vào bệnh lý, các chỉ số này sẽ tăng đến một mức độ nhất định nào đó. Việc định lượng chỉ số men gan này giúp chẩn đoán bệnh, chẩn đoán phân biệt mức độ tổn thương tế bào trong một cơ quan. Do đó, bác sĩ thường chỉ định xét nghiệm AST cùng các xét nghiệm đánh giá chức năng gan khác.

Thông tin xem thêm: Vai trò của các chỉ số men gan

Xét nghiệm AST là gì?

Thông thường, ở cơ thể khỏe mạnh nồng độ AST trong máu được duy trì ở mức thấp. Tuy nhiên, khi mắc các bệnh lý ở gan sẽ giải phóng lượng lớn AST vào trong máu khiến nồng độ enzyme này tăng cao. Xét nghiệm AST là một trong những xét nghiệm quan trọng được thực hiện nhằm mục đích đánh giá chức năng của gan thông qua xét nghiệm nồng độ enzym AST có trong máu. Thông qua đó phát hiện được những bệnh lý hoặc tổn thương gan nếu có.

Để đánh giá chính xác sức khỏe của lá gan, xét nghiệm AST có thể thực hiện kết hợp với các xét nghiệm khác như xét nghiệm ALT. Tỷ lệ AST/ALT giúp bác sĩ xác định nguyên nhân và mức độ dẫn tới những tổn thương gan, có thể do virus, do thuốc hay rượu bia.

Ngoài ra, xét nghiệm AST còn giúp bác sĩ theo dõi tình trạng sức khỏe của người bệnh trong quá trình điều trị các bệnh lý về gan nhằm có hướng điều chỉnh sao cho phù hợp.

Thông tin đọc thêm: Xét nghiệm HBeAb là gì? Ý nghĩa của chỉ số xét nghiệm âm tính, dương tính

Khi nào cần đến xét nghiệm AST?

Xét nghiệm AST là một xét nghiệm nhằm đánh giá chức năng gan. Xét nghiệm này thường được chỉ định trong các đợt khám sức khỏe tổng quát định kỳ. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng có thể chỉ định tiến hành xét nghiệm AST khi người bệnh có các biểu hiện như:

• Cơ thể mệt mỏi, ủ rũ.
• Ăn uống không ngon miệng, chán ăn.
• Bụng sưng, chướng rất khó chịu.
• Da ngứa ngáy.
• Có cảm giác buồn nôn, nôn.
• Nước tiểu có màu vàng sậm.
• Vàng da, vàng mắt.
• Phân nhạt màu.
• Vùng mạn sườn có cảm giác đau.
• Chân và mắt cá chân phù nề.
• Cơ thể thường xuất hiện các vết bầm tím.

Khi cơ thể mệt mỏi, chán ăn bạn nên kiểm tra sức khỏe, làm xét nghiệm để đánh giá chức năng gan.

Bên cạnh đó, những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh lý về gan cũng nên thực hiện xét nghiệm AST nhằm kiểm tra chức năng gan của cơ thể mình:

• Người từng tiếp xúc với virus viêm gan.
• Thường xuyên sử dụng rượu bia, đồ uống có cồn.
• Sử dụng các loại thuốc tân dược có nguy cơ làm tổn thương gan.
• Người thừa cân, béo phì.
• Người mắc bệnh tiểu đường hoặc các hội chứng chuyển hóa.
• Người có tiền sử gia đình mắc các bệnh về gan.

Xét nghiệm AST cũng có thể được chỉ định nhằm đánh giá mức độ hiệu quả của các phương pháp điều trị. Nếu bạn nằm trong nhóm các đối tượng trên thì hãy nhanh chóng gặp bác sĩ để thăm khám và thực hiện xét nghiệm AST. Thăm khám sớm có ý nghĩa quan trọng giúp chẩn đoán và đưa ra hướng điều trị phù hợp.

Quy trình xét nghiệm AST

Xét nghiệm AST được thực hiện theo các bước sau đây:

• Bước 1: Trước khi lấy mẫu xét nghiệm, bác sĩ tiến hành thăm khám sơ bộ người bệnh dựa trên các triệu chứng đã cung cấp. Sau đó, nếu có dấu hiệu nghi ngờ AST tăng cao bác sĩ mới chỉ định làm xét nghiệm.
• Bước 2: Thực hiện bước lấy máu xét nghiệm. Sát trùng và rút lượng máu vừa đủ từ tĩnh mạch cánh tay. Mẫu máu này được cho vào ống nghiệm không chứa chất chống đông.
• Bước 3: Mẫu máu được chuyển về phòng máy phân tích và cho ra kết quả

Nếu chỉ dựa vào kết quả xét nghiệm AST nhằm đánh giá tình trạng tổn thương gan sẽ không đánh giá một cách chính xác được. Nếu có kết quả bất thường từ xét nghiệm AST, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh tiến hành thêm các xét nghiệm liên quan như xét nghiệm ALT, ALP, GGT, Albumin,…

Thông tin xem thêm: Các xét nghiệm nhằm chẩn đoán viêm gan B

Cách đọc kết quả chỉ số AST?

Theo các chuyên gia sức khỏe về gan cho biết, chỉ số AST ở người có sức khỏe gan bình thường là 20 – 40 UI/L. Trong đó, ở nữ giới và nam giới sẽ khác nhau cụ thể như sau:

• Chỉ số AST bình thường ở nữ giới là 9 – 32 UI/L.
• Ở nam giới là 10 – 40 UI/L.

Nếu chỉ số này cao hơn mức bình thường, vượt trên 40IU/L cho thấy men gan đang tăng và có dấu hiệu bất thường của cơ thể. Qua nghiên cứu các nhà khoa học cho rằng, nếu men gan tăng từ 1 – 2 lần là ở mức độ nhẹ, 2 – 5 lần ở mức trung bình và trên 5 lần là mức độ nặng.

Trong trường hợp chỉ số AST tăng nhẹ 40 – 80 UI/L, tăng trung bình 80 – 200 UI/L, người bệnh có thể gặp phải các vấn đề về gan sau:

• Viêm gan mạn tính (bệnh đang diễn ra)
• Xơ gan do sẹo gan hoặc do tổn thương lâu dài ở gan
• Sự tắc nghẽn trong các ống mật mang chất lỏng tiêu hóa từ gan đến ruột và túi mật
• Bệnh ung thư gan

Trong trường hợp, chỉ số AST tăng cao so với mức bình thường nhiều lần (AST > 200 UI/L), thường gặp trong các trường hợp:

• Viêm gan siêu vi cấp tính
• Tổn thương gan do các chất độc hại gây ra, trong đó có khói thuốc và thuốc tân dược
• Tắc nghẽn lưu lượng máu đến gan

Dựa vào chỉ số AST giúp đánh giá mức độ tổn thương gan. Ngoài ra, bác sĩ có thể so sánh giữa AST và ALT để chẩn đoán bệnh. Nếu người bệnh bị bệnh gan, chỉ số ALT thường sẽ cao hơn chỉ số AST.

Xem thêm chi tiết: Địa chỉ xét nghiệm chỉ số men gan ở đâu?

Nguyên nhân khiến chỉ số AST tăng cao

Một số nguyên nhân sau đây khiến kết quả xét nghiệm AST cao:

Viêm gan siêu vi: Bao gồm bệnh viêm gan do virus A, B, C thường xuất hiện với chỉ số men gan cao. Người bệnh có các dấu hiệu nhiễm trùng như đau bụng, cơ thể mệt mỏi, vàng da, nước tiểu sẫm màu.

Viêm gan tự miễn: Khi các tế bào gan bị hệ miễn dịch của cơ thể tấn công lại khiến gan bị viêm và làm tăng chỉ số men gan. Cho tới nay vẫn chưa xác định được nguyên nhân, người bệnh phải đối mặt với triệu chứng mệt mỏi, chán ăn, đau cơ, phù nề.

Viêm gan do rượu bia: Đây là nguyên nhân phổ biến khiến chỉ số men gan tăng cao. Mức độ tổn thương gan do bia rượu gây nên tỷ lệ thuận với nồng độ chỉ số men gan tăng.

Gan nhiễm mỡ (không do rượu): Đây là nguyên nhân phổ biến khiến chỉ số men gan tăng cao nhưng nhiều người thường chủ quan coi nó lành tính. Thực tế, giai đoạn phát triển nó có thể xảy ra các biến chứng nguy hiểm như xơ gan, ung thư gan.

Viêm gan mạn tính, xơ gan, ung thư gan, tắc nghẽn lưu lượng máu tới gan là bệnh lý khiến men gan tăng cao.

Bệnh lý về đường mật: Sỏi mật, viêm túi mật, giun chui ống mật, tắc đường mật thường có liên quan tới gan. Bởi khi đường dẫn mật bị phù nề hoặc dịch mật bị tắc nghẽn gây tác động lên gan khiến chỉ số men gan tăng.

Dùng thuốc: Một số loại thuốc khi dùng quá liều có thể gây tổn thương gan, khiến men gan tăng cao như thuốc giảm đau Aspirin, Paracetamol, Ibuprofen và Naproxen và thuốc kháng sinh Amoxicillin, Isoniazid,…

Một số nguyên nhân khác: Nguyên nhân không liên quan tới bệnh lý gan làm tăng men gan như sốt rét, đau tim, vận động mạnh, chấn thương cơ, loạn dưỡng cơ tiến triển, viêm da cơ, hoại thư, mang thai, viêm tụy cấp, tắc mạch phổi, bệnh huyết tán…

Xem thêm thông tin: Men gan cao có nguy hiểm không? Bao nhiêu là cao?

Nên làm gì khi có kết quả chỉ số AST cao?

Khi chỉ số AST cao hơn mức bình thường, người bệnh cần thăm khám sớm để xác định nguyên nhân cũng như có phác đồ điều trị phù hợp. Bên cạnh đó, người bệnh cần tuân thủ theo một số điều sau đây:

• Cần thực hiện các xét nghiệm viêm gan B, C.
• Trường hợp AST tăng do viêm tắc đường ruột cần tìm hiểu nguyên nhân và có cách điều trị triệt để.
• Nếu viêm gan do rượu, người bệnh cần kiêng rượu bia và các loại đồ uống có cồn.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để được chuyên gia theo dõi và đánh giá tiến triển của bệnh.
• Chế độ ăn uống cần hạn chế mỡ động vật, các loại đồ chiên xào, nhiều dầu mỡ. Tăng cường các thực phẩm tốt cho gan.
• Tăng cường tập luyện thể dục thể thao hàng ngày.
• Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Không tự ý mua và dùng các loại thuốc chưa được kiểm chứng khoa học có thể dẫn tới các hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt với gan và thận.

Cần kiểm tra sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để bác sĩ phát hiện, theo dõi bệnh lý (đặc biệt là bệnh lý về gan) nếu có.

Lưu ý trước khi xét nghiệm AST

Dưới đây là một số điểm lưu ý trước khi làm xét nghiệm AST để giúp kết quả đạt chuẩn xác:

• Cần ngưng sử dụng rượu bia, thuốc lá cũng như các loại thuốc điều trị trước 3 – 5 ngày khi lấy máu xét nghiệm.
• Người bệnh không cần nhịn ăn trước khi lấy máu.
• Sau khi lấy máu, người bệnh cần tránh mang vác vật nặng hoặc thực hiện các thao tác mạnh, nên dành thời gian để nghỉ ngơi.
• Trường hợp mẫu máu bị vỡ hồng cầu hoặc huyết thanh đục có thể làm kết quả xét nghiệm không chính xác.

Chỉ số AST có ý nghĩa quan trọng giúp chẩn đoán các vấn đề sức khỏe liên quan tới gan. Từ đó, giúp người bệnh có biện pháp phòng ngừa và khắc phục bệnh hiệu quả hơn. Do đó, người bệnh nên thăm khám và kiểm tra men gan định kỳ 6 tháng/lần nhằm theo dõi nồng độ AST trong máu. Đồng thời đưa ra các biện pháp xử lý kịp thời nhằm điều trị và ngăn ngừa biến chứng bệnh lý nếu có.