Chia Sẻ Kinh Nghiệm: Cách Làm Cho Thân Cây Bonsai Mau To - Cỏ Dại

Làm thân cây Bonsai mau to, mau lớn, vanh rộng là mong muốn của bất kỳ người trồng cây nào. Mời bạn tìm hiểu vài phương pháp làm thân mau lớn dưới đây, hi vọng sẽ hữu ích với bạn.

Tất cả những biện pháp dưới đây chỉ dùng cho cây đang dưỡng, còn cây thành phẩm thì ai cũng cầu khấn: “Cây ơi đừng lớn nữa, kẻo ta bê mi đau cái lưng lắm!”

• Xem thê, danh sách có cả hình ảnh các cao thủ BONSAI & CÂY CẢNH TẠI ĐÂY!

Trồng cây trong rổ

Ngày nay, trồng cây trong rổ đã được áp dụng rộng rãi, bởi nó có nhiều ưu điểm hơn trồng cây trong chậu gốm, xi măng:

• Nhẹ và rẻ tiền.
• Thoát nước tốt. Bởi nó có nhiều lỗ như vậy nên có lẽ thoát nước tốt hơn bất kỳ loại chậu xi măng, gốm nào.
• Cách nhiệt tốt. Nhựa truyền nhiệt kém hơn xi măng, gốm cho nên rễ cây ở thành rổ không bị nung nóng quá mức, mà nhiệt truyền từ từ vào đều khắp rổ, tốt cho cây.
• Những rễ chui qua lỗ của rổ khi lớn tới một mức nào đó sẽ bị bóp nghẹt lại, khiến cho không có rễ nào có thể lớn quá khổ được. Đây là ưu điểm lớn nhất của rổ.

Người ta thường nói: “muốn cây lớn nhanh thì tốt nhất là trồng cây ngoài đất”. Điều này đúng bởi dưới đất đủ độ ẩm và dinh dưỡng, đất cũng không bao giờ bị quá nóng như ở trên sân thượng. Nhưng nếu bạn cứ thế trồng thẳng cây xuống đất và kệ đấy không tỉa rễ thì rất có thể vài năm sau cây của bạn thành ra thế này.

Trồng thẳng cây xuống đất sẽ dễ bị những rễ cồ có kích thước quá lớn nhìn rất thô.

Cách khắc phục tốt là hãy trồng cây vào rổ thế này rồi mới trồng xuống đất, đánh luống cho cao và đặt mặt rổ cao hơn mặt đất 1 chút. Mọi rễ mọc dài ra sẽ bị lỗ của rổ tự động bóp nghẹt lại.

Nếu bạn không có đất thì sao? Bạn vẫn trồng được cây đẹp như thường. Hãy trồng cây vào một rổ có kích thước bằng chậu tương lai bạn dự kiến, sau đó đặt cả rổ này vào một rổ lớn hơn khi mà rổ nhỏ đã có rễ mọc chui qua thành rổ. Sau này, ta sẽ tỉa rễ bên trong rổ số 1. Đây là cách trồng thông đen của cụ Kusida Matsuo. Ở phương pháp trồng cây trong 2 rổ này, rổ 2 đóng vai trò của đất, còn rổ 1 có nhiệm vụ cắt rễ tự động.

Nuôi nhánh mồi

Nhánh mồi (sacrified branch) là nhánh chỉ có tác dụng làm thân cây to ra, sau này khi cây thành phẩm sẽ cắt bỏ. Bởi thế nên nhánh này không cần cắt tỉa uốn gì hết, cứ để nó mọc thật tự do, chỉ cần nó không che sáng những nhánh chính là được.

Để dây quấn hằn vào thân

Trước tiên xin nhắc sơ qua sinh lý của cây. Theo tôi thấy, người chơi cây cần nắm vững sinh lý cây, bệnh học cây, và các kỹ thuật trên cây, là đã đi hơn được nửa đường của nghệ thuật chơi cây; sau đó mới là nghệ thuật tạo hình cho cây đẹp. (mời đọc thêm cấu trúc thân cây để biết thêm về xylem và phloem)

• Rễ cây: giúp giữ cho cây được vững vàng, và để cung cấp nước và các vi khoáng chất cho cây, đồng thời để dự trữ các dưỡng cất cho cây.
• Thân và cành cây: nâng đỡ hệ lá (giúp hệ lá vươn tới nơi có ánh nắng trời cho quang hợp); vận chuyển khoáng chất và nước từ hệ rễ tới lá và các dưỡng chất từ hệ lá tới các nơi khác của cây. Thân và cành cây gồm có:
  • Vỏ cây: là phần ngoài cùng, giúp bảo vệ phần cây bên trong khỏi côn trùng, mất nước, hoặc các chấn thương bởi gió, mưa, tuyết, v.v..
  • Cambium: là một lớp mỏng ngay dưới lớp vỏ cây. Nó tạo ra các tế bào phloem và xylem, và nó chịu trách nhiệm làm tăng đường kính thân và cành. Phloem là hệ thống ống dẫn để giúp đưa chất dinh dưỡng tạo ra từ lá quang hợp đi xuống hệ rễ; xylem là hệ ống dẫn nước và khoáng chất từ hệ rễ lên bộ lá cho quang hợp. Chú ý điểm quan trọng: Hệ ống phloem nằm giữa cambium và vỏ cây, trong khi hệ ống xylem nằm giữa cambium và phần gỗ của thân hoặc cành.. (bắt buộc phải nhớ điểm này để có thể áp dụng vào kĩ thuật tạo thân hoặc cành mau nở lớn)
  • Phần lõi cây: là phần gỗ chết, cứng, nhiệm vụ để giúp cho cây đứng vững.

Ứng dụng chuyện này, người ta để dây quấn hằn vào vỏ cây, khi đó sẽ có 2 chuyện tốt xảy ra:

• 1. Dinh dưỡng bị ứ lại chỗ dây quấn và phù to lên. Đặc biệt nếu bạn quấn cây dương (phi lao) thì vài bữa đoạn thân này phù to tướng luôn.
• 2. Thân cây sẽ xoắn vặn.

Tuy nhiên đây là một phương pháp khó bởi mấy lý do sau:

• a. Chỉ có thể áp dụng với cây còn non. Cây già sẽ khó mà xóa được dấu vết của dây quấn.
• b. Phải quấn từ dưới sát gốc quấn lên, nếu không sẽ dẫn tới “tóp gốc”.
• c. Đừng quấn dày quá kẻo vết phù không tự nhiên, nhìn thân cây sẽ từng khúc từng khúc như con sâu béo ấy! Theo mình quấn độ 60 độ (thưa hơn quấn dây uốn cành 45 độ) là vừa.
• d. Phải chấp nhận rủi ro. Không phải bất kỳ cây nào cũng sẽ đẹp theo cách này.

Một vài người khuyên nên để luôn cả dây trong cây, khỏi tháo ra. Nhưng mình vẫn tháo khi dây ngập vào thân khoảng 2mm bởi mình nghĩ để vậy thân cây sẽ yếu, dễ gãy. Ngoài ra mình không hiểu họ sẽ xử lý phần đầu dây thò ra như thế nào?

Xoắn vặn cho thân cây nứt ra

Đối với sanh (hoặc cả một số loại cây khác tùy sự sáng tạo của bạn) mình dùng tay xoắn, lay cho các sớ gỗ nứt ra, khi nào thấy nhựa trắng hơi rỉ ra khỏi vết nứt là được. Những vết nứt này sẽ mau chóng được chữa lành, đồng thời chỗ xoắn cũng to lên tí chút.

Ép rễ buông trên cây sanh vào thân cây

Đối với cây sanh và một số loại khác có rễ khí sinh, mình không thích rễ buông nên dùng dây buộc rễ ép sát vào thân cây, lâu dần rễ sẽ hòa luôn vào thân. Rễ buông là “đường dẫn nhựa bổ sung” giúp thân chóng to.

Mình hi vọng mai mốt cây của mình cũng giống thế này đây! Bạn thử nghĩ xem, nếu không ép rễ vào thân thì tác giả làm thế nào để có thân như trên?

Tỉa rễ vào mùa thu

Đối với hầu hết cây cối, mùa thu là mùa cây bắt đầu tích trữ dinh dưỡng để chuẩn bị sử dụng cho mùa đông khắc nghiệt. Lúc này cây đã dồi dào sinh lực sau một mùa hè phát triển thoải mái, nên bắt đầu chuyển nhựa luyện tổng hợp được thành tinh bột và tích trữ vào thân cây và rễ để sang xuân có dinh dưỡng bật chồi non. Lúc này mà ta tỉa rễ thì cây còn biết chưa tinh bột vào đâu nếu chẳng cất vào thân cây. Nhờ đó mà thân cây cũng phình lên được tí chút thay vì phình rễ.

Đây là một phương pháp đòi hỏi trình độ làm cây khá cao. Trước hết, tuy nói là mùa thu nhưng chính xác là lúc nào của mùa thu thì lại tùy vào từng giống loài và tùy từng cây cụ thể nữa. Số rễ cắt bỏ thế nào cũng là một vấn đề cần suy nghĩ, làm sao chỗ rễ còn lại vẫn đủ sức cung cấp nhựa nguyên cho cây.

Ở mức tổng quát đơn giản nhất, mình nghĩ cắt 2 góc đối diện nhau, mỗi góc 1/4 bầu đất thì phù hợp với tất cả mọi cây. Thời điểm cắt là bắt đầu từ khoảng đầu tháng 7 âm trở đi, nếu thấy toàn bộ lá trên cây đều có màu xanh đậm thì có thể cắt.

Vài vấn đề nhỏ khác

• 1. Lá là nơi tổng hợp dinh dưỡng nuôi cây, cho nên nhiều lá tức là cây phát triển mạnh. Trong giai đoạn nuôi thân cho lớn cố gắng đừng tỉa bất kì một lá nào.
• 2. Đủ nước, đủ dinh dưỡng, đủ ánh sáng: những điều này là đương nhiên rồi, ai cũng biết.
• 3. Đủ gió, đủ “sạch”: Cây hút nước càng nhanh thì nhựa nguyên tải lên lá càng nhiều. Vậy làm thế nào để cây hút nước nhanh? Hãy đặt cây nơi nhiều gió & làm sạch lá thường xuyên để tăng khả năng thoát nước trên bề mặt lá, đồng thời đảm bảo đủ độ ẩm trong đất để cây không bị héo.
• 4. Theo sinh lý cây, chất auxin được tạo ra từ ngọn cây hay ngọn cành. Mà như bạn biết, auxin nó giúp cho cây sinh trưởng thêm rễ mới. Do vậy, nếu cây bị cắt ngọn không đúng thời điểm, sẽ làm trì trệ sự phát triển của cây, tức là làm cho thân hay cành cây chậm phát triển đi! Để tôi kể cho nghe chuyện này: số là tôi có người bạn thân, anh này đã gieo được khoảng 1000 cây thông đen Đại hàn từ hạt. Anh ta cho tôi khoảng hơn 50 cây thông đen 8 tháng tuổi cách đây khoảng 11 tháng. Tất cả các cây này, được tôi uốn dây, nhưng không cắt ngọn; còn những cây mà anh bạn tôi có thì được cắt ngọn hết. Lý do anh bạn tôi cắt ngọn cây là để tạo được nhiều tàng nhánh, trong khi tôi muốn cây tôi có thân cây mau phát triển, nên đã không cắt ngọn. Gần đây đến chơi với anh, tôi đã mang theo vài cây của tôi để so sánh với cây của anh. Kết quả so sánh cho thấy, các cây của tôi có đường kính thân to gấp đôi cây của bạn tôi! Và còn điều này: cây của bạn tôi có khoảng 5-6 cành xuất phát từ nơi cắt ngọn trước đây (điều này không cần thiết vì chỉ nên giữ 2 nhánh từ một điểm trên thân cây), trong khi cây của tôi mặc dù không được cắt ngọn, nhưng chúng vẫn có những nhánh con rải rác trên thân cây từ việc uốn thân cây (đây là điều cần cho tạo hình cây tiền Bonsai). Tóm lại, muốn nuôi cây mau lớn thì đừng bấm ngọn!

Dũng Cá Xinh

Có những ngày mưa gió, ngày nắng chói chang nhưng khi mở cửa ra hàng hoa dại vẫn nằm đó dưới bậc thềm. Không nhạt không úa mà vẫn còn vẻ tươi trong như ngày nào.

Xem các bài khác