Chiếc Khăn Piêu Trong Văn Hóa Người Thái

Trong một số hoạt động văn hóa gần đây diễn ra tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam, Đồng Mô (Sơn Tây - Hà Nội), đồng bào dân tộc Thái vùng cao Tây Bắc đã giới thiệu với công chúng nhiều hoạt động văn hóa truyền thống đặc sắc, trong đó chiếc khăn Piêu của người Thái là một điểm nhấn độc đáo.

Giống như cách làm thổ cẩm truyền thống, khăn Piêu được dệt từ sợi bông, sau đó nhuộm chàm. Tới khi vải khô, phụ nữ Thái mới bắt đầu thêu lên những hoa văn sặc sỡ.

Để hoàn thành một chiếc khăn Piêu, người phụ nữ Thái phải mất ba tháng dệt vải, thêu thùa, tự tìm kiếm cho riêng mình những màu sắc, đường nét thích hợp nhất.

Ngay từ khi con gái còn bé người mẹ đã truyền dạy cách thêu thùa, may vá, dệt vải làm khăn. Việc học thêu khăn Piêu là một quá trình nhận thức và rèn luyện sự khéo léo của đôi bàn tay, tính kiên nhẫn, chăm chỉ của cô gái Thái. Đến năm 15, 16 tuổi các cô gái Thái đã thành thạo việc dệt vải, thêu thùa, may vá, tự tay làm khăn Piêu để chuẩn bị lấy chồng.

Có 3 loại hoa văn được thêu trên mỗi chiếc khăn Piêu là tà leo, cút piêu và sai peng. Trong đó tà leo là vật trừ đuổi tà ma, bảo vệ thần hồn cho người đội khăn; cút piêu là phẩm vật cao quý của người bề trên và sai peng là dây tình của đôi lứa.

Khăn Piêu không chỉ có ấn tượng về màu sắc sặc sỡ với những đường nét tinh xảo, tôn vinh vẻ đẹp trên khuôn mặt của người phụ nữ mà còn là một tiêu chí để đánh giá tài năng, phẩm hạnh của người con gái đó.

Trong đời sống tình cảm, các cô gái Thái thường tặng chàng trai mình yêu mến chiếc khăn Piêu đẹp nhất. Khăn Piêu chính là tín vật cho tình yêu đôi lứa của người Thái.

Không chỉ là vật dụng, khăn Piêu còn gắn bó mật thiết với đời sống tâm linh của người Thái. Khi chuẩn bị lấy chồng, bên cạnh các món đồ dùng như: đệm, chăn, gối... các cô gái Thái phải tự tay làm những chiếc khăn piêu làm quà tặng nhà chồng. Khi trong nhà có tang, khăn Piêu làm lễ vật mang theo người mất và con cháu cũng phải đội khăn piêu trong đám tang.

Khăn Piêu của phụ nữ Thái bởi vậy là một nét văn hoá không thể thiếu trong đời sống của đồng bào dân tộc Thái.

Hiện nay, đồng bào Thái có nhiều mối giao thoa văn hóa với các dân tộc anh em khác, nhưng chiếc khăn Piêu luôn được trân trọng và gìn giữ như một nét văn hóa đặc trưng in đậm bản sắc của dân tộc Thái.