Ý Nghĩa Của Chiếc Khăn Piêu - Biểu Tượng Tín Ngưỡng Người Thái

Khăn piêu là sản phẩm thể hiện sự khéo léo, trình độ thẩm mĩ, thêu thùa của con gái Thái. Đây cũng là nét độc đáo tạo nên bản sắc trong trang phục của người Thái đen.

Giống như cách làm thổ cẩm truyền thống, khăn piêu được dệt từ sợi bông sau đó nhuộm chàm. Tới khi vải khô người phụ nữ Thái mới bắt đầu thêu lên những hoa văn sặc sỡ và bắt mắt. Có 3 loại hoa văn được thêu trên mỗi chiếc khăn là tà leo, cút piêu và sai peng. Trong đó tà leo là vật trừ đuổi tà ma, bảo vệ thần hồn cho người đội khăn, cút piêu là phẩm vật cao quý của người bề trên và sai peng là dây tình của đôi lứa. Tuy nhiên cả ba loại hoa văn này chỉ được thêu có chừng mực ở hai đầu của chiếc khăn.

Họa tiết trên chiếc khăn piêu là những con vật gần gũi, những cây cối, hình ảnh mặt trăng và cả hình ảnh đan lát của người phụ nữ Thái (Ảnh: Internet)

Có thể nói, khăn piêu là sự kết hợp độc đáo, khéo léo giữa màu sắc và hoa văn. Đó là màu xanh của núi rừng, màu vàng của ánh nắng, nương lúa và màu trắng hồng của hoa thơm. Mỗi một hoa văn như cách ứng xử của người Thái với thiên nhiên và bản làng.

Khăn piêu làm tôn vinh vẻ đẹp trên khuôn mặt người phụ nữ Thái (Ảnh: Internet)

Theo quan niệm của người Thái, khăn piêu còn là tiêu chuẩn để đánh giá tài năng, phẩm hạnh một người phụ nữ. Nếu một cô gái không biết làm thì bị coi là lười và ít được các chàng trai để ý, thậm chí họ không muốn lấy một người vợ như vậy.

Từ khi còn bé đến lúc trưởng thành người con gái Thái được người mẹ dạy cho cách thêu thùa, may vá, dệt vải làm khăn. Việc học thêu khăn Piêu đối với các cô gái Thái là một quá trình nhận thức và rèn luyện đôi bàn tay khéo léo của mình để chuẩn bị bước vào đời. Đến năm 15, 16 tuổi thì việc thêu thùa, may vá, dệt vải làm khăn đã được thành thạo và các cô gái phải tự tay làm khăn piêu để chuẩn bị đi lấy chồng, khăn piêu là món quà không thiếu để cô dâu tặng gia đình nhà chồng khi về làm dâu.

Khăn piêu là sản phẩm tinh thần để đánh giá người phụ nữ Thái (Ảnh: Internet)

Trong đời sống tình cảm của người Thái, chiếc khăn piêu chính là minh chứng đặc biệt cho tình yêu đôi lứa. Vào những dịp lễ hội, khi cô gái tung còn, chàng trai nào bắt được phải đền cho cô một hoặc hai đôi vòng bạc. Còn khi chàng trai ném và cô gái không bắt được phải đem khăn piêu ra tặng. Chiếc khăn khi ấy trở thành cái cớ để họ yêu nhau. Nếu cô gái không yêu chàng trai thì có thể đem vật khác đến xin lại chiếc khăn của mình.

Kể cả khi trong nhà có tang khăn piêu cũng được dùng làm lễ vật mang theo người mất và con cháu cũng phải đội khăn piêu trong đám ma. Chiếc khăn piêu khi ấy như vật chỉ đường cho linh hồn người đã mất tìm được lối về mường trời, là thế giới bên kia.

Khăn piêu ngày nay đã trở thành món quà lưu niệm cho du khách (Ảnh: Internet)

Ngày nay, chiếc khăn piêu vượt qua bản làng nhỏ của người Thái để thành món quà lưu niệm đến tay những du khách ghé qua. Cầm chiếc khăn piêu trên tay để biết về nét văn hóa đặc trưng của người Thái và cũng để lưu giữ lại một kỉ niệm trong một lần dạo chơi.

Kim Cúc (Tổng hợp)