Chóng Mặt Và Choáng Váng – Thường Gặp Nhưng Nguy Hiểm!

Một buổi sáng đẹp trời nào đó, vừa thức dậy và bạn đột nhiên có cảm giác nhà cửa xoay tròn như đảo lộn hoặc ngay cả khi nằm xuống lại, bạn càng cảm thấy chóng mặt dữ dội khi quay đầu cổ về một hướng nào đó.

Tình trạng này kéo dài chỉ vài mươi giây cho đến hơn một phút và lặp đi lặp lại, có thể kèm nôn ói nhiều và nặng đầu, thì đó chính là triệu chứng điển hình của chứng “chóng mặt tư thế kịch phát lành tính” rất thường gặp ở mọi lứa tuổi, cả hai giới nhưng thường gặp ở tuổi trung niên. Đây là những triệu chứng rất thường gặp ở phòng cấp cứu, phòng khám đa khoa, cũng như phòng khám chuyên khoa Thần kinh – Tai mũi họng.

Cảm giác chóng mặt xảy đến rất đột ngột với cường độ mạnh dễ gây cho bệnh nhân cảm giác hoang mang, lo sợ tình huống tai biến mạch máu não xảy ra. Trong chóng mặt tư thế kịch phát lành tính, chóng mặt bộc phát được kích hoạt bởi những thay đổi cụ thể tư thế đầu, như cúi đầu lên hoặc xuống và nằm xuống, quay qua hoặc ngồi dậy trên giường. Mọi người thường hay gọi chung là “Rối loạn tiền đình”.

• Chóng mặt là một trạng thái ảo giác bệnh nhân thấy đồ vật xung quanh xoay tròn, hoặc có cảm giác bản thân bị xoay tròn, gặp trong tổn thương hệ thống tiền đình trung ương hay ngoại biên.
• Thăng bằng là khả năng duy trì sự định hướng của cơ thể với không gian bên ngoài, điều này tùy thuộc vào những thông tin thị giác, tiền đình và cảm giác bản thể/ cảm giác sâu, trong đó hệ thống tiền đình mà chúng ta thường được nghe nói tới có vai trò quan trọng là dẫn truyền thông tin đến não bộ. Cho nên khi hệ thống tiền đình bị tổn thương sẽ gây tình trạng chóng mặt và các triệu chứng kèm theo như nôn ói, lay tròng mắt và mất thăng bằng hoặc cảm giác bị xô đẩy, lắc lư, loạng choạng.
• Chúng ta cần phân biệt tình trạng chóng mặt và những trạng thái khác như choáng váng, cảm giác đầu bị hẫng, hay cảm giác mất thăng bằng và chao đảo, đứng không vững… nhưng không có bất kỳ ảo giác chuyển động, có thể gặp trong thiếu máu, thiếu dưỡng khí, hay hạ đường huyết, do hạ huyết áp thế đứng, do bị kích thích thần kinh phế vị quá mức (như do sợ hãi), rối loạn nhịp tim và chúng có thể dẫn đến mất ý thức như Ngất.

Ví dụ 1 số trường hợp:

• Triệu chứng chóng mặt thường xuất hiện khi ngồi dậy sau khi nằm lâu là triệu chứng thông thường kèm theo giảm huyết áp tư thế và chóng mặt không quay, liên quan đến giảm tưới máu não, có thể giảm ngay khi ngồi hoặc nằm xuống. Tình trạng thiếu tưới máu này có thể gây ra mất ý thức, ít khi phối hợp với chóng mặt thật sự.
• Những bệnh nhân bị trạng thái lo lắng quá mức và sợ hãi, rối loạn dạng cơ thể, một số thuốc an thần hoặc rượu hoặc những bệnh nhân bị say sóng, say tàu xe.
• Những bệnh nhân có tình trạng cảm nhiễm nói chung và viêm tai giữa, cũng có thể có những cơn chóng mặt không điển hình.

Chúng ta cũng cần phân biệt Chóng mặt do rối loạn tiền đình ngoại biên và chóng mặt do rối loạn tiểu não và tiền đình trung ương:

• Trong rối loạn tiền đình ngoại biên (như trong các bệnh lý chóng mặt tư thế lành tính, viêm thần kinh tiền đình…) : Chóng mặt thường gây nhiều khó chịu hơn tổn thương trung ương nhưng xảy ra từng hồi ngắn và có thể kèm theo triệu chứng tổn thương thần kinh thính giác như ù tai hoặc điếc.
• Còn chóng mặt do tổn thương trung ương (u góc cầu tiểu não, bệnh mạch máu não…) thì cường độ thường không dữ dội bằng, nhưng lại có những biểu hiện tổn thương thần kinh trung ương báo động nguy hiểm như: rối loạn thị giác, đau đầu dữ dội, nói đớ, tê yếu tay chân…

Phân biệt chóng mặt tư thế lành tính:

1. Chóng mặt tư thế xảy ra ở một tư thế đầu đặc biệt, luôn luôn phối hợp với thương tổn tiền đình ngoại biên nhưng cũng có thể do rối loạn tiền đình trung ương (cuống não hay tiểu não).
2. Chóng mặt tư thế lành tính là nguyên nhân thường gặp nhất trong tiền đình ngoại biên chiếm đến 30% trường hợp.

Yếu tố thúc đẩy có thể là do nhiễm trùng hoặc những rối loạn khác của tai trong hay chấn thương đầu trước đó. Ngoài ra còn hay xảy ra ở người lớn tuổi do thoái hóa hệ thống tiền đình, nhưng cũng trong nhiều trường hợp không xác định được nguyên nhân.

Hội chứng có đặc điểm là những đợt chóng mặt ngắn có thể phối hợp với nôn và buồn nôn. Triệu chứng có thể xuất hiện khi thay đổi tư thế nhưng thường nặng nhất là khi nằm nghiêng về một bên với tai thương tổn nằm về bên dưới. Tình trạng này cũng thường xảy ra khi bạn nằm xuống hoặc khi bạn nằm trên giường, hoặc khi bạn nằm ngủ dậy buổi sáng. Đợt chóng mặt điển hình kéo dài vài tuần, rồi tự hết và tái phát lại trong một số trường hợp.

3. Vậy khi xảy ra những cơn chóng mặt, bạn cần phải đến gặp bác sĩ ngay khi có những triệu chứng sau:

• Đau đầu mới xuất hiện hoặc dữ dội
• Nhìn mờ/ nhìn đôi
• Mất thính lực
• Nói đỡ
• Yếu và tê tay chân
• Mất ý thức
• Đau ngực hoặc tim đập nhanh hay chậm bất thường

Mặc dù không thường gặp, nhưng trên đây là những biểu hiện khác thường không phải là cơn chóng mặt tư thế lành tính, mà là báo hiệu các bệnh lý nghiêm trọng khác như đột quỵ, u não, hoặc các bệnh lý tim mạch.

Nếu có các triệu chứng trên, người bệnh cần đến bệnh viện để được chẩn đoán sớm và điều trị chính xác. 

—————————————

Bệnh viện đa khoa Vạn Hạnh với tiêu chí “Người bệnh trên hết”

Trên 20 năm kinh nghiệm chữa trị đồng hành cùng bạn bảo vệ sức khỏe:

Hotline: 028.3863.2553

Website: benhvienvanhanh.vn

Địa chỉ: 781/B1-B3-B5 Lê Hồng Phong, Phường 12, Quận 10, Hồ Chí Minh

XEM THÊM:

HẬU COVID 19 MÀ VẪN BỊ HO? LÀM CÁCH NÀO ĐỂ GIẢM HO HIỆU QUẢ?

PHÂN BIỆT BIỂU HIỆN CỦA BỆNH CẢM CÚM THÔNG THƯỜNG VÀ BIỂU HIỆN MẮC COVID