Chụp X-Quang Tuyến Vú Phổ Có Tiêm Thuốc Cản Quang

01:45 PM 09/10/2019 Ung thư vú là một trong 5 ung thư hay gặp nhất ở phụ nữ với số ca mắc mới ngày càng gia tăng. Tại Việt Nam, theo số liệu thống kê, năm 2010 nước ta có 12.533 trường hợp mắc ung thư vú và tới năm 2020 con số này ước tính lên tới 22.612. Đáng lo ngại hơn khi hiện nay bệnh nhân mắc ung thư vú ngày càng trẻ hóa. Tuy nhiên ung thư vú nếu được phát hiện sớm thì tỷ lệ đáp ứng điều trị là rất tốt. Vì vậy với sự phát triển của các phương pháp chẩn đoán hình ảnh đã giúp phát hiện ung thư vú từ giai đoạn sớm góp phần cho hiệu quả điều trị được nâng lên rõ rệt.

1.Một số phương pháp chẩn đoán hình ảnh phát hiện tổn thương tuyến vú.

1.1. Siêu âm: Siêu âm tuyến vú là xét nghiệm khá phổ biến ở Việt Nam cũng như trên thế giới do là phương pháp xét nghiệm rẻ tiền, không gây hại, dễ thực hiện. Với sự phát triển của các thế hệ máy siêu âm hiện đại và kỹ thuật siêu âm đàn hồi mô giúp phát hiện được khá chính xác các tổn thương tuyến vú. Tuy nhiên siêu âm có thể khó phát hiện được các dấu hiệu sớm của ung thư vú như các vi vôi hóa, các biến đổi cấu trúc nhu mô tuyến vú ở giai đoạn sớm.

1.2 Chụp Xquang tuyến vú ( Mammography)

Nhiều nghiên cứu cho thấy chụp Mammography giúp giảm tỷ lệ tử vong của ung thư vú khoảng 30%, vì vậy theo đề xuất của Hội ung thư Mỹ đề xuất đối với phụ nữ > 40 tuổi nên chụp Mammography 1 – 2 lần/năm. Chụp Xquang giúp định vị được các vi vôi hóa một biểu hiện sớm của ung thư, song độ nhạy lại kém đối với trường hợp tuyến vú dày.

1.3. Cộng hưởng từ tuyến vú.

Cộng hưởng từ là phương pháp có độ nhạy cao trong chẩn đoán tổn thương tuyến vú song phương pháp này đòi hỏi trang thiết bị hiện đại và đắt tiền mà không phải cơ sở y tế nào cũng có thể trang bị.

2. Chụp Xquang tuyến vú phổ có tiêm thuốc cản quang (CESM)

Hiện nay tại bệnh viện trung ương Quân đội 108 chúng tôi tiến hành kỹ thuật chụp Xquang tuyến vú phổ có tiêm thuốc cản quang ( CESM) mang đến thêm một công cụ chẩn đoán hình ảnh hữu hiệu để phát hiện các tổn thương ác tính tuyến vú.

Phương pháp này dựa trên nguyên lý bắt thuốc cản quang của các tổ chức tăng sinh mạch máu và kỹ thuật chụp 2 nguồn năng lượng (dual-energy acquisition). CESM sử dụng thuốc cản quang iod tiêm đường tĩnh mạch và liều chiếu xạ thấp, thực hiện trong thời gian khoảng 8-10 phút trên cùng hệ thống máy chụp vú hệ thống máy Seno Essential (GE) là một trong những hệ thống máy chụp hiện đại nhất hiện nay , cung cấp đồng thời cả hình ảnh tương tự với chụp vú thông thường và hình ảnh của các tổn thương tăng sinh mạch trong một lần chụp.

2.1. Chỉ định:

- Phương pháp này được chỉ định đối với những trường hợp tổn thương vú Birads 4,5; những trường hợp tổn thương trên chụp Xquang thường chưa rõ ràng, cần có thêm bằng chứng.

2.2. Phương pháp tiến hành:

Giải thích cho bệnh nhân hiểu và hợp tác trong quá trình thực hiện thủ thuật.

Bệnh nhân được chụp tư thế ngồi. Đặt đường truyền tĩnh mạch trước khi thực

hiện tiêm thuốc, thực hiện tiêm bằng máy với liều 1.5mg/kg trọng lượng cơ thể, với tốc độ 3ml/s đuổi bolus 30 ml nước muối.

Nhập thủ tục hành chính vào máy đặt chương trình chụp .

- Sau 2 phút, bắt đầu chụp với tư thế MLO. Vú không có tổn thương nghi ngờ được chụp trước, tiếp theo là vú có tổn thương nghi ngờ, để đảm bảo sự hấp thu tương phản nhiều hơn cho hình ảnh.

- Theo dõi bệnh nhân ít nhất trong vòng 30 phút sau khi tiêm thuốc.

2.3. Ưu điểm:

- Giúp định khu được tổn thương chưa rõ ràng trên hình ảnh chụp không tiêm thuốc và siêu âm; đặc biệt trong các trường hợp tuyến vú dày, khó phát hiện tổn thương trên phim chụp không tiêm do chồng hình.

- Có thể phối hợp thực hiện sinh thiết do định vị chính xác tổn thương.

- Thời gian tiến hành nhanh, cả quá trình thực hiện không quá 4 phút.

- Hiệu quả tốt mà chi phí thấp hơn so với cộng hưởng từ tuyến vú.

2.4. Nhược điểm:

- Bệnh nhân tiếp xúc với tia X, hạn chế áp dụng để chẩn đoán đối với phụ nữ có thai, bệnh nhân nhạy cảm với tia X, trẻ em tuổi dậy thì.

- Nguy cơ dị ứng thuốc cản quang.

- Có tỷ lệ dương tính giả giữa dấu hiệu ung thư và bệnh lý lành tính khác.

Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 là cơ sở duy nhất ở miền Bắc thực hiện kỹ thuật chụp Xquang tuyến vú phổ có tiêm thuốc cản quang (CESM). Sau một thời gian tiến hành chụp trên nhiều bệnh nhân đến khám tại bệnh viện chúng tôi ghi nhận những hiệu quả phát hiện sớm các dấu hiệu ung thư vú của kỹ thuật này, nâng cao tỷ lệ điều trị sớm cho bệnh nhân ung thư vú.

Máy X-quang vú SENOGRAPHE ESSENTIAL (GE) ở Khoa Chẩn đoán Hình ảnh, Bệnh viện Trung ương Quân đội (TƯQĐ) 108.

Chụp Xquang tuyến vú phổ có tiêm thuốc cản quang giúp định khu chính xác tổn thương

BS. Trương Thị Thảo Hương - Khoa Chẩn đoán Hình ảnh