Chuyên đề Văn Học địa Phương Ngữ Văn 9 Bài: Cây Trứng Gà Bất Tử

Thời gian

Tiến trình dạy học

HĐ của học sinh

Hỗ trợ của GV

Kết quả sản phẩm dự kiến

Tiết 1

Hs tìm hiểu tác giả, tác phẩm,

- Đọc văn bản

- Phân tích phần nội dung 1 của văn bản

- Tìm trong Văn bản

- Phân tích văn bản

Hướng dẫn hs tìm, phát hiện, , tóm tắt, liên hệ .

Phiếu học tập

Tiết 2

- Phân tích nội dung 2

- Luyện tập

- Vận dụng

- Tìm tòi mở rộng

- Phân tích văn bản

- Vận dụng viết đoạn văn

Liên hệ, mở rộng thực tế.

Hướng dẫn học sinh thực hiện

( cá nhân, nhóm)

Phiếu học tập

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

GV chiếu một đoạn vi deo về ý nghĩa của sự “ cho và nhận ” trong cuộc sống

HS: Nêu cảm nhận về đoạn vi deo

GV :Gợi dẫn vào bài

Hoạt động của GV, HS

Nội dung cần đạt

Nêu những nét chính trong tiểu sử tác giả ?

- Hồ Thuỷ Giang : 1947

-Tên thật : ĐàoViệtHải

- Quê : Hải Phòng

- Dạy học nhiều năm ở Đại Từ - TN

- Viết nhiều thể loại : Truyện ngắn, tiểu thuyết, lý luận phê bình, thơ, kịch bản phim truyện.

- Đã xuất bản nhiều tập sách riêng và nhận được nhiều giải thưởng văn học ở trung ương

Nêu xuất xứ của TN Cây trứng gà bất tử?

Mùa gió heo may là một truyện ngắn đoạt giải thưởng viết về thanh niên và học sinh do hội nhà văn VN và Nhà xuất bản giáo dục đồng tổ chức. Dung dị, nhẹ nhàng giàu xúc cảm, gợi mở những triết lý nhân sinh là một trong những đặc điểm chính của truyện ngắn Hồ Thuỷ Giang. Cây trứng gà bất tử chính là một tác phẩm in đấu ấn như vậy.

Hướng dẫn đọc, đọc mẫu, gọi HS đọc

Nếu dựa vào ý lớn thì có thể chia TN này ra làm mấy phần ?

Bố cục 4 phần :

- Phần 1 : từ đầu đến nhỏ bé này - Giới thiệu gia đình và cây trứng gà

- Phần 2 : tiếp đến phép tính chia đầu tiên –

Triết lý về phép chia

- Phần 3 : Tiếp theo đến mới có được - Phép chia của mẹ dìu dắt con trong cuộc sống

- Phần 4 : Còn lại – cây trứng gà bất tử

Gọi HS đọc phần 1 nhắc lại nội dung chính

Người kể trong câu chuyện này là ai ? Tác giả chọn ngôi kẻ thứ mấy ?

Người kể là Thanh nhân vật tôi. Tác giả chọn ngôi kể thứ nhất.

Nhân vật tôi đã giới thiệu các thành viên nào của gia đình mình ?

Nhân vật tôi gới thiệu gia đình mình gồm 3 người : mẹ và 2 con Thanh, Bình ( Bình là con trai của mẹ còn Thanh chỉ là con gái nuôi, bố đã mất từ hồi em Bình còn nằm trong nôi )

Thanh còn giới thiệu về ngôi nhà và vườn của gia đình mình như thế nào ?

Ngôi nhà cũ kĩ của chúng tôi nằm ở một góc phố nhỏ. Phía sau nhà có một m.vườn hẹp. Khi lớn lên tôi đã thấy trong vườn có cây t.gà xanh tốt.

Cây t.gà được Thanh m.tả bằng từ ngữ h.ảnh nào?

Hằng năm cứ vào cuối đông, hoa trứng gà lại nở và sau đó trĩu trịt những chùm quả vàng rộm. Cây ra hoa kêt trái vào mùa đông nhưng sác màu lại tươi như nắng hạ.

TG dùng biện pháp n.thuật nào để m.tả ? Tác dụng?

Tác giả sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với biện pháp tu từ liệt kê, so sánh cho ta thấy cây trứng gà đẹp một vẻ tươi trẻ, tràn đầy nhựa sống

Cây trứng gà có ý nghĩa như thế nào đối với Thanh và gia đình ? ( Thảo luận theo cặp đôi)

Thanh đả tâm sự : Trong cái rét căm căm của tiết đông, t.hồn ba mẹ con tôi luôn được sưởi ấm. Đối với tôi cây t.gà còn giống như một chứng nhân của gia đình và của cái khối phố nhỏ bé này.

Trong những câu văn này tác giả sử dùng biện pháp nghệ thuật gì ? Từ đó em có cảm nhận như thế nào về cây trứng gà ?

Tác gỉ sử dng b.pháp tu từ chuyển đổi cảm giác, biện pháp so sánh liên tưởng kết hợp với nhân hoá khiến ta cảm thấy cây trứng gà giống như là một thành viên của g.đình Thanh và của cả khối phố.

Hình ảnh cây trứng gà là cảm hứng để tác giả viết lên câu truyện. Vậy vì sao cây trứng gà lại trở thành bất tử chúng ta sẽ tìm hiểu tiếp trong những phần sau của truyện. Một em đọc cho cô phần 2 và nhắc lại nội dung chính.

Từ cây trứng gà mẹ dã dạy cho các con phép chia như thế nào ?

Mỗi khi trứng gà chín mẹ thường bảo các con hái xuống nhặt những quả to nhất mang xuống biếu bác Toàn (người chủ cũ của ngôi nhà đã trồng cây trứng gà, chọn chục quả đặt lên bàn thờ bố, còn lại đem chia đều cho cả xóm)

Mẹ thường nói rằng trong 4 phép tính, phép chia là khó nhất. Phép chia của mẹ khác p.chia thông thường như thế nào? Tại sao pchia lại khó như vậy?

Phép chia của mẹ không phải là 1 trong 4 phép tính cộng, trừ, nhân, chia trong toán học mà chính là sự chia sẻ những vui buồn và cả vật chất dù đơn sơ với mọi người xung quanh. Mẹ nói rằng đây là phép tính khó nhất, không phải ai cũng làm được kể cả những học trò học giỏi môn toán vì muốn làm được thì người ta phải rũ bỏ cái tôi ích kỉ, biết sống vì người khác,nghĩ cho người khác, lấy niềm vui của người khác làm niềm vui của mình. Như vậy chính là chia sẻ cùng người khác cả vật chất lẫn tinh thần.

Phép chia mẹ dạy cho các con mẹ đã học từ đâu?

Mẹ đã học từ thầy giáo cũ từ khi mẹ còn học lớp ba trường làng.Chiếc áo ấm mẹ nhận được từ thầy là kết quả của phép chia trong sự nghèo khó để rồi mẹ làm hành trang vào đời và truyền lại cho con.

Trong đời mẹ mẹ đã thực hiện p.chia như thế nào ?

Mẹ không quên mang hoa đến tặng thầy giáo cũ trong 1 ngày đặc biệt đẻ thầy có niềm vui trong tuổi già. Mẹ đã đón nhận Thanh một đứa trẻ mới sinh bị bỏ rơi trong nhà hộ sinh và chia cho em tình yêu thương và cả áo cơm nghèo khó. Mẹ đã phải tính toán chia phần lương nhở bẻ để chi tiêu phù hợp trong 1 tháng. Mẹ dạy con từ việc chia từng quả trứng gà trong mùa quả chin.

Việc mẹ dạy con chia t.gà có ý nghĩa như thế nào ?( Thảo luận theo cặp đôi)

Việc mang biếu trứng gà cho bác Toàn nhắc nhở con : Ăn quả nhớ nhớ kẻ trồng cây. Việc mang quả thắp hương cho bố gợi cho con nhớ về cội nguồn. Việc chia quả cho mọi ngưòi trong xóm dạy cho con biết chia ngọt sẻ bùi cùng người khác. Như vậy p.chia thể hiện sự nhân ái của con người

Có phải khi chia cho người khác thứ gì đó thì người chia sẽ bị mất đi thứ đó hay không ?

Ngươi Việt nam ta có câu : Bánh ít trao đi, bánh di trao lại. Khi ta san sẻ với người khác thứ gì đó ta sẽ có thêm niềm vui và sự yêu quí từ mọi người. Thanh đã kể rằng : chỉ là những quả trứng gà nhỏ bé bình thường vậy thôi mà cái ngõ nhỏ nhà chúng tôi gắn bó với nhau hơn, đặc biệt là lũ trẻ suốt ngày í ới gọi : “ Chị Thanh, anh Bình ơi”

Gọi HS đọc phần 3 - Nhắc lại nội dung chính ?

Mẹ mất đi chị em Thanh, Bình rơi vào hoàn cảnh như thế nào ?

Khi mẹ mất thanh đang học năm đầu tiên trường ĐHSP còn Bình học lớp 11.Vì khó khăn nên trong ngày giỗ đầu của mẹ, Thanh đã khấn mẹ cho hai chị em bán ngôi nhà để lo việc sinh sống và học hành.

Phép chia của mẹ biến thành phép cộng ích kỉ như thế nào?

Người chủ mới của ngôi nhà là người buôn bán nên cho cô bé người ở mang bán hết quả trứng gà chin. Nếu như không bán được thì sẽ trừ vào lương.

Đau lòng trước cảnh đó, Thanh đã làm gì để duy trì phép chia của mẹ ?

Thanh quyết định hằng năm cứ vào mùa quả chin lại mua hết quả của cây trứng gà đó và lại thực hiện phép chia như ngày mẹ vẫn còn sống

Theo em phép chia của mẹ đã ảnh hưởng và có ý nghĩa như thé nào đối với Thanh ? ( Thảo luận theo cặp đôi)

Phép chia của mẹ đã in sâu vào tiềm thức và trở thành lẽ sống của Thanh. Thanh đã dặn dò em Bình: Dù sau này em có trở thành tiến sĩ toán học đi chăng nữa thì em cũng không bao giờ được quên p.chia của mẹ, Phép chia đơn giản vậy thôi nhưng mẹ đã suy ngẫm cả cuộc đời mới có được.

Gọi HS đọc phần 4 - Nhắc lại nội dung chính

Vì sao cây trứng gà lại chết ?

Cô bé người ở nói rằng cô đã chăm sóc cây trứng gà rất cẩn thận nhưng không hiểu vì sao cây lại chết. Nhưng Thanh đã khẳng định : Tôi hiểu rằng nó chết không phải do thiếu sự chăm bón mà chết vì buồn và ngột ngạt.

Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì ? Qua đó TG lại một lần nữa khẳng định điều gì ?

Tác giả sử dụng nghệ thuật nhân hoá để một lần nữa khẳng định rằng cây trứng gà cũng giống như một con người cũng biết vui buồn hờn giận. Cây trứng gà mất đi chị em Thanh và mọi người ở khối phố cũng luyến nhớ nó như một con người.

Vậy vì sao Thanh lại khẳng định là cây TG bất tử ?

Trong thư viết cho em Bình, Thanh nhắn nhủ em rằng : Bình ơi, cây trứng gà của gia đình mình không c òn nữa. Nhưng không phải nó chết đâu mà nó đã về trời đấy em ạ…Trong tâm linh của mỗi chúng ta vẫn vĩnh viễn sinh tồn một cây trứng gà tươi tốt, cứ tới mùa đông lại vượt lên giá rét để ra hoa kết trái. Nó là cây trứng gà bất tử

Nêu nét nghệ thuật đặc sắc của văn bản ?

- Kể chuyện gần giống truyện cổ tích

- Tình huống chuyện bất ngờ nhưng hợp lý

- Sử dụng một số BPTT

Nêu nội dung chủ yếu của v ăn bản ?

- Từ hình tượng cây trứng gà bất tử, tác giả triết lý về phép chia của lòng nhân ái

I. Tìm hiểu chung văn bản

1. Tác giả

2. Tác phẩm

- Rút từ tập : Mùa gió heo may

- Bố cục : 4 phần

II. Đọc hiểu văn bản

1.Giới thiệu gia đình và cây trứng gà

- Gia đình gồm 3 người : mẹ và 2 con Thanh, Bình

- Cây tgà đẹp một vẻ tươi trẻ, tràn đầy nhựa sống

- Cây trứng gà cũng là một thành viên của gia đình Thanh và khối phố

2. Triết lý về phép chia

- Phép chia của mẹ : chia sẻ cùng người khác vật chất và tinh thần

- Phép chia thể hiện sự nhân ái

3. Phép chia của mẹ dìu dắt con trong cuộc sống

- Phép chia của mẹ đã trở thành lẽ sống của con

4. Cây trứng gà BT

- Cây trứng gà chết vì buồn và ngột ngạt

- Trong tâm linh của chị em thanh vĩnh viễn tồn tại hình ảnh cây TG

=>Nó là cây TG bất tử

II.Tổng kết

1. Nghệ thuật

2. Nội dung

Hoạt động của GV và HS

Nội dung

Hãy bàn luận về p.chia tác giả nêu trong tác phẩm ? (Thảo luận nhóm)

Ý nghĩa của hình tượng cây trứng gà trong tác phẩm ?

Hoạt động của GV và HS

Nội dung

GV: Hướng dẫn HS về nhà

Thử viết một truyện về tình cảm gia đình ?