Co Giật Do Sốt Những điều Các Mẹ Cần Biết

03:54 PM 15/06/2021 Co giật do sốt là biểu hiện co giật lành tính và thường gặp nhất, có thể xảy ra bất cứ đâu như tại nhà, nhà trẻ hay tại khoa cấp cứu của các bệnh viện. Nhưng thường khiến phụ huynh của trẻ hoảng sợ, mất bình tĩnh, kết hợp với thiếu kiến thức về bệnh có thể dẫn đến những hành vi xử trí không thích đáng, thậm chí gây hại cho trẻ.

1. Những điều cần biết về co giật do sốt

Sốt là phản ứng của cơ thể khi không may bị nhiễm virus, vi khuẩn, nhiễm ký sinh trùng, các bệnh tự miễn hoặc các bệnh lý ác tính...

Cách phát hiện sốt ở trẻ

Phân loại sốt:

Khi nhiệt độ cơ thể trẻ trên 37.50C được xác định là sốt.

Nhiệt độ từ 37.50C - 380C là sốt nhẹ;

Nhiệt độ từ 380 C - 390C là sốt vừa;

Nhiệt độ từ 390C - 400C là sốt cao;

Nhiệt độ > 40 0C là sốt rất cao.

Co giật là những cơn co cơ kịch phát hoặc nhịp điệu và từng hồi, biểu hiện bằng những cơn co cứng hoặc những cơn co giật hay co cứng- co giật do sốt hoặc do các nguyên nhân khác.

Biểu hiện của trẻ co giật do sốt

Co giật do sốt là tất cả các cơn co giật đều xảy ra khi có sốt. Thường gặp ở trẻ từ 6 tháng - 5 tuổi và không có bằng chứng của nhiễm trùng thần kinh trung uơng và rối loạn chuyển hóa cấp tính.

Có 2 loại co giật do sốt loại đơn giản và loại phức tạp. Khoảng 1/3 trẻ co giật do sốt là co giật phức tạp:

+ Cơn co giật đơn giản là cơn toàn thể, kiểu tăng trương lực và co cứng cơ. Thời gian co giật 15 phút. Trẻ không rối loạn tri giác hay có bất kỳ dấu hiệu thần kinh nào sau cơn.

+ Co giật do sốt thể phức tạp: Co giật khu trú. Thời gian cơn giật kéo dài > 15 phút. Có từ 2 cơn co giật trở lên trong vòng 24 giờ.

2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây sốt cao co giật ở trẻ em

Tuổi mắc bệnh nhiều nhất 12-18 tháng, tuổi phổ biến là 12 - 30 tháng. Nhiệt độ gây co giật hay gặp > 39°C, co giật tùy thuộc vào ngưỡng nhiệt độ của trẻ; các viêm nhiễm gây sốt bao gồm viêm tai giữa và nhiễm trùng đường đường hô hấp trên, lỵ trực trùng, thương hàn và sốt phát ban; yếu tố gia đình; yếu tố do gene như FE1B, FE2B, FE3B gặp 36% bệnh nhân bị co giật do sốt so với 2% ở nhóm chứng; tiêm chủng.

Yếu tố khác: mẹ hút >10 điếu thuốc lá/ ngày trong thời kỳ mang thai thì sinh con có nguy cơ cao bị co giật do sốt; nồng độ Ferritin huyết thanh thấp, thiếu sắt; suy dinh duỡng bào thai.

3. Hướng dẫn Bố mẹ trẻ xử trí sốt giật tại nhà

Khi trẻ xuất hiện các triệu chứng co giật các bậc cha mẹ cần giữ bình tĩnh và không nên sợ hãi. Có thể giúp trẻ bằng các bước sau:

• Bước 1: Thông đường thở cho trẻ:

Đặt trẻ nơi nằm xuống rộng rãi và an toàn

Tư thế an toàn: để trẻ chân duỗi chân co, nghiêng sang một bên tránh trẻ giật sẽ nôn, thức ăn từ chất nôn lọt vào đường thở.

Nới lỏng áo ở quanh cổ, nếu có gối thì đặt gối dưới đầu trẻ.

Không nên cho bất cứ cái gì vào trong miệng hoặc cố gắng nạy răng của trẻ.

Không được đè trẻ hoặc cố gắng dùng sức để kìm cơn co giật.

• Bước 2: Cách hạ sốt cho trẻ:

Paracetamol liều lượng 10-15mg/kg/lần, có thể lập lại sau 4-6 giờ nếu còn sốt. Đối với trẻ 6 tháng đến 1 tuổi dùng liều lượng 1 viên 80mg; trẻ từ 1-5 tuổi dùng 1 viên hàm lượng 150mg. Nên dùng thuốc hạ nhiệt qua đường hậu môn:

Khi cơn đã qua, trẻ có thể lú lẫn hoặc buồn ngủ và cần được sự che chở.

• Bước 3: Làm mát cơ thể trẻ để hạ sốt

Dùng khăn đã nhúng nước ấm để đặt ở nách, bẹn và sau mang tai của trẻ.

Lau mát khi trẻ sốt cao 39 độ C bằng cách đắp khăn ướt với nước ấm 36 - 37 độ C (nước dùng tắm bé) lên hai nách, hai bẹn và trán.

Thường xuyên thay đổi khăn để việc giải nhiệt cho trẻ được thực hiện tốt và nhanh hơn. Không nên dùng nước đá vì sẽ gây co mạch làm chậm trễ quá trình giải nhiệt.

Lau khoảng 15 - 30 phút trong khi chờ tác dụng của thuốc hạ nhiệt.

Thay khăn ấm mới sau mỗi 2-3 phút và ngừng khi nhiệt độ nách của bé trở về bình thường.

• Bước 4: Những điều cha, mẹ bệnh nhi để cần ghi nhớ nếu cơn giật xảy ra xảy

Xác định hoàn cảnh xuất hiện cơn co giật và điều kiện hết cơn co giật

Trẻ bị co giật từ bao giờ?

Trẻ bị co giật bao nhiêu lần rồi? Mỗi cơn giật kéo dài bao lâu?

Trẻ co giật cả chân, tay, mắt, miệng, nửa người hay chỉ co gật một bộ phận nào đó?

Trước khi co giật trẻ có biểu hiện gì bất thường không? có ăn, uống nhầm thuốc hoặc chất độc gì không? có sốt cao không ? có nôn mửa không? có kêu đau đầu không?...

Sau cơn giật: Vận động các chi có bình thường không?

Liên hệ đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để khám và xử trí kịp thời:

4. Tiên lượng của sốt cao co giật ở trẻ em

- Tỷ lệ tái phát co giật do sốt khoảng 25-50%, khoảng 9% có 3 cơn hay nhiều hơn nữa. Khoảng 50% cơn thứ hai xảy ra trong 6 tháng sau cơn đầu, 75% xảy ra trong năm đầu sau cơn thứ nhất và 90% trong vòng 2 năm sao cơn thứ nhất. 50% trẻ co giật do sốt dưới 1 tuổi bị tái phát.

- Trẻ co giật khi nhiệt độ càng cao thì khả năng tái phát thấp hơn.

- Tỷ lệ động kinh: 2-5%. Hầu hết các trường hợp sốt rồi có co giật kéo dài trên 15 phút, hoặc có nhiều cơn co giật trong 24 giờ đều liên quan tới bệnh lý thần kinh sẵn có của trẻ.

- Nguy cơ bị động kinh ở nhóm co giật do sốt đơn thuần < 5%, ở nhóm co giật do sốt phức hợp là 10 - 20%.

- Co giật do sốt không ảnh hưởng đến sự phát triển tâm thần vận động của trẻ trừ nhóm co giật kéo dài hoặc nhóm có tổn thương thùy thái dương.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ tái phát là:

- Tuổi khởi phát < 12 tháng.

- Có tiền căn cha mẹ hoặc anh em ruột bị co giật do sốt.

- Co giật khi sốt < 40 độ C.

- Có nhiều cơn co giật trong đợt bệnh đầu tiên.

- Khởi phát co giật sớm (<1 giờ) sau khi sốt.

5. Cách phòng tránh cơn co giật khi trẻ bị sốt

- Sốt co giật ở trẻ em rất dễ tái phát. Tuy nhiên, nếu biết cách xử lý ngay khi trẻ bị sốt thì sẽ phòng tránh được các cơn co giật xảy ra ở trẻ. Dưới đây là một số cách phòng tránh cơn co giật khi trẻ bị sốt.

- Đưa trẻ đi khám ngay khi trẻ bị sốt để biết nguyên nhân và cách phòng tránh các cơn co giật;

- Cần cho trẻ uống nhiều nước hoặc các chất điện giải bù nước khi bị sốt;

- Cho trẻ mặc quần áo nhẹ, thoáng, không ủ ấm trẻ;

- Thường xuyên theo dõi nhiệt độ cơ thể của trẻ bằng nhiệt kế;

- Lau người cho trẻ bằng nước ấm để hạ sốt khi thân nhiệt của trẻ trên 390C;

- Khi trẻ bị co giật do sốt cao thì cha mẹ phải hết sức bình tĩnh để chăm sóc trẻ đúng cách và sau khi hết cơn co giật phải đưa trẻ đến trung tâm y tế để khám và điều trị sớm.

Sốt có thể là những dấu hiệu của các căn bệnh nguy hiểm. Bởi vậy, khi bé bị sốt cao kéo dài bạn nên đưa bé đến trung tâm y tế để được các bác sĩ khám và chẩn đoán sớm.

Điều dưỡng: Vũ Thị Thảo- Khoa Nhi Bệnh viện TƯQĐ 108