Cổ Phiếu Esop Là Gì?

Trong đầu tư chứng khoán có một thuật ngữ thường gặp là “cổ phiếu ESOP” để chỉ những loại cổ phiếu được doanh nghiệp phát hành theo chương trình lựa chọn người lao động của công ty. Thông qua việc phát hành cổ phiếu ESOP doanh nghiệp sẽ tri ân đến những nhân viên của mình bởi sự đóng góp của họ trong việc góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp. Bài viết hôm nay chúng ta hãy cùng tìm hiểu cụ thể hơn về khái niệm cổ phiếu ESOP là gì, chính sách ESOP là gì và có nên mua cổ phiếu ESOP hay không, qua đó giúp cho các nhà đầu tư mới tham gia thị trường có thêm những kiến thức hữu ích xoay quanh loại cổ phiếu này để áp dụng vào giao dịch đầu tư được hiệu quả hơn.

Cổ phiếu Esop là gì?

Cổ phiếu esop là tên gọi tắt của cụm từ Employee Stock Ownership Plan. Thuật ngữ này dùng để gọi những loại cổ phiếu mà các công ty đại chúng phát hành ra dựa theo chương trình lựa chọn cho người lao động thuộc công ty đó. 

Những người lao động đã đóng góp và cống hiến lâu năm cho sự phát triển của công ty sẽ là những người được nhận loại cổ phiếu này với mức giá ưu đãi. Thông thường các Điều lệ hoặc các quy chế mà công ty ban hành sẽ quy định những tiêu chuẩn để người lao động được nhận cổ phiếu esop.

Đặc điểm của cổ phiếu Esop

Các đặc điểm nổi bật của cổ phiếu esop đó là:

• Cổ phiếu esop cho phép người lao động được tích lũy cổ phiếu của doanh nghiệp xuyên suốt khoảng thời gian họ làm việc tại doanh nghiệp đồng thời nhận được phần giá trị tương ứng của cổ phiếu khi họ rời khỏi doanh nghiệp hoặc về hưu. Khi đó cổ phiếu của họ sẽ được chuyển nhượng cho nhân viên khác hoặc trả lại doanh nghiệp.

• Cổ phiếu esop chỉ liên quan một phần trong toàn bộ các đợt công ty chào bán cổ phiếu, giúp tăng khả năng kết nối và tạo động lực cho nhân viên mà không làm ảnh hưởng đến cấu trúc hoặc việc quản lý của công ty.

• Người chủ sở hữu doanh nghiệp cũng có thể sử dụng cổ phiếu esop như một công cụ giúp phân phối lại cổ phiếu có quyền biểu quyết hay kiểm soát công ty, quyết định ở thời điểm nào và khi họ muốn đưa cổ phiếu có quyền được biểu quyết vào chương trình esop. 

​

​=> Đăng ký khóa học Trading Mastery diễn ra vào 02/07: Khóa học phân tích kỹ thuật chứng khoán​

Mục đích phát hành cổ phiếu Esop

Việc phát hành cổ phiếu esop là để doanh nghiệp thực hiện các mục đích chính sau đây:

• Doanh nghiệp phát hành cổ phiếu esop là để dành riêng cho đối tượng là những nhân viên lâu năm đã có nhiều cống hiến tại công ty, với mục đích là tạo ra sự gắn kết giữa người lao động và doanh nghiệp. Chính sách esop là giúp người lao động có thể sở hữu một phần tài sản của công ty từ đó nâng cao trách nhiệm với công việc và vị trí của mình. 

• Đây được coi là một giải pháp thay thế cho việc thưởng nhân viên bằng tiền mặt hay quà tặng hiện vật. Người lao động trực tiếp được hưởng lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh của công ty cũng như nhận cổ tức và phần chênh lệch từ tăng giá cổ phiếu. 

• Loại cổ phiếu này được phát hành còn để tạo thêm nguồn vốn mới cho công ty. Là giải pháp giúp tăng vốn điều lệ đồng thời tạo ra dòng tiền xoay vòng vốn phục vụ mục đích mở rộng sản xuất kinh doanh. 

Điều kiện phát hành cổ phiếu Esop

Dưới đây là các điều kiện mà công ty đại chúng cần đáp ứng để được phát hành cổ phiếu esop ra công chúng:

• Công ty phải có chương trình lựa chọn cũng như kế hoạch phát hành cổ phiếu esop và được sự thông qua của Đại hội đồng cổ đông. Đồng thời đáp ứng quy định về lượng cổ phiếu phát hành theo mỗi chương trình trong mỗi 12 tháng phải dưới 5% tổng số cổ phần công ty đang lưu hành.

• Hội đồng quản trị có trách nhiệm công bố một cách rõ ràng về các tiêu chuẩn và danh sách cụ thể các cá nhân người lao động được tham gia, cũng như các nguyên tắc về xác định giá cổ phiếu esop, nguyên tắc xác định số lượng cổ phiếu được phân phối cho mỗi đối tượng và cuối cùng là thời gian thực hiện phân phối. 

• Công ty phải đảm bảo đủ nguồn vốn để thực hiện căn cứ theo báo cáo tài chính gần nhất đã được kiểm toán từ các nguồn như Thặng dư vốn, Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, Quỹ đầu tư phát triển và các quỹ khác. 

• Trong trường hợp công ty phát hành là công ty mẹ với mục đích phát hành là để thưởng cho nhân viên thì nguồn vốn để thực hiện sẽ căn theo báo cáo tài chính của công ty mẹ đó. Đối với nguồn lợi nhuận sau thuế chưa phân phối thì quy định nguồn vốn thực hiện không quá mức lợi nhuận đạt được sau thuế chưa phân phối trên báo cáo tài chính hợp nhất đã được kiểm toán.

• Nếu nguồn vốn thực hiện thấp hơn mức lợi nhuận sau thuế chưa phân phối trên báo cáo tài chính bản hợp nhất nhưng lại cao hơn so với mức lợi nhuận sau thuế chưa phân phối theo báo cáo tài chính của công ty mẹ phát hành thì công ty sẽ chỉ được sử dụng khoản lợi nhuận sau thuế chưa phân phối sau khi lợi nhuận được điều chuyển từ các công ty con về công ty mẹ. 

• Còn khi công ty phát hành cổ phiếu esop để thưởng cho nhân viên thì phải đảm bảo tổng giá trị của các nguồn vốn trên không thấp hơn tổng giá trị của vốn cổ phần tăng thêm theo như phương án đã được thông qua bởi Đại hội đồng cổ đông.

Chính sách Esop là gì?

Để biết chính sách esop là gì hay người lao động được hưởng những quyền lợi gì từ cổ phiếu esop mời bạn đọc theo dõi nội dung sau đây:

Cổ phiếu esop luôn gắn liền với kết quả hoạt động kinh doanh sản sinh ra lợi nhuận của công ty. Bất cứ cá nhân nào trong doanh nghiệp nếu đáp ứng đủ điều kiện được quy định bởi công ty thì đều được quyền sở hữu cổ phiếu esop do doanh nghiệp phát hành. 

Trong trường hợp khi người lao động trong công ty đã sở hữu một lượng cổ phần của công ty từ trước đó thì không được nhận esop bằng cổ phiếu nhưng vẫn được quyền nhận lợi nhuận bằng tiền mặt. 

Nếu người lao động rời doanh nghiệp thì họ có thể tiếp tục nắm giữ cổ phần của mình từ chương trình esop hoặc sẽ được công ty mua lại số cổ phiếu đó tùy thuộc vào quy định của công ty. 

Lợi ích của cổ phiếu Esop

Cổ phiếu esop đem đến những lợi ích sau đây cho nhân viên công ty và doanh nghiệp:

Đối với nhân viên công ty

• Là hình thức khích lệ và tạo động lực làm việc cho những người được nhận cổ phiếu esop.

• Việc nhân viên công ty được nhận cổ phiếu esop với một mức giá ưu đãi, công ty lại làm ăn phát triển và giúp mức giá cổ phiếu tăng cao sẽ thúc đẩy động lực cống hiến của họ. Đồng thời khi sở hữu cổ phiếu và trở thành cổ đông của doanh nghiệp thì cũng là tăng trách nhiệm của nhân viên trong công việc hơn nữa.

Đối với doanh nghiệp

• Doanh nghiệp nhờ việc phát hành cổ phiếu esop có thể giúp giữ chân người lao động của mình đồng thời nâng cao được tinh thần và trách nhiệm của họ.

• Ngoài ra, doanh nghiệp sẽ không phải chi thưởng bằng tiền mặt nữa mà sẽ tận dụng được nguồn lợi nhuận để phát hành cổ phiếu. Nhờ đó doanh nghiệp giữ lại được một nguồn tiền đáng kể phục vụ cho việc mở rộng sản xuất kinh doanh. 

• Số lượng cổ phần tăng lên nhờ phát hành cổ phiếu esop cũng giúp doanh nghiệp gia tăng được nguồn vốn điều lệ.

Rủi ro khi phát hành cổ phiếu Esop

Có 2 yếu tố rủi ro chính có thể gặp phải khi phát hành cổ phiếu esop đó là:

• Khi doanh nghiệp phát hành cổ phiếu esop, số lượng cổ phiếu tăng khiến giá trị của mỗi cổ đông công ty bị pha loãng. Từ đó khiến việc giảm tỷ suất lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu.

• Trong trường hợp cổ phiếu esop được phát hành chủ yếu cho đối tượng là ban lãnh đạo công ty thì rất dễ xảy ra xung đột lợi ích trong chính công ty.

Có nên mua cổ phiếu Esop?

Nhiều nhà đầu tư chung băn khoăn liệu có nên mua cổ phiếu esop không? Cổ phiếu esop có được chia cổ tức không và cách mua cổ phiếu esop như thế nào?

Ngay sau đây chúng ta cùng tìm lời giải đáp cho những băn khoăn trên nhé!

So với các loại cổ phiếu khác đang hiện hành trên thị trường, cổ phiếu esop có đặc điểm là được lên kế hoạch phát hành và công bố phát hành chỉ khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện phát hành được quy định. Những nhân viên thuộc danh sách đủ tiêu chuẩn mua cổ phiếu esop sẽ trực tiếp mua cổ phiếu esop với một mức giá ưu đãi tại doanh nghiệp phát hành. 

Cổ phiếu esop sẽ được chia thành 2 dạng đó là dạng hạn chế chuyển nhượng hay tự do chuyển nhượng, tùy thuộc vào quy định và điều kiện của mỗi doanh nghiệp. Đối với những nhà đầu tư không thuộc thành viên của doanh nghiệp thì đầu tư cổ phiếu esop không phải lựa chọn lý tưởng. Đồng thời cổ phiếu esop cũng không được phát hành ra bên ngoài doanh nghiệp mà chỉ được chuyển nhượng trong nội bộ doanh nghiệp theo đúng quy định của doanh nghiệp phát hành. 

Cách mua cổ phiếu Esop

Đối với những nhân viên có trong danh sách được mua cổ phiếu esop của doanh nghiệp thì có thể mua trực tiếp sau khi doanh nghiệp công bố phát hành. 

Một hình thức khác để nhân viên trong doanh nghiệp sở hữu cổ phiếu esop đó là mua lại qua hình thức chuyển nhượng bởi những nhân viên đang nắm giữ cổ phiếu esop trong doanh nghiệp đó. 

Việc phát hành cổ phiếu esop của doanh nghiệp luôn tồn tại 2 mặt tốt xấu. Nó sẽ thực sự đem lại hiệu quả nếu như được xây dựng và thiết kế một cách phù hợp. Khi xây dựng tiêu chuẩn phát hành cổ phiếu esop thì doanh nghiệp cần dựa trên hiệu quả hoạt động cũng như tình hình tài chính ngắn hạn và dài hạn của mình để đảm bảo cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Hy vọng bài viết trên đây đã trang bị đầy đủ kiến thức về cổ phiếu esop là gì cũng như giải đáp thỏa đáng thắc mắc có nên mua cổ phiếu esop không của nhiều nhà đầu tư. Chúc các nhà đầu tư có những quyết định phù hợp. 

​

​=> Tham gia ngay Khóa học phân tích kỹ thuật chứng khoán Trading Mastery - Trở thành nhà giao dịch chuyên nghiệp