Cốm Làng Vòng - Thức Quà Dân Dã Mà Thanh Tao Của Mùa Thu Hà Nội

Cứ mỗi độ thu về Hà Nội lại nồng nàn hương cốm làng Vòng, thức quà dân dã mà đầy thanh tao gắn liền với bao thế hệ người dân nơi thủ đô. Cốm xanh đượm mùi thơm lúa non, gói mình trong lá sen với hương thơm dịu nhẹ khiến ai đã một lần nếm cũng đều gật gù xao xuyến.

• Điểm tên 3 nhà hàng mới có sao Michelin ở Việt Nam khiến các tín đồ đam mê ẩm thực ‘đứng ngồi không yên’
• 5 món ngon Việt Nam do Michelin gợi ý nhất định phải thử
• Bánh xèo, bánh tráng trộn và muôn vàn món ăn đường phố ngon khó cưỡng ở Sài Gòn

Mục lục bài viết

• Cốm làng Vòng, nồng nàn hương thu Hà Nội
  • Cốm làng Vòng được chế biến vô cùng công phu và tỉ mỉ
  • Thưởng thức cốm làng Vòng cũng là một sự tinh tế
  • Món ngon từ hạt cốm Hà Nội
    • Bánh cốm
    • Xôi cốm
    • Chè cốm
    • Cốm xào
    • Chả cốm

Cốm làng Vòng, nồng nàn hương thu Hà Nội

Hà Nội mùa thu là hình ảnh những gánh cốm nhịp nhàng trên vai các bà, các mẹ len vào từng ngõ hẻm, là hương vị dân dã như tĩnh lại giữa lòng thành phố nhộn nhịp. Những hạt cốm xanh mỏng manh nhưng thơm ngọt, lắng đọng những tinh túy của đất, của trời, của hương nắng và gió, để rồi khiến mỗi thực khách khi thưởng thức đều thấy quyến luyến nhớ thương. Nói đến cốm, người ta thường nhớ ngay đến cốm làng Vòng, thứ quà quê giản dị mà lại gắn liền với tuổi thơ và cả khi trưởng thành của bao lớp người con đất Tràng An.

Cốm làng Vòng thơm nồng nàn hương thu Hà Nội. Ảnh: bytuong

Theo các bậc cao niên ở đây kể lại, cốm làng Vòng bắt đầu từ cách đây cả ngàn năm. Khi ấy sữa lúa đang bắt đầu đọng hình, cây lúa uốn câu thì bỗng đất trời chuyển mưa bão tầm tã khiến cho đê vỡ, nước sông tràn vào, nhấn chìm đồng ruộng trong nước sâu.

Nhắc đến cốm, người ta thường nhớ ngay đến cốm làng Vòng. Ảnh: Sở du lịch Hà Nội

Dân làng không nỡ nhìn công sức bao tháng ngày của mình công cốc nên họ ra các ruộng lúa đã ngã rạp, mò lấy những bông lúa non, về đem rang khô dể ăn chống đói. Những tưởng hạt gạo non sẽ khô khốc không mùi vì, nhưng lạ kỳ hạt lúa non ấy lại có vị rất hấp dẫn, ngọt ngọt, dẻo dẻo thơm lạ lùng. Và thế là, mỗi năm khi lúa bắt đầu tròn hạt, người dân làng Vòng lại cắt lúa về để ăn lai rai cho vui miệng.

Theo các vị cao niên, cốm làng Vòng đã xuất hiện từ rất lâu. Ảnh: baoxaydung

Cốm làng Vòng Hà Nội nổi tiếng khắp 4 phương bởi màu cốm xanh mát như màu xanh của ngọc, hạt cốm dẻo, cho vào miệng ăn có vị ngọt, thơm mùi sữa của lúa nếp non. Ngày xưa mỗi lần vào vụ, cả làng Vòng lại rộn rã tiếng chày giã cốm nhịp nhàng như một bản giao hưởng đồng quê.

Cốm làng Vòng được chế biến vô cùng công phu và tỉ mỉ

Đến tận nơi, nhìn tận mắt mới thấy để có được những hạt cốm thơm dẻo, người làm cốm phải rất công phu và tỉ mỉ như thế nào bởi quy trình làm cốm phải qua rất nhiều công đoạn, chứa đựng biết bao sự trân trọng và vất vả của người làm ra chúng.

Để có được những hạt cốm làng Vòng thơm dẻo, người làm cốm phải rất công phu và tỉ mỉ. Ảnh: congluan

Khi cây lúa hoe hoe vàng, chỉ mười ngày nữa là gặt rộ cũng là lúc người làng Vòng đi chọn ngắt từng bông dài, hạt mẩy về chế biến. Muốn cốm ngon thì phải cắt lúa đúng lúc, nếu để lúa già thì hạt cốm không được xanh, cứng và gãy nát còn nếu lúa non thì hạt cốm lại bết vào vỏ trấu, mềm nhão nên mất ngon.

Muốn cốm làng Vòng ngon thì phải cắt lúa đúng lúc. Ảnh: afamily

Thường lúa gặt hôm nào đem tuốt hạt, rang và giã luôn hôm đó. Các bà, các cô khéo léo đãi nếp trong bể nước để chọn hạt mảy, căng bóng, sau đó đem rang bằng chảo gang đúc, đế dày, đảm bảo giữ nhiệt đều.

Rang cốm là công đoạn khó nhất trong nghề làm cốm làng Vòng. Ảnh: dulichtoancaugiare

Rang lúa sao cho hạt cốm chín tới, không giòn mà tróc trấu là công đoạn khó nhất trong nghề làm cốm. Ngọn lửa rang cốm cũng cần một sự chăm chút. Khi mới rang cốm, lửa phải để to đều, nhưng khi gạo bắt đầu tái trắng thì để bớt lửa đi. Cốm rang cần được đảo liên tục cho nóng đều, bởi chỉ cần quá lửa chút là hạt cốm sẽ gãy.

Cốm làng Vòng giã xong thì đến công đoạn sàng sẩy và cho vào trong các thúng con để mang đi bán ở các phố. Ảnh: giahuy_dinh

Cốm rang xong khi còn nóng là đem giã ngay trên bằng loại cối riêng, nhịp chày nhè nhẹ, nhịp nhàng, đều đều và khoan thai thì cốm mới mịn và dẻo. Cốm giã xong thì đến công đoạn sàng sẩy và cho vào trong các thúng con đã rải sẵn lá sen để mang đi bán ở các phố.

Cốm làng Vòng đúng kiểu được gói trong hai lớp lá. Ảnh: vnexpress

Cốm làng Vòng đúng kiểu được gói trong hai lớp lá. Hạt cốm được gói trực tiếp bằng lá ráy để giữ cho cốm không bị khô và để được lâu hơn. Lớp lá sen được bao bọc bên ngoài như để nhấn nhá hương sen thơm mát, phảng phất tạo sự ngon miệng cho người dùng. Sau cùng là dùng hai dây lạt mềm làm từ thân cây lúa đã tuốt hết hạt buộc vuông góc nhau để gói cốm thêm phần chắc chắn và nhìn bắt mắt hơn.

Thưởng thức cốm làng Vòng cũng là một sự tinh tế

Sự gói gém cốm đã kỹ càng, chỉn chu thì sự thưởng thức cốm cũng cầu kỳ không kém cạnh. Cốm không phải là món ăn cho no, nên không ai mua nhiều. Chỉ một gói nho nhỏ, ngồi nhâm nhi thưởng thức bên chén trà xanh, hàn huyên cùng bạn bè, hay ngắm phố phường thì có lẽ không còn gì thú vị bằng.

Thưởng thức cốm làng Vòng cũng cầu kỳ không kém cạnh. Ảnh: mytour

Thêm nữa, đây là thứ quà không dành cho người “sống gấp” hay kẻ “ăn thùng uống vại”. Ăn cốm tươi đúng kiểu là phải nhẹ nhàng dùng 5 đầu ngón tay nhón một ít rồi bỏ vào miệng rồi từ từ thưởng thức để cảm nhận cái dẻo dẻo, thơm thơm khi nhai và vị ngọt lan dần trong khoang miệng, lắng đọng nơi cuống họng, như thể ta đang đi trong làn nắng vàng sóng sánh, hóng gió thu. Cứ như vậy, từng chút từng chút một để nhâm nhi thưởng thức hương vị thanh tao của món đặc sản Hà Nội.

Cốm làng Vòng là thứ quà không dành cho người “sống gấp” hay kẻ “ăn thùng uống vại”. Ảnh: pinterest

Bên cạnh đó, người Hà thành thường ăn cốm tươi kèm với hai loại quả không thể hợp cạ hơn đó là chuối tiêu trứng Cuốc tức là quả chuối tiêu chín tự nhiên có những chấm đen ở vỏ giống như quả trứng của con Cuốc và hồng ngâm. Hai hương vị ấy hoà nguyện với vị dẻo bùi của cốm và thoảng chút hương dìu dịu của lá sen tạo nên một món quà tao nhã và ngon đến lạ.

Bên cạnh đó, người Hà thành thường ăn cốm tươi kèm với chuối tiêu và hồng ngâm. Ảnh: gody

Đặc biệt, món bánh cốm đã bao năm nay đều nằm trong mâm sính lễ ăn hỏi mà gia đình nhà trai mang tới hỏi cưới nhà gái, chiếc bánh hình vuông tượng trưng cho sự mạnh mẽ, chu đáo của người chồng. Chính vì bánh phục vụ cho cưới hỏi, mang biểu tượng no đủ, hạnh phúc hôn nhân bền lâu mà chúng đều được làm tỉ mì và chỉn chu. Nhìn chiếc bánh mộc mạc vậy thôi nhưng lại rất cầu kỳ khi chế biến từ lúc sên nhân, quấy cốm cho thật dẻo đến cả ướp hương bưởi sao cho thật vừa đủ độ để bánh thơm nhưng không mất đi hương cốm.

Ngoài ra, cốm làng Vòng Hà Nội còn có thể chế biến được rất nhiều món khác đem đến những hương vị riêng khác nhau như cốm xào, chè cốm, xôi cốm, nhưng với người sành ăn thì cốm tươi vẫn là ngon nhất.

Cốm làng Vòng nổi tiếng khắp 4 phương bởi màu cốm xanh mát, hạt cốm dẻo, ăn có vị ngọt, thơm mùi sữa của lúa nếp non. Ảnh: diadiemanuong

Giờ đây, Hà Nội bước vào thời kỳ đổi mới, nghề làm cốm ở làng Vòng đã mai một dần, không còn tiếng chày tiếng cối giã cốm rộn ràng thân quen. Cốm mấy năm nay cũng chẳng được chuộng nhiều như trước.

Cốm làng Vòng mấy năm nay cũng chẳng được chuộng nhiều như trước. Ảnh: gody

Người mua cốm chủ yếu là các hàng quán chả, quán chè, và đôi người mua để nhớ lại tuổi thơ thu Hà Nội. Giá cốm thì dao động khoảng 20.000đ - 25.000đ/ lạng mà cái công làm ra hạt cốm thủ công và lắm gian truân.

Người mua cốm làng Vòng chủ yếu là các hàng quán chả, quán chè, và đôi người mua để nhớ lại tuổi thơ thu Hà Nội. Ảnh: banhcomxuanay

Vì thế, để ăn cốm ngon và giữ được nét văn hóa đặc sắc, người sành ăn chỉ mua cốm tại những địa chỉ uy tín làng Vòng và một số nơi ở Mễ Trì, và đặc biệt phải ăn đúng mùa mới có thể cảm nhận được hương vị đúng chuẩn của hạt cốm.

Nhưng dù thế nào đi chăng nữa thì cốm làng Vòng luôn là món quà quý giá của xứ kinh kỳ. Ảnh: Ducan Kitchen

Nhưng dù thế nào đi chăng nữa thì cốm làng Vòng luôn là món quà thiên nhiên ban tặng người nông dân và món quà ấy vẫn giữ nguyên thứ hương của mùa thu Hà Nội xưa mà khiến bất cứ một người con đất Hà Thành nào khi đi thì nhớ, khi về thì thương.

GỢI Ý TOUR DU LỊCH HÀ NỘI KHUYẾN MÃI >> HCM - Hà Nội - Sapa - Lào Cai - Bái Đính - Hạ Long 5N4Đ Bay Vietnamtừ 7.090.000Đ >>HCM - Hà Nội - Tà Xùa - Mộc Châu 4N3Đ, Bay Vietnam Airlines + Xe Ôtô từ 6.990.000Đ

Món ngon từ hạt cốm Hà Nội

Bên cạnh việc thưởng thức cốm tươi, người ta còn sáng tạo nên vô vàn những món ăn hấp dẫn với đủ vị hấp dẫn bao tín đồ ẩm thực Hà Nội.

Bánh cốm

Bánh cốm là đặc sản Hà Nội mang trong mình vị ngọt dịu dàng và nét mộc mạc dân dã. Tuy món ăn này không phải chỉ ở Hà Nội mới có, nhưng phải là bánh cốm Hà Nội thì mới ngon đúng vị của cốm non Hà thành.

Bánh cốm là đặc sản Hà Nội mang trong mình vị ngọt dịu dàng và nét mộc mạc dân dã. Ảnh: toplist

Bánh cốm hình vuông tượng trưng cho đất, màu xanh tượng trưng cho hương vị đồng nội, nhân dừa đậu xanh ngọt ngào như tình cảm của người dân Hà Nội gửi đến với du khách. Thế nên đây luôn là món quà mà bất ai khi đến đây đều phải mua về để tặng cho người thân và bạn bè của mình.

Thông thường nếu muốn mua bánh cốm Hà Nội, mọi người sẽ tìm đến con phố Hàng Than. Ảnh: halotravel

Thông thường nếu muốn mua bánh cốm Hà Nội, mọi người sẽ tìm đến con phố Hàng Than. Đây là con phố nổi tiếng với rất nhiều cửa hàng bán bánh cốm mà mỗi hàng lại có một hương vị và công thức làm bánh khác nhau nên bạn có thể thoải mái lựa chọn.

Xôi cốm

Những hạt lúa non của đất trời vào thu còn mang đến một món ăn làm xao xuyến bao thực khách đó là xôi cốm. Xôi cốm được chế biến từ những nguyên liệu rất đơn giản từ cốm, đỗ xanh, đôi khi còn có hạt sen cùng với đó những sợi dừa trắng sữa đã đảo qua đường và mỡ. Tất cả kết hợp với nhau hài hòa không chỉ hấp dẫn về vị giác mà còn kích thích cả thị giác người thưởng thức.

Xôi cốm được chế biến từ những nguyên liệu rất đơn nhưng lại có thể kích thích cả thị giác và vị giác người thưởng thức. Ảnh: commetrihoaha

Nếu muốn thưởng thức hương vị thơm ngon của xôi cốm, bạn có thể ghé đến các hàng ở chợ Hôm hay hàng xôi truyền thống trên phố Gia Ngư.

Chè cốm

Thêm một món ăn từ cốm mà bạn không nên bỏ qua là chè cốm. Lang thang trên phố Hà Nội, thưởng thức món chè cốm ngay ở các quán bên đường sẽ là một trong những trải nghiệm thú vị với du khách khi có dịp ghé thăm mảnh đất kinh kỳ.

Thêm một món ăn từ cốm mà bạn không nên bỏ qua là chè cốm. Ảnh: comnhaquaque

Để có thể cảm nhận không khí thu tràn ngập với món chè cốm chuẩn vị Hà thành, bạn có thể ghé chợ Thành Công, hàng chè phố Đinh Liệt hay các hàng quán trên phố Ngô Thì Nhậm.

Cốm xào

Cốm xào cũng là một món ăn hấp dẫn từ cốm của người Hà Nội. Để làm món ăn này, cốm sẽ được xào cùng nước dừa cho đến khi dẻo quánh lại rồi rắc dừa nạo lên trên.

Cốm xào cũng là một món ăn hấp dẫn từ cốm của người Hà Nội. Ảnh: halotravel

Ở Hà Nội có nhiều địa chỉ bán cốm xào mà mỗi nơi lại có những đặc trưng và hương vị riêng nhưng ngon nhất và được yêu thích nhất phải kể đến các quán trên phố Đinh Liệt, đường Trần Hưng Đạo, Ngô Thì Nhậm...

Chả cốm

Nếu như bánh cốm, xôi cốm, chè cốm và cốm xào đều mang trong mình vị ngọt dịu thì chả cốm lại mang vị mặn và béo ngậy. Chả cốm thường được kết hợp với nhiều món ăn khác như xôi, bún đậu, bánh dày, cơm rang… để tăng thêm sức hấp dẫn cho những món ấy.

Nếu như bánh cốm, xôi cốm, chè cốm và cốm xào đều mang trong mình vị ngọt dịu thì chả cốm lại mang vị mặn và béo ngậy. Ảnh: halotravel

Để có thể thưởng thức chả cốm đúng vị nhất, bạn có thể tìm đến với cửa hàng giò chả ở chợ Khương Thượng. Chả cốm ở đây được chế biến khá cần thận và kĩ lưỡng với thịt lợn được chọn từ loại thịt mông ngon, còn cốm phải là cốm làng Vòng làm từ nếp cái hoa vàng, nhờ thế mà miếng chả ở đây ngon hơn hẳn những nơi khác.

Từ bao đời qua, những hạt cốm làng Vòng thơm dẻo ấy vẫn được nâng niu, trân trọng và gửi đến đời như vậy. Vì thế cốm làng Vòng đã trở thành món quà đặc trưng mà người Hà Nội rất hãnh diện và tâm đắc. Nếu có dịp du lịch Hà Nội vào mùa này, bạn nhất định không được bỏ qua thức quà quê đầy tinh tế ấy.

Xem thêm: Mùa thu Hà Nội và những trải nghiệm mà bạn nhất định không được bỏ lỡ

Minh Nguyên Theo Báo Thể Thao Việt Nam