Công Dụng Tuyệt Vời Của Natto đối Với Sức Khỏe - Thảo Mộc Út Em

Có thể bạn quan tâm

Thời gian đầu, mình ăn natto chỉ với mục đích bổ sung nguồn đạm lý tưởng từ thực vật, mà không hề biết đến những giá trị quý giá khác do natto mang lại. Gần đây, sau khi nghiên cứu rất kỹ truyền thống ăn uống món lên men của các nước, đặc biệt là của Việt Nam, Nhật Bản và Hàn Quốc, thì mình đã tự tin để tóm tắt lại những lợi ích to lớn của natto cho các bạn tham khảo.

Natto là gì?

Natto – một trong những sản phẩm lên men truyền thống nổi tiếng bậc nhất của đất nước mặt trời mọc. Natto đã tồn tại ở Nhật Bản hàng ngàn năm. Natto chính là những hạt đậu nành được nấu chín, sau đó cho lên men với một loại vi khuẩn có tên là Bacillus subtilis trong một khoảng thời gian và nhiệt độ thích hợp để cho ra những hạt đậu có màu nâu. Những hạt đậu này kết dính với nhau bởi những sợ dai nhớt. Natto mùi hơi nồng và có vị ngọt Umami (Umami là vị ngọt giống như thịt, là một trong năm vị cơ bản cùng với vị ngọt, chua, đắng và mặn).

Vì công dụng tuyệt vời mà natto từ một món ăn truyền thống của Nhật Bản, ngày nay đã không ít người dân của nước khác cũng biết đến natto. Đặc biệt nó được biết đến dường như nhiều nhất bởi những người ăn nền thực vật, thuần thực vật, ăn thực dưỡng.

Từ lâu, các nhà khoa học đã khám phá ra được nhiều lợi ích của natto đối với sức khỏe, mình liệt kê lần lượt ở các mục tiếp theo.

Natto làm tan cục máu đông – thúc đẩy sức khỏe tim mạch

Hiện nay, các bệnh lý về tim mạch đang là mối đe doạ lớn của người Việt Nam. Có nhiều nguyên nhân dẫn tới số lượng người mắc bệnh ngày một nhiều và đặc biệt là người bệnh ngày càng trẻ hóa.

Lý do nào dẫn tới những người còn rất trẻ đã bị đột quỵ? Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng chính lối sống căng thẳng cùng chế độ ăn uống thiếu khoa học, thiếu vận động là nguyên nhân chính gây ra các vấn đề về tim mạch thời hiện đại.

Bệnh tim mạch tiến triển âm thầm, các động mạch dần tắc nghẽn do cục máu đông gây ra thiếu máu cục bộ dẫn đến hoại tử mô, vỡ động mạch. Bệnh có liên quan tới tăng huyết áp, xơ vữa động mạch và thường không có triệu chứng rõ rệt cho tới khi xảy ra cơn đột quỵ tại các cơ quan khác nhau như tim, não… với tỷ lệ tử vong cao.

Năm 1980, tiến sỹ Sumi Hiroyuki nghiên cứu và phát hiện ra tác dụng của natto đối với việc làm tan cục máu đông trong động mạch – một trong những nguyên nhân suy tim và tử vong của bệnh nhân bị các chứng xơ vữa động mạch vành hay đột quỵ vì nghẽn mạch máu, xuất huyết não – đó chính là tác dụng của một loại enzyme có trong natto.

Năm 1986, tiến sỹ Sumi Hiroyuki công bố kết quả nghiên cứu natto đã xác định được Nattokinase là một loại enzyme phân hủy huyết khối hữu hiệu và mạnh nhất trong các loại enzyme cùng tác dụng, thậm chí mạnh gấp 4 lần enzyme nội sing Plasmin, đồng thời tuyệt đối an toàn cho cơ thể, không gây ra bất kỳ một phản ứng phụ nào.

Tiến sỹ khuyên nên sử dụng natto để ngăn ngừa một cách hiệu quả nhất các bệnh xuất huyết não, nhồi máu cơ tim, rối loạn nhịp tim. Đặc biệt, với người trung niên, cao tuổi, khi chất phân hủy huyết khối nội sinh Plasmin giảm sút thì tác dụng của natto càng rõ rệt.

Ngoài tác dụng làm tan cục máu đông, làm mượt dòng chảy của máu, natto còn có tác dụng làm mạch máu được co giãn, dẻo dai thành mạch, nên có tác dụng điều hòa huyết áp. Ngoài ra, natto chứa nhiều vitamin K2 có vai trò hoạt hóa protein điều hòa canxi như osteocalcin, giúp protein điều hòa canxi chuyển từ sạng bất hoạt sang dạng hoạt động.

Ở trạng thái hoạt động protein điều hòa canxi gắn với ion canxi trong máu, ngăn không cho chúng lắng đọng xuống thành mạch tạo mảng xơ vữa mà vận chuyển canxi vào đúng nơi cần thiết là hệ thống xương.

Nattokinase là một phát hiện quan trọng, rất có ý nghĩa trong việc phòng ngừa và điều trị các chứng bệnh liên quan đến tim mạch, và hơn nữa, đó là một loại thực phẩm rất rẻ tiền.

Natto rất tốt cho xương khớp

Cả vitamin K1 và K2 đều cần thiết cho sức khỏe của xương. Nếu K1 được tìm thấy tự nhiên trong các loại rau lá xanh thì K2 lại được sản xuất bởi vi khuẩn. Tuy nhiên, natto lại chứa cả 2 loại vitamin K này, đặc biệt là K2, rất dồi dào.

Chúng ta biết, protein điều hòa canxi nổi bật nhất là osteocalcin, có liên quan đến độ đặc của xương. Osteocalcin cần vitamin K2 để hoạt động, nếu không có vitamin K2 sẽ không thể điều hòa canxi.

Vitamin K2 giúp hoạt hóa protein osteocalcin tạo xương, giúp gắn canxi vào khung xương. Khi cơ thể thiếu vitamin K2, protein osteocalcin dù đã được tạo nhưng vẫn không có khả năng gắn và mang canxi vào khung xương. Khi điều này xảy ra canxi sẽ rời xương và răng gây ra chứng loãng xương.

Phụ nữ tuổi tiền mãn kinh trở đi có nguy cơ cao bị chứng loãng xương do suy giảm hoocmon nội tiết estrogen. Mặc dù thường xuyên bổ sung canxi nhưng nếu không có vitamin K2, phần lớn canxi này sẽ bị đào thải ra ngoài.

Vitamin K2 trong natto giúp ngăn ngừa và điều trị bệnh loãng xương, làm chậm quá trình mất xương do tuổi tác, do bệnh lý mãn kinh, do dùng các loại thuốc ảnh hưởng đến xương khớp hoặc do các bệnh khác gây ra như tiêu hóa, tiểu đường, đột quỵ… Natto với vitamin K2 làm xương chắc khỏe, làm dịu các chứng đau khớp, khô khớp và nhức mỏi trong xương.

Natto cải thiện hệ tiêu hóa

Tiến sỹ Sumi cho biết, natto có chứa Di-Picolinic Acid có thể khống chế vi khuẩn O-157 nhờ hiệu ứng diệt khuẩn, hạn chế sự sinh sôi của các vi khuẩn độc hại đồng thời thúc đẩy loại khuẩn có lợi cho sức khỏe tăng trưởng như vi khuẩn Lactobacillus có trong natto. Natto rất hữu hiệu đối với việc phòng chống các bệnh về đường tiêu hóa như lỵ, tiêu chảy cấp, viêm ruột, viêm đại tràng và rối loạn tiêu hóa.

Vi khuẩn natto có sức sống rất mạnh mẽ, chịu được nước sôi 100 độ C trong vài chục phút, chịu được môi trường axit nên dễ dàng vượt qua dịch vị của dạ dày. Vi khuẩn natto còn sống sẽ đi khắp hệ thống tiêu hóa, tạo môi trường thuận lợi cho việc tiêu hóa thức ăn, tiêu diệt các vi khuẩn có hại, khôi phục hệ thống vi khuẩn có lợi trong ruột.

Đối với người bị rối loạn hệ vi khuẩn đường ruột do dùng kháng sinh hoặc viêm đại tràng, táo bón lâu ngày vv thì việc tiêu thụ natto một thời gian sẽ cho tác dụng rất bất ngờ. Riêng với chứng táo bón, natto hoạt động như một thuốc nhuận tràng tự nhiên, làm cho nó trở thành một phương thuốc tuyệt vời.

Natto tăng cường miễn dịch

Bacillus subtilis, vi khuẩn có trong natto, có thể giúp cải thiện chức năng miễn dịch. Vi khuẩn có lợi này thúc đẩy sức khỏe đường ruột, ức chế sự phát triển của các vi khuẩn gây bệnh nguy hiểm như Escherichia coli .

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng chất xơ, được tìm thấy với số lượng đáng kể trong natto, có thể giúp cải thiện chức năng miễn dịch bằng cách kích thích sản xuất axit béo chuỗi ngắn. Lượng chất xơ tăng lên có liên quan đến sự gia tăng bạch cầu trung tính, đại thực bào và tế bào T, tất cả đều đóng một vai trò không thể thiếu trong hệ thống miễn dịch.

Natto cũng rất giàu vitamin C, giàu kẽm, giàu sắt, senlen, và đồng. Chúng là những yếu tố góp phần quan trọng giúp hệ miễn dịch có thể hoạt động khỏe mạnh. Ví dụ, vitamin C cải thiện chức năng miễn dịch bằng cách khuyến khích sự lây lan của các tế bào T khi nhiễm trùng xảy ra. Hơn nữa, các nhà khoa học cho rằng vitamin C cũng ức chế sự chết của các tế bào T, giúp thúc đẩy chức năng miễn dịch.

Là nguồn cấp protein và khoáng chất dồi dào

Natto là một thực phẩm thuộc hàng bậc nhất cung cấp một lượng đạm vô cùng dồi dào, đáp ứng cả 8 axit amin thiết yếu mà nhiều người trước đây tưởng rằng chỉ thức ăn từ động vật mới có.

Trong 100g natto bạn có thể nhận được:

35 % lượng protein khuyến cáo hàng ngày, bao gồm tất cả 8 axit amin thiết yếu.
29% lượng vitamin K khuyến cáo hàng ngày. Vitamin quan trọng này giúp điều chỉnh quá trình đông máu, vôi hóa động mạch và ngăn ngừa mất xương. Thiếu vitamin K có thể gây loãng xương và tăng chảy máu
22% lượng canxi khuyến cáo hàng ngày và 29% lượng magie khuyến cáo hàng ngày. Một kiến thức phổ biến là canxi cần thiết cho xương và răng chắc khỏe, nhưng không nhiều người biết rằng magiê rất cần thiết cho việc hấp thụ canxi.
22% lượng vitamin C khuyến cáo hàng ngày. Như bạn đã biết, vitamin thiết yếu này là một trong những chất chống oxy hóa mạnh nhất. Nó bảo vệ bạn chống lại thiệt hại do các gốc tự do gây ra, điều này có thể dẫn đến ung thư và các bệnh thoái hóa như thoái hóa điểm vàng và xơ nang. Ngoài ra, nó cũng rất giàu tính chất giúp tăng cường hệ thống miễn dịch.
48% lượng sắt khuyến cáo hàng ngày.

Trước khi có kiến thức ăn thuần thực vật, mình khá loay hoay trên con đường tìm kiếm thực phẩm vì nỗi ám ảnh thiếu chất. Ăn gì mình cũng phải tìm hiểu vất vả, rồi nỗi sợ biết tìm vitamin B12 ở đâu khi mà sách báo thậm chí đến các huấn luyện viên dinh dưỡng cũng chưa cho mình được câu trả lời thỏa đáng.

Cho đến ngày mình tiếp cận được sâu với kiến thức dinh dưỡng truyền thống phương Đông, thì mình tự tìm ra câu trả lời cho mình. Nó là sự bù đắp to lớn cho lỗ hổng kiến thức của tôi đã tồn tại rất nhiều ngày.

Các sản phẩm lên men trong đó có natto, tempeh, miso… chúng thật sự đem đến cho mình sự hài lòng. Chúng không chỉ dồi dào đạm mà lại là nguồn đạm có phẩm chất cao, nguồn thức ăn lý tưởng cho bữa cơm của gia đình mình hiện giờ.

Phần nhớt dai trong natto

Natto được biết đến với độ nhớt dính, đây là một lý do khiến không ít người ái ngại để bắt đầu thưởng thức. Phần nhớt dính là axit polyglutamic, chúng được tạo ra khi đậu nành lên men.

Axit polyglutamic là một polypeptide chứa một lượng lớn các phân tử axit glutamic. Glutamate cung cấp cho thực phẩm vị umami (hương vị thơm ngon thường được kết hợp với các loại thực phẩm như nước dùng súp làm từ tảo bẹ, nấm shiitake, động vật có vỏ và các thành phần khác) làm cho nó rất ngon. Axit polyglutamic cũng giúp cơ thể hấp thụ canxi và khoáng chất tốt hơn.

Natto trong thực dưỡng

Những người ăn thực dưỡng rất chuộng natto, cùng với miso, tamari hay tempeh… Theo thực dưỡng, natto có nhiều khoáng chất nhất là Canxi, Magie, Kali… . Đây là những nguyên tố tạo kiềm hóa máu, rất tốt cho người bệnh và mọi đối tượng do ăn quá nhiều thực phẩm âm và thực phẩm có tính axit ví dụ như bơ, sữa, thịt đỏ, cà phê, nước ngọt, rượu, thức ăn nhanh,…

Ăn natto như thế nào?

Có thể natto không phải là món ăn hấp dẫn với một nửa số người đang đọc bài này, nhưng nó lại cực kỳ hấp dẫn về giá trị sức khỏe cho người ăn nó. Natto là thực phẩm chia người ăn ra hai thái cực hoàn toàn trái ngược nhau: người rất thích nó và người rất ghét nó :).

Với mình, natto hơi nồng, rất nhớt. Tuy vậy, mình đã kiên trì thử nó tới vài lần trước khi nhận ra mình thích natto. Nếu như natto là một món thịt, mình sẽ không kiên trì đến thế, nhưng vì natto mang quá nhiều giá trị tốt nên mình đã quyết tâm phải thử lại nhiều lần. Và mình đã yêu natto thật sự.

Những người lần đầu tiên không thích nó, hãy mạnh dạn thử nó hai lần, ba lần hay nhiều lần hơn theo những cách ăn khác nhau.

Mình không ăn nguyên natto với cơm. Lần đầu tiên mình ăn natto không, mình đã không thể thích được. Lần thứ 2 mình trộn lẫn vào món giò thực vật, cũng không khá hơn mấy. Sau này mình trung thành với món natto trộn tương hột và tương ớt. Rồi thì thoảng mình cho thêm hành lá hay gia vị mạnh vào nữa. Mình ăn ngon lành, càng dần càng thấy ngon.

Lần đầu tiên ăn natto, chồng mình bảo rằng anh chỉ có thể ăn tuần vài lần, không ăn hàng ngày được như em. Nhưng sau này, bữa nào mình sắp natto ra đều thấy chồng mình ăn được cả :).

Mình biết có một số người ngay lần đầu có thể ăn tươi luôn natto mà không cần nêm nếm thêm gì cả. Và mình hiện tại cũng đã ăn được natto tươi, không cần nêm thêm gia vị.

Có một lưu ý, mặc dù enzyme nattokinase chịu được nhiệt độ cao hơn so với nhiều enzym khác, nhưng tốt nhất vẫn không nên đun nấu sôi nếu muốn hướng tới giá trị cao nhất mà enzyme này mang lại.

Ngoài món cơm rang natto mình thường xuyên ăn, thì mình vẫn ăn natto tươi cùng với gia vị như kể trên. Các bạn có thể nêm nếm tùy theo khẩu vị của mình như thêm hành, tỏi, dầu ăn, tamari, tương hột, vừng, mù tạt, cà chua, trứng…

Lượng ăn natto mỗi ngày bao nhiêu?

Đối với mình, mặc dù đã quá quen với các công thức đếm calo của phương Tây, nhưng mình vẫn ưu tiên cho cảm nhận của cơ thể mình.

Mình ăn cho tới khi tự mình cảm thấy không thèm ăn nữa, ăn đủ no thì thôi, và mình hay ăn đa dạng, khi natto, khi tempeh, khi miso và kết hợp với khá nhiều các loại thực phẩm khác.

Nếu bạn muốn một lượng tương đối, thì có thể dùng mỗi ngày một nửa hộp natto như lời khuyên của thực dưỡng, tức vào khoảng 50g.

Riêng với mình, vì natto là loại đạm thực vật có phẩm chất cao, cho dù bạn có ăn hơi nhiều so với lượng cần thiết của cơ thể thì cũng không gặp tác dụng phụ nguy hiểm như việc tiêu thụ nhiều trứng thịt sữa.

Mình không cứng nhắc trong việc ăn bao nhiêu natto mỗi ngày bởi vì mỗi cơ thể là mỗi khác, thậm chí mỗi khu vực dân cư mỗi khác. Giống như có người chỉ tiêu thụ được 2 bát cơm, nhưng có người lại 3 mới đủ. Nếu bạn là người muốn có một lượng ăn tương đối, hãy chọn 50g mỗi ngày như trên.

Bột natto (giải pháp cho người không thích ăn natto tươi)

Natto bột

Bột natto ra đời dường như là kết quả của việc đáp ứng nhu cầu sử dụng natto nhưng lại không thích hương vị đặc trưng cũng như độ nhớt của nó.

Bột natto là natto đã được làm khô, nghiền mịn. Bột natto giống hệt bột đậu tương khô về vẻ ngoài. Nhưng hương vị vẫn có một chút của natto tươi, hơi trơn nhớt chút, nhưng việc uống một cốc nhỏ bột natto thật dễ dàng. Có thể trộn bột natto vào cơm, cháo, súp, thức ăn khô hay ướt tùy ý.

Về liều lượng, trên gói bột natto thường ghi rất rõ, thông thường 3 phần natto tươi cho ra 1 phần natto khô, cho nên ví dụ, hàng ngày bạn ăn 60g natto tươi sẽ tương đương uống 20g natto bột khô.

Những ai không nên ăn natto?

Đậu nành, đặc biệt là các chế phẩm đậu nành đã được lên men như natto là một loại thực phẩm rất tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, với một số người có thể cần phải kiêng đậu nành mặc dù giới khoa học cũng chưa thật sự thống nhất về điều này.

Ví dụ, những người có vấn đề tuyến giáp, trong khi còn chưa tìm thấy câu trả lời cuối cùng, có thể cần hạn chế natto thậm chí nếu cẩn trọng thì không sử dụng natto.

Những người dùng thuốc chống đông máu và phụ nữ đang mang thai nên tìm lời khuyên từ bác sĩ trước khi thêm natto vào chế độ ăn uống.

Ngoài ra, vẫn còn có những tranh cãi xoay quanh việc ăn nhiều hay ăn ít sản phẩm từ đậu nành, mỗi khi có cập nhật mới, mình sẽ tóm tắt lại tại website này. Một ví dụ để tìm hiểu thêm về đậu nành bạn có thể tham khảo: Sự thật về đậu nành.

Cách bảo quản natto

Với natto tươi, cần được bảo quản bằng cách cấp đông. Natto khi làm xong thì quá trình lên men vẫn được diễn ra, dễ sinh mùi khai nếu không được cho ngủ đông.

Sự ngủ đông làm chậm lại sự lên men của natto. Khi cần ăn natto, bạn bỏ xuống ngăn mát khoảng nửa ngày cho tới một ngày là ăn được, hoặc bỏ ra ngoài khoảng 2 giờ đồng hồ.

Natto cấp đông nên được sử dụng trong vòng khoảng 2 tháng, bảo quản ngăn mát trong vòng khoảng 10 ngày. Lý thuyết là vậy, thực tế mình cấp đông natto tươi 6 tháng vẫn sử dụng ngon lành.

Với bột natto, cách bảo quản như các loại bột khô thông thường, bảo quản nơi thoáng mát, không để gần nhiệt nóng và dưới ánh sáng mặt trời.

(Hạ Mến sưu tầm, tổng hợp, học hỏi và thực tế trải nghiệm)