Công Nghệ 11 Bài 30: Hệ Thống Khởi động

1. Tóm tắt lý thuyết

1.1. Nhiệm vụ và phân loại

a. Nhiệm vụ

Hệ thống khởi động có nhiệm vụ làm quay trục khuỷu của động cơ đến một tốc độ nhất định để khởi động cơ tự nổ máy được.

b. Phân loại

- Hệ thống khởi động bằng tay: dùng sức người để khởi động động cơ (dùng tay quay, dây hoặc bàn đạp). Thường dùng trong các động cơ có công suất nhỏ

- Hệ thống khởi động bằng động cơ điện: dùng động cơ điện một chiều để khởi động động cơ. Thường dùng trong các động cơ có công suất nhỏ và trung bình.

- Hệ thống khởi động bằng động cơ phụ: dùng động cơ xăng cỡ nhỏ để khởi động động cơ chính. Thường dùng để khởi động các động cơ điezen cỡ trung bình.

- Hệ thống khởi động bằng khí nén: đưa khí nén vào các xilanh để làm quay trục khuỷu. Thường dùng trong các động cơ điezen cỡ trung bình và cỡ lớn.

1.2. Hệ thống khởi động bằng động cơ điện

a. Cấu tạo

Động cơ điện 1 làm việc nhờ dòng điện 1 chiều của acquy. Đầu trục roto 7 của động cơ có cấu tạo then hoa để lắp khớp với moay-ơ của khớp truyền động một chiều 6.

Bộ phận truyền động là khớp truyền động 6 có đặc điểm chỉ truyền động một chiều từ động cơ điện tới bánh đà. Vành răng của khớp 6 chỉ ăn khớp với vành răng của bánh đà động cơ 8 khi khởi động.

Bộ phận điều khiển gồm có thanh kéo 4 nối cứng với lõi thép 3 và nối với khớp cần gạt 5. Đầu dưới của cần gạt gài vào rãnh vòng của khớp truyền động 6.

Do cấu tạo như vậy nên khi chưa đóng công tắc khởi động, lò xo 2 đẩy lõi thép và thanh kéo sang phải, đầu dưới cần gạt 5 kéo khớp 6 sang trái để vành răng của khớp 6 tách khỏi vành răng của bánh đà.

b. Nguyên lí làm việc

Khi khởi động động cơ đốt trong, đóng khóa khởi động, rơ le của bộ phận điều khiển sẽ hút lõi thép 3 sang trái qua cần gạt 5, khớp truyền động 6 được dẩy sang phải để vành răng của nó ăn khớp với vành răng của bánh đà 8. Đồng thời khi đó động cơ điện 1 đóng điện, momen quay của nó sẽ được truyền qua khớp 6 để làm quay bánh đành của động cơ đốt trong.

Khi động cơ đã làm việc, tắt khóa khởi động để ngắt dòng điện vào cuộn dây rơ le của bộ phận điều khiển và ngắt vào động cơ 1, lò xo 2 dãn ra đưa các chi tiết của bộ phận điều khiển và truyền động trở về vị trí ban đầu.

2. Bài tập minh họa

Bài 1: Trình bày nguyên lí làm việc của hệ thống khởi động bằng động cơ điện.

Hướng dẫn giải:

- Khi khởi động động cơ đốt trong, đóng khoá khới động, rơle của bộ phận điều khiển sẽ hút lõi thép 3 sang trái, qua cần gạt 5, khớp truyền động 6 được đấy sang phải đê vành răng của nó ăn khớp với vành răng của bánh đà 8. Đổng thời khi đó động cơ điện 1 cũng được đóng điện, momen quay của nó sẽ được truyền qua khớp 6 để làm quay bánh đà của động cơ đốt trong.

- Khi động cơ đốt trong đã làm việc, tắt khoá khơi động để ngắt dòng điện vào cuộn dây rơle của bộ phận điều khiển và ngắt dòng điện vào động cơ 1, lò xo 2 dãn ra đưa các chi tiết của bộ phận điểu khiến và truyền động trở vể vị trí ban đầu.

Bài 2: Phát biểu nào sau đây sai?

A. Hệ thống khởi động có nhiệm vụ làm quay trục khuỷu động cơ đến số vòng quay nhất định để động cơ tự nổ máy được

B. Động cơ điện làm việc nhờ dòng điện một chiều của ac quy

C. Trục roto của động cơ điện quay tròn khi có điện

D. Khớp truyền động chỉ truyền động một chiều từ bánh đà tới động cơ điện.

Hướng dẫn giải:

• Vì khớp truyền động chỉ truyền động một chiều từ động cơ điện tới bánh đà.
• Phát biểu sai là đáp án: D

Bài 3: Phát biểu nào sau đây đúng?

A. Thanh kéo nối khớp với lõi thép

B. Thanh kéo nối cứng với cần gạt

C. Khớp truyền động truyền động

D. Khớp truyền động vừa quay, vừa tịnh tiến

Hướng dẫn giải:

• Phát biểu đúng khớp truyền động vừa quay, vừa tịnh tiến
• Đáp án D

3. Luyện tập

3.1. Bài tập tự luận

Câu 1: Nêu các phương pháp khởi động động cơ.

Câu 2: Trình bày nhiệm vụ của hệ thống khởi động.

Câu 3: Trình bày cấu tạo của của hệ thống khởi động.

3.2. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Động cơ điện làm việc nhờ:

A. Dòng một chiều của pin

B. Dòng một chiều của ac quy

C. Dòng xoay chiều

D. Cả 3 đáp án đều đúng

Câu 2: Chi tiết nào không thuộc hệ thống khởi động?

A. Động cơ điện

B. Lõi thép

C. Thanh kéo

D. Bugi

Câu 3: Chi tiết nào thuộc hệ thống khởi động?

A. Bugi

B. Quạt gió

C. Khớp truyền động

D. Pit-tông

Câu 4: Hệ thống khởi động bằng động cơ điện dùng loại động cơ nào?

A. Động cơ điện một chiều, công suất lớn

B. Động cơ điện xoay chiều, công suất nhỏ

C. Động cơ điện xoay chiều, công suất lớn

D. Động cơ điện một chiều, công suất nhỏ và trung bình

Câu 5: Hệ thống khởi động bằng tay khởi động bằng?

A. Tay quay

B. Dây

C. Bàn đạp

D. Cả 3 đáp án trên đều đúng

3.3. Trắc nghiệm Online

Các em hãy luyện tập bài trắc nghiệm Hệ thống khởi động Công nghệ 11 sau để nắm rõ thêm kiến thức bài học.

Trắc Nghiệm

4. Kết luận

- Sau khi học xong bài này các em cần nắm vững các nội dung trọng tâm sau:

• Cấu tạo và nguyên lý làm việc của hệ thống khởi động.
• Đọc được sơ đồ khối của hệ thống khởi động.