Cung Cấp Dinh Dưỡng Cho Cây Trồng Trong Canh Tác Theo Hướng Tự ...

Canh tác theo hướng tự nhiên là phương thức canh tác không sử dụng các loại hóa chất tổng hợp, vật liệu biến đổi gen và tận dụng các yếu tố tự nhiên để hình thành một hệ sinh thái khép kín.

Trong canh tác nông nghiệp tự nhiên, vấn đề khó khăn nhất là việc chỉ được sử dụng phân bón hữu cơ nhưng vẫn phải đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây trồng phát triển. Vậy cung cấp đầy đủ những yếu tố dinh dưỡng mà cây trồng cần có trong phương thức canh tác theo hướng tự nhiên như thế nào?

Nội dung bài viết

• 1. Nitơ (đạm)
• 2. Lân
• 3. Kali
• 4. Các dinh dưỡng đa lượng và vi lượng
• 5. Cung cấp dinh dưỡng bằng cách quản lý vật chất hữu cơ

1. Nitơ (đạm)

1.1 Vai trò của Nitơ

Nitơ là một trong 3 chất dinh dưỡng chính có vai trò quan trọng đến sự sinh trưởng của cây trồng. Chức năng của N trong cây như thành phần cấu tạo chlorophyll (diệp lục tố) nhờ đó mà cây quang hợp tạo năng lượng và tổng hợp carbon. Nó cũng còn là thành phần của các acid amin, một khuôn đúc sẵn để hình thành nên các chất protein. Đạm có thể bị mất một cách dễ dàng từ sự rửa trôi hoặc sự bay hơi, nếu nó không được giới hạn vào vật chất hữu cơ.

Một nguồn đạm quan trọng là sự cố định nguyên tố từ khí quyển thông qua hoạt động của vi khuẩn như vi khuẩn Rhizobia được cộng sinh với các loài cây đang trồng nào đó, đặc biệt là cây họ đậu hay vi khuẩn cố định đạm Azotobacter sống tự do trong đất.

1.2 Cách cung cấp đạm tự nhiên hiệu quả

• Người sản xuất có thể gián tiếp sử dụng nguồn nitơ trong không khí thông qua hoạt động cố định nitơ của vi khuẩn sống cộng sinh trong rễ, tạo nên các nốt sần hoặc sống tự do trong đất. Với khoảng hơn 600 loài cây có vi sinh vật sống cộng sinh có khả năng đồng hóa Nitơ thuộc nhiều họ khác nhau nhưng phổ biến nhất là cây họ đậu như cỏ ba lá, đinh lăng, đậu phộng, đậu nành,…
• Với vai trò quan trọng đó, người sản xuất hữu cơ có thể trồng xen canh, luân canh, trồng bờ vườn làm hàng rào các loại cây họ đậu.
• Bên cạnh đó, phân hữu cơ dễ phân hủy cũng có thể cung cấp lượng lớn đạm cho cây trồng. Tuy nhiên người sản xuất nên đa dạng nguồn phân hữu cơ và cân bằng tỉ lệ C/N trước khi bón, vì đạm dễ thất thoát nếu phân hủy nhanh và ngược lại cây trồng sẽ thiếu đạm nếu phân hủy quá chậm.
• Cải thiện độ thông thoáng đất và khuyến khích các vi sinh vật đất hoạt động để huy động lượng đạm từ chất hữu cơ trong đất.
• Tưới nước để phục hồi hoạt động của vi khuẩn ở những nơi đất khô.
• Kết hợp đưa vào đất vật liệu hữu cơ dễ phân hủy có thể tạo ra một lượng lớn đạm phóng thích vào trong đất.

2. Lân

2.1 Vai trò của Lân

Lân đóng vai trò thiết yếu trong quá trình trao đổi chất có sử dụng năng lượng trong cây, kích thích ra rễ, giúp cây cứng chắc chống chịu được sâu bệnh hại, kích thích ra hoa tạo quả của cây.

Cây trồng hấp thu lân dưới dạng P2O3 (lân dễ tiêu) nhưng hàm lượng này trong đất ở nước ta rất thấp. Trung bình 2-4 mg trong đất đồi, 3-4 mg đối với đất đỏ bazan, 2-8 mg đối với đất phèn,…

Sở dĩ xuất hiện tình trạng này là do lân dễ tiêu khi vào đất sẽ kết tủa với các ion Mg2+, Ca2+, Al3+ trong đất.

2.2 Cách cung cấp lân ổn định

Để cung cấp ổn định lân trong canh tác theo hướng tự nhiên cần:

• Điều chỉnh độ pH đất thích hợp 6 – 6,5. Vì ở độ pH dưới 5 hay phèn hoạt động, đất sẽ phóng thích ion kim loại nặng kiềm giữ lân dễ tiêu.
• Bón lót lân nung chảy trước khi trồng cây để cung cấp chậm lân cho đất, hạn chế được sự kết tủa.
• Đối với lân dạng quặng như apatit, phosphorit nên kết hợp với vi khuẩn Thiobacillus và phân ủ hoai, phân động vật để tăng tối đa hiệu quả.
• Khuyến khích rễ phát triển để cải thiện sự hấp thụ lân. Làm tăng nhanh sự phát triển của rễ bằng cách làm tăng mức độ vật chất hữu cơ trong đất. Ví dụ, che phủ đất bằng thảm thực vật xanh, cùng với các vật liệu che phủ.
• Trồng các cây có rễ ăn sâu để hút khoáng tầng sâu, sau đó cắt cành lá che phủ đất.
• Ẩm độ đất là yếu tố thiết yếu để tạo ra phân dễ tiêu cho cây trồng.
• Tốt nhất là trồng các cây họ đậu mà nó đã thích ứng với các điều kiện của địa phương.

3. Kali

3.1 Vai trò của Kali

Kali đóng vai trò điều tiết, chuyển hóa và đồng hóa năng lượng tạo năng suất và chất lượng nông sản, tham gia cân bằng cổng trao đổi chất, quá trình quang hợp, giúp cây giữ nước, hạn chế đổ ngã, tăng khả năng chịu rét,…

Kali trong tự nhiên thường liên kết với keo đất và rất khó bứt ra để cây trồng hấp thu. Dạng kali dễ tiêu hơn được tìm thấy trên hạt keo sét và chất mùn.

3.2 cách cung cấp Kali

Để đảm bảo lượng kali cho đất, người sản xuất cần:

• Che phủ đất bằng thực vật nhằm hạn chế kali rửa trôi và tăng cường sự trao đổi kali đối với rễ cây, hạn chế sự kiềm giữ.
• Đảm bảo tái sinh các tàn dư cây trồng như rơm rạ, thân chuối và phân động vật có chứa hàm lượng kali.
• Che phủ đất bằng thảm thực vật xanh và lớp phủ hữu cơ.

4. Các dinh dưỡng đa lượng và vi lượng

Cây trồng cần một số chất dinh dưỡng để chúng phát triển mạnh khỏe. Nhìn chung, các dinh dưỡng được đưa vào nhóm đa lượng có nghĩa nó được yêu cầu số lượng đáng kể (như đạm, lân, kali, canxi,…) và nhóm vi lượng được yêu cầu chỉ một lượng rất nhỏ bé nhưng không kém phần quan trọng, (như kẽm, mangan, sắt,…).

Phân bón hữu cơ luôn chứa đầy đủ số lượng của tất cả các dinh dưỡng được yêu cầu và chúng ở trong một kết cấu cân bằng. Do đó, các trường hợp có sự thiếu hụt chất dinh dưỡng riêng lẻ hầu hết có thể được ngăn chặn bằng cách bón phân ủ, phân động vật và các nguồn hữu cơ khác.

5. Cung cấp dinh dưỡng bằng cách quản lý vật chất hữu cơ

Người làm vườn nên áp dụng một số biện pháp để đảm bảo cung cấp dinh dưỡng liên tục từ vật chất hữu cơ trong đất như:

Vật liệu hữu cơ đầu vào khác nhau: Số lượng và chất lượng của vật chất hữu cơ được bón vào đất ảnh hưởng tới hàm lượng chất hữu cơ trong đất. Cung cấp vật chất hữu cơ đều đặn tạo điều kiện tốt nhất cho dinh dưỡng cây trồng được cân bằng.

Luân canh cây trồng phù hợp: Các cây đang trồng quyết định lượng dinh dưỡng đất cần để bảo toàn độ màu mỡ của nó. Nông dân sắp xếp luân canh theo cách cung và cầu của dinh dưỡng.

Khuyến khích sự tác động của dinh dưỡng: Làm đất canh tác cải thiện sự thông thoáng và làm tăng hoạt động của các vi sinh vật đất. Nông dân có thể tác động tới quá trình phóng thích dinh dưỡng từ mùn bằng việc làm đất vào những thời điểm thích hợp, tới độ sâu thích hợp, cường độ làm đất và mức độ thường xuyên thích hợp.

Tổng hợp

>>> Đọc thêm: Cách ủ các loại phân hữu cơ đơn giản tại nhà