Cuộc Phục Kích Choáng Váng ở Long Tân - Báo Bà Rịa Vũng Tàu

>>> Tập kích căn cứ quân sự địch ở Vũng Tàu

Tháng 8/1966, Trung đoàn 5, Sư đoàn 5 Quân giải phóng phối hợp với quân dân BR-VT phục kích tấn công Chiến đoàn Hoàng gia Úc, xóa sổ một tiểu đoàn quân Úc tại khu vực rừng cao su Long Tân (xã Long Tân, huyện Đất Đỏ ngày nay).

Đoàn khách của Công ty Du lịch Vietravel nghe giới thiệu về trận đánh Long Tân. Ảnh: ĐỨC NGUYÊN

Tháng 7/1966, quân Mỹ chuyển giao cho quân Úc kiểm soát và bình định địa bàn tỉnh Phước Tuy (BR-VT). Chiến đoàn số 1 quân đội Hoàng gia Úc với quân số 7.080 lính, bao gồm 2 tiểu đoàn bộ binh, 13 đại đội không quân đặc nhiệm, 2 đại đội pháo binh, lập căn cứ tại Núi Đất và núi Da Qui (huyện Đất Đỏ). Quân Úc được coi là dày dạn kinh nghiệm trong cuộc chiến tranh chống du kích ở Malaysia. Với chiến thuật bí mật ém quân, phục kích, đột kích, tận dụng tối đa hỏa lực không quân, pháo binh, quân Úc đã gây nhiều tổn thất cho các căn cứ cách mạng trên địa bàn.

Tháng 8/1966, Trung ương Cục miền Nam quyết định thành lập tỉnh Long - Bà - Biên trên cơ sở hợp nhất 3 tỉnh Long Khánh, Bà Rịa và Biên Hòa (bao gồm cả địa bàn tỉnh BR-VT ngày nay) và tăng cường cho tỉnh Long - Bà - Biên Trung đoàn 5 của Sư đoàn 5 để phối hợp với quân dân địa phương ngăn chặn hành động của quân đội Hoàng gia Úc.

Kế hoạch tấn công quân Úc của Tỉnh đội và Sư đoàn 5 được gấp rút chuẩn bị. Ngày 10/8/1966, Ban Chỉ huy trận đánh đã thống nhất phương án tiến hành một trận phục kích, kết hợp vận động tấn công quân Úc tại khu vực rừng cao su Long Tân. Theo kế hoạch, Trung đoàn 5 và Tiểu đoàn 445 bộ đội tỉnh sẽ tổ chức trận địa phục kích chính diện trên đoạn đường dài gần 3km thuộc lộ 52, khu vực sở cao su Long Tân. Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 5 và Đại đội 2, Tiểu đoàn 445 được tăng cường 1 súng B40, một khẩu ĐKZ.57, một trung đội trinh sát làm nhiệm vụ chặn đầu. Tiểu đoàn 3 bố trí ở hướng Tây Bắc lộ 52 đánh đột phá chính diện. Tiểu đoàn 1 được tăng cường Đại đội 1 và Đại đội 3 của Tiểu đoàn 445 bố trí ở Đông Bắc lộ 52 khóa đuôi và phối hợp với Tiểu đoàn 3 tiến công địch tại khu quyết chiến điểm.

Để dụ quân Úc kéo ra ngoài hang ổ, quân ta dùng súng cối bắn liên tục vào căn cứ địch ở Núi Đất, đắp ụ chôn mìn chặn giao thông trên lộ 52, buộc quân Úc phải tổ chức hành quân càn quét giải tỏa khu vực Long Tân.

Khoảng 15 giờ ngày 18/8/1966, Tiểu đoàn 6, quân đội Hoàng gia Úc được một Chi đoàn xe bọc thép yểm trợ, chia làm 3 mũi tiến về phía Long Tân. Tiểu đoàn 6 của quân Úc lọt vào ổ phục kích của Tiểu đoàn 2 Quân giải phóng. Phía sau, một lực lượng khác của quân Úc gồm 2 đại đội, có 4 xe tăng và thiết giáp yểm trợ, tiến theo lộ 52 về hướng trận địa Tiểu đoàn 3 và 2 đại đội của Tiểu đoàn 445.

Bộ đội ta bình tĩnh chờ địch đến gần mới nổ súng. Ngay từ loạt đạn đầu, 17 lính đặc nhiệm Úc, trong đó có viên trung úy chỉ huy Gordon Sharp trúng đạn chết tại chỗ. Quân Úc dùng hỏa lực trên 2 xe thiết giáp bắn xối xả vào đội hình xung phong của Tiểu đoàn 2. Một chiến sĩ trinh sát của Tiểu đoàn 2 dũng cảm băng mình trong làn đạn địch, dùng B40 tiêu diệt chiếc xe thiết giáp đi đầu, tạo điều kiện để khẩu đội ĐKZ tiêu diệt nốt chiếc xe thiết giáp thứ 2.

Các mũi xung kích của Tiểu đoàn 2 vận động áp sát, cận chiến với quân Úc. Quân ta và quân địch xen cài từng cụm. Các chiến sĩ Tiểu đoàn 2 dùng tiểu liên, B40, lựu đạn, giáp chiến với địch. Quân Úc hoảng sợ tháo chạy vào bìa rừng cao su, đạp vào các bãi mìn của ta, chết và bị thương rất nhiều.

Trên hướng Tiểu đoàn 3 và Tiểu đoàn 1, bộ đội ta xuất kích tiến vào khu vực quyết chiến điểm. Lúc này, trời đổ mưa lớn, các mũi tiến công của ta vận động khó khăn. Quân Úc gọi pháo binh ở căn cứ Núi Đất, pháo hạm từ tàu chiến, bắn vào trận địa ta, khói lửa mịt mùng. Bộ đội ta vẫn bình tĩnh bám trụ, chờ đối phương đi vào khu vực quyết chiến điểm mới nổ súng tiến công.

Địch hoảng sợ co cụm lại chống trả, rồi gọi pháo bắn vào các mũi tiến công của quân ta, kết hợp dùng hỏa lực trên xe thiết giáp bắn quyết liệt vào đội hình của Tiểu đoàn 3. Các chiến sĩ Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 5 và Tiểu đoàn 445 bộ đội địa phương đã dũng cảm xung phong trong mưa bom bão đạn, bám sát địch mà đánh, tiêu diệt hàng trăm tên. Khoảng 17 giờ ngày 18/8, trận đánh kết thúc, bộ đội ta được lệnh rút về vị trí tập kết.

Trận Long Tân là trận hiệp đồng ăn ý giữa bộ đội địa phương và bộ đội chủ lực Miền. Quân ta đã tiêu diệt và làm bị thương hàng trăm lính Úc, bắn cháy 2 xe thiết giáp, phá hủy nhiều vũ khí và phương tiện chiến tranh của địch. Tiểu đoàn 6 quân đội Hoàng gia Úc bị xóa sổ. Sau trận Long Tân, quân Úc phải đưa Tiểu đoàn 8 từ Úc sang thay thế Tiểu đoàn 6 ở căn cứ Núi Đất. Trận Long Tân đã trở thành nỗi ám ảnh của quân đội Hoàng gia Úc. Trong cuốn hồi ký của J.Pim-Lốt, một cựu binh Úc từng tham gia trận Long Tân ngày 18/8/1966 có đoạn viết: “Trận Long Tân - Núi Đất đã thành những nấm mồ hình vòng cung, mồ chôn lực lượng đặc nhiệm Úc tham chiến ở Việt Nam...”.

TRẦN QUANG VINH

*Bài viết có tham khảo tư liệu Lịch sử Đảng bộ tỉnh BR-VT; Lịch sử Đảng bộ Quân sự Tỉnh BR-VT; Lịch sử Tiểu đoàn 445...

>>> Tập kích căn cứ quân sự địch ở Vũng Tàu

>>> Chiến thắng Tầm Bó

>>> Bình Giã - Đòn sấm sét vào chiến lược Chiến tranh đặc biệt

>>> Bình Giã - Đòn sấm sét vào chiến lược Chiến tranh đặc biệt