Đàn Bầu (độc Huyền Cầm), Quốc Hồn Quốc Túy ... - Nhạc Cụ đàn Hương

Nếu bạn được hỏi về cây đàn mang thể tạo ra những âm thanh đầy đủ những cung bậc cảm xúc hỉ, nộ, ái, ố như nỗi lòng của một con người thì hãy đừng ngần ngại giải đáp rằng ấy là cây độc huyền cầm của người Việt Nam. Và mẫu tên dân dã của nó chính là đàn bầu.

1/ Xuất xứ

Cây đàn bầu của người Việt Nam

2/ Cấu tạo

• Thân đàn

“Một dây đàn thả cùng đơn mộc, không gian tĩnh lặng, tiếng đàn lẫn khuất”, câu hát thứ nhất trong nhạc phẩm nổi danh “Độc Huyền Cầm” của nhạc sĩ Bảo Lan đã biểu đạt được cấu tạo đặc biệt của Đàn bầu. Một dây và đơn mộc, tức chỉ cây đàn chỉ có một dây và thân chỉ là một khúc gỗ. Cái tên Độc Huyền Cầm cũng từ đây mà ra (Đàn một dây).

 

Thân đàn hộp gỗ có hình dạng và kích thước khác nhau, nhưng quy hình chung thì là hình hộp chữ nhật dài, một đầu hơi cao và to hơn, thấp dần, nhỏ dần về cuối đầu đàn. Mặt trên của hộp đàn hơi phồng, mặt dưới (đáy đàn) phẳng và có một lỗ để mắc dây và thoát âm. Có các yếu tố nhỏ nhưng cực kỳ quan trọng trên thân đàn. Đó là ngựa đàn, ngựa đàn nằm ở phía đầu to của đàn bầu, thời xưa làm bằng xương, thời nay thường bằng kim loại. Thông qua ngựa đàn, dây đàn sẽ được cột vào một trục lên dây. Trục này nằm bên dưới mặt đàn, phía trong đàn. Bạn hãy nhớ về cái trục này nhé.  Nó và một bộ phận khác của đàn bầu cùng nhau tạo nên âm thanh độc đáo của đàn bầu.

Ngựa đàn, trục lên dây  

• Vòi đàn (cần đàn)

Đây chính là bộ phận trọng yếu kết hợp trục lên dây tạo âm thanh đặc trưng có một không hai của đàn bầu. Vòi đàn thường làm bằng gỗ hoặc sừng. Dài và được vuốt nhỏ dần về phía ngọn. Ngọn của vòi đàn được uốn cong theo phía ngoài của thân đàn. Vòi đàn được đâm xuyên đến đáy đàn, nằm ở đầu nhỏ của thân đàn. Còn lý do tại sao vòi đàn và trục lên dây tạo ra âm thanh đặc trưng thì mời các bạn xem tiếp ở phần bí quyết chơi đàn nhé. Bây giờ chúng ta tiếp tục mua hiểu cấu tạo đàn cho hoàn thiện!

• Bầu đàn.

Đây là bộ phận thú vị vì sự dân dã, gần gũi từ hình dạng tới tên gọi. Chính nó cũng gợi nên tên gọi siêu giản dị cho cây đàn: Đàn bầu. Quả vậy, bầu đàn là một bộ phận cùng hưởng, mang nhiệm vụ khuếch đại âm thanh và được khiến từ vỏ bầu cứng (có khi là vỏ vừa). Nhưng ngày nay để tăng phần thẩm mỹ, bầu đàn vẫn giữ nguyên hình dạng mềm mại của trái bầu nhưng nguyên liệu là gỗ.

Vòi đàn, bầu công hưởng

Bầu đàn, vòi đàn 

• Dây đàn

Dây đàn là một sợi dây kim khí. Một đầu cố định ở vòi đàn (luồng bên trong bầu cộng hưởng), một đầu luồn qua ngựa đàn xuống trục lên dây. Dây đàn không song song với mặt đàn mà tạo ra một góc 30 độ với mặt đàn.

• Que khẩy đàn:

Là một que dài bằng tre, thân dừa, gỗ mềm vuốt nhọn phí đầu. Que khẩy không được quá cứng vì khó điều khiển và cũng không được quá mềm vì dễ gãy. Que ngắn thì cho ra tiếng đàn mềm mại, que dài thi cho ra tiếng đàn cứng và gọn hơn khi khẩy dây đàn. Dài nhất trong những loại que khẩy là que 10cm, nhưng ngày nay, âm nhạc phát triển, đòi hỏi đa dạng kỹ thuật bắt buộc tăng tốc độ khẩy đàn bắt buộc que thường thấy sẽ là 4 hoặc 5cm để dể dàng điều khiển.

Que khẩy đàn 

3/ Âm thanh

Có 2 câu thơ kể về âm thanh đặc thù trước tiên của cây đàn bầu:

Cho độc huyền kia từ một sợi

Mà vươn thành ngọn hải triều âm.

Hải triều âm tức thị tiếng sóng biển. Sóng sau xô sóng trước, đánh vào bờ rồi lại dội ra, tạo ra trang bị âm thanh như liên tục lớp này quyện vào lớp kia một phương pháp hài hòa chứ không phải tạp âm. Thì tiếng của đàn bầu cũng vậy, do đặc tính mang thể tạo ra bội âm (độc nhất vô nhị không nhạc cụ nào trên thế giới có được) mà note trước chưa kịp dứt đã quyện vào note nhạc theo sau. Bồi âm hiểu đơn giản nhất là những âm thanh phát ra cộng với âm thanh chính

Điểm đặc biệt thứ hai của cây đàn bầu là khả năng trình tấu sự luyến láy, rung, ngân, nhấn nhá của từng nốt nhạc mỗi lúc khẩy đàn. Chính bởi thế mà người chơi đàn có thể dùng đàn bầu để biểu diễn một bài hát, hay gợi những âm thanh mang toàn bộ thanh sắc, huyền, hỏi, ngã, nặng của tiếng việt để thể hiện các câu thơ.

Vậy làm  sao có thể biết vị trị nào trên dây đàn sẽ tạo ra note nhạc nào?

Mấu chốt nằm ở việc lên dây đàn. Đây là lúc trục lên dây phát huy tác dụng. Điều tiên bắt buộc xác định chủ âm. Ở đàn bầu, ví như chúng ta không sử dụng bàn tay chặn trên dây đàn thì khi khẩy que đàn ở bất kỳ vị trí nào cũng chỉ cho ra một âm thanh duy nhất, đó chính là chủ âm. Trục lên dây làm dây càng căng thì nốt chủ âm càng cao, càng trùng thì chủ âm càng thấp. Thấp nhất cho phép là nốt La, rẻ hơn thì dây đàn quá trung sẽ không có độ căng, khó tạo ra tiếng.

Cách chặn tay lên dân đàn trước 

Từ chủ âm này, người chơi bắt đầu định những nốt khác trên dây. Tay phải cầm que khẩy (cũng là tay chặn dây đàn), vừa chặn vừa khẩy theo chiều dài dây đàn xem ở những vị trí nào tạo ra nốt nhạc sáng, rõ nhất thì đánh dấu ở vị trí đó trên mặt đàn.

Ví dụ người chơi đàn lên dây đàn cho ra âm chủ là nốt Đô thì những vị trí cho ra các nốt sáng, rõ nhất. Và bí quyết xác định các nốt khác như sau:

Cách xác định các note theo note chủ âm trên đàn bầu

1/2 dây   = C1

1/3 dây   = G1

1/4 dây   = C2 1/5 dây   = E2

1/6 dây   = G2 1/8 dây   = C3

Từ các nốt này mà người chơi uyển chuyển vòi đàn khiến dây chùn xuống hoặc căng lên tạo ra những nốt khác. Với bí quyết định âm này thì đàn bầu chỉ chơi được trong khoảng 2 quãng 8. Nhưng nếu kết hợp với phương pháp dùng vòi đàn thì quãng của đàn bầu sẽ là 3 quãng 8 đấy. Cùng tìm hiểu phương pháp chơi đàn nhé!

4/ Cách chơi đàn

Tay phải cầm que đàn sao cho que đàn chếch nghiêng chứ không thẳng 90 độ với dây đàn. Vừa chặn vừa khẩy que và dây đàn rồi ngay tức khắc nhấc tay lên. Như đã đề cập ở phần trên, nều không dùng tay chặn dây đàn thì khi khẩy que đàn bất kỳ vị trì nào cũng chỉ cho ra một nốt nhạc (chủ âm).

Tay trái tác động lên vòi đàn mang các kỹ thuật khác nhau tạo ra đặc tính âm thanh khác nhau cho tiếng đàn và cao độ note nhạc.  Cụ thể như sau:

• Rung: Đây là kỹ thuật  tạo ra những âm thanh như ngân giọng trong kỹ thuật hát. Tùy tốc độ rung của tay mà cho ra âm ngân chậm hay nhanh. Cũng như giọng hát, thường sẽ ngân ở các nốt cuối một câu giả dụ không bài biểu diễn sẽ bị rối.
• Vỗ: Dùng ngón cái vỗ vào vòi đàn, tạo ra những âm thanh để bộc lộ tình cảm đau khổ, uất ức, nghẹn ngào.
• Luyến: kéo đẩy vòi đàn qua lại (trả lại vị trí ban đầu) ở tốc độc phù hợp để tạo ra âm thanh luyến láy cho note nhạc. Kéo qua trái, dây đàn căng lên sẽ cho ra âm thanh luyến lên cao và kéo qua phải, dây đàn chùng xuống, cho ra âm thanh luyến xuống thấp.
• Nhấn dây: Nhấn cườm tay vào dây đàn để hãm bớt âm chính và tạo ra âm bội trên âm chính có sẵn.

Top 5 mẫu đàn bầu dành cho người mới học chơi:

1. Đàn bầu DB89: 

Nếu tài chính của bạn chưa đủ khả năng chi trả cho một cây đàn bầu cao cấp , thì đàn bầu DB89 sẽ là lựa chọn thay thế tuyệt vời cho bạn với mức giá rẻ hơn nhiều. Đàn bầu DB89 là một trong những cây đàn cho người mới đang rất được ưa chuộng trên thị trường hiện nay.  Với hình dáng quen thuộc, đơn giản để dễ dàng chơi, đàn bầu DB89 tuyệt vời để bạn có thể thoải mái khi chơi. Với thân đàn được chế tạo hoàn hảo với sự kết hợp giữa mặt gỗ ngô đồng cùng thành đàn gỗ tự nhiên chắc chắn. Đàn bầu DB89 không chỉ mang lại âm thanh chuẩn mà còn giúp cây đàn có khả năng hoạt động bền bỉ vượt trội với thời gian. Với tầm giá chỉ chưa đến 1 triệu đồng, bạn khó có thể tìm thấy một cây đàn tốt hơn DB89. 

 

Video test âm:

 

2. Đàn bầu DB129:

Thêm một lựa chọn thay thế hoàn hảo cho những cây đàn bầu tầm trung tiền, đó chính là DB129. Không phải ngẫu nhiên nó lại trở thành sự lựa chọn của đông đảo người chơi đàn bầu và cũng chính là cây đàn được bán chạy nhất trong những năm gần đây. Đàn bầu DB129 thu hút bởi âm thanh cực chuẩn, khả năng phản ứng linh hoạt với nhiều phong cách chơi khác nhau. Là một cây đàn bầu tầm trung, nhưng DB129 vẫn được chế tạo bởi những loại gỗ quý chỉ có thể tìm thấy ở những cây đàn cao cấp. Với mặt trước bằng gỗ ngô đồng chắc chắn và cần đàn sừng trâu, thành đàn bằng gỗ hương quý, cây đàn mang tới âm thanh ngân vang, cân bằng, giai điệu rõ ràng, và khả năng chơi mượt mà, linh hoạt. Cũng chính vì những ưu điểm nổi trội này, đàn bầu DB129 không chỉ là một cây đàn bầu cho người mới tuyệt vời mà còn trở thành lựa chọn của nhiều nghệ sỹ chuyên nghiệp.

 

3. Đàn bầu DB199:

 

Đàn bầu DB199 là một trong những sự lựa chọn của hầu hết những nghệ sỹ nổi tiếng trên khắp cả nước. Nhắc đến đàn bầu DB199, người ta sẽ nghĩ đến sự chuẩn mực về âm thanh và chất lượng cao cấp. Đàn bầu DB199 là cây đàn mang lại hiệu suất âm thanh và tiện ích đáng kinh ngạc. Đây là sự lựa chọn lý tưởng cho những ai đang tìm kiếm một cây đàn bầu cho người mới chất lượng cao. 

Đàn bầu DB199 xứng đáng là cây đàn bầu lý tưởng cho người mới bắt đầu vì chất lượng âm thanh thuộc top những cây đàn đẳng cấp, hơn nữa còn được hỗ trợ nhận được những phụ kiện theo đàn tại Nhạc cụ Đàn Hương.

 

4. Đàn bầu lắp sẵn amply và loa DB150:

Cây đàn bầu DB150 vẫn luôn được đánh giá là cây đàn đáp ứng đầy đủ nhất nhu cầu của người chơi với sự tiện lợi do đàn được thiết kế, lắp đặt sẵn loa và amply trong đàn, nên người chơi có thể mang đi bất cứ đâu mà không cần mang thêm bất cứ thứ gì.  Thêm một “siêu phẩm” đàn bầu cho người mới cũng đang rất được ưa chuộng hiện nay chính là đàn bầu DB150. Cây đàn với bộ cộng hưởng âm thanh lớn ở thùng đàn mang lại âm thanh mạnh mẽ hơn, phù hợp mọi người chơi từ người mới cho đến người có nhiều kinh nghiệm. Cây đàn còn được sự ủng hộ của đông đảo tín đồ đàn bầu bởi thiết kế hoàn hảo và chắc chắn. 

 

Video test âm cây đàn DB150:

5. Đàn bầu LM199:

Thêm một lựa chọn thay thế hoàn hảo cho những cây đàn bầu cho người mới cao cấp có sẵn loa và amply trong đàn đó chính là đàn bầu LM199. Không phải ngẫu nhiên nó lại trở thành sự lựa chọn của đông đảo người chơi đàn bầu và cũng chính là cây đàn được bán chạy do độ tiện lợi của nó mang lại. Đàn bầu LM199 được thu hút bởi âm thanh đàn bầu cực chuẩn, khả năng phản ứng linh hoạt với nhiều phong cách chơi và thể loại âm nhạc khác nhau. Là một cây đàn bầu tầm cao, đàn bầu LM199 vẫn được chế tạo bởi những loại gỗ quý chỉ có thể tìm thấy ở những cây đàn bầu cao cấp.  Cây đàn mang tới âm thanh ngân vang, cân bằng, giai điệu rõ ràng, và khả năng chơi mượt mà, linh hoạt. 

Video test âm đàn bầu DB230:

 

 

Các bạn tham khảo thêm các mẫu đàn bầu tại đây

Nhạc cụ đàn Hương - chuyên cung cấp các loại nhạc cụ 

Hotline: 088.609.4297