Dân Tộc Si La, Một Trong Mười Sáu Dân Tộc Rất ít Người Tại Việt Nam

Tên gọi khác: Củ Dề Xừ, Khá Pẻ

Nhóm ngôn ngữ: Tạng - Miến

Địa bàn cư trú tập trung các tỉnh: Lai Châu, Điện Biên

Dân số (Theo số liệu Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009): 709 người

1. Truyền thống

- Tiếng nói: Tiếng Si La.

- Chữ viết: Không có chữ viết.

- Đặc điểm sinh kế: Trồng lúa, nương ngô; Săn bắt hái lượm.

- Nghề truyền thống: Đan, dệt, gốm, rèn.

- Ẩm thực: Cơm tẻ, thịt, rau rừng.

- Trang phục: Nữ áo trước ngực áo may bằng vải khác màu gắn những đồng xu bạc, khăn đội đầu theo lứa tuổi.

- Nhà cửa: Nhà đất có một cửa ra vào; Nhà trệt, có bếp lửa đặt giữ.

- Văn học, nghệ thuật (dân ca, dân vũ, dân nhạc, trò chơi dân gian…): Các làn điệu dân ca, dân vũ; Các loại sáo.

- Lễ hội tiêu biểu: Lễ cúng bản, Lễ tết.

- Hôn nhân: Người cùng họ không được lấy nhau dù khác chi; Có tục cưới hai lần (cách nhau 1 năm).

- Tang ma: Tục ném trứng tìm huyệt chôn; Người Si La thích để mộ của những người cùng họ ở gần nhau.

- Tổ chức cộng đồng, gia đình: Quan hệ họ hàng khắng khít, chặt chẽ.

- Tục lệ, tín ngưỡng: Thờ cúng theo các dòng họ.

2. Thực trạng và Xu hướng biến đổi

- Trước kia đồng bào thích nhuộm răng. Đàn ông nhuộm răng đỏ (bằng cánh kiến đỏ), phụ nữ nhuộm răng đen. Ngày nay phần lớn người Si La đều để răng trắng như các dân tộc khác.

- Người Si La coi trọng thờ cúng tố tiên, nhà nào cũng có bàn thờ nhưng chỉ thờ bố mẹ đã khuất.

- Kho tàng văn học của người Si La khá phong phú: sử ca, dân ca, cổ tích, thần thoại,... được người già hát trong dịp lễ tết, trai gái hát với nhau trong lao động sản xuất, trong hội hè hay đêm khuya thanh vắng. Nội dung bào hát ca ngợi tình yêu thiên nhiên, lòng chung thủy. Đến nay các bài hát này vẫn còn.

- Người Si La không theo Phật giáo, Đạo giáo và các tôn giáo lớn khác.

Người Si La không có tục cải táng và tảo mộ.

3. Giải pháp

- Bảo tồn các bài sử ca, dân ca, tổ chức các câu lạc bộ văn nghệ tại thôn bản để trình diễn và hát. - Phát huy vai trò của người có uy tín, trao truyền những giá trị văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ để khơi gợi ý thức tự giác tộc người.