Danh Sách Quân Chủ Trung Quốc – Wikipedia Tiếng Việt

Một phần của loạt bài về
Lịch sử Trung Quốc
Niên biểu Triều đại Lịch sử học
Tiền sử Thời đồ đá cũ Thời đồ đá mới (k. 8500 – k. 2000 TCN) Văn minh Hoàng Hà, Duơng Tử và Liêu Hà
Cổ đại Hạ (k. 2070 – k. 1600 TCN) Thương (k. 1600 – k. 1046 TCN) Chu (k. 1046 – k. 256 TCN) Tây Chu (1046–771 TCN) Đông Chu (771–256 TCN) Xuân Thu (k. 770 – k. 476 TCN) Chiến Quốc (475–221 TCN)
Đế quốc Tần (221–207 TCN) Hán (206 TCN – 220) Tây Hán (206 TCN – 9) Tân (9–23) Đông Hán (25–220) Tam Quốc (220–280) Ngụy, Thục, Ngô Tấn (266–420)     Tây Tấn (266–316) Đông Tấn (317–420) Ngũ Hồthập lục quốc (304–439) Nam–Bắc triều (420–589) Tùy (581–618) Đường (618–907) Võ Chu (690–705)     Ngũ đại Thập quốc (907–979) Tống (960–1279) Bắc Tống (960–1127) Nam Tống (1127–1279) Liêu (916–1125) Tây Liêu (1124–1218) Tây Hạ (1038–1227) Kim (1115–1234) Nguyên (1271–1368) Minh (1368–1644) Thanh (1644–1912)
Hiện đại Trung Hoa Dân Quốc (đại lục, 1912–1949)     Cộng hòaNhân dânTrung Hoa (1949–nay) Trung HoaDân Quốc(Đài Loan,1949–nay)
Liên quan Lịch sử học Trung Quốc Dòng thời gian lịch sử Trung Quốc Triều đại Trung Quốc Lịch sử ngôn ngữ Lịch sử nghệ thuật Lịch sử kinh tế Lịch sử giáo dục Lịch sử khoa học và công nghệ Lịch sử pháp lý Lịch sử truyền thông Lịch sử quân sự Lịch sử hải quân Phụ nữ Trung Quốc thời cổ đại và đế quốc
x t s

Các vị quân chủ Trung Hoa đã cai trị trên mảnh đất Trung Nguyên từ hơn bốn nghìn năm. Tam Hoàng (三皇) là ba vị vua đầu tiên của nước này. Ngũ Đế (五帝) là năm vị vua nối tiếp theo Tam Hoàng, có công khai hóa dân tộc Trung Hoa, đưa dân tộc này thoát khỏi tình trạng sơ khai. Trong thời kỳ này, người Trung Quốc đã biết chế ra lửa để nấu chín thức ăn, biết cất nhà, làm quần áo, trồng ngũ cốc, chài lưới, thực hiện lễ nghi, và bắt đầu tạo ra chữ viết. Theo truyền thuyết, ba vị vua này được cho là thần tiên hoặc bán thần, những người đã sử dụng các phép mầu để giúp dân. Do phẩm chất cao quý nên họ sống lâu và thời kỳ cai trị của họ hòa bình thịnh vượng.

Thời nhà Hạ bắt đầu cho tục lệ cha truyền con nối, theo sử sách, con trai vua Hạ Vũ, Hạ Khải (啟), đã chứng minh được khả năng của mình, được nhiều người ủng hộ hơn Bá Ích và trở thành người thừa kế ngôi báu của cha, đánh dấu sự khởi đầu của một triều đại mới là nhà Hạ (夏), triều đại đầu tiên của Trung Quốc. Nó đã trở thành một hình mẫu cai trị dựa trên thừa kế ở Trung Quốc. Từ thời nhà Hạ cho đến giai đoạn đầu nhà Thương, nhà vua khi còn sống thì được gọi là Hậu, sau khi mất thì gọi là Đế. Đến cuối đời nhà Thương và từ đời nhà Chu, tước vị để chỉ vua là Vương, kể cả khi còn sống và khi đã qua đời, nhà vua được gọi là Thiên tử (con trời).

Năm 221 trước Công Nguyên, Tần Vương thống nhất các nước nhỏ, các dân tộc khác nhau trên một vùng rộng lớn tạo ra tiền đề để tạo thành nước Trung Quốc sau này. Vua Tần là Doanh Chính vốn đang xưng Vương không muốn dùng lại danh xưng Vương như vua nhà Chu, mà sau này sẽ được dùng làm tước phong tặng cho các công thần của mình (tước Vương). Để chứng tỏ đẳng cấp cao hơn của vua nhà Tần mới so với vua nhà Chu cũ, phân rõ tôn ti trên dưới với các vua cai trị các tiểu quốc cũ đã bị tiêu diệt, tỏ rõ thần quyền phong kiến chính danh với dân các nước đã bị chiếm đoạt, tiêu diệt, Tần Vương đã ghép chữ Hoàng là danh xưng của 3 vị vua thời Tam Hoàng và chữ Đế là danh xưng của 5 vị vua thời Ngũ Đế thời thượng cổ thành tước vị Hoàng đế, và trở thành vị Hoàng đế đầu tiên trong lịch sử nước Tần, tức là Tần Thủy Hoàng. Từ đó các vị vua phong kiến tập quyền chính thống ở Trung Quốc cũng dùng danh vị này, và tước Vương trở thành bậc thứ hai. Hoàng đế tự xưng là "trẫm" cũng như những người được phong tước Vương xưng là "cô".

Ngôi vị của vua phong kiến xưa ở Trung Quốc tức Hoàng đế theo chế độ tông pháp tức "cha truyền con nối". Khi Trung Quốc bị chia cắt, các vua đều tự xưng là Hoàng đế. Hoàng đế chính thức cuối cùng ở Trung Quốc là Phổ Nghi, thoái vị năm 1911 dù Viên Thế Khải sau đó cũng xưng làm Hoàng đế nhưng không chính thức.

Tước vị hoàng đế còn dùng để tôn phong cho những bậc tổ tiên của hoàng đế, dù các vị đó chưa bao giờ làm vua. Như khi Lý Uyên lập ra nhà Đường, đã phong cho Lão tử (tên là Lý Đam - nhà Đường lấy làm thủy tổ) làm hoàng đế, và các thế hệ bên trên làm hoàng đế hết. Khi vua nối ngôi không phải con vua trước, thường cũng tôn phong cha đẻ của mình làm hoàng đế. Có trường hợp như thái tử Lý Hoằng con của Đường Cao Tông và Võ Tắc Thiên, bị mẹ phế vị rồi bức tử, Đường Cao Tông cũng thương con mà phong hiệu là hoàng đế; hoặc Nhiếp chính vương Đa Nhĩ Cổn của nhà Thanh cũng được phong hoàng đế khi chết, dù chỉ là chú của vua.

Tam Hoàng Ngũ Đế

[sửa | sửa mã nguồn] Xem thêm: Tam Hoàng Ngũ Đế

Tam Hoàng 三皇 Từ 2852 TCN đến 2699 TCN
2852 TCN	2699 TCN	2184 TCN

Vua	Trị vì			Ghi chú
Phục Hy và Nữ Oa	2800 TCN	—	2737 TCN
Thần Nông	2737 TCN	—	2699 TCN

Ngũ Đế 五帝 Từ 2699 TCN đến 2184 TCN
2852 TCN	2699 TCN	2184 TCN

Hoàng đế	Tên thật	Trị vì			tôn hiệu
Hoàng Đế	Công Tôn Hiên Viên	2699 TCN	—	2588 TCN	Hữu Hùng thị
Thiếu Hạo	Kỷ Chí	2587 TCN	—	2491 TCN	Kim Thiên thị
Huyền Đế	Chuyên Húc	2490 TCN	—	2413 TCN	Cao Dương thị
Đế Khốc	Cơ Tuấn	2412 TCN	—	2343 TCN	Cao Tân thị
Đế Chí	2343 TCN	—	2333 TCN
Đế Nghiêu	Y Kỳ Phòng Huân	2333 TCN	—	2234 TCN	Đào Đường thị
Đế Thuấn	Diêu Trọng Hoa	2233 TCN	—	2184 TCN	Hữu Ngu thị

Danh sách vua và hoàng đế Trung Hoa

[sửa | sửa mã nguồn]

Nhà Hạ 夏

[sửa | sửa mã nguồn]

Thuỵ hiệu 諡號1
Thứ tự	Cai trị2	Chữ Hán	Hán-Việt	Ghi chú
01	45	禹	Vũ	cũng gọi là Đại Vũ (大禹)
02	10	啟	Khải
03	29	太康	Thái Khang
04	13	仲康	Trọng Khang	còn gọi là Trung Khang
05	28	相	Tướng
06	21	少康	Thiếu Khang	Trung hưng nhà Hạ sau thời kì vô vương 40 năm
07	17	杼	Trữ	còn gọi là Mân, Thư, Trừ
08	26	槐	Hòe	còn gọi là Phần
09	18	芒	Mang	còn gọi là Hoang
10	16	泄	Tiết	hay gọi là Thế
11	59	不降	Bất Giáng
12	21	扃	Quýnh
13	21	廑	Cấn	tên khác là Cục, Ngu
14	31	孔甲	Khổng Giáp
15	11	皋	Cao	gọi là Cao Câu
16	11	發	Phát	tên khác là Phát Huệ
17	52	桀	Kiệt	cũng gọi là Lý Quý (履癸)
1 Tên vua cai trị thỉnh thoảng được đặt sau tên triều đại, Hạ (夏), ví dụ Hạ Vũ (夏禹).
2 Thời gian cai trị phỏng đoán, theo năm.

Nhà Thương 商

[sửa | sửa mã nguồn]

Thụy hiệu
Thứ tự	Thời gian trị vì	Chữ Hán	Hán-Việt	Tên húy	Lưu ý
01	29	天乙	Thiên Ất	Tử Lý (子履)	Tên là Thang (湯) hoặc Thành Thang (成 唐). Vua hiền; lật đổ vua Kiệt (桀) bạo ngược của nhà Hạ (夏)
02	2	外丙	Ngoại Bính	Tử Thăng (子勝)	Con của Thiên Ất
03	4	仲壬	Trọng Nhâm	Tử Dung(子庸)	Em của Ngoại Bính, con của Thiên Ất
04	33	太甲	Thái Giáp	Tử Chí (子至)	cũng gọi là Tổ Giáp. Con của Thái Đinh - anh Trọng Nhâm và Ngoại Bính
05	29	沃丁	Ốc Đinh	Tử Huyến (子絢)	Con của Thái Giáp
06	25	太庚	Thái Canh	Tử Biện (子辨)	Em của Ốc Đinh, con của Thái Giáp
07	36	小甲	Tiểu Giáp	Tử Cao (子高)	Con của Thái Canh (Ân bản kỷ) hoặc em Thái Canh (Tam Đại thế biểu
08	12	雍己	Ung Kỷ	Tử Điền (子佃) hoặc Tử Trụ (子伷)	Em của Tiểu Giáp, con của Thái Canh
09	75	太戊	Thái Mậu	Tử Mật (子密)	Em của Ung Kỷ, con của Thái Canh
10	11	仲丁	Trọng Đinh	Tử Trang (子庄)	Con của Thái Mậu
11	15	外壬	Ngoại Nhâm	Tử Pháp (子發)	Em của Trọng Đinh, con của Thái Mậu
12	9	河亶甲	Hà Đản Giáp	Tử Chỉnh (子整)	Em của Ngoại Nhâm, con của Thái Mậu
13	19	祖乙	Tổ Ất	Tử Đằng (子滕)	Con của Hà Đản Giáp
14	16	祖辛	Tổ Tân	Tử Đán (子旦)	Con của Tổ Ất
15	25	沃甲	Ốc Giáp	Tử Du (子逾)	Em của Tổ Tân, con của Tổ Ất
16	32	祖丁	Tổ Đinh	Tử Tân (子新)	Con của Tổ Tân, cháu họ Ốc Giáp
17	25	南庚	Nam Canh	Tử Canh (子更)	Con của Ốc Giáp, em họ Tổ Đinh
18	7	陽甲	Dương Giáp	Tử Hòa (子和)	Con của Tổ Đinh, cháu họ Nam Canh
19	28	盤庚	Bàn Canh	Tử Tuần (子旬)	Em của Dương Giáp, con của Tổ Đinh. Nhà Thương chuyển về đất Ân Khư (殷). Thời kỳ từ vua Bàn Canh còn gọi là nhà Ân, là thời kỳ vàng son của nhà Thương. Các chữ viết trên giáp cốt phiến (xương mai rùa) được coi là có niên đại ít nhất là từ thời Bàn Canh.
20	21	小辛	Tiểu Tân	Tử Phạm (子颂)	Em của Bàn Canh, con của Tổ Đinh
21	28	小乙	Tiểu Ất	Tử Liễm (子敛)	Em của Tiểu Tân, con của Tổ Đinh
22	59	武丁	Vũ Đinh	Tử Chiêu(子昭)	Con của Tiểu Ất. Vợ là Phụ Hảo, được biết đến như là một nữ chiến binh.
23	7	祖庚	Tổ Canh	Tử Diệu (子曜)	Con của Vũ Đinh
24	33	祖甲	Tổ Giáp	Tử Tải (子姓)	Em của Tổ Canh, con của Vũ Đinh, tên khác là Đế Giáp
25	6	廩辛	Lẫm Tân	Tử Tiến (子先)	Con của Tổ Giáp, còn gọi là Phùng Tân
26	21	庚丁	Canh Đinh	Tử Ngao (子嚣)	hay Khang Đinh (康丁). Em của Lẫm Tân, con của Tổ Giáp
27	4	武乙	Vũ Ất	Tử Cù (子瞿)	Con của Khang Đinh
28	3	太丁	Thái Đinh	Tử Thác (子托)	hay Văn Đinh (文丁). Con của Vũ Ất
29	37	帝乙	Đế Ất	Tử Tiện (子羡)	tên khác là Ất, con của Thái Đinh
30	32	帝辛	Đế Tân	Tử Thụ (子受) hoặc Tử Thụ Đức (子受德)	Trụ (紂), Trụ Tân (紂辛) hay Trụ Vương (紂王). Cũng có thể thêm "Thương" (商) ở trước các tên gọi này. Trong tiếng Việt thì vị vua này được biết đến với tên phổ biến là Trụ Vương hay Vua Trụ.
Lưu ý: Mọi dữ liệu ngày tháng năm chỉ là xấp xỉ (khoảng) cho tới tận năm 841 TCN. Xem thêm bài nhà Chu (1122 TCN - 256 TCN) để có thêm thông tin. Họ, tên thật của các phần lớn các vị vua nhà Thương là không rõ. Các tên gọi trên đây chỉ là thụy hiệu đặt theo sự xuất hiện của Thiên Can.

Nhà Chu 周

[sửa | sửa mã nguồn]

Tây Chu Từ 1046 TCN đến 771 TCN
2184 TCN	1046 TCN	771 TCN	221 TCN

Chân dung	Tên thật	Tên thụy	Trị vì			Ghi chú
	Cơ Phát	Chu Vũ Vương	1046 TCN	—	1043 TCN	Sáng lập triều đại
	Cơ Tụng	Chu Thành Vương	1042 TCN	—	1021 TCN	Chu công Đán làm nhiếp chính
	Cơ Chiêu	Chu Khang Vương	1020 TCN	—	996 TCN
	Cơ Hà	Chu Chiêu Vương	990 TCN	—	977 TCN
	Cơ Mãn	Chu Mục Vương	976 TCN	—	922 TCN
Cơ Tử ÝCơ Ê Hỗ	Chu Cung Vương	922 TCN	—	900 TCN	phát âm khác là Cộng Vương
Cơ Kiên	Chu Ý Vương	899 TCN	—	892 TCN
Cơ Tích Phương	Chu Hiếu Vương	891 TCN	—	886 TCN
Cơ Tiếp	Chu Di Vương	885 TCN	—	878 TCN
	Cơ Hồ	Chu Lệ Vương	877 TCN	—	842 TCN	còn gọi là Lạt Vương hay Phần Vương
Chu Triệu cộng hòa	(nhiếp chính)	841 TCN	—	828 TCN
	Cơ Tĩnh	Chu Tuyên Vương	827 TCN	—	782 TCN
	Cơ Cung Tinh	Chu U Vương	781 TCN	—	771 TCN	Kết thúc Tây Chu

Đông Chu Từ 771 TCN đến 249TCN
2184 TCN	771 TCN	249 TCN	221 TCN

Chân dung	Tên thật	Tên thụy	Trị vì			Ghi chú
Cơ Nghi Cữu	Chu Bình Vương	770 TCN	—	720 TCN	Dời đô về Lạc Ấp
Cơ Lâm	Chu Hoàn Vương	719 TCN	—	697 TCN
Cơ Đà	Chu Trang Vương	696 TCN	—	682 TCN
Cơ Hồ Tề	Chu Ly Vương	681 TCN	—	677 TCN	còn gọi là Hy vương
Cơ Lãng	Chu Huệ Vương	676 TCN	—	652 TCN
Cơ Trịnh	Chu Tương Vương	651 TCN	—	619 TCN
Cơ Nhâm Thần	Chu Khoảnh Vương	618 TCN	—	613 TCN
Cơ Ban	Chu Khuông Vương	612 TCN	—	607 TCN
Cơ Du	Chu Định Vương	606 TCN	—	586 TCN
Cơ Di	Chu Giản Vương	585 TCN	—	572 TCN
Cơ Tiết Tâm	Chu Linh Vương	571 TCN	—	545 TCN
Cơ Quý	Chu Cảnh Vương	544 TCN	—	520 TCN
Cơ Mãnh	Chu Điệu Vương	520 TCN
Cơ Cái	Chu Kính Vương	519 TCN	—	477 TCN
Cơ Nhân	Chu Nguyên Vương	476 TCN	—	469 TCN
Cơ Giới	Chu Trinh Định Vương	468 TCN	—	441 TCN
Cơ Khứ Tật	Chu Ai Vương	441 TCN
Cơ Thúc Tập hay Cơ Khứ Tật,	Chu Tư Vương	441 TCN
Cơ Nguy	Chu Khảo Vương	440 TCN	—	426 TCN	còn gọi là Khảo Triết Vương
Cơ Ngọ	Chu Uy Liệt Vương	425 TCN	—	402 TCN
Cơ Kiêu	Chu An Vương	401 TCN	—	376 TCN
Cơ Hỷ	Chu Liệt Vương	375 TCN	—	369 TCN	tên khác là Di Liệt Vương
Cơ Biển	Chu Hiển Vương	368 TCN	—	321 TCN
Cơ Định	Chu Thận Tịnh Vương	320 TCN	—	315 TCN	cũng gọi là Thận Kính Vương
Cơ Diên	Chu Noản Vương	314 TCN	—	356 TCN	còn được gọi là Ẩn Vương
Cơ Kiệt	Đông Chu quân	?	—	249 TCN	Bị Tần diệt

Nhà Tần 秦

[sửa | sửa mã nguồn]

Từ 221 TCN đến 207 TCN
221 TCN	1912

Vào năm thứ 51 thời Tần Chiêu Tương Vương (秦昭襄王), nước Tần tiêu diệt nhà Chu. Do vậy, dù sáu nước Chiến quốc khác vẫn đang tồn tại với tư cách các chế độ độc lập, các nhà chép sử vẫn thường sử dụng năm tiếp sau (năm thứ 52 của Chiêu Tương Vương nhà Tần) làm năm chính thức tiếp nối nhà Chu.

Tần Thủy Hoàng là vị vua Trung Quốc đầu tiên tuyên bố mình làm "Hoàng đế", sau khi thống nhất Trung Quốc năm 221 TCN. Vì thế năm đó thường được tính làm năm bắt đầu "nhà Tần".

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Tần Thủy Hoàng	không có	Thủy Hoàng đế (始皇帝)	221 (246) TCN	—	210 TCN	Sáng lập triều đại và cũng là vị hoàng đế đầu tiên trong lịch sử Trung Hoa
Tần Nhị Thế	không có	Nhị Thế Hoàng đế (二世皇帝)	210 TCN	—	207 TCN	Bị Triệu Cao bức tử
Tần vương Tử Anh	không có	Tam Thế Hoàng đếThương Hoàng đế (殇皇帝)	207 TCN	Đầu hàng Hán Cao Tổ, triều đại sụp đổ

Nhà Hán 漢

[sửa | sửa mã nguồn]

Tây Hán Từ 202 TCN đến 8 CN
221 TCN	9 CN	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Hán Cao Tổ	Cao Tổ (高祖)Thái Tổ (太祖)	Cao Hoàng đế (高皇帝)	202 TCN	—	195 TCN	Sáng lập triều đại
Hán Huệ Đế	không có	Hiếu Huệ Hoàng đế (孝惠皇帝)	195 TCN	—	188 TCN
Hán Tiền Thiếu Đế	không có	Tiền Thiếu đế (前少帝)	188 TCN	—	184 TCN	bị giết
Hán Hậu Thiếu Đế	không có	Hậu Thiếu đế (後少帝)	184 TCN	—	180 TCN	bị giết
	Hán Văn Đế	Thái Tông (太宗)	Hiếu Văn Hoàng đế (孝文皇帝)	180 TCN	—	157 TCN
	Hán Cảnh Đế	không có	Hiếu Cảnh Hoàng đế (孝景皇帝)	157 TCN	—	141 TCN
	Hán Vũ Đế	Thế Tông (世宗)	Hiếu Vũ Hoàng đế (孝武皇帝)	141 TCN	—	87 TCN
	Hán Chiêu Đế	không có	Hiếu Chiêu Hoàng đế (孝昭皇帝)	87 TCN	—	74 TCN
	Lưu Hạ	không có	Hải Hôn hầu (海昏侯)	74 TCN	bị phế truất
	Hán Tuyên Đế	Trung Tông (中宗)	Hiếu Tuyên Hoàng đế (孝宣皇帝)	74 TCN	—	49 TCN
Hán Nguyên Đế	Cao Tông (高宗)	Hiếu Nguyên Hoàng đế (孝元皇帝)	49 TCN	—	33 TCN
	Hán Thành Đế	Thống Tông (统宗)	Hiếu Thành Hoàng đế (孝宣皇帝)	33 TCN	—	7 TCN
	Hán Ai Đế	không có	Hiếu Ai Hoàng đế (孝哀皇帝)	7 TCN	—	1 TCN
Hán Bình Đế	Nguyên Tông (元宗)	Hiếu Bình Hoàng đế (孝平皇帝)	1 CN	—	5 CN	bị giết
Nhũ Tử Anh	không có	không có	6 CN	—	8 CN	bị phế truất

Nhà Tân

[sửa | sửa mã nguồn]

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Vương Mãng	không có	không có	9	—	23	Sáng lập triều đại và là hoàng đế duy nhất

Huyền Hán

[sửa | sửa mã nguồn]

Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
Lưu Huyền	Diên Tông	không có	23	—	25

Xích Mi Hán

[sửa | sửa mã nguồn]

Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
Lưu Bồn Tử	Không có	Kiến Thế hoàng đế	25	—	27

Đông Hán Từ 25 đến 220
221 TCN	25	220	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Hán Quang Vũ Đế	Thế Tổ (世祖)	Quang Vũ hoàng đế (光武皇帝)	25	—	57	Sáng lập nhà Đông Hán
Hán Minh Đế	Hiển Tông (顯宗)	Hiếu Minh Hoàng đế (孝明皇帝)	57	—	75
	Hán Chương Đế	Túc Tông (肅宗)	Hiếu Chương Hoàng đế (孝章皇帝)	75	—	88
Hán Hòa Đế	Mục Tông (穆宗)	Hiếu Hòa Hoàng đế (孝和皇帝)	88	—	105
Hán Thương Đế	không có	Hiếu Thương Hoàng đế (孝殤皇帝)	106
Hán An Đế	Cung Tông (恭宗)	Hiếu An Hoàng đế (孝安皇帝)	106	—	125
Bắc Hương hầu	không có	không có	125
Hán Thuận Đế	Kính Tông (敬宗)	Hiếu Thuận Hoàng đế (孝顺皇帝)	125	—	144
Hán Xung Đế	không có	Hiếu Xung Hoàng đế (孝冲皇帝)	144	—	145
Hán Chất Đế	không có	Hiếu Chất hoàng đế (孝質皇帝)	145	—	146
không khung	Hán Hoàn Đế	Uy Tông (威宗)	Hiếu Hoàn hoàng đế (孝桓皇帝)	146	—	167
không khung	Hán Linh Đế	không có	Hiếu Linh Hoàng đế (孝靈皇帝)	168	—	189
Hán Thiếu Đế	không có	Thiếu đế (少帝)	189	bị phế truất
	Hán Hiến Đế	không có	Hiếu Hiến hoàng đế (孝献皇帝)	189	—	220

Tam Quốc 三国

[sửa | sửa mã nguồn]

Thời kỳ Tam Quốc (phồn thể: 三國, giản thể: 三国, Pinyin: Sānguó) là một thời kỳ trong lịch sử Trung Quốc. Một cách chính xác theo khoa học thì nó bắt đầu vào năm 220 khi nhà Ngụy được thành lập và kết thúc năm 280 khi Đông Ngô sụp đổ và nhà Tây Tấn thống nhất Trung Hoa. Tuy nhiên, nhiều nhà sử học Trung Quốc cũng như nhiều người dân khác cho rằng thời kỳ này bắt đầu năm 190 khi liên minh chống Đổng Trác được thành lập cuối thời nhà Hán.

Mặc dù tương đối ngắn, thời kỳ lịch sử này đã được tiểu thuyết hóa trong văn học và rất nổi tiếng ở Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên và các nước Đông Nam Á. Nó được chuyển thể thành các vở kịch, tiểu thuyết, truyện dân gian, truyện dã sử cũng như trong phim ảnh, phim truyền hình nhiều tập và trò chơi điện tử. Nổi bật nhất trong số đó là tác phẩm Tam Quốc diễn nghĩa của La Quán Trung, một tác phẩm hư cấu dựa phần lớn theo lịch sử. Ghi chép lịch sử chính thức của thời kỳ này là Tam Quốc Chí của Trần Thọ, với sự hiệu đính của Bùi Tùng Chi sau này.

Thời kỳ Tam quốc này cũng là một trong những thời kỳ đẫm máu nhất trong lịch sử Trung Quốc. Điều tra dân số cuối thời kỳ nhà Đông Hán cho con số là khoảng 56 triệu người, trong khi đó điều tra dân số trong thời kỳ đầu nhà Tây Tấn (sau khi Tấn thống nhất Trung Quốc) chỉ còn khoảng 26 triệu người. Cho dù con số thống kê có thể có sai số lớn nhưng hoàn toàn đủ cơ sở để nói rằng phần lớn dân số đã chết vì các cuộc chiến tranh liên miên trong thời kỳ này.

Tào Ngụy Từ 220 đến 265
221 TCN	220	265	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Tào Phi	Cao Tổ (高祖)Thế Tổ (世祖)	Văn Hoàng đế (文皇帝)	220	—	226	Sáng lập triều đại
Tào Duệ (hay Tào Tuấn)	Liệt Tổ (烈祖)	Minh Hoàng đế (明皇帝)	227	—	239
Tào Phương	không có	Phế đế (廢帝)	239	—	254	bị Tư Mã Sư phế truất
Tào Mao	không có	Cao Quý Hương công (高貴鄉公)	254	—	260	bị bộ hạ của Tư Mã Chiêu là Thành Tế giết hại
Tào Hoán	không có	Nguyên Hoàng đế (元皇帝)	260	—	265	bị Tư Mã Viêm phế truất, triều đại sụp đổ

Thục Hán Tiếp tục nhà Hán, từ 220 đến 263
221 TCN	220	263	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Lưu Bị	Liệt Tổ (烈祖)Thái Tông (太宗)	Chiêu Liệt Hoàng đế (昭烈皇帝)	220	—	223	Sáng lập triều đại
	Lưu Thiện	Nhân Tông (仁宗)	Hiếu Hoài Hoàng đế (孝懷皇帝)	223	—	263	đầu hàng Tào Ngụy, nhà Hán sụp đổ

Đông Ngô Từ 220 đến 280
221 TCN	220	280	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Tôn Quyền	Thái Tổ (太祖)	Đại Hoàng đế (大皇帝)	229	—	252	Sáng lập triều đại
Tôn Lượng	không có	Phế đế (廢帝)	252	—	258
Tôn Hưu	Thái Tông (太宗)	Cảnh Hoàng đế (景皇帝)	258	—	264
Tôn Hạo	không có	Quy Mệnh Hầu (歸命侯) Mạt đế (末皇帝)	264	—	280	đầu hàng nhà Tấn, triều đại sụp đổ

Nhà Tấn

[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Danh sách hoàng đế nhà Tấn

Tây Tấn Từ 265 đến 317
221 TCN	265	317	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Tấn Vũ Đế	Thế Tổ (世祖)	Vũ Hoàng đế (武皇帝)	266	—	290	Sáng lập triều đại
Tấn Huệ Đế	không có	Hiếu Huệ Hoàng đế (孝惠皇帝)	290	—	306
Tấn Hoài Đế	không có	Hiếu Hoài Hoàng Đế (孝懷皇帝)	311	—	313	bị Lưu Thông giết
Tấn Mẫn Đế	không có	Hiếu Mẫn Hoàng Đế (孝愍皇帝)	313	—	317	bị Lưu Thông sát hại. Nhà Tây Tấn sụp đổ

Đông Tấn Từ 317 đến 420
221 TCN	317	420	1912

Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
Tấn Nguyên Đế	Trung Tông (中宗)	Nguyên Hoàng đế (元皇帝)	317	—	323	Sáng lập triều đại
Tấn Minh Đế	Túc Tông (肅宗)	Minh Hoàng đế (明皇帝)	323	—	325
Tấn Thành Đế	Hiển Tông (顯宗)	Thành Hoàng đế (成皇帝)	325	—	342
Tấn Khang Đế	không có	Khang Hoàng đế (康皇帝)	342	—	344
Tấn Mục Đế	Hiếu Tông (孝宗)	Mục Hoàng đế (穆皇帝)	344	—	361
Tấn Ai Đế	không có	Ai Hoàng đế (哀皇帝)	361	—	365
Tấn Phế Đế	Hiển Tông (顯宗)	Thành Hoàng đế (成皇帝)	365	—	372	bị phế truất
Tấn Giản Văn Đế	Thái Tông(太宗)	Giản Văn Hoàng đế (簡文皇帝)	372
Tấn Hiếu Vũ Đế	Liệt Tông	Hiếu Vũ Hoàng đế (孝武皇帝)	372	—	396
Tấn An Đế	không có	An Hoàng đế (安皇帝)	396	—	419	Bị Lưu Dụ giết
Tấn Cung Đế	không có	Cung Hoàng đế (恭皇帝)	419	—	420	Bị Lưu Dụ giết. Nhà Tấn diệt vong

Ngũ Hồ thập lục quốc

[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Danh sách vua Ngũ Hồ thập lục quốc

Nam Bắc triều

[sửa | sửa mã nguồn]

Từ 420 đến 589
221 TCN	420	589	1912

Nam Bắc triều (tiếng Trung: 南北朝; bính âm: Nánběicháo, 420-589) là một giai đoạn trong lịch sử Trung Quốc, bắt đầu từ năm 420 khi Lưu Dụ soán Đông Tấn mà lập nên Lưu Tống, kéo dài đến năm 589 khi Tùy diệt Trần. Về trình tự, thời kỳ Nam Bắc triều nối tiếp thời kỳ Đông Tấn-Ngũ Hồ thập lục quốc, sau nó là triều Tùy. Do hai thế lực bắc-nam đối lập trong một thời gian dài, do vậy gọi là Nam Bắc triều. Nam triều (420-589) bao gồm bốn triều đại: Lưu Tống, Nam Tề, Lương, Trần; Bắc triều (439-589) bao gồm năm triều đại: Bắc Ngụy, Đông Ngụy, Tây Ngụy, Bắc Tề, Bắc Chu.

Bắc triều

[sửa | sửa mã nguồn]

Bắc Ngụy Từ 386 đến 535
221 TCN	386	535	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
Bắc Ngụy Đạo Vũ Đế	Thái Tổ (太祖)	Đạo Vũ Hoàng đế (道武皇帝)	386	—	409	Sáng lập triều đại
Bắc Ngụy Minh Nguyên Đế	Thái Tông (太宗)	Minh Nguyên Hoàng đế (明元皇帝)	409	—	423
Bắc Ngụy Thái Vũ Đế	Thế Tổ (世祖)	Thái Vũ Hoàng đế (太武皇帝)	424	—	452	thống nhất miền Bắc Trung Quốc
Thác Bạt Dư	không có	Nam An vương (南安王)	452
Bắc Ngụy Văn Thành Đế	Cao Tông (高宗)	Văn Thành Hoàng đế (文成皇帝)	452	—	465
Bắc Ngụy Hiến Văn Đế	Hiển Tổ (顯祖)	Hiến Văn Hoàng đế (獻文皇帝)	465	—	471
	Bắc Ngụy Hiếu Văn Đế	Cao Tổ (高祖)	Hiếu Văn Hoàng đế (孝文皇帝)	471	—	499	họ hoàng tộc đổi sang họ Nguyên
Bắc Ngụy Tuyên Vũ Đế	Thế Tông (世宗)	Tuyên Vũ Hoàng đế (宣武皇帝)	499	—	515
Bắc Ngụy Hiếu Minh Đế	Túc Tông (肅宗)	Hiếu Minh Hoàng đế (孝明皇帝)	515	—	528
Nguyên Chiêu	không có	Ấu chúa (幼主)	528
Bắc Ngụy Hiếu Trang Đế	Kính Tông (敬宗)	Hiếu Trang Hoàng đế (孝莊皇帝)	528	—	531
Nguyên Diệp	không có	không có	530	—	531
Bắc Ngụy Tiết Mẫn Đế	Liệt Tông (烈宗)	Tiết Mẫn Hoàng đế (節閔皇帝) Tiền Phế đế (前廢帝)	531	—	532
Nguyên Lãng (Bắc Ngụy)	không có	Hậu Phế đế (後廢帝)	531	—	532
Bắc Ngụy Hiếu Vũ Đế	Hiển Tông (顯宗)	Hiếu Vũ Hoàng đế (孝武皇帝)Xuất đế (出帝)	532	—	535	phân liệt Đông-Tây Ngụy

Đông Ngụy Từ 534 đến 550
221 TCN	534	550	1912

Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
Đông Ngụy Hiếu Tĩnh Đế	không có	Hiếu Tĩnh Hoàng đế (孝靜皇帝)	534	—	550	Cao Dương cướp ngôi. Triều đại sụp đổ

Tây Ngụy Từ 535 đến 557
221 TCN	535	557	1912

Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
Tây Ngụy Văn Đế	không có	Văn Hoàng đế (文皇帝)	535	—	551
Tây Ngụy Phế Đế	không có	không có	551	—	554
Tây Ngụy Cung Đế	không có	không có	554	—	556	Vũ Văn Hộ ép nhường ngôi cho Vũ Văn Giác. Triều đại sụp đổ

Bắc Tề Từ 550 đến 577
221 TCN	550	577	1912

Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
Bắc Tề Hiển Tổ	Hiển Tổ (顯祖)	Văn Tuyên Hoàng đế (文宣皇帝)	550	—	559	Sáng lập triều đại
Bắc Tề Phế Đế	không có	Mẫn Điệu vương (愍悼王)	559	—	560
Bắc Tề Túc Tông	Túc Tông (肃宗)	Hiếu Chiêu Hoàng đế (孝昭皇帝)	560	—	561
Bắc Tề Thế Tổ	Thế Tổ (世祖)	Vũ Thành Hoàng Đế (武成皇帝)	561	—	565
Bắc Tề Hậu Chủ	không có	Ôn công	565	—	577
Bắc Tề Ấu Chủ	không có	không có	577	Còn gọi là Thủ Quốc Thiên Vương. Triều đại diệt vong

Bắc Chu Từ 557 đến 581
221 TCN	557	581	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
Bắc Chu Hiếu Mẫn Đế	không có	Hiếu Mẫn Hoàng đế (孝閔皇帝)	557
Bắc Chu Minh Đế	Thế Tông (世宗)	Minh Hoàng đế (明皇帝)	557	—	560
	Bắc Chu Vũ Đế	Cao Tổ (高祖)	Vũ Hoàng đế (周武帝)	560	—	578	Tiêu diệt Bắc Tề thống nhất miền Bắc Trung Quốc
Bắc Chu Tuyên Đế	không có	Tuyên Hoàng đế (宣皇帝)	578	—	579
Bắc Chu Tĩnh Đế	không có	Tĩnh Hoàng đế (靜皇帝)	579	—	581	Dương Kiên soán ngôi. Triều đại sụp đổ

Nam triều

[sửa | sửa mã nguồn]

Lưu Tống Từ 420 đến 479
221 TCN	1912

Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
Lưu Tống Vũ Đế	Cao Tổ (高祖)	Vũ Hoàng đế (武皇帝)	420	—	422	Sáng lập triều đại
Lưu Tống Thiếu Đế	không có	Thiếu đế (少帝)	422	—	424	bị phế truất
Lưu Tống Văn Đế	Thái Tổ (太祖)Trung Tông (中宗)	Văn Hoàng đế (文皇帝)	424	—	453
Lưu Thiệu	không có	Nguyên Hung (元凶)	453	bị phế truất
Lưu Tống Hiếu Vũ Đế	Thế Tổ (世祖)	Hiếu Vũ Hoàng đế (孝武皇帝)	453	—	465
Lưu Tử Nghiệp	không có	(Tiền) Phế Đế ((前)廢帝)	465	bị ám sát
Lưu Tống Minh Đế	Thái Tông (太宗)	Minh Hoàng đế (明皇帝)	465	—	472
Thương Ngô vương	không có	(Hậu) Phế Đế ((後)廢帝)	473	—	477	bị phế truất
Lưu Tống Thuận Đế	không có	Thuận Hoàng đế (順皇帝)	477	—	479	bị phế truất, triều đại sụp đổ

Nam Tề Từ 479 đến 502
221 TCN	1912

Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
Nam Tề Cao Đế	Thái Tổ (太祖)	Cao Hoàng đế (高皇帝)	479	—	482	Sáng lập triều đại
Nam Tề Vũ Đế	Thế Tổ (世祖)	Vũ Hoàng đế (武皇帝)	482	—	493
Tiêu Chiêu Nghiệp	không có	Uất Lâm Vương (鬱林王)	494	bị phế truất
Tiêu Chiêu Văn	không có	Hải Lăng Vương (海陵王)	494	bị phế truất
Nam Tề Minh Đế	Cao Tông (高宗)	Minh Hoàng đế (明皇帝)	494	—	498
Tiêu Bảo Quyển	không có	Đông Hôn Hầu (東昏侯)Dạng hoàng đế	499	—	502	bị giết
Nam Tề Hòa Đế	không có	Hòa Hoàng đế (和皇帝)	501	—	502	bị phế truất, triều đại sụp đổ

Lương Từ 502 đến 557
221 TCN	1912

Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
Lương Vũ Đế	Cao Tổ (高祖)	Vũ Hoàng đế (武皇帝)	502	—	549	Sáng lập triều đại, về sau bị chết trong loạn Hầu Cảnh
Lương Giản Văn Đế	Thái Tông (太宗)Cao Tông	Giản Văn Hoàng đế (簡文皇帝)	549	—	551	bị Hầu Cảnh ép nhường ngôi cho Tiêu Đống
Dự Chương Vương	không có	không có	551	—	552	bị phế truất
Lương Nguyên Đế	Thế Tổ(世祖)	Hiếu Nguyên Hoàng đế (孝元皇帝)	552	—	555
Tiêu Uyên Minh	không có	Mẫn đế (閔帝)	555
Lương Kính Đế	không có	Kính Hoàng đế (敬皇帝)	555	—	557	bị Trần Bá Tiên giết và cướp ngôi, nhà Lương sụp đổ

Nam Trần Từ 557 đến 589
221 TCN	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Trần Vũ Đế	Cao Tổ (太祖)	Vũ Đế (武帝)	557	—	559	Sáng lập triều đại
	Trần Văn Đế	Thế Tổ (世祖)	Văn đế (文帝)	559	—	566
	Trần Phế Đế	không có	Lâm Hải vương (临海王)	566	—	570	bị phế truất
	Trần Tuyên Đế	Cao Tông (高宗)	Tuyên đế (宣帝)	570	—	582
	Trần Hậu Chủ	không có	Trường Thành Dương công (長城煬公)	582	—	589	bị nhà Tùy đánh bại, triều đại sụp đổ

Nhà Tùy

[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Danh sách hoàng đế nhà Tùy

Từ 581 đến 617
221 TCN	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Tùy Văn Đế	Cao Tổ (太祖)	Văn đế (文帝)	4 tháng 3, 581	—	13 tháng 8, 604	Sáng lập triều đại
	Tùy Dạng Đế	Thế Tổ (世祖)	Dạng đế (煬帝)	21 tháng 8, 604	—	11 tháng 4, 618
Tùy Cung đế	không có	Cung đế	18 tháng 12, 617	—	12 tháng 6, 618	bị ám sát, triều đại sụp đổ

Nhà Đường

[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Nhà Đường § Các vị vua của nhà Đường

Nhà Đường trước thời Võ Chu

[sửa | sửa mã nguồn]

Từ 618 đến 690
221 TCN	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Đường Cao Tổ	Cao Tổ (高祖)	Cao Tổ Thần Nghiêu Đại Thánh Đại Quang Hiếu Hoàng Đế (神堯大聖大光孝皇帝)	618	—	626	Sáng lập triều đại
	Đường Thái Tông	Thái Tông (文武)	Văn Vũ Đại Thánh Đại Quảng Hiếu Hoàng đế (文武大聖大廣孝皇帝)	626	—	649
	Đường Cao Tông	Cao Tông (真宗)	Thiên Hoàng Đại Thánh Đại Hoằng Hiếu Hoàng đế (天皇大聖大弘孝皇帝)	650	—	683
	Đường Trung Tông	Trung Tông (中宗)	Đại Hòa Đại Thánh Đại Chiêu Hiếu Hoàng đế (大和大聖大昭孝皇帝)	684	bị Võ Tắc Thiên phế truất
	Đường Duệ Tông	Duệ Tông (睿宗)	Huyền Chân Đại Thánh Đại Hưng Hiếu Hoàng đế (玄真大聖大興孝皇帝)	684	—	690	bị Võ Tắc Thiên phế truất

Nhà Võ Chu

[sửa | sửa mã nguồn]

Từ 690 đến 705
221 TCN	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Võ Tắc Thiên	không có	Tắc Thiên Thuận Thánh Hoàng Hậu (則天順聖皇后)	690	—	705	Nữ hoàng đế duy nhất trong lịch sử Trung Quốctruyền ngôi cho Lý Hiển (Đường Trung Tông)[Ghi chú 1]

Tiếp tục nhà Đường

[sửa | sửa mã nguồn]

Từ 705 đến 907
221 TCN	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Đường Trung Tông(lần hai)	Trung Tông (中宗)	Đại Hòa Đại Thánh Đại Chiêu Hiếu hoàng đế (大和大圣大昭孝皇帝)	705	—	710
Đường Thương Đế	Thương hoàng đế (殤皇帝)	710
	Đường Duệ Tông(lần hai)	Duệ Tông (睿宗)	Huyền Chân Đại Thánh Đại Hưng Hiếu Hoàng đế (玄真大聖大興孝皇帝)	710	—	712
	Đường Huyền Tông	Huyền Tông (玄宗)	Chí Đạo Đại Thánh Đại Minh Hiếu hoàng đế (至道大圣大明孝皇帝)	712	—	756
	Đường Túc Tông	Túc Tông (肅宗)	Văn Minh Vũ Đức Đại Thánh Đại Tuyên Hiếu hoàng đế (文明武德大圣大宣孝皇帝)	756	—	762
	Đường Đại Tông	Đại Tông (代宗)	Duệ Văn Hiếu Vũ hoàng đế (睿文孝武皇帝)	762	—	779
	Đường Đức Tông	Đức Tông (德宗)	Thần Vũ Hiếu Văn hoàng đế (神武孝文皇帝)	779	—	805
Đường Thuận Tông	Thuận Tông (顺宗)	Chí Đức Hoằng Đạo Đại Thánh Đại An Hiếu hoàng đế (至德弘道大圣大安孝皇帝)	805	—	806
	Đường Hiến Tông	Hiến Tông (宪宗)	Chiêu Văn Chương Vũ Đại Thánh Chí Thần Hiếu hoàng đế (昭文章武大圣至神孝皇帝)	806	—	820
	Đường Mục Tông	Mục Tông (穆宗)	Duệ Thánh Văn Huệ Hiếu hoàng đế (睿圣文惠孝皇帝)	820	—	824
Đường Kính Tông	Kính Tông (敬宗)	Duệ Vũ Chiêu Mẫn Hiếu hoàng đế (睿武昭愍孝皇帝)	824	—	827
	Đường Văn Tông	Văn Tông (文宗)	Nguyên Thánh Chiêu Hiến Hiếu hoàng đế (元圣昭献孝皇帝)	827	—	840
	Đường Vũ Tông	Vũ Tông (武宗)	Chí Đạo Chiêu Túc Hiếu hoàng đế (至道昭肃孝皇帝)	840	—	846
	Đường Tuyên Tông	Tuyên Tông (宣宗)	Nguyên Thánh Chí Minh Thành Vũ Hiến Văn Duệ Trí Chương Nhân Thần Thông Ý Đạo Đại Hiếu hoàng đế (元圣至明成武献文睿智章仁神聪懿道大孝皇帝)	846	—	859
	Đường Ý Tông	Ý Tông (懿宗)	Chiêu Thánh Cung Huệ Hiếu hoàng đế (昭圣恭惠孝皇帝)	859	—	873
	Đường Hi Tông	Hi Tông (僖宗)	Huệ Thánh Cung Định Hiếu hoàng đế (惠圣恭定孝皇帝)	873	—	888
	Đường Chiêu Tông	Chiêu Tông (昭宗)Tương Tông	Thánh Mục Cảnh Văn Hiếu hoàng đế (圣穆景文孝皇帝)	888	—	904
Đường Ai Đế	Cảnh Tông	Ai hoàng đế (哀皇帝)Chiêu Tuyên Quang Liệt Hiếu hoàng đế (昭宣光烈孝皇帝)	904	—	907

Ngũ Đại Thập Quốc

[sửa | sửa mã nguồn]

Ngũ Đại

[sửa | sửa mã nguồn]

Hậu Lương Từ 907 đến 923
221 TCN	907	923	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Hậu Lương Thái Tổ	Thái Tổ (太祖)	Thần Vũ Nguyên Thánh Hiếu Hoàng Đế (大帝)	907	—	912	Sáng lập triều đại
Dĩnh Vương Chu Hữu Khuê	Thứ Nhân	không có (廢帝)	912	—	913
Hậu Lương Mạt Đế	không có (太宗)	Mạt Đế (景帝)	913	—	923	Triều đại sụp đổ

Hậu Đường Từ 923 đến 936
221 TCN	923	936	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Hậu Đường Trang Tông	Trang Tông (莊宗)	Quang Thánh Thần Mẫn Hiếu Hoàng Đế (光聖神閔孝皇帝)	923	—	926	Sáng lập triều đại
Hậu Đường Minh Tông	Minh Tông	Thánh Đức Hòa Vũ Khâm Hiếu Hoàng Đế	926	—	933
Hậu Đường Mẫn Đế	không có (太宗)	không có (太宗)	933	—	934
Hậu Đường Phế Đế	không có	không có	934	—	937	Bị Khiết Đan tiêu diệt

Hậu Tấn Từ 936 đến 947
221 TCN	936	947	1912

Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
Hậu Tấn Cao Tổ	Cao Tổ	Thánh Văn Chương Vũ Minh Đức Hiếu Hoàng Đế (聖文章武明德孝皇帝)	936	—	942	Sáng lập triều đại
Hậu Tấn Xuất Đế	không có	Xuất Đế	942	—	946	Bị Khiết Đan tiêu diệt

Hậu Hán Từ 947 đến 950
221 TCN	947	950	1912

Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
Hậu Hán Cao Tổ	Cao Tổ	Duệ Văn Thánh Vũ Chiêu Túc Hiếu Hoàng Đế	947	—	948	Sáng lập triều đại
Hậu Hán Ẩn Đế	không có	Ẩn Đế	948	—	950	Quách Uy soán ngôi. Triều đại diệt vong

Hậu Chu Từ 951 đến 959
221 TCN	907	923	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Hậu Chu Thái Tổ	Thái Tổ	Thánh Thần Cung Túc Văn Vũ Hiếu Hoàng Đế	951	—	954
	Hậu Chu Thế Tông	Thế Tông	Duệ Vũ Hiếu Văn Hoàng Đế	954	—	959
Hậu Chu Cung Đế	Quý Tông	Hoàn Thiên Thanh Địa Phấn Văn Dương Vũ Tuệ Cung Hoàng Đế	959	—	960	Triệu Khuông Dẫn cướp ngôi lập ra nhà Tống

Thập Quốc

[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Danh sách vua Ngũ Đại Thập Quốc

Nhà Liêu

[sửa | sửa mã nguồn]

Từ 907 đến 1125
221 TCN	907	1125	1912

Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
Liêu Thái Tổ	Thái Tổ	Đại Thánh Đại Minh Thần Liệt Thiên Hoàng Đế (大聖大明神烈天皇帝)	916	—	926	Sáng lập triều đại
Liêu Thái Tông	Thái Tông	Hiếu Vũ Huệ Văn Hoàng Đế (孝武惠文皇帝)	926	—	947
Liêu Thế Tông	Thế Tông	Hiếu Hòa Trang Hiến Hoàng Đế	947	—	951
Liêu Mục Tông	Mục Tông	Hiếu An Kính Chính Hoàng Đế (孝安敬正皇帝)	951	—	969
Liêu Cảnh Tông	Cảnh Tông	Hiếu Thành Khang Tịnh Hoàng Đế (孝成康靖皇帝)	969	—	982
Liêu Thánh Tông	Thánh Tông	Văn Võ Đại Hiếu Tuyên Hoàng Đế (文武大孝宣皇帝)	982	—	1031
Liêu Hưng Tông	Hưng Tông	Thần Thánh Hiếu Chương Hoàng Đế (神聖孝章皇帝)	1031	—	1055
Liêu Đạo Tông	Đạo Tông	Hiếu Văn Hoàng Đế (孝文皇帝)	1055	—	1101
Liêu Thiên Tộ Đế	Thiên Tộ Hoàng Đế (耶律延禧)	1101	—	1125	Triều đại diệt vong

Tây Hạ

[sửa | sửa mã nguồn]

Từ 1032 đến 1227
221 TCN	1032	1227	1912

Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
Tây Hạ Cảnh Tông	Cảnh Tông	Võ Liệt Hoàng Đế (武烈皇帝)	1032	—	1048	Sáng lập triều đại
Tây Hạ Nghị Tông	Nghị Tông	Chiên Anh Hoàng Đế (昭英皇帝)	1048	—	1067
Tây Hạ Huệ Tông	Huệ Tông	Khang Tĩnh Hoàng Đế (康靖皇帝)	1067	—	1086
Tây Hạ Sùng Tông	Sùng Tông	Thánh Văn Hoàng Đế (圣文皇帝)	1086	—	1139
Tây Hạ Nhân Tông	Nhân Tông	Thánh Đức Hoàng Đế (圣德皇帝)	1139	—	1193
Tây Hạ Hoàn Tông	Hoàn Tông	Chiên Giản Hoàng Đế (昭简皇帝)	1193	—	1206
Tây Hạ Tương Tông	Tương Tông	Kính Mục Hoàng Đế (敬穆皇帝)	1206	—	1211
Tây Hạ Thần Tông	Thần Tông	Anh Văn Hoàng Đế (英文皇帝)	1211	—	1223
Tây Hạ Hiến Tông	Hiến Tông	Hiếu Ai Hoàng đế	1223	—	1226
Tây Hạ Mạt Chủ	không có	không có	1226	—	1227	Bị Mông Cổ tiêu diệt

Nhà Kim

[sửa | sửa mã nguồn]

Từ 1115 đến 1234
221 TCN	1115	1234	1912

Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
Kim Thái Tổ	Thái Tổ	Ứng Càn Hưng Vận Chiêu Đức Định Công Nhân Minh Trang Hiếu Đại Thánh Vũ Nguyên Hoàng Đế	1115	—	1123	Sáng lập triều đại
Kim Thái Tông	Thái Tông	Thể Nguyên Ứng Vận Thế Đức Chiêu Công Triết Huệ Nhân Thánh Văn Liệt Hoàng Đế	1123	—	1135
Kim Hi Tông	Hi Tông	Hoằng Cơ Toản Vũ Trang Tĩnh Hiếu Thành Hoàng Đế	1135	—	1149
Hoàn Nhan Lượng	không có	Hải Lăng Vương	1149	—	1161
Kim Thế Tông	Thế Tông	Quang Thiên Hưng Vận Văn Đức Vũ Công Thánh Minh Nhân Hiếu Hoàng Đế	1161	—	1189
Kim Chương Tông	Chương Tông	Hiến Thiên Quang Vận Nhân Văn Nghĩa Vũ Thần Thánh Anh Hiếu Hoàng Đế	1190	—	1208
Kim Vệ Thiệu Vương	không có	Vệ Thiệu Vương	1208	—	1213
Kim Tuyên Tông	Tuyên Tông	Kế Thiên Hưng Thống Thuật Đạo Cần Nhân Anh Vũ Thánh Hiếu Hoàng Đế	1213	—	1223
Kim Ai Tông	Ai Tông	Kính Thiên Đức Vận Trung Văn Tĩnh Vũ Thiên Thánh Liệt Hiếu Trang Hoàng Đế	1224	—	1234
Kim Mạt Đế	Chiêu Tông	Mạt Đế	1234	Triều đại sụp đổ

Nhà Tống

[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Danh sách hoàng đế nhà Tống

Bắc Tống Từ 960 đến 1127
221 TCN	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Tống Thái Tổ	Thái Tổ (太祖)	Khải Vận Lập Cực Anh Vũ Duệ Văn Thần Đức Thánh Công Chí Minh Đại Hiếu Hoàng Đế 啓運立極英武睿文神德聖功至明大孝皇帝	21 tháng 3, 960	—	14 tháng 11, 976	Sáng lập triều đại
	Tống Thái Tông	Thái Tông (文武)	Chí Nhân Ứng Đạo Thần Công Thánh Đức Văn Võ Duệ Liệt Đại Minh Quảng Hiếu Hoàng Đế 至仁應道神功聖德文武睿烈大明廣孝皇帝	15 tháng 11, 976	—	8 tháng 5, 997
	Tống Chân Tông	Chân Tông (真宗)	Ưng Phù Kê Cổ Thần Công Nhượng Đức Văn Minh Vũ Định Chương Thánh Nguyên Hiếu Hoàng Đế 膺符稽古神功讓德文明武定章聖	10 tháng 5, 997	—	23 tháng 3, 1022
	Tống Nhân Tông	Nhân Tông (仁宗)	Thể Thiên Pháp Đạo Cực Công Toàn Đức Thần Văn Thánh Vũ Duệ Triết Minh Hiếu Hoàng Đế 體天法道極功全德神文聖武睿哲	24 tháng 3, 1022	—	30 tháng 4, 1063
	Tống Anh Tông	Anh Tông (英宗)	Thể Càn Ứng Lịch Long Công Thịnh Đức Hiến Văn Túc Vũ Duệ Thánh Tuyên Hiếu Hoàng Đế 體乾應歷隆功盛德憲文肅武睿聖宣孝皇帝	2 tháng 5, 1063	—	25 tháng 1, 1067
	Tống Thần Tông	Thần Tông (宗宗)	Thể Nguyên Hiển Đạo pháp Cổ Lập Hiến Đế Đức Vương Công Anh Văn Liệt Vũ Khâm Nhân Thánh Hiếu Hoàng Đế 體元顯道法古立憲帝德王功英文烈武欽仁聖孝皇帝	26 tháng 1, 1067	—	30 tháng 3, 1085
	Tống Triết Tông	Triết Tông (哲宗)	Nguyên Kế Đạo Hiển Đức Định Công Khâm Văn Duệ Vũ Tề Thánh Chiêu Hiếu Hoàng Đế 憲元繼道顯德定功欽文睿武齊聖昭孝皇帝	1 tháng 4, 1085	—	23 tháng 2, 1100
	Tống Huy Tông	Huy Tông (徽宗)	Thể Thần Hợp Đạo Tuấn Liệt Tốn Công Thánh Văn Nhân Đức Hiến Từ Hiển Hiếu Hoàng Đế 體神合道駿烈遜功聖文仁德憲慈顯孝皇帝	24 tháng 2, 1100	—	18 tháng 1, 1126
	Tống Khâm Tông	Khâm Tông (欽宗)	Cung Văn Thuận Đức Nhân Hiếu Hoàng Đế 恭文順德仁孝皇帝	19 tháng 1, 1126	—	9 tháng 1, 1127	Nhà Kim xâm lược, kết thúc triều Bắc Tống

Nam Tống Từ 1127 đến 1279
221 TCN	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Tống Cao Tông	Cao Tông (高宗)	Thụ Mệnh Trung Hưng Toàn Công Chí Đức Thánh Thần Vũ Văn Chiêu Nhân Hiến Hiếu Hoàng Đế 受命中兴全功至德圣神武文昭仁宪孝皇帝	|12 tháng 6, 1127	—	24 tháng 7, 1162	Sáng lập triều đại
	Tống Hiếu Tông	Hiếu Tông (孝宗)	Thiệu Thống Đồng Đạo Quan Đức Chiêu Công Triết Văn Thần Vũ Minh Thánh Thành Hiếu Hoàng Đế 紹統同道冠德昭功哲文神武明聖成孝皇帝	24 tháng 7, 1162	—	18 tháng 2, 1189
	Tống Quang Tông	Quang Tông (光宗)	Tuần Đạo Hiến Nhân Minh Công Mậu Đức Ôn Văn Thuận Vũ Thánh Triết Từ Hiếu Hoàng Đế 循道憲仁明功茂德溫文順武聖哲慈孝皇帝	18 tháng 2, 1189	—	5 tháng 7, 1194
	Tống Ninh Tông	Ninh Tông (恭孝)	Pháp Thiên Bị Đạo Thuần Đức Mậu Công Nhân Văn Triết Vũ Thánh Duệ Cung Hiếu Hoàng Đế 法天備道純德茂功仁文哲武聖睿恭孝皇帝	24 tháng 7, 1194	—	17 tháng 9, 1224
	Tống Lý Tông	Lý Tông (理宗)	Kiến Đạo Bị Đức Đại Công Phục Hưng Liệt Văn Nhân Vũ Thánh Minh An Hiếu Hoàng Đế 建道備德大功復興烈文仁武聖明安孝皇帝	17 tháng 9, 1224	—	16 tháng 11, 1264
	Tống Độ Tông	Độ Tông (度宗)	Đoan Văn Minh Vũ Cảnh Hiếu Hoàng Đế 端文明武景孝皇帝	6 tháng 11, 1264	—	12 tháng 8, 1274
	Tống Cung Đế	Hiếu Cung Ý Thánh Hoàng Đế 孝恭懿圣皇帝	12 tháng 8, 1274	—	4 tháng 2, 1276
	Tống Đoan Tông	Đoan Tông (端宗)	Dụ Văn Chiêu Vũ Mẫn Hiếu Hoàng Đế 裕文昭武愍孝皇帝	14 tháng 6, 1276	—	8 tháng 5, 1278
	Tống Đế Bính	Đế Bính (帝昺)	10 tháng 3, 1278	—	19 tháng 3, 1279	Triều đại diệt vong

Nhà Nguyên

[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Danh sách vua nhà Nguyên

Từ 1271 đến 1370
221 TCN	1271	1370	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Nguyên Thế Tổ	Thế tổ (世祖)	Thánh đức Thần công Văn vũ Hoàng đế (聖德神公炆武皇帝)	1271 (1259)	—	1294	Sáng lập triều đại
	Nguyên Thành Tông	Thành Tông (成宗)	Khâm Minh Quảng Hiếu Hoàng Đế (钦明广孝皇帝)	1294	—	1307
	Nguyên Vũ Tông	Vũ Tông (武宗)	Thánh đức Nhân Huệ Tuyên Hiếu Hoàng Đế (仁惠宣孝皇帝)	1307	—	1311
	Nguyên Nhân Tông	Nhân Tông (仁宗)	Thánh Văn Khâm Hiếu Hoàng Đế (聖文欽孝皇帝)	1311	—	1320
Tập tin:Gegeen.jpg	Nguyên Anh Tông	Anh Tông (晋宗)	Duệ Thánh Văn Hiếu Hoàng Đế (泰定帝)	1320	—	1323
Tập tin:Yesun.jpg	Nguyên Tấn Tông	Tấn Tông (晋宗)	Thái Định Đế (泰定帝)	1323	—	1328
Tập tin:Ragibagh.jpg	Nguyên Hưng Tông	Hưng Tông (興宗)	Thiên Thuận Đế (天順帝)	1328	—	1328
	Nguyên Văn Tông	Văn Tông (文宗)	Thánh Minh Nguyên Hiếu Hoàng Đế (聖明元孝皇帝)	1328	—	1329
Tập tin:Kusala.jpg	Nguyên Minh Tông	Minh Tông (明宗)	Dực Hiến Cảnh Hiếu Hoàng Đế (翼獻景孝皇帝)	1329	—	1329
	Nguyên Văn Tông	Văn Tông (文宗)	Thánh Minh Nguyên Hiếu Hoàng Đế (聖明元孝皇帝)	1329	—	1332
	Nguyên Ninh Tông	Ninh Tông (寧宗)	Xung Thánh Tự Hiếu Hoàng Đế (冲聖嗣孝皇帝)	1332
Tập tin:Toghon.jpg	Nguyên Huệ Tông	Huệ Tông (惠宗)	1332	—	1370	Rút khỏi Trung Hoa năm 1368, tiếp tục cai trị Mông Cổ

Nhà Minh

[sửa | sửa mã nguồn] Xem thêm: Danh sách hoàng đế nhà Minh

Từ 1368 đến 1644
221 TCN	1368	1644	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Hồng Vũ	Thái Tổ (太祖)	Khai Thiên Hành Đạo Triệu Kỉ Lập Cực Đại Thánh Chí Thần Nhân Văn Nghĩa Vũ Tuấn Đức Thành Công Cao Hoàng Đế 開天行道肇紀立極大聖至神仁文義武俊德成功高皇帝	1368	—	1398	Sáng lập triều đại
	Kiến Văn	Huệ Tông(惠宗) [1]	Tự Thiên Chương Đạo Thành Ý Uyên Công Quang Văn Dương Vũ Khắc Nhân Đốc Hiệu Nhượng Hoàng Đế[2] Cung Mẫn Huệ Hoàng Đế[3]	1398	—	1402
	Vĩnh Lạc	Thành Tổ (成祖)[4] Thái Tông(文武)[5]	Thể Thiên Hoằng Đạo Cao Minh Quảng Vận Thánh Vũ Thần Công Thuần Nhân Chí Hiếu Văn Hoàng Đế[4] 體天弘道高明廣運聖武神功純仁至孝文皇帝 Khải Thiên Hoằng Đạo Cao Minh Triệu Vận Thánh Vũ Thần Công Thuần Nhân Chí Hiếu Văn Hoàng Đế[5] 啓天弘道高明肇運聖武神功純仁至孝文皇帝	1402	—	1424	soán ngôi Chu Doãn Văn
	Hồng Hi	Nhân Tông (仁宗)	Kính Thiên Thể Đạo Thuần Thành Chí Đức Hoằng Văn Khâm Vũ Chương Thánh Đạt Hiếu Chiêu Hoàng Đế 敬天體道純誠至德弘文欽武章聖達孝昭皇帝	1424	—	1425
	Tuyên Đức	Tuyên Tông (宣宗)	Hiến Thiên Sùng Đạo Anh Minh Thần Thánh Khâm Văn Chiêu Võ Khoan Nhân Thuần Hiếu Chương Hoàng Đế 憲天崇道英明神聖欽文昭武寬仁 純孝章皇帝	| 1425	—	1435
	Chính Thống	Anh Tông (英宗)	Pháp Thiên Lập Đạo Nhân Minh Thành Kính Chiêu Văn Hiến Vũ Chí Đức Quảng Hiếu Duệ Hoàng Đế 法天立道仁明誠敬昭文憲武至德 廣孝睿皇帝	1435	—	1449
	Cảnh Thái	Đại Tông (代宗)	Cung Nhân Khang Định Cảnh Hoàng Đế[6] Phù Thiên Kiến Đạo Cung Nhân Khang Định Long Văn Bố Võ Hiển Đức Sùng Hiếu Cảnh Hoàng Đế[7] 符天建道恭仁康定隆文布武顯德崇孝景皇帝	1449	—	1457
	Thiên Thuận	Anh Tông (英宗)	Pháp Thiên Lập Đạo Nhân Minh Thành Kính Chiêu Văn Hiến Vũ Chí Đức Quảng Hiếu Duệ Hoàng Đế 法天立道仁明誠敬昭文憲武至德廣孝睿皇帝	1457	—	1464	cướp ngôi Cảnh Thái trong khi Cảnh Thái ốm nặng
	Thành Hóa	Hiến Tông (憲宗)	Kế Thiên Ngưng Đạo Thành Minh Nhân Kính Sùng Văn Túc Vũ Hoành Đức Thánh Hiếu Thuần Hoàng Đế	1464	—	1487
	Hoằng Trị	Hiếu Tông (孝宗)	Đạt Thiên Minh Đạo Thuần Thành Trung Chánh Thánh Văn Thần Vũ Chí Nhân Đại đức Kính Hoàng Đế 達天明道純誠中正聖文神武至仁大德敬皇帝	1487	—	1505
	Chính Đức	Vũ Tông (武宗)	Thừa Thiên Đạt Đạo Anh Túc Duệ Triết Chiêu Đức Hiển Công Hoằng Văn Tư Hiếu Nghị Hoàng Đế	1505	—	1521
	Gia Tĩnh	Thế Tông (世宗)	Khâm Thiên Lý Đạo Anh Nghị Thánh Thần Tuyên Văn Quảng Vũ Hồng Nhân Đại Hiếu Túc Hoàng Đế 欽天履道英毅聖神宣文廣武洪仁大孝肅皇帝	1521	—	1566
	Long Khánh	Mục Tông (穆宗)	Khế Thiên Long Đạo Uyên Ý Khoan Nhân Hiển Văn Quang Vũ Thuần Đức Hoằng Hiếu Trang Hoàng Đế 契天隆道淵懿寬仁顯文光武純德弘孝莊皇帝	1566	—	1572
	Vạn Lịch	Thần Tông (神宗)	Phạm Thiên Hợp Đạo Triết Túc Đôn Giản Quang Văn Chương Vũ An Nhân Chỉ Hiếu Hiển Hoàng Đế 範天合道哲肅敦簡光文章武安仁止孝顯皇帝	1572	—	1620
	Thái Xương	Quang Tông (光宗)	Sùng Thiên Kế Đạo Anh Duệ Cung Thuần Hiến Văn Cảnh Vũ Uyên Nhân Ý Hiếu Trinh Hoàng Đế 崇天契道英睿恭纯宪文景武渊仁懿孝贞皇帝	1620	—	1620
	Thiên Khải	Hy Tông (熹宗)	Đạt Thiên Xiển Đạo Đôn Hiếu Đốc Hữu Chương Văn Tương Vũ Tĩnh Mục Trang Cần Triết Hoàng Đế 達天闡道敦孝篤友章文襄武靖穆莊勤悊皇帝	1620	—	1627
Tập tin:Ming Chongzhen.jpg	Sùng Trinh	Tư Tông (思宗)Nghị Tông (毅宗) Uy Tông (威宗)[8] Hoài Tông (懷宗)[9]	Trang Liệt Mẫn Hoàng Đế[10]莊烈愍皇帝 Thiệu Thiên Dịch Đạo Cương Minh Khác Kiệm Quỹ Văn Phấn Võ Đôn Nhân Mậu Hiếu Liệt Hoàng Đế [11] 紹天繹道剛明恪儉揆文奮武敦仁懋孝烈皇帝|	1627	—	1644	Minh triều diệt vong ở Bắc Kinh, nhưng tàn dư của nhà Nam Minh vẫn tồn tại ở Giang Nam đến năm 1662
Hoằng Quang	An Tông (安宗)	Phụng Thiên Tuân Đạo Khoan Hòa Tĩnh Mục Tu Văn Bố Vũ Ôn Cung Nhân Hiếu Giản Hoàng Đế 奉天遵道宽和静穆修文布武溫恭仁孝簡皇帝	1644	—	1645
	Long Vũ	Thiệu Tông (紹宗)	Phối Thiên Chí Đạo Hoằng Nghị Túc Mục Tư Văn Liệt Võ Mẫn Nhân Quảng Hiếu Tương Hoàng Đế 配天至道弘毅肅穆思文烈武敏仁廣孝襄皇帝	1645	—	1646
Lỗ vương Lâm quốc 魯王臨國 Giám Quốc Lỗ Vương 監國魯王	1646	—	1646
Thiệu Võ	1646	—	1647
Vĩnh Lịch	Chiêu Tông (昭宗)	Ưng Thiên Thôi Đạo Mẫn Nghị Cung Kiệm Kinh Văn Vĩ Vũ Thể Nhân Khắc Hiếu Khuông Hoàng Đế 應天推道敏毅恭儉經文緯武體仁克孝匡皇帝	1647	—	1662	Triều đại sụp đổ

• Ở đây không tính Vương quốc Đông Ninh (1661-1683) trung thành với nhà Minh ở Đài Loan

Nhà Thanh

[sửa | sửa mã nguồn] Xem thêm: Danh sách hoàng đế nhà Thanh

Từ 1644 đến 1911
221 TCN	1616	1912

Chân dung	Hoàng đế	Miếu hiệu	Thụy hiệu	Trị vì			Ghi chú
	Thiên Mệnh	Thái Tổ (太祖)	Cao hoàng đế (高皇帝)	17 tháng 1 năm 1616	—	30 tháng 11 năm 1626	Sáng lập nhà Hậu Kim
	Sùng Đức	Thái Tông(太宗)	Văn Hoàng đế (文皇帝)	15 tháng 5 năm 1636	—	21 tháng 9 năm 1643
	Thuận Trị	Thế Tổ (世祖)	Chương Hoàng đế (章皇帝)	8 tháng 10 năm 1643	—	5 tháng 1 năm 1661
	Khang Hy	Thánh Tổ (聖祖)	Nhân Hoàng đế (仁皇帝)	5 tháng 1 năm 1662	—	20 tháng 12 năm 1722
	Ung Chính	Thế Tông (憲皇帝)	Hiến Hoàng đế (憲皇帝)	27 tháng 12 năm 1722	—	8 tháng 10 năm 1735
	Càn Long	Cao Tông (高宗)	Thuần Hoàng đế (純皇帝)	23 tháng 8 năm 1736	—	1 tháng 9 năm 1795	năm 1796 làm Thái thượng hoàng cho đến khi qua đời năm 1799
	Gia Khánh	Nhân Tông (仁宗)	Duệ Hoàng Đế (睿皇帝)	8 tháng 1 năm 1796	—	2 tháng 9 năm 1820
	Đạo Quang	Tuyên Tông (宣宗)	Thành hoàng đế (成皇帝)	3 tháng 10 năm 1820	—	25 tháng 1 năm 1850
	Hàm Phong	Văn Tông (文宗)	Hiển hoàng đế (顯皇帝)	9 tháng 3 năm 1850	—	22 tháng 8 năm 1861
	Đồng Trị	Mục Tông (穆宗)	Nghị hoàng đế (毅皇帝)	11 tháng 11 năm 1861	—	12 tháng 1, 1875	Từ Hy nhiếp chính
	Quang Tự	Đức Tông (德宗)	Cảnh hoàng đế (景皇帝)	25 tháng 1, 1875	—	14 tháng 11 năm 1908	Từ Hy nhiếp chính
	Tuyên Thống	Tốn hoàng đế (遜皇帝)	2 tháng 12 năm 1908	—	12 tháng 1 năm 1912	Hoàng đế cuối cùng của Trung Hoa (chế độ phong kiến sụp đổ)

Ngày 29 tháng 12 năm 1911, tại Nam Kinh, Tôn Trung Sơn được cử làm Đại tổng thống Lâm thời của chính quyền Trung Hoa Dân Quốc, nhưng đến ngày 12 tháng 2 năm 1912, Phổ Nghi mới chính thức thoái vị tại Bắc Kinh.

Các liên kết danh sách khác

[sửa | sửa mã nguồn]

• Danh sách vua thần thoại Trung Quốc
• Tam Hoàng Ngũ Đế
• Danh sách quân chủ nhà Hạ
• Danh sách quân chủ nhà Thương
• Danh sách quân chủ nhà Chu
  • Danh sách vua chư hầu thời Chu
• Danh sách vua nhà Tần
• Danh sách vua nhà Hán | Danh sách Thiền vu Hung Ngô
  • Danh sách chư hầu vương Tây Hán | Danh sách phiên vương Đông Hán
• Danh sách vua thời Tam Quốc
• Danh sách vua nhà Tấn
  • Danh sách phiên vương nhà Tấn
• Danh sách vua Ngũ Hồ thập lục quốc
• Danh sách vua Nam-Bắc triều | Danh sách thủ lĩnh Thổ Cốc Hồn | Danh sách Khả hãn Nhu Nhiên
  • Danh sách phiên vương thời Nam Bắc triều
• Danh sách vua nhà Tùy | Danh sách Khả hãn Đông Đột Quyết | Danh sách Khả hãn Tây Đột Quyết
  • Danh sách phiên vương nhà Tùy
• Danh sách vua nhà Đường | Danh sách quốc vương Thổ Phồn | Danh sách Khả hãn Hồi Hột | Danh sách quốc vương Bột Hải
• Danh sách vua Ngũ Đại Thập Quốc | Danh sách vua Nam Chiếu | Danh sách quân chủ Đại Lý
  • Danh sách phiên vương thời Ngũ Đại Thập Quốc
• Danh sách vua nhà Tống | Danh sách vua nhà Liêu | Danh sách vua nhà Kim | Danh sách vua nhà Tây Hạ | Danh sách vua Hắc Hãn
• Danh sách vua nhà Nguyên
  • Danh sách vua các hãn quốc Mông Cổ | Danh sách phiên vương nhà Nguyên
• Danh sách vua nhà Minh | Danh sách thủ lĩnh Ngõa Lạt
  • Danh sách phiên vương nhà Minh
• Danh sách vua nhà Thanh
  • Danh sách phiên vương nhà Thanh
• Danh sách vua chính quyền địa phương Trung Quốc
• Danh sách chính quyền địa phương Cộng hòa Trung Quốc
• Danh sách chế độ Trung Quốc trong thế kỷ 20

Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

• Danh sách vua được truy tôn Trung Quốc
• Hoàng đế Trung Quốc

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

Ghi chú

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ Sau khi Võ Tắc Thiên bị bức thoái vị năm 705, Đường Trung Tông (Lý Hiển) lên ngôi, khôi phục quốc hiệu Đường. Hoàng hậu họ Vi ám hại Trung Tông, đưa một hoàng tử nhỏ tuổi là Lý Trọng Mậu lên ngôi gọi là Thiếu Đế hay Thương Đế, để lũng đoạn triều chính. Lý Long Cơ phối hợp với cô là Thái Bình công chúa (con Võ Tắc Thiên) làm chính biến, giết chết Vi hậu. Lý Đán lên ngôi, tức là Đường Duệ Tông, Lý Long Cơ được phong làm thái tử.

Trích dẫn

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ Miếu hiệu này do Phúc vương truy tặng nhưng không được nhiều sử gia công nhận
2. ^ Thụy hiệu này do Phúc vương đặt năm 1644
3. ^ Thụy hiệu do Càn Long đặt năm 1736
4. ^ a b Thụy hiệu và miếu hiệu ban đầu sau khi ông qua đời
5. ^ a b Do Hoàng Đế Minh Thế Tông tháng 9 năm Gia Tĩnh thứ 17 (1538) đổi lại
6. ^ Bị anh trai là vua Anh Tông (trị vì lần hai) giáng xuống làm vương, ông có thụy hiệu là Lệ ("phạm tội", "ngang trái") kh chết năm 1457; tuy nhiên, cháu của ông là Thành Hóa đế (con của Thiên Thuận đế) đã phục hồi tước hiệu hoàng đế của ông năm 1476 và đổi thụy hiệu của ông thành Cung Nhân Khang Định Cảnh Hoàng Đế.
7. ^ Được Phúc vương truy tặng và gia phong thụy hiệu
8. ^ Miếu hiệu do Phúc vương (福王), vị vua tự phong của Nam Minh truy tặng. Miếu hiệu này ít được ghi nhận trong sử sách, mặc dù nhà Nam Minh nhanh chóng đổi miếu hiệu thành Nghị Tông (毅宗), và sau đó thành Uy Tông (威宗). Nhà Thanh truy tặng Sùng Trinh đế miếu hiệu Minh Hoài Tông (懷宗).
9. ^ Nhà Thanh truy tôn
10. ^ Nhà Thanh truy tặng
11. ^ Nam Minh Truy tặng

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn] Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Vua Trung Hoa.

• China Lưu trữ 2007-10-29 tại Wayback Machine Online Encyclopedia

x t s Quân chủ Trung Quốc
Tam Hoàng	Theo Sử ký: Thiên Hoàng  • Địa Hoàng  • Nhân Hoàng Theo Vận Đẩu Xu và Nguyên Mệnh Bao: Phục Hy  • Nữ Oa  • Thần Nông Theo Thượng thư đại truyện và Bạch hổ thông nghĩa: Phục Hy  • Toại Nhân  • Thần Nông sách Bạch Hổ thông nghĩa còn dẫn thêm 1 thuyết nữa: Phục Hy  • Thần Nông  • Chúc Dung Theo Thượng thư - Tự của Khổng An Quốc và Đế vương thế kỷ của Hoàng Phủ Mật: Phục Hy  • Thần Nông  • Hoàng Đế sách Thông giám ngoại kỷ: Phục Hy  • Thần Nông  • Cộng Công
Ngũ Đế	Theo Sử ký: Hoàng Đế  • Chuyên Húc  • Đế Khốc  • Đế Nghiêu  • Đế Thuấn Theo Sở Từ: Thiếu Hạo  • Chuyên Húc  • Hoàng Đế  • Thần Nông  • Phục Hy Theo Lễ kí: Hữu Sào thị  • Toại Nhân thị  • Phục Hy thị  • Nữ Oa thị  • Thần Nông thị • Theo Thượng thư - Tự: Thiếu Hạo  • Chuyên Húc  • Đế Khốc  • Đế Nghiêu  • Đế Thuấn
Nhà Hạ(2205 – 1767 TCN)	Vũ  • Khải  • Thái Khang • Trọng Khang • Tướng • Thiếu Khang • Trữ • Hoè • Mang • Tiết • Bất Giáng • Quýnh • Cần • Khổng Giáp • Cao • Phát • Kiệt
Nhà Thương(1766 – 1123 TCN)	Thang  • Ngoại Bính  • Trọng Nhâm • Thái Giáp • Ốc Đinh • Thái Canh • Tiểu Giáp • Ung Kỷ • Thái Mậu • Trọng Đinh • Ngoại Nhâm • Hà Đản Giáp • Tổ Ất • Tổ Tân • Ốc Giáp • Tổ Đinh • Nam Canh • Dương Giáp • Bàn Canh • Tiểu Tân • Tiểu Ất • Vũ Đinh • Tổ Canh • Tổ Giáp • Lẫm Tân • Canh Đinh • Vũ Ất • Thái Đinh • Đế Ất • Trụ
Nhà Chu(1122 – 249 TCN)	Vũ Vương  • Thành Vương  • Khang Vương  • Chiêu Vương  • Mục Vương  • Cung Vương  • Ý Vương  • Hiếu Vương  • Di Vương  • Lệ Vương  • Tuyên Vương  • U Vương  • Bình Vương  • Hoàn Vương  • Trang Vương  • Ly Vương  • Huệ Vương  • Tương Vương  • Khoảnh Vương  • Khuông Vương  • Định Vương  • Giản Vương  • Linh Vương  • Cảnh Vương  • Điệu Vương  • Kính Vương • Nguyên Vương • Trinh Định Vương • Ai Vương • Tư Vương • Khảo Vương • Uy Liệt Vương • An Vương • Liệt Vương • Hiển Vương  • Thận Tĩnh Vương • Noản Vương • Đông Chu quân
Nhà Tần (221-206 TCN)	Thủy Hoàng Đế  • Nhị Thế Hoàng Đế • Tử Anh
Nhà Hán (206 TCN-220)	Cao Đế  • Huệ Đế  • Lưu Cung  • Lưu Hồng  • Văn Đế  • Cảnh Đế  • Vũ Đế  • Chiêu Đế  • Xương Ấp Vương  • Tuyên Đế  • Nguyên Đế  • Thành Đế  • Ai Đế  • Bình Đế  • Lưu Anh  • Canh Thủy Đế  • Kiến Thế Đế  • Quang Vũ Đế  • Minh Đế  • Chương Đế  • Hòa Đế  • Thương Đế  • An Đế  • Lưu Ý  • Thuận Đế  • Xung Đế  • Chất Đế  • Hoàn Đế  • Linh Đế  • Hoằng Nông Vương  • Hiến Đế
Nhà Tân (8-23)	Vương Mãng
Tam Quốc (220-280)	Tào Ngụy (220-265): Văn Đế  • Minh Đế  • Phế Đế  • Cao Quý Hương công  • Nguyên Đế Thục Hán (221-263): Chiêu Liệt Đế  • Hậu Chủ Đông Ngô (229-280): Đại Đế  • Phế Đế  • Cảnh Đế  • Mạt Đế
Nhà Tấn (265-420)	Vũ Đế  • Huệ Đế  • Tư Mã Luân  • Hoài Đế  • Mẫn Đế  • Nguyên Đế  • Minh Đế  • Thành Đế  • Khang Đế  • Mục Đế  • Ai Đế  • Phế Đế  • Giản Văn Đế  • Hiếu Vũ Đế  • An Đế  • Cung Đế
Ngũ Hồ thập lục quốc (304 439)	Hán Triệu (304-329) tộc Hung Nô: Văn Đế  • Lưu Hòa  • Vũ Đế  • Ẩn Đế  • Lưu Diệu  • Lưu Hy Thành Hán (303-347) tộc Đê: Vũ Đế  • Lệ Thái tử • Ai Đế • Văn Đế  • Lý Thế Tiền Lương (314-376) tộc Hán: Vũ Mục Vương  • Minh Hoàng  • Thành Vương  • Văn Vương • Hoàn Vương  • Uy Vương  • Xung Vương  • Trương Thiên Tích Hậu Triệu (319-351) tộc Yết: Minh Đế  • Thạch Hoằng  • Vũ Đế  • Thạch Giám • Thạch Chi Tiền Yên (337-370) tộc Tiên Ti: Mộ Dung Hối  • Minh Đế  • Chiêu Đế  • U Đế Nhiễm Ngụy (350-352) tộc Hán: Nhiễm Mẫn Bắc Đại (315-376) tộc Tiên Ti: Thác Bạt Y Lô  • Thác Bạt Phổ Căn  • Thác Bạt Úc Luật  • Thác Bạt Hạ Nhục • Thác Bạt Hột Na • Thác Bạt Ế Hòe • Thác Bạt Thập Dực Kiền Tiền Tần (350-394) tộc Đê: Vũ Đế  • Minh Đế  • Lệ Vương  • Chiêu Đế  • Bình Đế  • Cao Đế • Phù Sùng Hậu Tần (384-417) tộc Khương: Chiêu Đế  • Hoàn Đế  • Diêu Hoằng Tây Yên (384-394) tộc Tiên Ti: Mộ Dung Hoằng  • Mộ Dung Xung  • Đoàn Tuỳ  • Mộ Dung Nghĩ  • Mộ Dung Dao  • Mộ Dung Trung  • Mộ Dung Vĩnh Hậu Yên (384-407) tộc Tiên Ti: Thành Vũ Đế  • Huệ Mẫn Đế  • Chiêu Vũ Đế  • Chiêu Văn Đế • Mộ Dung Vân Tây Tần (385-431) tộc Tiên Ti: Tuyên Liệt Vương  • Vũ Nguyên Vương  • Văn Chiêu Hoàng  • Khất Phục Mộ Mạt Hậu Lương (386-399) tộc Đê: Vũ Đế  • Lã Thiệu • Linh Đế  • Lã Long Nam Lương (397-414) tộc Tiên Ti: Vũ Vương  • Khang Vương  • Cảnh Vương Nam Yên (398-410) tộc Tiên Ti: Hiếu Vũ Đế  • Mộ Dung Siêu Tây Lương (400-421) tộc Hán: Vũ Vương  • Lý Hâm  • Lý Tuân Hạ (407-431) tộc Hung Nô: Vũ Đế  • Hách Liên Xương  • Hách Liên Định Bắc Yên (409-436) tộc Hán: Đoàn Nghiệp  • Văn Thành Đế  • Chiêu Thành Đế
Nam Bắc triều (420-589)	Bắc Ngụy (386-534): Đạo Vũ Đế  • Minh Nguyên Đế  • Thái Vũ Đế  • Nam An Vương  • Văn Thành Đế  • Hiến Văn đế  • Hiếu Văn đế  • Tuyên Vũ Đế  • Hiếu Minh Đế  • Ấu Chủ  • Hiếu Trang Đế  • Trường Quảng Vương  • Tiết Mẫn Đế  • An Định Vương  • Hiếu Vũ Đế Đông Ngụy (535-550): Hiếu Tĩnh Đế Tây Ngụy (535-557): Văn Đế  • Phế Đế  • Cung Đế Bắc Tề (550-577): Văn Tuyên Đế  • Phế Đế  • Hiếu Chiêu Đế  • Vũ Thành Đế  • Hậu Chủ  • Ấu Chủ Bắc Chu (557-581): Hiếu Mẫn Đế  • Minh Đế  • Vũ Đế  • Tuyên Đế  • Tĩnh Đế Lưu Tống (420-479): Vũ Đế  • Thiếu Đế  • Văn Đế  • Hiếu Vũ Đế  • Tiền Phế Đế  • Minh Đế  • Hậu Phế Đế  • Thuận Đế Nam Tề (479-502): Cao Đế  • Vũ Đế  • Uất Lâm Vương  • Hải Lăng Vương  • Minh Đế  • Đông Hôn Hầu  • Hòa Đế Lương (502-557): Vũ Đế  • Giản Văn Đế  • Dự Chương Vương  • Nguyên Đế  • Trinh Dương Hầu  • Kính Đế Tây Lương (555-587): Tuyên Đế  • Minh Đế  • Tĩnh Đế Trần (557 - 589): Vũ Đế  • Văn Đế  • Trần Phế Đế  • Tuyên Đế  • Hậu Chủ
Nhà Tùy (581-618)	Văn Đế  • Dạng Đế  • Cung Đế
Nhà Đường (618-907) (Võ Chu (690 - 705))	Cao Tổ  • Thái Tông  • Cao Tông  • Trung Tông  • Duệ Tông  • Võ Tắc Thiên (nhà Võ Chu)  • Thiếu Đế  • Huyền Tông  • Túc Tông  • Đại Tông  • Đức Tông  • Thuận Tông  • Hiến Tông  • Mục Tông  • Kính Tông  • Văn Tông  • Vũ Tông  • Tuyên Tông  • Ý Tông  • Hy Tông  • Chiêu Tông  • Ai Đế
Ngũ đại Thập quốc(907-960)	Hậu Lương (907-923): Thái Tổ  • Chu Hữu Khuê  • Mạt Đế Hậu Đường (923-936): Trang Tông  • Minh Tông • Mẫn Đế • Phế Đế Hậu Tấn (936-947): Cao Tổ  • Xuất Đế Hậu Hán (947-950): Cao Tổ  • Ẩn Đế Hậu Chu (951-959): Thái Tổ  • Thế Tông  • Cung Đế Ngô (892-937): Thái Tổ  • Liệt Tổ  • Cao Tổ  • Mẫn đế Tiền Thục (891-925): Cao Tổ  • Hậu Chủ Ngô Việt (893-974): Vũ Túc Vương  • Văn Mục Vương  • Trung Hiến Vương  • Nghiêm Vương  • Trung Ý Vương Sở (896-951): Vũ Mục Vương  • Hành Dương Vương  • Văn Chiêu Vương  • Phế Đế  • Mã Hy Ngạc Mân (893-945): Thái Tổ  • Tự Vương  • Thái Tông  • Khang Tông  • Cảnh Tông • Phúc Vương Nam Hán (917-971): Cao Tổ  • Thương Đế  • Trung Tông  • Hậu Chủ Nam Bình (907-963): Vũ Tín Vương  • Văn Hiến Vương  • Trinh Ý Vương  • Cao Bảo Húc  • Cao Kế Xung Hậu Thục (934-965): Cao Tổ  • Hậu Chủ Nam Đường (937-974): Liệt Tổ  • Nguyên Tông  • Hậu Chủ Bắc Hán (951-979): Thế Tổ  • Mẫn Tông  • Thiếu Chủ  • Anh Vũ Đế
Nhà Tống(960-1279)	Nhà Tống: Thái Tổ  • Thái Tông  • Chân Tông  • Nhân Tông  • Anh Tông  • Thần Tông  • Triết Tông  • Huy Tông  • Khâm Tông  • Cao Tông  • Hiếu Tông  • Quang Tông  • Ninh Tông  • Lý Tông  • Độ Tông  • Cung Đế  • Đoan Tông  • Đế Bính Nhà Liêu (916-1125): Thái Tổ  • Thái Tông  • Thế Tông • Mục Tông • Cảnh Tông • Thánh Tông • Hưng Tông • Đạo Tông • Thiên Tộ Đế Tây Hạ (1038-1227): Cảnh Tông  • Nghị Tông  • Huệ Tông • Sùng Tông • Nhân Tông • Hoàn Tông • Tương Tông • Thần Tông • Hiến Tông • Mạt Chủ Nhà Kim (1115-1234): Thái Tổ  • Thái Tông  • Hi Tông • Hải Lăng Vương • Thế Tông • Chương Tông • Vệ Thiệu Vương • Tuyên Tông  • Ai Tông • Mạt Đế
Nhà Nguyên(1260-1370)	Thế Tổ  • Thành Tông  • Vũ Tông  • Nhân Tông  • Anh Tông  • Thái Định Đế  • Thiên Thuận Đế  • Minh Tông  • Nguyên Huệ Tông
Nhà Minh(1368-1644)	Thái Tổ  • Huệ Đế  • Thành Tổ  • Nhân Tông  • Tuyên Tông  • Anh Tông  • Đại Tông  • Hiến Tông  • Hiếu Tông  • Vũ Tông  • Thế Tông  • Mục Tông  • Thần Tông  • Quang Tông  • Hy Tông  • Tư Tông
Nhà Thanh(1644-1911)	Thái Tổ  • Thái Tông  • Thế Tổ  • Thánh Tổ  • Thế Tông  • Cao Tông  • Nhân Tông  • Tuyên Tông  • Văn Tông  • Mục Tông  • Đức Tông  • Phổ Nghi