Đập Thủy điện Làm Thay đổi Thế Giới Ra Sao - BBC News Tiếng Việt

Đập thủy điện làm thay đổi thế giới ra sao

Nguồn hình ảnh, Getty Images

• • Tác giả, Richard Fisher và Javier Hirschfeld
  • Vai trò, BBC Future
• 26 tháng 10 2020

Trong những thứ mà con người xây nên từ xi măng gạch đá, không có mấy công trình tác động mạnh mẽ lên bề mặt Trái Đất nhiều như các đập thủy điện.

Là một phần trong loạt bài về tác động của con người đối với hành tinh, BBC nhìn vào dấu ấn mà các đập chắn nước khổng lồ để lại cho thế hệ con cháu chúng ta sau này.

Đập Tam Hiệp, dự án kỳ vĩ đầy tham vọng của TQ

Những lò hạt nhân 'Chernobyl' nổ chậm trong lòng đại dương

Nơi báo đốm Nam Phi hoang dã dạo bước quanh con người

Những vườn rau nổi trên 'ruộng' lục bình ở Bangladesh

Với việc chặn dòng chảy của sông, chúng ta thách thức sức mạnh của lực hấp dẫn vốn khiến cho dòng nước chảy từ đỉnh núi xuống hạ nguồn, và gây ảnh hưởng tới địa hình địa chất.

Một con đập không chỉ nhấn chìm cả một thung lũng để tạo nên hồ chứa nước mà nó còn làm thay đổi bản chất dòng chảy, làm ứ đọng trầm tích và phù sa tại cổng chặn nhân tạo, và làm thay đổi sức nước chảy xuống hạ nguồn.

Skip Đọc nhiều nhất and continue readingĐọc nhiều nhất

• Ông Trump và Clinton lộ diện trong loạt ảnh mới của tỷ phú ấu dâm Epstein
• Svetlana Alexievich: 'Giờ đây tôi không ủng hộ cách mạng'
• Trump tuyên bố ngừng bắn, Thái Lan - Campuchia tiếp tục giao tranh
• Thủ tướng Thái Lan giải tán Quốc hội để 'trả lại quyền lực cho người dân'

End of Đọc nhiều nhất

Những bức tường khổng lồ, to lớn tới mức chóng mặt, được thiết kế thành những hình dạng gây ấn tượng mạnh mẽ, và có phần nền móng chôn sâu xuống lòng đất cũng để lại những tác động đặc biệt to lớn tới cấu trúc địa chất.

Một số khối bê tông khổng lồ do con người xây dựng nên này sẽ tồn tại tới hàng ngàn năm.

Các đập thủy điện cũng làm thay đổi ghê gớm đời sống của người dân sống quanh nó và nhiều thế hệ kế tiếp.

Khi chính phủ của một quốc gia vốn đóng tại thủ đô xa xôi quyết định khai thác một dòng sông, thì hệ quả sẽ là việc hủy hoại nhà cửa, đồng ruộng và đời sống của người dân địa phương bên dòng sông đó.

Chẳng hạn như trong lúc thế giới đang tập trung đối phó đại dịch Covid-19 hồi đầu năm nay thì toàn bộ một thị trấn cổ ở Thổ Nhĩ Kỳ đã bị mất đi dưới dòng nước của hồ chứa đang được làm đầy.

Rất nhiều năm sau này, khi thế hệ chúng ta đã ra đi, các nhà địa chất học, khảo cổ học trong tương lai sẽ nghiên cứu những khu định cư bị chìm trong nước đó, và họ sẽ đặt câu hỏi vì sao chúng ta lại để những nơi đó chìm xuống dưới mặt nước chỉ vì những nhu cầu chính trị và năng lượng ngắn hạn.

Trồng rau quả bằng nắng nóng sa mạc và nước biển

Loài cây quý 'chảy' ra nickel ở Indonesia

Đại dịch chồng đại dịch: Châu chấu đang 'tàn sát' châu Phi

Tác động của việc xây dựng cũng được cảm nhận ở những nơi nằm rất xa con đập.

Việc chặn những dòng sông vốn chảy quanh co trên các châu lục, chẳng hạn như sông Nile ở Châu Phi, sẽ khiến các quốc gia hạ nguồn bị hạn chế tiếp cận vào nguồn nước quý giá, và đi kèm theo sẽ là bị hạn chế quyền lực, làm thay đổi vĩnh viễn quỹ đạo phát triển của các quốc gia đó.

Mời quý vị xem những hình ảnh dưới đây để hiểu thêm về vô vàn các cách thức mà các con đập đang viết nên những câu chuyện độc đáo vào lịch sử địa chiến lược và ngành khảo cổ thế giới.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Trong năm nay, thị trấn cổ Hasankeyf của Thổ Nhĩ Kỳ đã biến mất trong làn nước mà con đập được xây dựng để làm nhà máy thủy điện 1200MW tạo nên.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Từng là một điểm dừng chân trên Con đường Tơ lụa, Hasankeyf đã bị bỏ hoang và cư dân bị chuyển đi nơi khác do nước sông Tigris dâng cao.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Mực nước dâng lên từ từ, nhưng đến tháng 2/2020 nó đã gần nuốt hết các tòa nhà cả cũ lẫn mới của Hasankeyf.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Hai bên bờ sông trở thành bờ hồ, và rồi nước dâng lên chiếm toàn bộ khu định cư cổ.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Tại Hasankeyf, con đường này dẫn tới nơi vô định.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Hồi tháng 8, bé gái này bơi trong làn nước đang dâng lên. Hồ chứa khi đầy sẽ 'nuốt' hết diện tích đất trên 300 cây số vuông.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Cư dân của thị trấn nay chuyển tới tái định cư tại "Tân Hasankeyf" do chính phủ xây dựng.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Tại các nơi khác, những con đập khổng lồ đứng sừng sững như khối đá trường tồn. Bạn nghĩ gì nếu như như con cháu chúng ta sau này sẽ biến đập thủy điện Cleveland của Canada làm nơi chơi trò cầu trượt nước khổng lồ?

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Hay vòng tròn kỳ vĩ trông như do người ngoài hành tinh tạo thành này, miệng thoát nước của đập Ladybower tại Công viên Quốc gia Peak District của Anh.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Một đập nước hình tam giác đã tồn tại được một thế kỷ, phục vụ hồ chứa Cửu Long của Hong Kong...

Nguồn hình ảnh, Getty Images

... có cấu trúc tương tự như đập Aberystwyth ở xứ Wales của nước Anh. Những cấu trúc khổng lồ này được xây dựng ăn sâu vào trong lòng đất.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Các hồ chứa có thể trở nên vô cùng rộng lớn, làm thay đổi hoàn toàn cấu trúc địa chất trong tương lai của khu vực, giống như những hồ nước này, được xây để phục vụ đập Dukan ở Iraq.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Hình ảnh nhìn từ trên không xuống ống thoát nước khổng lồ, tạo cảm xúc mạnh mẽ cho những ai được chứng kiến quy mô khủng khiếp của nó.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Nhìn từ độ cao cao hơn mới thấy hết quy mô của nó, cửa ống thoát nước nằm trong hồ chứa Qaraoun, là hồ được tạo thành từ việc xây đập nước ở thung lũng Bekaa của Lebanon.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Ngay cả những đập thủy điện đã không còn hoạt động nữa cũng có thể có tác dụng, như đập này ở gần Manila của Philippines, nay trở thành nơi cung cấp nước trong những ngày nóng bức.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Nhưng các hồ chứa cũng có thể trở nên khô cạn, như hồ này của đập El Yeso tại Chile hồi đầu năm nay.

Thời tiết khô tại Tây Ban Nha khiến nước hồ cạn đi, làm lộ ra Dolmen of Guadalperal, một di tích cổ có khoảng 4-5 nghìn năm tuổi vốn bị đập nước Valdecanas nhấn chìm.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Nhưng thiên nhiên không thể bị chặn lại vĩnh viễn, như điều đã xảy ra tại đập Bandi Sultan của Afghanistan, nơi đã bị nứt vỡ.

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Các đập thủy điện có thể tồn tại qua nhiều thế hệ nhưng không thể chống chọi vĩnh viễn được các dòng sông. Những dòng nước giận dữ đang tung bọt trắng xóa tại một nhà máy thủy điện ở Đạt Châu, Trung Quốc.

Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future.

Tin liên quan

• 

  Những lò hạt nhân 'Chernobyl' nổ chậm trong lòng đại dương

  17 tháng 10 năm 2020
• 

  Nơi báo đốm Nam Phi hoang dã dạo bước quanh con người

  12 tháng 10 năm 2020
• 

  Những vườn rau nổi trên 'ruộng' lục bình ở Bangladesh

  8 tháng 10 năm 2020
• 

  Loài cây quý 'chảy' ra nickel ở Indonesia

  23 tháng 9 năm 2020

Tin chính

• Quân đội Myanmar tuyên bố xóa bỏ các khu lừa đảo: thực hư ra sao?

  24 phút trước

• Ông Trump và Clinton lộ diện trong loạt ảnh mới của tỷ phú ấu dâm Epstein

  3 giờ trước

• Ngọn nguồn lịch sử xung đột Thái Lan - Campuchia

  một giờ trước

BBC giới thiệu

• 

  Điều gì khiến ông Nguyễn Đức Trung rời ghế Chủ tịch UBND sau 10 ngày?

  28 tháng 11 năm 2025
• 

  Quyền lực và áp lực - thăng trầm của các nữ lãnh đạo trên chính trường Việt Nam

  14 tháng 11 năm 2025
• 

  Hội nghị Trung ương 14: ai sẽ vào Bộ Chính trị khóa tới?

  5 tháng 11 năm 2025
• 

  Bao giờ du lịch Việt Nam vượt qua Thái Lan?

  4 tháng 11 năm 2025
• 

  Bà Phạm Thị Thanh Trà - nữ phó thủ tướng đầu tiên của Việt Nam - là ai?

  25 tháng 10 năm 2025
• 

  Hai đại tướng quân đội, một cuộc 'đổi ghế' và thông điệp quyền lực mới

  4 tháng 11 năm 2025
• 

  Ông Tô Lâm đến Anh: chỉ dấu thân phương Tây hay điều gì khác?

  31 tháng 10 năm 2025
• 

  Myanmar triệt phá ổ lừa đảo, hàng trăm người Việt tháo chạy sang Thái Lan

  29 tháng 10 năm 2025
• 

  Việt Nam 1954: Giữa 'Chiếm lĩnh' và 'Giải phóng', ký ức về một cuộc tiếp quản

  27 tháng 10 năm 2025

Phổ biến

1. 1Ông Trump và Clinton lộ diện trong loạt ảnh mới của tỷ phú ấu dâm Epstein
2. 2Svetlana Alexievich: 'Giờ đây tôi không ủng hộ cách mạng'
3. 3Trump tuyên bố ngừng bắn, Thái Lan - Campuchia tiếp tục giao tranh
4. 4Thủ tướng Thái Lan giải tán Quốc hội để 'trả lại quyền lực cho người dân'
5. 5Hội nghị Trung ương 15: ai có khả năng gia nhập Bộ Ngũ nhiệm kỳ 14?
6. 6Tòa tuyên phạt bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn 8 năm tù trong vụ án thứ 6
7. 7Lừa lọc, bắt cóc và lạm dụng: bên trong ngôi trường của trẻ 'nổi loạn' tại Trung Quốc
8. 8Tổng thư ký NATO: Nga có thể tấn công NATO trong vòng 5 năm tới
9. 9Kỳ họp Quốc hội 'phi thường': 40 ngày thông qua 51 luật, 39 nghị quyết
10. 10Ngọn nguồn lịch sử xung đột Thái Lan - Campuchia