Đầu Tư Trực Tiếp Ra Nước Ngoài Là Gì? - Luật Hoàng Anh

Đầu tư trực tiếp ra nước ngoài là một hình thức của hoạt động đầu tư ra nước ngoài, đầu tư trực tiếp nước ngoài (tiếng Anh gọi là Foreign Direct investment - sau đây gọi tắt là FDI) xuất hiện vào giai đoạn đầu của chủ nghĩa tư bản. Theo V.I Lênin sự tích tụ và tập trung tư bản trong điều kiện chủ nghĩa tư bản đã ra đời các tổ chức kinh tế độc quyền, là hình thái tư bản tài chính thu lợi nhuận độc quyền cao, dẫn đến tình trạng "tư bản thừa", tất yếu hình thành nên xuất khẩu tư bản trực tiếp.

Đối với chủ nghĩa tư bản FDI chính là một trong những phương thức tìm kiếm khai thác các yếu tố cần thiết để đảm bảo sự tồn tại và phát triển của nền sản xuất tư bản chủ nghĩa. Trước chiến tranh thế giới thứ 2, dòng FDI chủ yếu đi từ các nước phát triển đến các nước kém phát triển và thuộc địa. Sau chiến tranh thế giới thứ 2 xuất hiện sự đầu tư lẫn nhau giữa các nước tư bản phát triển vừa là nơi cung cấp nguồn vốn đầu tư ra nước ngoài vừa là điểm tiếp nhận đầu tư nước ngoài.

Hiện nay có nhiều định nghĩa khác nhau về FDI cụ thể:

+ Theo tổ chức thương mại thế giới WTO - World Trade Organization:

"khi một nhà đầu tư từ một nước (nước đầu tư) mua một tài sản ở nước khác (nước nhận đầu tư) với mong muốn quản lý tài sản đó. Phương diện quản lý là tiêu chí để phân biệt FDI với các hình thức đầu tư khác về dự trữ ngoại hối, trái phiếu và các công cụ tài chính khác.”

Trong hầu hết các trường hợp, tòa nhà đầu tư và tài sản mà nhà đầu tư đó quản lý ở nước ngoài là các doanh nghiệp kinh doanh. Trong những trường hợp đó, nhà đầu tư gọi là "công ty mẹ" và tài sản gọi là "công ty con" hoặc "chỉ nhánh", tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD), tổ chức thương mại và phát triển của Liên hợp Quốc (UNCTAD) cũng sử dụng cụ dùng định nghĩa với WTO về FDI.

+ Tương tư, tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế OECD cũng có định nghĩa tương tự về đầu tư trực tiếp nước ngoài là hoạt động đầu tư xuyên quốc gia được thực hiện bởi chủ thể của một nền kinh tế nhằm thiết lập một lợi ích lâu dài trong một doanh nghiệp (được gọi là doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài) của một nền kinh tế khác.

Trước đây, pháp luật Việt Nam cũng có sự phân biệt giữa đầu tư trực tiếp và đầu tư gián tiếp.Theo đó, đầu tư trực tiếp là hình thức đầu tư do nhà đầu tư bỏ vốn đầu tư và tham gia quản lý hoạt động đầu tư. Hình thức này phân biệt với hình thức đầu tư gián tiếp,là hình thức đầu tư thông qua việc mua cổ phần, cổ phiếu, trái phiếu các giấy tờ có giá khác, quỹ đầu tư chứng khoán và thông qua các chế định tài chính trung gian khác mà nhà đầu tư không trực tiếp tham gia vào hoạt động đầu tư.

Mặc dù Luật đầu tư 2020 của Việt Nam không có quy định về đầu tư trực tiếp nước ngoài tuy nhiên lại có đề cập đến đầu tư nước ngoài bao gồm cả đầu tư trực tiếp và đầu tư gián tiếp thông qua việc nêu ra các hình thức đầu tư tại Việt Nam.

Xem thêm: Có những hình thức đầu tư nào? Ưu, nhược điểm của từng hình thức đầu tư.

Trong các hình thức được liệt kê có thế thấy một trong những hình thức đầu tư trực tiếp nước ngoài là thành lập tổ chức kinh tế. Đây là hình thức đầu tư mà ở đó các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư một phần hoặc toàn bộ vốn theo quy định của pháp luật Việt Nam nhằm thực hiện mục tiêu chung của các nhà đầu tư. Theo Khoản 22 Điều 3 Luật đầu tư 2020 khái niệm tổ chức kinh kế có vốn đầu tư nước nước ngoài được hiểu như sau:

“22. Tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài là tổ chức kinh tế có nhà đầu tư nước ngoài là thành viên hoặc cổ đông.”

Đây là các tổ chức kinh tế được hình thành trên cơ sở hoạt động đầu tư của nhà đầu tư ra nước ngoài trên lãnh thổ quốc gia khác. Nói một cách khác, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài là kết quả của hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài, thường là dưới hình thức doanh nghiệp, gọi là doanh nghiệp FDI. Ngoài ra, việc mua lại một phần hoặc toàn bộ vốn điều lệ của tổ chức kinh tế ở nước ngoài để tham gia quản lý cũng được coi là một hình thức đầu tư trực tiếp ở nước ngoài.

Như vậy, có thể hiểu một cách đơn giản đầu tư trực tiếp nước ngoài là hoạt động đầu tư được thực hiện khi nhà đầu tư của một nước (nước đầu tư) nắm giữ quyền kiểm soát hoạt động kinh tế ở một nước khác (nước tiếp nhận đầu tư) thông qua việc thành lập các tổ chức kinh tế hoặc hình thức khác. Theo thông lệ quốc tế, đầu tư trực tiếp nước ngoài là việc tham gia vào quản lý kiểm soát, quản trị nội bộ của một doanh nghiệp gọi là doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài hay doanh nghiệp FDI.

Xem thêm: Tổng hợp các bài viết về Luật đầu tư.

Luật Hoàng Anh