Đề Văn 6: Phân Tích Truyện Thầy Bói Xem Voi

[toc:ul]

Bài mẫu 1: Phân tích truyện Thầy bói xem voi.

Dàn ý

1. Mở bài

• Giới thiệu về thể loại truyện ngụ ngôn (khái niệm, đặc trưng về nghệ thuật, ý nghĩa…)
• Giới thiệu về truyện “Thầy bói xem voi” (tóm tắt, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…)

2. Thân bài

• Hoàn cảnh các thầy bói xem voi
• Hoàn cảnh: nhân buổi ế hàng, 5 thầy bói ngồi tán gẫu với nhau thì có chú voi đi qua.
• Đặc điểm chung của 5 thầy bói
• Cách các thầy bói xem voi:
• Dùng tay để sờ
• Mỗi thầy đứng ở một vị trí và chỉ sờ một bộ phận của con voi
• Các thầy bói miêu tả tranh cãi về ngoại hình con voi
• Các thầy bói phán về hình thù con voi
• Thái độ của các thầy khi phán
• Kết quả của việc xem voi
• Không ai chịu ai, ai cũng cho là mình đúng
• Xô xát, đánh nhau toác đầu, chảy máu

3. Kết bài

• Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản
• Bài học cho bản thân: phải xem xét sự vật, sự việc một cách toàn diện, phải biết lắng nghe ý kiến của người khác…

Bài làm

Truyện ngụ ngôn Thầy bói xem voi kể về việc "xem voi" của năm ông thầy bói. Các thầy rủ nhau chung tiền biếu người quản voi để xem con voi có hình thù thế nào.

Mỗi ông xem một bộ phân, cuối cùng cãi nhau, không ông nào chịu ông nào: ông sờ vòi bảo voi sun sun như con đỉa; ông sờ ngà bảo voi giống cái đòn càn; ông sờ tai bảo nó giống cái quạt thóc; ông sờ chân bảo voi sừng sững như cái cột đình; ông cuối cùng sờ đuôi, bảo voi tun lủn như cái chổi sể cùn. Cãi nhau không thể phân thắng bại, năm ông đánh nhau toác đầu, chảy máu. Cách "xem voi" ấy thật kì quặc và mắc những sai lầm khá cơ bản. Từ câu chuyện này, ta có thể rút ra cho mình những bài học hữu ích.

Vì là thầy bói mù nên các thầy không thể "xem voi" tận mắt mà chỉ có thể "sờ" bằng tay. Con người có năm giác quan, các thầy đã bị khiếm khuyết giác quan quan trọng nhất trong việc "xem", ấy là thị giác. Cuối cùng, các thầy chỉ vân dụng có một giác quan để làm việc đó: xúc giác. Vậy là các thầy "xem" voi bằng tay! Thêm nữa, con voi lại quá to nên tất cả những điều đó tất yếu dẫn đến việc mỗi thầy chỉ sờ được một bộ phận của nó, nhận biết không được toàn diện về đối tượng. Vậy nên, cùng xem một con voi mà ý các thầy không giống nhau.

Thái độ của các thầy ở đây không phải là tự tin mà chủ quan đến cực đoan: ai cũng cho là mình đúng nhất, người sau phản bác ý kiến của người trước để khẳng định ý của mình, không ai chịu ai, cho nên từ bàn tán các thầy chuyển sang xô xát, dẫn đến kết cục là đánh nhau toác đầu, chảy máu.

Rõ ràng, sai lầm của các thầy bói là ở chỗ: đáng lẽ phải xem cả con voi thì mỗi thầy lại chỉ sờ được một bộ phận của voi và bảo rằng đó là con voi. Vòi, chân, tai, ngà, đuôi đúng là của con voi thật, nhưng mới chỉ là những bộ phận riêng lẻ, chưa phải là cả con voi.

Và điều quan trọng hơn nữa, nếu các thầy chịu khó lắng nghe ý kiến cùa nhau, hỏi quản lượng, kết hợp với việc miêu tả, nhận thức của mỗi người, các thầy sẽ biết con voi là như thế nào!

Câu chuyện ngụ ngôn của người xưa đã giúp người đọc rút ra những bài học bổ ích trong cuộc sống. Khi xem xét một sự vật (hoặc sự việc) cần kết hợp nhận thức của các giác quan (tai nghe, mắt thấy...). Nhưng nếu không có điều kiện xem xét bằng đầy đủ các giác quan thì phải xêm xét một cách toàn diện, không lấy cái bộ phận, đơn lẻ thay cho cái toàn thể. Đặc biệt, không nên chủ quan trong việc xem xét, đánh giá sự vật, sự việc mà cần phải biết lắng nghe ý kiến của người khác, vừa nghe vừa kết hợp với phân tích, đánh giá, tổng hợp của riêng mình.

Bài mẫu 2: Phân tích truyện Thầy bói xem voi.

Bài làm

Mỗi truyện ngụ ngôn luôn hàm chứa những bài học sâu sắc mà ông cha muốn gửi gắm lại cho thế hệ sau. Nếu như truyện ngụ ngôn Ếch ngồi đáy giếng khuyên chúng ta không được huênh hoang, kiêu ngạo phải luôn trau dồi kiến thức bản thân thì truyện Thầy bói xem voi lại đem đến cho người đọc những bài học bổ ích khác: khi xem xét sự vật hiện tượng cần có cái nhìn toàn diện, tránh cách đánh giá vấn đề phiến diện, một chiều.

Truyện kể về năm ông thầy bói rảnh rỗi, nhân một buổi ế hàng đã góp tiền với nhau để xem hình thù con voi thế nào. Cách xem voi và nhận xét về chúng của các ông thầy bói hết sức đặc biệt. Vì bị mù nên các ông chỉ có thể dựa vào xúc giác để biết con voi hình thù ra sao. Năm người sờ năm bộ phận và mỗi người lại đưa ra những kết luận khác về con voi.

Ông thứ nhất thì cho con voi sun sun như con đỉa khi sờ vào vòi; ông thì cho nó chần chẫn như cái đòn càn khi sờ ngà; ông lại phán con voi nó phải bè bè như cái quạt thóc khi sờ tai; ông nghe được lại cãi nó phải như cái cột đình khi sờ vào chân và ông cuối cùng cũng nhất quyết bảo vệ ý kiến của mình khi cho rằng con voi phải tun tủn như cái chổi sể cùn khi sờ vào đuôi. Mỗi người một ý kiến và họ kiên quyết cho rằng nhận xét của mình là đúng, không ai nhường ai nên đã xảy ra một cuộc hỗn chiến khiến các ông toác đầu, chảy máu. Năm ông thầy bói đã cho những người chứng kiến một trận cười ra nước mắt.

Câu chuyện kết lại đã để lại cho người đọc nhiều bài học ý nghĩa. Trước hết, truyện chế giễu những thầy bói nói dựa , mới chỉ sờ vào bộ phận của con vật nhưng đã phán toàn thể về nó, đồng thời đây cũng là lời khuyên không nên tin vào những điều mê tín, bói toán. Không chỉ vậy truyện còn nêu lên bài học sâu sắc trong cách chúng ta nhìn nhận mọi sự vật, hiện tượng trong đời sống. Khi xem xét bất cứ điều gì cũng cần phải có cái nhìn bao quát, toàn diện để đánh giá được đúng đối tượng, sự việc. Tránh cái nhìn phiến diện, một chiều dẫn đến nhận thức sai lầm, lạc hướng giống như các "Thầy bói xem voi" .

Cũng giống như những truyện ngụ ngôn khác, Thầy bói xem voi có lời kể ngắn gọn, mọi câu chữ đều được rút gọn đến mức tối đa. Sử dụng hình ảnh so sánh đặc sắc, rất phù hợp với đặc điểm của đối tượng. Kết thúc truyện bất ngờ, hợp lí vừa tạo ra tiếng cười vui vẻ cho người đọc, người nghe về một cuộc ẩu đả bi hài, vừa đẩy tính bảo thủ của các ông thầy bói lên cao nhất.

Qua cách tạo dựng tình huống huống đặc sắc, truyện Thầy bói xem voi trước hết đã đem lại tiếng cười vui vẻ cho người đọc. Nhưng đằng sau tiếng cười ấy, chúng ta còn tự rút ra bài học cho riêng mình về cách xem xét các sự việt, hiện tượng trong cuộc sống. Phải luôn có cái nhìn đa diện, nhiều chiều khi nhìn nhận bất cứ vấn đề gì, tránh cái nhìn một chiều dẫn đến đánh giá sai vấn đề.

Bài mẫu 3: Phân tích truyện Thầy bói xem voi.

Bài làm

Thầy bói xem voi là một truyện ngụ ngôn dân gian Việt Nam. Ngụ ngôn nghĩa đen nghĩa là lời nói gửi, lời nói có ngụ ý kín dáo. Truyện ngụ ngôn là loại truyện để cập dên những bài học vé dạo lí hoặc triết lí bàng một hình thức kín dáo, thâm thuý.

Nhân vật trong các truyện ngụ ngôn có khi là cỏ cây, muông thú, có khi là con người. Nhưng cả người lân vật trong các truyện ngụ ngôn đều chi là những phương tiện nhàm giúp cho tác giá dưa ra những bài học vé dạo lí dối với người đời. Truyện "Thầy hói xem voi"có kết cấu tương đối rõ ràng, nó như một vở kịch ngắn gôm ba màn kịch khá đặc sắc.

Trong màn kịch này, ta thấy các thầy bói họp mặt nhân buối ế hàng để đi đến một quyết định quan trọng là cần xem voi, xem để bù đắp cho sự thiếu thốn trong hiểu biết, đê thoả trí tò mò. Cuộc xem voi của các thầy bói khá đặc sắc: họ xem bằng không ai bào ai, mồi người chi xem một bộ phận trẽn cái cơ thế dồ sộ của con voi.

Cuộc họp mật của các thầy bói chứa dầy kịch tính. Cái tò mò của các thầy bói muôn biết vé con voi cũng kích thích trí tò mò của người đọc, khiến họ phải chú tâm theo dõi cuộc họp mặt và cách thức "xem voi của cả năm thầy.

Màn thứ nhất cùa vở kịch dược thể hiện trọn vẹn ớ đoạn mở đáu cửa truyện. Mỗi câu trong đoạn vãn là một thõng tin. Cae thông tin cứ nối tiếp nhau tạo ra sức hấp dẫn đối với người dọc. buộc họ phải xem tiếp màn sau của vỡ kịch. Màn thứ hai có thể gọi tên là "cuộc Sang màn này, kịch tính cứ từng bước tãng thêm qua cuộc đối thoại giữa các thầy bói. Các câu dôi thoại đểu rất ngắn gọn, cứ từng nấc làm bộc lộ nội dung, cứ qua một cáu dôi thoại thì mâu thuần giữa các thầy bói lại tăng thêm một bước. Người nói sau thì phủ nhận người nói trước, người nói sau cùng thì phú nhận tất cả! Sự bực tức của các thầy bói cứ tăng dần lên theo từng lời dối thoại của người khác, đáy mâu thuản và sự hài hước lên một bước cao hơn.

Phải thừa nhận rằng mồi thầy bói dểu có chỗ đúng trong nhận xét của mình, nhưng nó lại chi đúng với một bộ phận cua con voi mà họ đã sờ được. Song họ lại sai, bời vì ai cũng khàng khăng đem một cái rất nhỏ, rất cá biệt nhằm kháng định cái toàn thế. Cái bộ phận thì làm sao có thế bao quát hết dược cái toàn thế! Những máu thuần ở màn thứ hai này đã đấy đến kết cục ở màn chót. Màn chót của vớ kịch có thể gọi tên là Màn này diẻn ra cánh ổn ào nhất do mâu thuẫn cùa tấn kịch dã lên tới đính điếm.

Các tháy bói dã "đánh toác đấu chày máu",bởi vì "tliầv nào cùng cho (lúng, không Cuộc xô xát xảy ra là không thế tránh khỏi, vì các thầy bói dểu rất bảo thú. người nào cũng cứ khư khư giữ lấy ý kiến của mình và cho rằng mình đã tìm ra quan niệm đúng nhất vé hình thù con voi! Cuộc ẩu dả giữa các thầy bói nhảm "giải quyết mâu vệ chân lí' mang đầy tính bi và hài. Cái hi thể hiện ở chỗ các thầy bói dều muốn thoá mãn sự hiểu biết, nhưng rốt cuộc vẫn chẳng hiểu được gì, sự dau khổ vì thiếu tri thức như vần còn nguyên vẹn.

Hơn thế nữa lại còn phái dổ máu mà vần khổng biết dược chân lí là đáu! Cái hài thê hiện ớ chỗ thầy bói nào cũng chí căn cứ vào một bộ phận của con voi đê nhân định khái quát về cả con voi và cứ một mực cho thế là đúng, rồi cứ thế mã cãi nhau và đánh nhau! Truyện "Thầy hói xem vor dược xây dựng trên cơ sở sự khiếm khuyết vể thị giác của các thầy bói. Họ không thể nhận biết dược sự vật bàng chức năng của mắt, phải nhờ vào bàn tay, tức là nhờ vào chức nâng cùa xúc giác và căn cứ vào đó dế dánh giá sự vật.

Nguy hại hơn nữa là lại chi dira vào một bô phận cùa sự vật dê đánh giá toàn bộ sự vật ấy. Cách "nhìn nhận"dó dã làm cho sự vật méo mó, thiếu chính xác và không khách quan. "Thầy bói xem voi"là câu chuyện giàu kịch tính, có kết cấu khá mạch lạc. Nghệ thuật của truyện ngụ ngôn dân gian ớ đây dã dạt tới đinh cao. Tác giá đã rất khéo chọn lựa một con vật đồ sộ như voi để cho các thầy bói cùng một lúc đều có thế "xem"bằng tay. và từ đó sẽ thuận lợi cho việc tường tượng, hư cấu nhằm rút ra những diều bổ ích cho con người vé việc nhận xét, bình giá và ứng xử trong mọi quan hệ ờ đời.

Rõ ràng đây là một tấn bi - hài kịch vể một cách nhận thức, một bài học quý để người dời cùng học. Bài học ấy nhắc chúng ta ràng muốn hiểu biết dầy dù về một sự vật, một hiện tượng 'hay một con người nào đó thì phải nhìn nhận thật loàn diện, không nên mới chỉ biết có một ít mà đã suy ra quá nhiều hoặc phán đoán mò mẳm. Đến đây, ta càng thấy đầu để 'Thầy xem voi" hàm chứa dầy tính hài hước.

Đầu đề này cũng đã đi vào vốn ngôn ngữ thông thường của đời sống mỗi khi nhận xét hoăc bình giá một sự việc nào đó làm chưa dến đầu dến dũa hoặc còn phiến diện. Truyện "Tháy hói xem voi'mang đậm tính phc phán, có ý nghĩa triết học sau sắc, nó như một bài học quý không chi cho ngày xưa, cho ngày nay mà cho cả mai sau...