Đền Ghềnh - Gia Lâm

Có thể bạn quan tâm

Đăng nhập

Diễn Đàn Hát Văn Việt Nam Trang chủ Diễn đàn > Tín ngưỡng Tứ phủ > Di tích và Danh thắng > Đền Ghềnh - Gia Lâm

Thảo luận trong 'Di tích và Danh thắng' bắt đầu bởi o0oatmo0o, 27/5/11.

Tags:

đền ghềnh
đền gia lâm
đền phủ
đền thờ mẫu thoải

o0oatmo0o Công thần

Đền ghềnh linh từ ở thôn Ái Mộ xã Bồ Đề , Gia Lâm , bên bờ sông Hồng mênh mông trời nước - Đền thờ đủ các chư vị đức ông , thánh mẫu và ba vị nữa thần - Đó là ba bà Chúa : Bà Chúa Liễu Hạnh , từ thượng giới xuống và lưu lại cõi trần , vân du khắp nơi trừ ác cứu độ chúng sinh , nhiều nơi đã thờ bà như Đền Sòng , Phủ Dầy , phủ Tây Hồ , Phố Cát ..... Bà Chúa An Bình ( mantico sửa : La Bình ) là mẫu thương Ngàn , con thần Tản Viên . Bà đã có công âm phù các đời Lý , Trần , Lê đánh thắng các giặc Tống , Nguyên và Minh . Tại các núi non , hang động linh thiêng đều đã thờ bà Công chúa Lê Ngọc Hân con vua Lê Hiển Tông và bà Chúa Nành ở làng Nành - Tiên SƠn - Bắc Ninh . Bà là bắc cung Hoàng Hậu vua Quang Trung . Năm Kỷ tỵ ( 1799 bà mất ngày 8 tháng 11 ở tuổi 30 Tiếp hai năm sau , con trai bà đã đều chết ở Phủ Xuân khi nhà Tây Sơn đổ , Thân mẫu của bà đã vào phủ Xuân tìm được mộ con và hai cháu chuyển về an táng tại quê nhà và kín đáo xây miếu thờ Bốn mươi năm sau triều đình nhà Nguyễn biết đã trị tội quan sau sở tại và người coi miếu , ra lệnh triệt phá miếu khai quật hài cốt đem thả tận bên sông Hồng Tương truyền hôm thi hành lệnh khắc nghiệt này , thuyền quan quân đang xuôi sông Hồng , bỗng nổi con bão lớn , Đến đoạn thuộc làng Ái Mộ , sông hồng cuộn sóng như thác ghềnh , thuyền không vượt được phải dạt vào bờ vội vã ném hài cốt cho xong Lòng dân Ái mộ rất thương xót đã đắp một đất và xấy miếu thờ vọng , ở chính đoạn sông này Một năm lũ lớn bãi sông bị lở , miếu thờ và cây đa bị cuốn trôi mất cả . Nhưng lòng người dẫn ngưỡng mộ công chúa Ngọc Hân không hề mất . Năm 1858 có bà người làng Ái Mộ là Đặng Thị Bản xuất tiền và hô hào công đức đứng ra xậy lại nơi thờ . Đó chính là Đền ghềnh ngày nay Khuân viên đã từng rộng vài mẫu , có gò núi đất sau đền , xung quanh câu cối um tùm chim muông ríu rít , trong hậu cung thờ tượng và bào vị Công chúa , ngoài cung có đôi câu đối ca tụng bà có ý là Gò núi linh thiêng , gương bà họ Lê lưu truyền mãi mãi Mây nước độ trị , xây nên đền thiêng bên Sông Hồng Trải qua nhiều năm biết bao biến đổi dầu dãi nắng mưa lại một lần giặc đốt phát (1878) . Đền Ghềnh đã được họ Đặng và nhiều nơi nối nhau chăm việc đèn nhang , và ra sức trung tu tôn tạo nên đền to phủ lớn thỏa lòng bà con trong vùng , và khách thập phương quanh năm lễ bái . Trích " Lịch sử đền Ghềnh -1999 " MỘT SỐ HÌNH ẢNH ĐỀN GHỀNH BLOG GHI LẠI -----------------------------------------------------------------------------------------
Bài viết mới Womans in your town - Authentic Damsels bởi vanluongtb, 2/11/24 lúc 01:22 Find Sexy Girls in your city for night - Real-life Females bởi vanluongtb, 17/10/24 lúc 07:50 o0oatmo0o, 27/5/11 #1
Bình Luận Bằng Facebook
o0oatmo0o Công thần

Đèn Ghềnh và bí mật về tượng Ngọc Hân Công Chúa Nằm trong con ngõ nhỏ, ngay cạnh sông Hồng, Đền Ghềnh (quận Long Biên) nép mình dưới những tán cây cổ thụ. Gần 200 năm nay, bất chấp sắc lệnh của triều Nguyễn, Công chúa Ngọc Hân đã được nhân dân bí mật thờ phụng dưới danh nghĩa thờ “Mẫu Thoải”. Cho đến nay, trong dân gian vẫn lưu truyền sự tích đền Ghềnh gắn với số phận bi thương của công chúa Ngọc Hân, người được cả kinh thành Thăng Long gọi là “Chúa tiên” bởi dung nhan xinh đẹp, cầm kỳ thi họa đủ tài xuất chúng. Năm 16 tuổi (1786), nàng được gả cho thủ lĩnh Tây Sơn tức Quang Trung Nguyễn Huệ. Cuộc tình giữa Ngọc Hân và Nguyễn Huệ chỉ kéo dài 6 năm, sự ra đi đột ngột của vị hoàng đế tài ba đã khiến người đẹp thành Thăng Long đổ máu khóc chồng mà viết nên tác phẩm “Ai tư vãn” bất hủ. Bảy năm sau, ở tuổi 29, nàng lặng lẽ đi theo Quang Trung vào cõi vĩnh hằng. Nhà Nguyễn lên ngôi đã tìm cách tận diệt những người có liên quan đến triều đại Tây Sơn. Bà Chiêu nghi Nguyễn Thị Huyền, xót phận con gái Ngọc Hân sau khi mất, vẫn phải gửi thân xác ở Phú Xuân - Huế nên đã tìm cách “bí mật” đưa được hài cốt Bắc cung Hoàng hậu nhà Tây Sơn về an táng tại quê nhà (làng Nành, Gia Lâm). Không ngờ đến đời vua Minh Mạng có người đã đem việc “ngụy hậu” Tây Sơn vẫn đang được “mồ yên mả đẹp” ở quê mẹ, thoát việc “trả thù 9 đời” do vua Gia Long khởi xướng và thực thi. Triều đình Huế ra lệnh lập tức đào mồ quật mả Ngọc Hân lên, san đất thành bình địa cho cỏ gai mọc đầy, còn xương cốt thì đem vứt xuống sông. Hài cốt mẹ con Ngọc Hân bị đổ xuống sông Hồng thuộc địa phận làng Ái Mộ. Thương xót Bắc cung Hoàng hậu tài hoa bạc mệnh, nhân dân Ái Mộ lập miếu thờ bà chính nơi bờ sông vớt được hài cốt. Dòng sông bên lở, bên bồi; ít lâu sau, ngôi miếu nhỏ cũng bị lũ cuốn trôi. Cho đến năm 1858, cụ Ðặng Thị Bản đã công đức để tôn tạo đền chùa ở Ái Mộ, Lâm Du, Phú Viên. Năm 1872, đền lại bị giặc Pháp đốt sạch trong cơn binh lửa đánh Thành Hà Nội. Dốc lòng với việc tín nghĩa, bà lại đi quyên góp xây lại đền. Cụ thủ nhang Đặng Đình Khuê là cháu năm đời của cụ Đặng Thị Bản. Theo lời cụ Khuê, gọi là đền Ghềnh vì trước cửa đền có một ghềnh nước lớn. Theo năm tháng, dòng chảy biến động, con ghềnh mất đi và chỉ còn lại dấu tích nơi tên đền. Cụ cũng cho biết: để tránh nhà Nguyễn phát hiện, trả thù, tượng Ngọc Hân công chúa được thờ kín bên trong sau sáu lớp thờ thần thánh khác... Trong cung còn lưu đôi câu đối ca ngợi Lê Ngọc Hân: Sơn nhạc chung linh, Lê thị chí kim lưu tự điển/Phong vân trường lộ, Nhĩ Hà dĩ bắc ngật sùng từ (Dịch nghĩa: Núi Nhạc linh thiêng, gương bà họ Lê truyền ghi sử sách/Sóng gió lặng yên, đền dựng to cao đẹp bến sông Hồng). Trải bao phen binh lửa, can qua, đền Ghềnh vẫn được con cháu cụ Ðặng Thị Bản trông nom và dân làng gìn giữ đến ngày nay. Hội đền Ghềnh năm nào cũng thu hút đông đảo du khách thập phương. Sáng mồng 6/8, vào chính hội. Hội làng tươi vui trong đám rước kiệu bát cống của trai tân và kiệu võng của các cô gái đồng trinh. Không thể thiếu trong các nghi thức của hội đền Ghềnh là việc đi thuyền lớn ra giữa sông Hồng, hương khói cho mẹ con nàng Ngọc Hân và rước nước thánh về đền. Bao năm tháng đã qua kể từ ngày tro xương của mẹ con nàng Ngọc Hân rải xuống khúc sông này nhưng những người dự hội vẫn không nén được xúc động khi rải tro giấy vàng xuống sông cho người xưa. Theo Dân trí photo và chỉnh sửa: o0oatmo0o
o0oatmo0o, 15/6/11 #2
Hành Thiện Moderator

Lê Ngọc Hân được phong là Bắc Cung hoàng hậu, nhưng có bà Chính cung hoàng hậu mới là mẹ của Quang Toản. Ngọc Hân có được hai con, một trai một gái thì Quang Trung qua đời, khi đó hoàng hậu mới 22 tuổi. Sử sách không ghi, nhưng cũng có thể đoán là bà không được sung sướng gì khi bà Chính cung và Quang Toản nắm quyền, nên ba mẹ con phải rời khỏi cung mà ra ở một ngôi chùa cạnh mộ Quang Trung. Để rồi 7 năm sau Ngọc Hân cũng mất khi mới 29 tuổi. Hai người con của bà trong loạn lạc cũng chết khi mới trên 10 tuổi. Tây Sơn sụp đổ, Gia Long cho san phẳng mộ ba mẹ con. Mẹ của Lê Ngọc Hân là bà Chiêu nghi vợ vua Lê Hiển Tông, dù triều Lê lẫn Tây Sơn đã đổ, vẫn còn gia sản điền trang ở Ninh Hiệp. Thấy con gái chết tha hương, mới sai người lén vào Huế đào lấy xương cốt con và hai cháu, đem về làng mình chôn cất. Mộ Ngọc Hân nằm giữa, hai con nằm hai bên, lại đổi tên mà lập đền thờ, để lại ruộng hậu cho dân làng cúng tế. Hơn 30 năm sau, có kẻ tố giác việc "Nguỵ hậu" được mồ yên mả đẹp, có người cúng tế hẳn hoi. Thế là vua Thiệu Trị sai quan phá huỷ đền, đào mộ Ngọc Hân và hai con lấy xương cốt vứt xuống sông, đào đất xung quanh đổ đi, san bằng để cỏ mọc hoang. Truyền thuyết nói rằng hài cốt Ngọc Hân trôi ra sông Hồng, đến gần bến Bồ Đề thì nổi lên. Người dân rước vào bãi sông chôn kĩ rồi lập đền thờ lên trên. Nhưng để che dấu, họ phải nói là đền thờ Mẫu Thoải. Ngày nay đó chính là đền Ghềnh, gần chùa Bồ Đề. Pho tượng Mẫu Thoải trong hậu cung của đền chính là tượng Lê Ngọc Hân. Lòng người Bắc Hà với triều Tây Sơn là như thế. Trong thời nhà Nguyễn trả thù Tây Sơn, ở khắp miền đất nước có nơi nào được như thế chăng ? Bà Chính cung hoàng hậu, vua Quang Toản, trên đất miền Trung, miền Nam, trong thời Nguyễn, chẳng có nơi nào dám thờ cúng. Đền Ghềnh, nơi thờ lén hoàng hậu Lê Ngọc Hân Theo 36phophuong.vn
Hành Thiện, 21/4/12 #3
Hành Thiện Moderator

Đền Ghềnh Nằm trong con ngõ nhỏ, ngay cạnh sông Hồng, Đền Ghềnh, (thuộc phường Bồ Đề, quận Long Biên, Hà Nội) nép mình dưới những tán cây cổ thụ. Gần 200 năm nay, bất chấp sắc lệnh của triều Nguyễn, Công chúa Ngọc Hân đã được nhân dân bí mật thờ phụng dưới danh nghĩa thờ “Mẫu Thoải”. Chúng tôi đến viếng đền Ghềnh và nghe chuyện của cụ thủ nhang Ðặng Ðình Nguyên, hội viên Hội di sản văn hóa Thăng Long. Cụ là cháu đời thứ 5 của cụ tổ Ðặng Thị Bản, người đã có công dựng lại đền từ năm 1858. Đền Ghềnh có tên khác là Thiên Quang linh từ; gọi là đền Ghềnh vì trước cửa đền có một ghềnh nước lớn. Theo năm tháng, dòng chảy biến động, con ghềnh mất đi và chỉ còn lại dấu tích nơi tên đền. Để tránh nhà Nguyễn phát hiện, trả thù, tượng Ngọc Hân công chúa được thờ kín bên trong sau sáu lớp thờ thần thánh khác... Hai bên ngoài hậu cung có tượng Tứ Vị thánh chầu. Ngoài ra còn có tượng các quan Hoàng Bơ, Hoàng Bảng, Hoàng Mười, tượng năm vị Tôn Ông, tứ phủ Thánh Cậu, hai hầu Cô, ba thờ quan Thanh tra. Trong cung còn lưu đôi câu đối ca ngợi Lê Ngọc Hân: Sơn nhạc chung linh, Lê thị chí kim lưu tự điển Phong vân trường lộ, Nhĩ Hà dĩ bắc ngật sùng từ (Dịch nghĩa: Núi Nhạc linh thiêng, gương bà họ Lê truyền ghi sử sách Sóng gió lặng yên, đền dựng to cao đẹp bến sông Hồng). Tượng Hoàng hậu Lê Ngọc Hân được thờ kín ở đền Ghềnh Cho đến nay, trong dân gian vẫn lưu truyền sự tích đền Ghềnh gắn với số phận bi thương của công chúa Ngọc Hân, người được cả kinh thành Thăng Long gọi là “Chúa tiên” bởi dung nhan xinh đẹp, cầm kỳ thi họa đủ tài xuất chúng. Năm 16 tuổi (1786), nàng được gả cho thủ lĩnh Tây Sơn tức Quang Trung Nguyễn Huệ. Cuộc tình giữa Ngọc Hân và Nguyễn Huệ chỉ kéo dài 6 năm, sự ra đi đột ngột của vị hoàng đế tài ba đã khiến người đẹp thành Thăng Long đổ máu khóc chồng mà viết nên tác phẩm “Ai tư vãn” bất hủ. Bảy năm sau, ở tuổi 29, nàng lặng lẽ đi theo Quang Trung vào cõi vĩnh hằng. Nhà Nguyễn lên ngôi đã tìm cách tận diệt những người có liên quan đến triều đại Tây Sơn. Bà Chiêu nghi Nguyễn Thị Huyền, xót phận con gái Ngọc Hân sau khi mất, vẫn phải gửi thân xác ở Phú Xuân - Huế nên đã tìm cách “bí mật” đưa được hài cốt Bắc cung Hoàng hậu nhà Tây Sơn về an táng tại quê nhà (làng Nành, Gia Lâm). Không ngờ đến đời vua Minh Mạng có người đã đem việc “ngụy hậu” Tây Sơn vẫn đang được “mồ yên mả đẹp” ở quê mẹ, thoát việc “trả thù 9 đời” do vua Gia Long khởi xướng và thực thi. Triều đình Huế ra lệnh lập tức đào mộ Ngọc Hân lên, san đất thành bình địa cho cỏ gai mọc đầy, còn xương cốt thì đem vứt xuống sông. Hài cốt Ngọc Hân bị đổ xuống sông Hồng thuộc địa phận làng Ái Mộ. Thương xót Bắc cung Hoàng hậu tài hoa bạc mệnh, nhân dân Ái Mộ lập miếu thờ bà chính nơi bờ sông vớt được hài cốt. Dòng sông bên lở, bên bồi; ít lâu sau, ngôi miếu nhỏ cũng bị lũ cuốn trôi. Cho đến năm 1858, cụ Ðặng Thị Bản đã công đức để tôn tạo đền chùa ở Ái Mộ, Lâm Du, Phú Viên. Năm 1872, đền lại bị giặc Pháp đốt sạch trong cơn binh lửa đánh Thành Hà Nội. Dốc lòng với việc tín nghĩa, cụ lại đi quyên góp xây lại đền. Trải bao phen binh lửa, can qua, đền Ghềnh vẫn được con cháu cụ Ðặng Thị Bản trông nom và dân làng gìn giữ đến ngày nay. Hội đền Ghềnh năm nào cũng thu hút đông đảo du khách thập phương. Một trong những nghi lễ không thể thiếu của hội đền Ghềnh là lễ rước nước. Lễ rước nước không chỉ thể hiện mong muốn cho mùa màng bội thu mà còn có ý nghĩa như gột rửa nỗi đau, nỗi oan khiên cho Hoàng hậu Ngọc Hân cùng hai con của bà và bởi trong tâm thức dân gian, du khách đến đền Ghềnh để trình các Thánh trước khi trẩy hội về Kiếp Bạc dự lễ hội giỗ Ðức Thánh Trần theo lệ "Tháng Tám giỗ Cha, tháng ba giỗ Mẹ". Sáng mồng 3-8, dân làng Ái Mộ làm lễ rước nước sông Hồng về đền. Sáng mồng 6-8, vào chính hội. Hội làng tươi vui trong đám rước kiệu bát cống của trai tân và kiệu võng của các cô gái đồng trinh. Mồng 7-8, đặc sắc nhất là 5 người đóng 5 ông quan Ðệ Nhất, Ðệ Nhị, Ðệ Tam, Ðệ Tứ, Ðệ Ngũ ngồi trước cửa Ðền. Buổi tối có hát văn ca ngợi Thánh Mẫu, trong đó có lồng lời ca, ca ngợi vua Quang Trung, anh hùng áo vải và nỗi lòng bi thương của công chúa Ngọc Hân dựa vào bài thơ "Ai tư vãn" nổi tiếng. Sau lễ tạ là các cuộc thi bơi chải, hát sa mạc, trống quân, cò lả. Do nhiều nguyên nhân, văn hóa dân gian đã dần bị mai một trong lễ hội. Năm Giáp Thân (2004), nhân dân phường Bồ Ðề đã khôi phục được lễ rước nước. Ðền Ghềnh cũng được tu tạo lại khang trang. Các bộ hoành phi câu đối và tượng các Thánh đều sơn son thếp vàng bằng tiền công đức của khách thập phương. Một cầu thang lớn dài 30 m, rộng 3 m được bắc từ cửa đền xuống bến để nhân dân ra sông dự lễ rước nước an toàn. Thuyền cái chở Ban tế lễ được trang hoàng đôi rồng vàng uy nghi. Lễ vật dâng cúng thần có xâu bánh đa và chùm khế ngọt. Giá trị văn hóa của đền Ghềnh còn được thể hiện ở những di vật, gồm có quả chuông đồng đúc năm 1876, hai cỗ kiệu lớn (một kiệu Long Đình và một kiệu Mẫu) được chạm trổ rất đẹp. Đặc biệt nội dung của các bức đại tự, hoành phi, câu đối đều ca ngợi cảnh đẹp, đất thiêng của Bồ Đề và công trạng, đức độ của vị thần được thờ ở ngôi đền này bên sông Hồng. Theo BTGCP
Chỉnh sửa cuối: 17/5/12 Hành Thiện, 17/5/12 #4
lehongthai New Member

Bạn có thể xem thêm tại: https://tuphuthanhmau.blogspot.com/2016/05/su-tich-den-ghenh-gia-lam_25.html
lehongthai, 9/6/16 #5