Dịch Thuật: Dẫu Lìa Ngó ý, Còn Vương Tơ Lòng (2242) ("Truyện Kiều")

DẪU LÌA NGÓ Ý, CÒN VƯƠNG TƠ LÒNG (2242)

Mạnh Giao 孟郊 thời Đường trong bài Khứ phụ 去妇, có đoạn viết rằng:

Quân tâm hạp trung kính

Nhất phá bất phục toàn

Thiếp tâm ngẫu trung ti

Tuy đoạn do khiên liên

............

君心匣中镜

一破不复全

妾心藕中丝

虽断犹牵连

(Lòng chàng như kính trong hộp

Một khi đã vỡ thì không thể nguyên vẹn trở lại

Lòng thiếp như tơ trong ngó sen

Tuy ngó sen gãy nhưng tơ hãy còn vương)

........

http://jidajia.com/shipin169922

Vương Toại 王璲đời Minh trong bài Dao cầm oán 瑶琴怨cũng có câu:

Đa tình mạc học trạch trung lan

Hữu hận mạc vi giang thượng liên

Lan tâm thủ tử tâm bất cải

Liên căn chiết đoạn ti do khiên

........

多情莫学泽中兰

有恨莫为江上莲

兰心守死心不改

莲根折断丝犹牵

(Đa tình chớ có học theo lan trong đầm

Có hận chớ làm sen trên sông

Lan dù đến chết lòng vẫn không thay đổi

Rễ sen đứt đoạn mà tơ hãy còn vương)

.........

http://www.ftjgey.cn/shiwen/140679.html

Thành ngữ “Ngẫu đoạn ti liên” 藕断丝连 ngó sen tuy đã gãy nhưng tơ hãy còn vương. Ví mối quan hệ về bề ngoài tuy đã dứt nhưng trên thực tế hãy còn vương vấn.

Tiếc thay chút nghĩa cũ càng

Dẫu lìa ngó ý, còn vương tơ lòng

(“Truyện Kiều” 2241 – 2242)

Ngó: Củ sen, dù bẻ củ sen làm hai khúc, những dây tơ của nó vẫn dính nhau.

(Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội, Hà Nội – 1989)

Trong “Kim Vân Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích, ghi rằng:

Vương Toại dao cầm oán thi: Lan tâm thủ tử tâm bất cải, liên căn chiết đoạn ti do khiên. Hựu cổ thi: Bất đoạn tình ti giai liễu nhứ.

王璲瑤琴怨詩: 蘭心守死心不改蓮根折斷絲猶牽又古詩不斷情絲偕柳絮

(Thơ dao cầm oán của ông Vương Toại: Lòng như cây lan dẫu chết chẳng đổi, như sen đứt rễ tơ còn vướng. Lại Thơ cổ: Tơ tình chẳng đứt như bông liễu)

(Sài Gòn: nxb Sống Mới, 1960)

Xét: Theo ý riêng, câu 2242 này, Nguyễn Du đã liên tưởng đến thành ngữ “Ngẫu đoạn ti liên”.

Trong “Tư liệu Truyện Kiều- Bản Duy Minh Thị 1872” do GS Nguyễn Tài Cẩn phiên Nôm, câu 2242 là:

Dẫu lìa TƠ CHỈ còn vương tơ lòng

(Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, 2002)

Huỳnh Chương Hưng

Quy Nhơn 13/01/2021