Đổi Mới Trong Dạy Học Online ở Trường THPT Trần Hưng Đạo

Trong xu hướng đổi mới giáo dục hiện nay, dạy học không chỉ nhằm phát triển năng lực học sinh, mà còn đòi hỏi sự phát triển năng lực của người thầy. Để việc dạy online trở nên thực sự hiệu quả, người thầy cần chú trọng nâng cao năng lực sử dụng công nghệ thông tin (CNTT). Áp dụng CNTT và tài nguyên số vào giáo dục là một công việc phức tạp, vừa là thách thức nhưng đồng thời cũng mở ra nhiều cơ hội cho thầy và trò trường Trần.

Sử dụng bảng Wacom – Cô Nguyễn Thị Phương Thảo (GV Toán)

Khi dạy học online, người thầy có thêm vai trò dẫn dắt, hướng dẫn kỹ năng công nghệ cho học sinh. Để làm được điều này, giáo viên phải thành thạo một số ứng dụng công nghệ (giao tiếp, biểu đạt thông tin, thiết kế bài học...). Vì thế, Ban Giám hiệu trường THPT Trần Hưng Đạo rất chú trọng bồi dưỡng đội ngũ, thường xuyên tổ chức nhiều buổi tập huấn để nâng cao trình độ CNTT cho giáo viên (GV) như: tập huấn OLM, Office 365, Avina, chuyển đổi số, MIE... CLB GV 4.0, nhóm MIE trường Trần thực sự là nơi để các anh chị em chia sẻ trao đổi nhiều kinh nghiệm, giải đáp thắc mắc. Thầy Trần Gia Khánh, cô Phạm Thị Khánh (tổ Toán - Tin), thầy Trịnh Minh Nghĩa (tổ Hóa - Sinh - TD)… trở thành Mr, Ms Biết Tuốt luôn sẵn sàng giải đáp, thắc mắc và giúp đỡ đồng nghiệp.

Điểm cầu THPT Trần Hưng Đạo trong tập huấn online Giáo viên sáng tạo MIE Nam Định

Khi có một nền tảng dạy trực tuyến và công cụ hỗ trợ tốt và phù hợp, giáo viên như có thêm người người trợ lý đắc lực. Hiện nay, các phần mềm, công cụ hỗ trợ dạy online rất nhiều, đa dạng và không ngừng cập nhật các tính năng mới. Từ kinh nghiệm của bản thân và sự chia sẻ quý báu từ các thầy cô giáo giàu kinh nghiệm, chúng tôi xin giới thiệu một số công cụ hỗ trợ hiệu quả khi dạy online sau đây

1. Với mục đích thiết kế các bài giảng online, không thể thiếu các giáo án điện tử và bài giảng E-learning. Trong thời gian qua, toàn thể giáo viên trong trường đã được tập huấn sử dụng phần mềm Avina và cách tạo câu hỏi tương tác, đề thi thông minh … trên OLM. Nhiều thầy cô thành thạo I-Spring Suite, Avina là phần mềm chuyên dụng để soạn bài giảng E-learning. Các ứng dụng này dễ sử dụng so với các phần mềm khác bởi có thể tích hợp tự động vào Powerpoint và chuyển thành một bài giảng E- learning bằng cách ghi âm, chèn hình. Đặc biệt, GV có thể tạo các câu hỏi trắc nghiệm xuất hiện giữa bài giảng để kiểm tra mức độ hiểu bài trong từng nội dung nhỏ của bài học hoặc kiểm tra các kiến thức liên quan để sử dụng trong bài học mới. Các thầy cô giáo như: Trần Gia Khánh, Nguyễn Thanh Nga (GV Toán), Nguyễn Việt Hà, Bùi Thị Thu (GV Ngữ văn), Vũ Thanh Nga (GV Ngoại ngữ), Bùi Thị Thu (GV Địa lí), Trần Thị Đoan Trang (GV Hóa học)… đã có những sản phẩm bài giảng E-learning tốt tham gia cuộc thi thiết kế bài giảng E-learning do Bộ GD&ĐT và Sở GD&ĐT Nam Định tổ chức. Việc khai thác các tài nguyên mạng như liveworksheet.com cũng cho chúng ta rất nhiều học liệu để thiết kế bài giảng hấp dẫn, sinh động hơn.

Trang Liveworksheet.com      

Phần mềm Avina

2. Các phần mềm, công cụ hỗ trợ tương tác với học sinh: Classpoint, Mentimenter

Trong không gian lớp học ảo, để tăngtính tương tác với học sinh (HS), GV có thể sử dụng phần mềmClasspoint được tích hợp vào Powerpoint. Với phần mềm này, HS không cần tài khoản, chỉ cần truy cập app.classpoint, nhập mã lớp học do GV cung cấp là có thể trả lời câu hỏi trắc nghiệm, đưa ra câu trả lời ngắn (Short answer) và trình bày các ý tưởng (Word Cloud). Với bộ môn Toán học, chúng tôi thường sử dụng tính năng Multiple choice để HS làm trắc nghiệm và chức năng Slide Drawing cho phép các em vẽ hình và trình bày bài tự luận. Bài làm của HS được phần mềm tự động tập hợp và thống kê rất tỉ mỉ. GV thu được thông tin từ HS ngay lập tức, biết em nào trả lời nhanh, trả lời đúng hay sai, em nào chưa trả lời và biết được những lỗi sai mà HS hay mắc (dựa trên thống kê tỉ lệ phương án lựa chọn).

Sử dụng chức năng Bình chọn và Vẽ vào Slide của Classpoint trong giờ Toán lớp 12A11

Ngoài ra, GV có thể thu thập ý kiến, đánh giá nhanh. Mentimenter cũng là một ứng dụng có tính tương tác cao, dễ dùng, có các tính năng tương tự: tạo câu hỏi quiz, game và cho phép bình chọn, trả lời ngắn.

3. Hướng dẫn tự học hiệu quả với nền tảng OLM hoặc công cụ Azota, Quizizz, Blooket, Padlet.

GV dễ dàng hướng dẫn HS tự học mọi lúc, mọi nơi thông qua việc xem các bài giảng E-learning lưu trữ có sẵn trênOLM hoặc các bài giảng, video do GV tự đóng gói sử dụngAvina hoặc Ispring Suite. Mặt khác, GV có thể giao bài tập về nhà dựa trên học liệu sẵn có của OLM hoặc học liệudo mình tạo ra và bất cứ lúc nào cũng có thể theo dõi được tiến độ học tập và làm bài của các em.

Bên cạnh đó, GV nên lựa chọn và sử dụng các phần mềmAzota, Quizizz, Blooket để giao bài tập về nhà. Azota là ứng dụng được ưu tiên sử dụng để giao và chấm bài tập online mới vì GV có thể quản lý bài tập về nhà của HS theo hệ thống tài khoản riêng của các em và theo dõi được bài tập nào, những HS nào đã nộp và chưa nộp. Đặc biệt, khi học trực tuyến, thay vì thu phiếu học tập hay vở để chấm, GV có thể cho HS nộp bài bằng cách chụp ảnh bài tập rồi gửi qua ứng dụng. Sau đó, GV có thể chấm và báo điểm trực tiếp. Tuy nhiên, ở phần mềm này cũng có nhược điểm là phần bài kiểm tra trắc nghiệm sau khi chấm điểm xong không tạo ra được danh sách điểm của cả lớp, không thống kê được tỷ lệ % các câu HS hay sai nhiều, đúng nhiều như Quizizz, OLM. OLM có các chức năng tương tự nhưng thống kê, xuất danh sách điểm tốt hơn Azota. Còn Azota có ưu điểm hơn Quizizz và Blooket ở khả năng hỗ trợ công thức Toán tốt và thực hiện được chức năng giám sát.

Học hỏi từ đồng nghiệp, chúng tôi đã khai thác Padlet để hướng dẫn học sinh ôn tập cũng như tự học và phát huy năng lực của mình.Các cô giáo Vũ Thị Kim Lan (GV môn Hóa), Nguyễn Thị Mai (GV môn Toán), Đào Thị Thủy Chung (GV Ngoại ngữ), Nguyễn Thị Toan (GV Ngữ văn)  … là những người sớm sử dụng Padlet trong dạy học và trong công tác chủ nhiệm. Nó đặc biệt thích hợp với các Văn, Anh, Sử, Địa, Sinh, Hóa… Lang thang trên trang Padlet của cô trò 10A6, chúng tôi đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác, hết sức thán phục những gì cô và trò đã tạo nên. Không đơn điệu chỉ là giao bài tập về nhà, cô giáo đã trao cho các em cơ hội được thể hiện mình, tự mình trải nghiệm sáng tạo. Có em làm video, có em dùng sơ đồ tư duy, có em làm thiệp Canva …  trang trí rất đẹp. Sản phẩm này được dùng làm tài liệu giảng dạy trên lớp và ôn tập.

Sản phẩm trên trang Padlet lớp 10A6 của cô Đào Thị Thủy Chung - GV Ngoại ngữ

Tổ Ngoại ngữ trường Trần hội tụ rất nhiều GV ưu tú, nhanh nhạy và tích cực đổi mới. Cô giáo Trần Thị Bích Hoa đã sử dụng các phần mềm để HS tự lồng tiếng cho một đoạn phim và cho HS đóng kịch tiếng Anh làm thành các video.

Sản phẩm kịch tiếng Anh lớp 12A5 của cô Trần Thị Hoa (GV Ngoại ngữ)

Từ các sản phẩm video kịch của lớp 12A5, các em không chỉ được rèn kĩ năng nói tiếng Anh lưu loát, kĩ năng diễn kịch mà còn học được kĩ năng làm việc hợp tác và phát huy năng lực cá nhân như thẩm mĩ, sáng tạo; kĩ năng sử dụng thành thạo công nghệ thông tin (cắt ghép video, lồng tiếng, làm trình chiếu, sử dụng phần mềm đồ họa…). Các thầy cô giáo đã trao cơ hội và các em đã nắm bắt và tỏa sáng. Phát triển năng lực người học chính là đây! 

4. Với mục đích kiểm tra, đánh giá, GV nên dùng Quizizz, Blooket, Taodethi.xyz, Azota, OLM. Quizizz là một ứng dụng được dùng để kiểm tra kiến thức ở các môn học cũng như kiến thức xã hội thông qua hình thức trả lời trắc nghiệm. Các câu hỏi trắc nghiệm trong Quizizz thuộc nhiều danh mục với cấp độ khác nhau. Chúng ta có thể tự tạo hoặc truy cập bộ câu hỏi do người khác chia sẻ để sử dụng trong giảng dạy. Câu hỏi trong Quizizz sẽ bao gồm 5 thể loại khác nhau là trắc nghiệm nhiều lựa chọn, hộp kiểm, bình chọn, điền vào chỗ trống và câu hỏi mở. GV hoàn toàn có thể thêm hình ảnh và âm thanh vào phần nội dung câu hỏi cho sinh động.

Một tiết học sử dụng Quizizz của cô Nguyễn Thanh Nga _GV Toán

Sau khi tạo xong học liệu, GV có thể sử dụng bài quiz với chế độ trực tuyến hoặc giao bài tập về nhà. Với chế độ chơi trực tuyến, nhiều người có thể cùng tham gia, GV nên sử dụng sau mỗi tiết học để đánh giá mức độ hiểu bài của HS thông qua các câu trắc nghiệm đơn giản. Khi muốn giao bài tập về nhà, GV chỉ cần chọn một mốc thời gian nhất định và yêu cầu HS phải nộp bài trước thời hạn đó. Sau khi kết thúc bài quiz bằng bất kỳ hình thức nào, GV đều có thể vào mục quản lý để xem thống kê và phân tích bài làm của HS.

Blooket là ứng dụng mới, rất được HS yêu thích. Tương tự Quizizz nhưng Blooket có đến 10 cách chơi rất hấp dẫn, có thể chơi cá nhân hoặc theo nhóm đối kháng, đồng loạt hoặc chơi riêng, cũng rất thích hợp để kiểm tra và giao bài tập về nhà. Nó cũng có khả năng thống kê kết quả bài làm của HS và cho phép 1000 người cùng tham gia. Blooket cũng cho phép chèn ảnh, video hoặc đường link từ trên mạng và hỗ trợ gõ các kí hiệu đặc biệt theo môn học.

Kiểm tra 15 phút môn Toán ở lớp 12A11 - sử dụng trò Racing - Blooket

Ngoài ra, GV có thể dùng Google Form (với các môn xã hội), Taodethi.xyz (với các môn Tự nhiên) để kiểm tra đánh giá. Các thầy giáo Nguyễn Văn Tám (GV Tin học), thầy Lê Huy Thưởng (GV Công nghệ), cô Vũ Thị Thùy (GV Sinh), cô Phùng Thị Ngà (GV GDCD) …rất tích cực sử dụng các công cụ này để đánh giá học sinh thường xuyên.

Kiểm tra tiếng Anh bằng GoogleForm – cô giáo Đào thị Thủy Chung

Còn đối với các bài kiểm tra định kì, Azota và OLM được đánh giá cao hơn bởi chức năng giám sát (tính số lần HS rời khỏi khỏi giao diện làm bài hay mở cửa sổ khác).

Quản lý trạng thái làm bài thi/kiểm tra của học sinh với ứng dụng OLM

Trên đây là một số công cụ, phần mềm mà chúng tôi và các bạn đồng nghiệp đã sử dụng trong quá trình dạy hoc và thấy thực sự hiệu quả. Đầu tháng 12/2021, Sở GD&ĐT Nam Định mời các chuyên gia về tập huấn nhóm Giáo viên sáng tạo MIE, chúng tôi vô cùng ấn tượng với Skype - lớp học xuyên biên giới. Thấy các em HS lớp 4 trường Vinschool tự tin trình bày bằng tiếng Anh về các sản phẩm sáng tạo của mình, giới thiệu về văn hóa Việt Nam với bạn bè 14 nước mà hâm mộ, ao ước đến khi nào học trò mình cũng làm được như thế. Khi tâm sự với đồng nghiệp, chúng tôi mới biết, ước mơ ấy đã thành hiện thực từ một số dự án liên môn Lịch sử - Văn học - Ngoại ngữ của thầy và trò trường Trần cách đây mấy năm rồi. Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn, văn hóa phi vật thể như hát văn Hầu đồng trong dự án “Lửa thiêng Trần triều” đã được quảng bá ra ngoài lãnh thổ Việt Nam nhờ công nghệ, nhờ các giờ học Skype, nhờ sự tận hiến của GV, nhờ tài năng và sự sáng tạo của học trò.

Tiết dạy áp dụng Skype trong lớp học trực tuyến xuyên biên giới với trường Baltimol - Mỹ

của cô giáo Đào Thị Thủy Chung

Chúng tôi thấy mình thật may mắn vì ở trong một ngôi trường năng động, xung quanh mình là những đồng nghiệp thực sự có “tâm” và có “tầm”; may mắn vì thường xuyên được tắm mình trong bầu không khí không ngừng học tập, trong nguồn năng lượng tích cực, trong “những vạt nắng thanh xuân” - sức trẻ và sáng tạo của học trò trường Trần …

Xin khép lại bài viết nhỏ này bằng một số hình ảnh ấm áp, những tấm thiệp học trò tự thiết kế tặng thầy cô nhân ngày 20/11/2021- những trái ngọt mà các thầy cô giáo trường Trần đã nhận được sau những nỗ lực đổi mới không ngừng, kết quả của hành trình cho đi và nhận lại…