Du Lịch Cộng đồng Là Một Trong Những Loại Hình Du Lịch Có Trách Nhiệm

Du lịch cộng đồng là một trong những loại hình du lịch có trách nhiệm; là hình thức du lịch dựa vào các tài nguyên thiên nhiên và bản sắc văn hóa địa phương để khai thác phục vụ khách du lịch, nhằm mang lại thu nhập cho cộng đồng trên cơ sở bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Trong những năm gần đây, Việt Nam cũng như các nước trong khu vực đang khai thác loại hình du lịch cộng đồng để thu hút khách du lịch, được coi là hoạt động kinh tế cơ bản vừa đáp ứng nhu cầu du khách vừa mang lại lợi ích cho cộng đồng địa phương. Theo Tổ chức Thương mại Thế giới, nhiều quốc gia đã xem du lịch cộng đồng như là một công cụ xóa đói giảm nghèo. Các quốc gia nằm trong tiểu vùng sông Mekong như Việt Nam, Campuchia, Lào, Trung quốc, Myanma, Thái Lan đã xây dựng chiến lược xóa đói giảm nghèo, trong đó du lịch cộng đồng là một nguồn chính nhằm bảo tồn đa dạng sinh học và đóng vai trò quan trọng trong việc xóa đói, giảm nghèo và được xem là một trong những loại hình du lịch có trách nhiệm, góp phần bảo tồn văn hóa bản địa và phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Tiền Giang có nhiều lợi thế trong việc phát triển du lịch cộng đồng do có nguồn tài nguyên thiên nhiên và nhân văn đa dạng, phong phú. Với nhiều sông ngòi, kênh rạch, vườn cây ăn trái đặc sản, các món ăn đặc trưng của địa phương, các làng nghề, lễ hội truyền thống mang bản sắc văn hóa dân tộc,…. cùng với 21 di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia được trùng tu, tôn tạo, bảo tồn được di sản văn hóa địa phương, nên đã phát triển loại hình du lịch cộng đồng rất sớm, từ những năm đầu khi đất nước mở cửa và bắt đầu phát triển mạnh vào những năm 1995 đến nay. Xuất phát từ sự tham gia của người dân trên cù lao Thới Sơn (TP Mỹ Tho), du lịch cộng đồng bắt đầu được hình thành, sau đó phát triển đến xã Đông Hòa Hiệp (huyện Cái Bè) và đến nay thì đang phát triển đến cù lao Tân Phong (huyện Cai Lậy). Đã có nhiều hộ nhà vườn tiêu biểu, đi đầu tham gia phát triển du lịch như hộ chú Tư Đàn, chú Ba Thảo, chú Mười Quản, chú năm Chánh, chú hai Vũ, chú ba Đức và nhiều hộ tham gia các dịch vụ du lịch khác như phục vụ đò máy, đò chèo, đờn ca tài tử, làm cốm, kẹo, bán hàng lưu niệm, ăn uống,… Đến nay ở 3 khu vực trên đã có 16 điểm du lịch chính, với 81 hộ nhà vườn, điểm kinh doanh các dịch vụ du lịch; 740 chiếc đò máy, đò chèo du lịch; 12 đội đờn ca tài tử,….sử dụng hàng ngàn lao động, chủ yếu lao động ở địa phương để đáp ứng nhu cầu tham quan, trải nghiệm của khách du lịch.

Với khí hậu mát mẻ, trong lành rất đặc trưng của vùng đồng bằng sông Cửu Long, Tiền Giang đã là nơi lý tưởng thu hút du khách đến với những vùng quê mênh mông sông nước. Năm 2016 Tiền Giang đón được 1.690.000 lượt khách, trong đó có 662.000 lượt khách quốc tế. Có gần 70% lượng du khách đến các điểm du lịch cộng đồng; gần gũi với môi trường thiên nhiên, bản sắc văn hóa địa phương, đã góp phần giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao động địa phương.

Trong thời gian qua, để phát triển du lịch cộng đồng, mang lại hiệu quả thiết thực, Nhà nước đã hỗ trợ trong việc định hướng thị trường, giúp các hộ dân có nguồn khách ổn định, lâu dài; tổ chức các lớp tập huấn nâng cao nhận thức cho người dân tham gia tích cực vào hoạt động du lịch, về chuyên môn, kỹ năng phục vụ giúp nâng cao chất lượng dịch vụ; hướng dẫn các hộ dân trong việc thực hiện những qui định trong hoạt động du lịch, nhằm mục đích đảm bảo an ninh trật tự, tạo tâm lý an toàn, thân thiện trong hành trình tham quan, trải nghiệm của du khách; đồng thời góp phần giới thiệu, quảng bá sản phẩm để thu hút khách du lịch đến Tiền Giang. Bên cạnh đó, các hộ dân tham gia đã nâng cấp, cải tạo điểm du lịch, vườn cây ăn trái, bảo vệ cảnh quan và vệ sinh môi trường xung quanh; tổ chức các hoạt động đa dạng cho du khách cùng tham gia như: cách trồng trọt, tát mương bắt cá, làm bánh, nấu các món ăn dân dã, hoạt động giao lưu văn hóa,…làm cho du khách thích thú khi được trực tiếp tham gia, trải nghiệm cuộc sống sinh hoạt truyền thống của cư dân địa phương.

Thực tế cho thấy, loại hình du lịch này ở Tiền Giang trong thời gian qua đã mang lại hiệu quả thiết thực, giúp phát triển kinh tế bền vững nhất cho cộng đồng. Không chỉ giúp người dân bảo vệ tài nguyên môi trường sinh thái, mà còn là dịp để bảo tồn và phát huy những nét văn hoá độc đáo của địa phương; góp phần xoá đói giảm nghèo, nâng cao đời sống cho nhiều hộ gia đình ở địa phương. Bên cạnh đó, việc phát triển du lịch cộng đồng cũng mang lại lợi ích cho người dân ở địa phương cho dù họ có tham gia tích cực vào hoạt động du lịch hay không, như điều kiện về hạ tầng giao thông, môi trường, hệ thống điện, nước, viễn thông,… cũng được Nhà nước quan tâm đầu tư ngày càng tốt hơn.

Để thực hiện du lịch có trách nhiệm không chỉ dừng lại ở nhận thức, mà tất cả các chủ thể tham gia vào hoạt động du lịch cần có nhận thức đầy đủ về du lịch có trách nhiệm:

Đối với cơ quan quản lý nhà nước: cần xây dựng chiến lược, chính sách phát triển du lịch rõ ràng; tăng cường công tác tập huấn hướng dẫn các cấp, các ngành về du lịch có trách nhiệm; tuyên truyền nâng cao nhận thức và hỗ trợ các doanh nghiệp, cộng đồng địa phương tham gia các hoạt động du lịch có trách nhiệm; đồng thời có chính khách khuyến khích, tôn vinh các tổ chức, cá nhân điển hình trong việc thực hiện du lịch có trách nhiệm.

Đối với các doanh nghiệp: xây dựng các sản phẩm du lịch có trách nhiệm; tăng cường thu hút và đào tạo phát triển nguồn nhân lực; thực hiện các nguyên tắc phát triển du lịch có trách nhiệm, đặc biệt trong việc sử dụng nguồn năng lượng, nguồn nước, thực phẩm an toàn; có biện pháp xử lý chất thải, giảm thiểu ô nhiễm và sử dụng nguyên vật liệu thân thiện với môi trường; khuyến khích các hoạt động du lịch mang tính trách nhiệm cao; quan tâm đến quyền lợi cộng đồng, cùng chia sẻ hài hòa lợi ích kinh tế giữa doanh nghiệp và cộng đồng.

Đối với cộng đồng địa phương: cải tạo, nâng cấp cơ sở vật chất phục vụ du lịch, giữ gìn cảnh quan môi trường du lịch; có thái độ ứng xử thân thiện, mến khách, tôn trọng và hỗ trợ khách du lịch trong quá trình tham quan du lịch tại địa phương; tham gia các hoạt động du lịch một cách có tổ chức, tránh tình trạng tự phát, không theo quy hoạch, thiếu văn minh lịch sự trong du lịch.

Đối với khách du lịch: tuân thủ các phong tục, tập quán địa phương; có ý thức tiết kiệm năng lượng, tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường; góp phần bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa và đóng góp phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Du khách trải nghiệm bằng phương tiện thân thiện với môi trường

Thưởng thức sản phẩm của địa phương

P.Quản lý Du lịch (NTP)