Dùng Kháng Sinh Kép Tác Dụng Trên Vi Khuẩn Kỵ Khí | BvNTP

Hướng dẫn của Sharp Grossmont Hospital, 2020

Link: https://www.sharp.com/physicians/upload/double-anaerobic-coverage-guideline-against.pdf

Dịch: DS. Đặng Thị Nga, Tổ Dược lâm sàng, Khoa Dược, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương

Vi khuẩn kỵ khí là hệ vi sinh vật bình thường ở đường tiêu hóa (vi khuẩn kỵ khí trực khuẩn gram âm Bacteroides fragilis, Prevotella melaninogenica và Fusobacterium) và hệ vi sinh vật ở khoang miệng (vi khuẩn kỵ khí gram dương Peptococcus và Peptostreptococcus).

Dùng kháng sinh có phổ bao phủ trên vi khuẩn kỵ khí có thể được chỉ định trong các trường hợp nhiễm khuẩn khác nhau, đặc biệt là nhiễm khuẩn ổ bụng, viêm phổi hít, nhiễm khuẩn bàn chân do đái tháo đường/viêm tủy xương và nhiễm khuẩn phụ khoa.

Những vi khuẩn kỵ khí Gram dương ở khoang miệng bị tiêu diệt bởi hầu hết các beta-lactam kể cả penicillin. Các loại kháng sinh sau đây có hoạt tính rất tốt đối với các trực khuẩn gram âm kỵ khí như B. fragilis. Việc sử dụng bất kỳ sự kết hợp nào của các tác nhân dưới đây được coi là “dùng kháng sinh kép có phổ trên kỵ khí”, điều này là không cần thiết.

Những kháng sinh có hoạt tính trên vi khuẩn kỵ khí

Các hướng dẫn điều trị cũng như tính nhạy cảm và dữ liệu lâm sàng KHÔNG ỦNG HỘ việc dùng kháng sinh kép có tác dụng trên vi khuẩn kỵ khí. Lý do gồm: B. fragilis, vi khuẩn kỵ khí gây bệnh phổ biến nhất, có tỷ lệ đề kháng rất thấp là <1-5% với hầu hết các beta-lactam, và <1% đối với piperacillin / tazobactam, carbapenems và metronidazole. Các hướng dẫn về nhiễm khuẩn ổ bụng và phụ khoa khuyến cáo trị vi khuẩn kỵ khí bằng một kháng sinh có phổ trên kỵ khí. Bằng chứng lâm sàng cho thấy, việc phối hợp metronidazole với kháng sinh đã có hoạt tính diệt vi khuẩn kỵ khí để bao phủ vi khuẩn kỵ khí KHÔNG cải thiện kết quả lâm sàng trên bệnh nhân.

Kết luận

Khuyến cáo không nên phối hợp nhiều kháng sinh đều có hoạt tính trên vi khuẩn kỵ khí với nhau để hạn chế những tác dụng phụ mà kháng sinh này gây ra khi bệnh nhân sử dụng.

Chỉ phối hợp nhiều kháng sinh có hoạt tính trên vi khuẩn kỵ khí trong các trường hợp lâm sàng sau:

• Phối hợp thêm Clindamycin để chống độc tố trong điều trị viêm cân gan bàn chân hoại tử
• Phối hợp thêm Metronidazole để điều trị nhiễm khuẩn do Clostridium difficile gây ra những bệnh liên quan đến đường ruột
• Phối hợp Metronidazole với phác đồ dùng gentamicin + clindamycin để điều trị dự phòng trước phẫu thuật ~ 24 giờ trong các ca phẫu thuật phụ khoa (cytoreductive surgeries) hoặc các ca phẫu thuật liên quan đến ruột hoặc tạp nhiễm ruột (surgeries involving the bowel or bowel contamination)
• Clindamycin có thể được thêm vào để xử trí ban đầu, hỗ trợ, ngắn hạn trong trường hợp nhiễm trùng huyết ở người mẹ có biểu hiện của hội chứng sốc độc tố hoặc hội chứng giống như sốc độc tố (TSLS) để trung hòa độc tố
• Metronidazole có thể được phối hợp cùng Cefotetan + Doxycycline trong điều trị bệnh viêm vùng chậu +/- Áp xe buồng trứng khi có kết quả sinh học phân tử DNA âm đạo dương tính hoặc kết quả nuôi cấy ra vi khuẩn Gardnerella hoặc Bacteroides.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP

youtube.com/bvntp