Flowchart Là Gì? Những điều Cần Biết để Hiểu Hơn Về Flowchart

1. Định nghĩa Flowchart là gì?

Flowchart là thuật ngữ tiếng Anh được dịch sang tiếng Việt theo nghĩa "sơ đồ" hoặc "sơ đồ luồng," cũng có thể là "lưu đồ" hoặc "lưu đồ thuật toán," được sử dụng để mô tả các bước trong một quá trình. thuật toán hoặc để trình bày các bước trong một quy trình. Theo đó các bước công việc được biểu thị với các loại hình hộp khác nhau theo thứ tự diễn ra công việc được biểu diễn bởi các mũi tên. 

Các ký hiệu được sử dụng để vẽ Flowchart thông thường được sử dụng với 12 hình khối khác nhau kèm theo sự hỗ trợ chỉ dẫn của hình mũi tên. Chẳng hạn một số khối trong Flowchart đơn giản như hình elip thể hiện sự bắt đầu và kết thúc cho một lưu đồ, hình thoi dùng trong thể hiện điều kiện rẽ nhánh, lựa chọn nếu đủ điều kiện hoặc không, hình bình hành là để nhập thông tin, hình chữ nhật là để miêu tả bước thực hiện, xử lý, và không thể thiếu sự góp mặt chỉ hướng của mũi tên trong bất kỳ một sơ đồ nào. Ngoài ra còn có một số hình khối khác như hình lục giác, hình tròn,… được sử dụng trong những lưu đồ mô quả quá trình với nhiều bước thực hiện công việc phức tạp hơn dành cho người có chuyên môn, trình độ cao hơn. 

Đặc điểm của Flowchart là dòng dữ liệu thường không được thể hiện để phân biệt với lưu đồ dòng dữ liệu. Thay vào đó, dữ liệu được ẩn vào trong chuỗi các hành động. Trong công việc chuyên môn, để dễ dàng thể hiện quy trình của từng nhóm việc khác nhau, lưu đồ được phân thành 4 loại gồm có:

- Sơ đồ tài liệu: Mô tả điều khiển trên một luồng thông qua hệ thống tài liệu 

- Sơ đồ dữ liệu: Mô tả điều khiển trên một luồng dữ liệu trong hệ thống

- Sơ đồ hệ thống: Mô tả điều khiển ở mức vật lý hoặc logic 

- Sơ đồ chương trình: Mô tả điều khiển trong một chương trình trong hệ thống 

Xem thêm: Internet Protocol là gì? Các thông tin về địa chỉ IP không thể bỏ qua

2. Tại sao nên sử dụng Flowchart

Flowchart được sử dụng rất hữu ích trong việc muốn truyền đạt, hướng dẫn các bước thực hiện công việc cho tất cả mọi người và hỗ trợ hiệu quả khi giải thích những điểm cần cải tiến để công việc trong tương lai được thực hiện tốt nhất. Được dùng trong thiết kế và dẫn chứng những công việc, chương trình phức tạp, việc sử dụng Flowchart rất hữu ích. 

Nếu cần ghi lại ngắn gọn một quy trình nhưng vẫn đủ để hiểu các bước thực hiện trong quy trình đó không có cách nào tốt hơn việc sử dụng một bộ hình khối cùng đường dẫn hướng đi. Không cần giải thích dài dòng qua văn bản tài liệu khiến hướng đọc không cảm thấy hứng thú, Flowchart đưa ra một hình ảnh rõ ràng, dễ theo dõi. Tương tự như sơ đồ hình cây nhưng không được sáng tạo với nhiều hình ảnh, màu sắc như vậy, Flowchart mang tính cứng nhắc hơn, khoa học hơn, gọn gàng hơn nhưng vẫn đủ gây hứng thú với người nhìn. 

Được sử dụng ở hầu hết mọi lĩnh vực, mọi ngành kinh doanh cũng như cuộc sống cá nhân. Đặc biệt có hai lĩnh vực Flowchart phát huy được tối đa tác dụng trong công nghệ thông tin cụ thể hữu dụng cho các coder, programmer khi làm việc với hệ thống sử dụng phương pháp lập trình hướng chức năng (OOF) và trong giáo dục.  

3. Các công cụ vẽ Flowchart 

Để xây dựng được Flowchart chúng ta có thể sử dụng từ công cụ sẵn có trên máy tính như Excel, Word, PowerPoint với các sơ đồ đơn giản hoặc áp dụng phần mềm với những sơ đồ phức tạp hơn. 

3.1. Vẽ Flowchart trên Excel

- Thiết lập hình dạng các khối trong Flowchart – sơ đồ bằng cách sử dụng tính năng Shapes 

Để thêm hình dạng đầu tiên vào lưu đồ trên Excel, hãy di chuột đến tab Insert -> Shapes trong phần IIIustrations. Một bộ sưu tập vô vàn các hình khối hiện trên màn hình bao gồm cả hình mũi tên. Chọn mục hình trong sơ đồ Flowchart bạn cần thể hiện đầu tiên rồi kéo nhấn giữ chuột để tăng kích thước như mong muốn trên bảng tính. 

- Tiếp tục thêm hình dạng khác cho sơ đồ - Flowchart bằng cách thực hiện tab Format trên thanh công cụ của Excel. Tab này được sử dụng để thêm nhiều hình dạng hơn vào lưu đồ của mình và định dạng theo ý mong muốn để truyền tải tốt nhất quy trình công việc đến người cần thực hiện. Khi một bộ sưu tập hình dạng hiển thị ra, các thao tác thực hiện cũng giống như khi bạn mở tab Shapes

- Viết văn bản vào hình khối: để thực hiện việc này bạn chỉ cần chọn hình dạng và bắt đầu nhấn đúp chuột rồi nhập như thường. Sau đó định danh và căn chỉnh văn bản trong hình khối bình thường 

- Thêm đường kết nối giữa các hình khối để thể hiện hướng đi, thứ tự các bước thực hiện như trên văn bản, bạn vẫn chọn vào thư viện Shapes trên tab Insert hoặc tab Format. Lúc này còn trỏ hiển thị ra ngoài ở dạng biểu tượng hình cộng. Di chuyển con trỏ đến hình dạng đầu tiên muốn kết nối rồi kéo chuột đến điểm cuối cùng kết nối và thả chuột 

- Thêm văn bản vào đường kết nối: Để thêm văn bản vào đường kết nối, hãy tạo một hộp văn bản và đặt nó dọc theo đường kết nối. Để kích hoạt tab Format chọn hình dạng hoặc một đường kết nối. Tại tab Format, chọn Text Box trong phần Insert Shapes để tạo hộp văn bản rồi di chuột đến vị trí mong muốn để đặt hộp văn bản giống như cách di chuyển các hình dạng trong lưu đồ. Cuối cùng để nhập nội dung chỉ cần kích đúp chuột vào đó rồi nhập văn bản.  

Ngoài ra bạn cũng có thể tạo sơ đồ - Flowchart trên các phiên bản của Word, trên đây Flowchart cũng được tạo ra chủ yếu nhờ thư viện Shapes với nhiều hình dạng hình khối không khác Excel nhưng các bước thực hiện lại phức tạp hơn nhiều. Vì vậy để tạo Flowchart đơn giản thì Excel nằm trong sự lựa chọn hợp lý nhất. 

3.2. Vẽ Flowchart trên phần mềm Microsoft Visio

Ngoài Excel, Word,… Microsoft còn hỗ trợ người dùng thiết kế sơ đồ - Flowchart bằng một phần mềm chuyên dụng là Microsoft Visio – một phần mềm hỗ trợ vẽ kỹ thuật khá đa dạng của Microsoft.  Tuy nhiên so với các phần mềm khác, một nhược điểm hiện hữu là phần mềm chỉ hỗ trợ vẽ chứ không hỗ trợ “chạy” thử sơ đồ vì thể để áp dụng vào công việc chuyên môn lại không được ưa chuộng nhiều.

3.3. Vẽ Flowchart trên phần mềm Crocodile Clips ICT

Nếu nhược điểm của Microsoft Visio là không hỗ trợ chạy thử sơ đồ thì với Crocodile Clips ICT hoàn toàn ngược lại. Đây là phần mềm không chỉ hỗ trợ vẽ sơ đồ mà còn nhiều cái khác nữa Crocodile Clips ICT cũng có tính năng hỗ trợ.  Do đó phần mềm này được áp dụng để xây dựng sơ đồ trong quá trình học giúp học viên đặc biệt với người học lập trình nắm được cách hoạt động của sơ đồ dễ dàng hơn. 

Cùng tìm hiểu: Việc làm lập trình viên

4. Flowchart hỗ trợ lập trình viên như thế nào? 

Flowchart không chỉ được ứng dụng trong nghề kỹ sư, người quản lý mà còn hữu ích với lập trình viên đặc biệt là trong quá trình học tập. Lĩnh vực chuyên ngành công nghệ thông tin được đánh giá là một trong những ngành nghề hot trong giai  đoạn hiện nay, cơ hội việc làm cho đội ngũ cử nhân có năng lực trong tương lai rất lớn. Khi thế giới đang bước vào một kỷ nguyên mới – kỷ nguyên số hóa và máy tính trở thành trung tâm của mọi hoạt động thì công nghệ thông tin lại càng trở thành một nghề “khát” nhân lực chuyên môn ngay từ bây giờ. 

Nếu bạn đang theo đuổi đam mê với công việc này thì quả là một sự lựa chọn đúng đắn cho công việc trong tương lai. Tuy nhiên khi đăng ký theo học, bạn phải có tư duy tốt bởi người học lập trình đòi hỏi kiến thức các môn tự nhiên phải tốt. Biết phân tích các bài toán nhưng thương học viên lại không biết tận dụng công dụng này của lưu đồ mà bắt tay ngay vào lập trình (code) khi có yêu cầu. Đó là một cách học sai lầm, quá nóng vội để đạt được kết quả cao. 

Rất nhiều lập trình viên ra đời đã thành công khi bắt đầu công việc chỉ với việc làm Flowchart. Họ nhận thấy khi thực hiện lập trình một app là một chuỗi dài và phức tạp làm họ rất dễ bối rối, nhưng khi phân tích chung thành những mảnh nhỏ, rồi sắp xếp theo chủ đề công việc rồi xây dựng Flowchart giúp họ đi từng bước theo đúng hướng đặt ra như bạn đầu. 

Tìm hiểu Flowchart là gì nhiều người không khỏi ngạc nhiên khi định nghĩa của nó lại quen thuộc như vậy. Thường xuyên sử dụng, gọi tên từ không biết giờ đây độc giả đã tự tin nêu lên khái niệm Flowchart bất cứ khi nào nhận được câu hỏi. Một lần nữa khẳng định việc áp dụng Flowchart trong công việc của lập trình viên là vô cùng hữu ích vì vậy một lập trình viên trong tương lai hãy thay đổi ngay cách làm việc từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường để sau này thực hiện công việc hiệu quả hơn. Chúc các bạn thành công với việc xây dựng Flowchart áp dụng vào thực tế!

Tham khảo ngay: Học quản trị mạng ra làm gì? Chuyên ngành “HOT” thời 4.0