Gia Cát Lượng Viết Thư Gửi Con Trai, Chỉ 86 Chữ Nhưng ẩn Chứa 10 ...

Gia Cát Lượng viết cho con trai một bức thư, chỉ 86 chữ nhưng lại là lời khuyên súc tích cụ thể để học làm người. Trí tuệ hơn 1800 năm trước, vào thời đại khoa học kỹ thuật ngày nay vẫn còn nguyên giá trị.

Bức thư Gia Cát Lượng viết cho con trai chỉ vỏn vẹn 86 chữ, nhưng cho ta 10 bài học khai mở sức mạnh, đủ sức ảnh hưởng cả đời người. Có câu nói: “Trí tuệ chân chính có thể siêu vượt thời không, mãi mãi vẫn mới”. Đọc xong bức thư này thấy lời nói đó thật chí lý.

Thư Gia Cát Lượng gửi con trai

“Nết người quân tử, tĩnh để tu thân, kiệm dùng dưỡng đức.

Không đạm bạc chí chẳng sáng soi, không tĩnh tâm tiến xa chẳng nổi.

Học cần tâm tĩnh, tài cần phải học.

Không học, tài chẳng mở mang, không chí, chẳng thành nghiệp học.

Biếng nhác ắt chẳng thể tinh thông, nóng nảy sao tu thành tâm tính.

Tháng ngày vùn vụt, ý chí qua đi, thân đã già nua, chưa hiểu sự đời.

Nhà rách sầu bi, hối thì đã muộn”.

Nguyên văn:

Phù quân tử chi hạnh, tĩnh dĩ tu thân, kiệm dĩ dưỡng đức.

Phi đạm bạc vô dĩ minh chí, phi ninh tĩnh vô dĩ trí viễn.

Phù học tu tĩnh dã, tài tu học dã.

Phi học vô dĩ quảng tài, phi chí vô dĩ thành học.

Đãi mạn tắc bất năng lệ tinh, hiểm táo tắc bất năng trị tính.

Niên dữ thời trì, ý dữ tuế khứ, toại thành khô lạc, đa bất tiếp thế.

Bi thủ cùng lư, tương phục hà cập!

1. Bài học thứ nhất: Sức mạnh của tĩnh tâm

“Tĩnh để tu thân”, “không tĩnh tâm tiến xa chẳng nổi”, “học cần tâm tĩnh”.

Gia Cát Lượng khuyên răn con trai tĩnh thì mới có thể tu dưỡng thân tâm, tĩnh tâm suy nghĩ, phản tỉnh xem xét bản thân. Nếu không thể tĩnh tâm được, thì không thể lập kế hoạch hữu hiệu cho tương lai. Hơn nữa, điều kiện quan trọng hàng đầu của học tập, chính là môi trường yên tĩnh.

Con người hiện đại, đại đa số là bận rộn cả ngày. Trong lúc bận rộn, chúng ta nên tĩnh tâm lại, suy nghĩ hướng đi cuộc đời mình.

2. Bài học thứ 2: Sức mạnh của tiết kiệm

“Kiệm dùng dưỡng đức”.

Gia Cát Lượng khuyên răn con trai phải tiết kiệm, để bồi dưỡng đức hạnh bản thân. Cẩn thận quản lý tài chính, tính toán chi tiêu theo thu nhập, không những tránh được cái khốn cùng của nợ nần, mà còn gây dựng cách sống đơn giản, chất phác, kỷ luật, không trở thành nô lệ của vật chất.

Trong xã hội văn minh khuyến khích tiêu dùng, chúng ta đã nghĩ về những cái tốt của tiết kiệm chưa?

3. Bài học thứ 3: Sức mạnh của kế hoạch

“Không đạm bạc chí chẳng sáng soi, không tĩnh tâm tiến xa chẳng nổi”.

Gia Cát Lượng khuyên răn con trai phải lên kế hoạch cho cuộc đời, không được việc gì cũng cầu danh lợi, thì mới có thể hiểu rõ được chí hướng của mình. Cần phải tĩnh tâm lại, mới có thể lập kế hoạch cẩn thận chi tiết cho tương lai.

Đối diện với tương lai, chúng ta có lý tưởng không?

Chúng ta có sứ mệnh không? Chúng ta có giá trị quan của riêng mình không?

4. Bài học thứ 4: Sức mạnh của học tập

“Học cần tâm tĩnh, tài cần phải học”.

Gia Cát Lượng khuyên răn con trai, yên tĩnh có tác dụng lớn đối với học tập, đương nhiên cần phối hợp với cảnh giới tâm hồn tĩnh lặng, chuyên chú, thì đạt được hiệu quả gấp bội. Gia Cát Lượng không phải là tín đồ của thuyết thiên tài, ông tin tưởng tài năng là kết quả của học tập, tu dưỡng.

Chúng ta có toàn tâm toàn sức học tập chưa?

Chúng ta có tin tưởng nỗ lực học tập mới có thành tựu không?

Chúng ta có quyết tâm tu dưỡng phẩm hạnh trở thành tài đức vẹn toàn không?

5. Bài học thứ 5: Sức mạnh của giá trị gia tăng

“Không học, tài chẳng mở mang, không chí, chẳng thành nghiệp học”.

Gia Cát Lượng khuyên răn con trai muốn có giá trị gia tăng thì trước tiên phải lập chí, không sẵn lòng nỗ lực học tập, thì không thể phát triển tài năng của mình được. Trong quá trình học tập thì quyết tâm và nghị lực vô cùng quan trọng, vì thiếu ý chí thì sẽ giữa đường đứt gánh.

Chúng ta thử nghĩ xem: người hăng hái bốc đồng làm thì nhiều, kẻ kiên trì đến cuối thì ít.

6. Bài học thứ 6: Sức mạnh của tốc độ

“Biếng nhác ắt chẳng thể tinh thông”.

Gia Cát Lượng khuyên răn con trai, việc hễ trì hoãn thì không thể mau chóng nắm được yếu lĩnh.

Thời đại máy tính là thời đại của tốc độ, việc gì cũng coi trọng hiệu suất. Thật không ngờ trí tuệ của hơn 1800 năm trước lại trùng khớp như vậy.

Nhanh hơn người một bước, chính là bí quyết thành công.

Chúng ta thử nghĩ xem, thường sửa chữa, cải thiện mất nhiều thời gian hơn rất nhiều.

7. Bài học thứ 7: Sức mạnh của nhân cách

“Nóng nảy sao tu thành tâm tính”.

Gia Cát Lượng khuyên răn con trai, nếu nóng nảy thì sẽ không thể tu tâm dưỡng tính được.

Các nhà tâm lý học cũng nói: “Tư tưởng ảnh hưởng đến hành vi, hành vi ảnh hưởng đến thói quen, thói quen ảnh hưởng đến tính cách, tính cách ảnh hưởng đến vận mệnh”.

Gia Cát Lượng hiểu rõ trong cuộc đời cần phải cân bằng rất nhiều thứ, phải “tinh thông”, cũng phải “tu tâm dưỡng tính”.

Chúng ta đã thực sự chú ý nâng cao phẩm chất nhân cách bản thân chưa?

8. Bài học thứ 8: Sức mạnh của thời gian

“Tháng ngày vùn vụt, ý chí qua đi”.

Gia Cát Lượng khuyên răn con trai, thời gian trôi đi vun vút, ý chí cũng sẽ cùng với thời gian trôi qua mà tiêu tan, “Trẻ khỏe không nỗ lực, tuổi già đến bi thương”.

Quản lý thời gian là quan niệm người hiện đại, cẩn thận nghĩ kỹ, thời gian không thể bị quản lý, mỗi ngày 24 tiếng đồng hồ, không hơn không kém. Chỉ có thể quản lý bản thân, giỏi sử dụng từng giây từng phút mà thôi.

Chúng ta thử nghĩ xem, chúng ta đã từng bỏ lỡ tháng ngày chưa?

9. Bài học thứ 9: Sức mạnh của trí tưởng tượng

“Thân đã già nua, chưa hiểu sự đời.

Nhà rách sầu bi, hối thì đã muộn”.

Gia Cát Lượng khuyên răn con trai, thời gian như bóng câu qua cửa sổ, khi mình già nua, lỗi thời, không theo kịp sự thay đổi của thời cuộc, mới đau thương than vãn bỏ lỡ tháng ngày, hối hận, muốn làm lại cũng không kịp nữa. Cần hiểu “Cư an tư nguy” (khi bình an phải nghĩ đề phòng lúc nguy nan), thì lúc lâm nguy sẽ không rối loạn.

Trí tưởng tượng có sức mạnh không thua kém tri thức. Chúng ta nên nghĩ từ cái lớn, nhưng bắt tay vào làm từ cái nhỏ, làm việc thiết thực, lập kế hoạch cho cuộc đời mình.

10. Bài học thứ 10: Sức mạnh của cô đọng

Bức thư Gia Cát Lượng viết cho con trai, chỉ dùng có 86 chữ, cô đọng súc tích, truyền đạt những thông tin cụ thể. Biểu đạt cô đọng chỉ có thể khởi nguồn từ tư tưởng thanh khiết, rõ ràng. Cô đọng súc tích có hiệu quả giao tiếp rất lớn.

Chúng ta có nên học cách nói năng, viết lách, truyền đạt thật cô đọng súc tích, tăng hiệu quả giao tiếp không?

Chỉ một bức thư đơn giản, gợi mở 10 bài học làm người, đều là những lời khuyên cụ thể, cô đọng súc tích, đem lại lợi ích thật to lớn.

Nam Phương biên dịch