Giáo án PTNL Bài Bài Ca Ngất Ngưởng - Tech12h

II. Đọc–hiểu:

1. Cảm hứng chủ đạo :

-Từ “ ngất ngưởng” : → thế cao chênh vênh, không vững, nghiêng ngã.

→ tư thế, thái độ cách sống ngang tàng, vượt thế tục của con người.

- Ngất ngưởng: Là phong cách sống nhất quán của Nguyễn Công Trứ: Kể cả khi làm quan, ra vào nơi triều đình, và khi đã nghỉ hưu. Tác giả có ý thức rất rõ về tài năng và bản lĩnh của mình.

2/ 6 câu đầu: Ngất ngưởng trong chốn quan trường:

“ Vũ trụ nội mạc phi phận sự”

→ mọi việc trong tời đất đều là phận sư của ông.

=> Tuyên ngôn về chí làm trai của nhà thơ. Quan niệm sống là hành động.

- Nêu những việc mình đã làm ở chốn quan trường và tài năng của mình:

+ Tài học (thủ khoa).

+ Tài chính trị (tham tan, tổng đốc)

+ Tài quân sự (thao lược) đã làm ông thành “một tay” (con người nổi tiếng) về tài trí.

→ Tự hào mình là một người tài năng lỗi lạc, danh vị vẻ vang văn vẻ toàn tài.

=> 6 câu thơ đầu là lời từ thuật chân thành của nhà thơ lúc làm quan khẳng định tài năng và lí tưởng trung quân, lòng tự hào về phẩm chất, năng lực và thái độ sống tài tử, phóng khoáng khác đời ngạo nghễ của một người có khả năng xuất chúng. Hay thái độ sống của người quân tử bản lĩnh, đầy tự tin, kiên trì lí tưởng.

3. 10 câu tiếp: Ngất ngưởng khi đã về hưu

- Cách sống theo ý chí và sở thích cá nhân: 6 câu đầu

- Quan niệm sống:

+ “ Được mất ... ngọn đông phong”

+ “Khi ca… khi tùng” “khi” lặp đi lặp lại tạo cảm giác vui vẻ triền miên .

+ “ Không …tục”: không phải là Phật, không phải là tiên, không vướng tục , sống thoát tục, sống không giống ai, sống ngất ngưởng.

4. 3 câu thơ cuối: Tuyên ngôn khẳng định cá tính, bản lĩnh:

+ “ Chẳng trái Nhạc.. Nghĩa vua tôi cho trọn đạo sơ chung”

→ khẳng định bản lĩnh, khẳng định tài năng sánh ngang bậc danh tướng. Tự khẳng định mình là bề tôi trung thành.

+Câu thơ cuối:“ Trong triều ai ngất ngưởng như ông”

4. Đặc sắc nghệ thuật:

Vận dụng thành công thể hát nói để bộc lộ tài năng, nhân cách cũng như quan niệm sống của tác giả. Giai điệu thơ hóm hỉnh, trào phúng.

III. Ý nghĩa văn bản:

Con người Nguyễn Công Trứ thể hiện trong hình ảnh “ông ngất ngưởng”: từng làm nên sự nghiệp lớn, tâm hồn tự do phóng khoáng, bản lĩnh sống mạnh mẽ, ít nhiều có sự phá cách về quan niệm sống, vượt qua khuôn sáo khắt khe của lễ giáo phong kiến.