Hành Trình Cải Tạo Môi Trường Phong Khê: Bài 1 - Ký ức Bên Dòng ...

Phóng viên TTXVN thực hiện chùm ba bài viết phản ánh về thực trạng, các giải pháp của tỉnh Bắc Ninh trong việc giải quyết tình trạng môi trường tại địa phương này.

Bài 1: Ký ức bên dòng sông chết

Nhiều năm qua, tình trạng ô nhiễm tại sông Ngũ Huyện Khê (Bắc Ninh) đã ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống và sức khỏe của nhân dân. Mặc dù nguyên nhân gây ô nhiễm được xác định nhưng để giải quyết vấn đề lại là quá trình không đơn giản.

Từ ô nhiễm môi trường...

Trên địa bàn phường Phong Khê, thành phố Bắc Ninh hiện có 326 cơ sở sản xuất, kinh doanh giấy, trong đó tại Cụm Công nghiệp Phong Khê I có 73 cơ sở; Cụm Công nghiệp Phong Khê II có 59 cơ sở; 194 cơ sở nằm trong khu dân cư Dương Ổ, Đào Xá, Châm Khê và khoảng 1.000 cơ sở kinh doanh phụ trợ cho ngành giấy.

Đánh giá về thực trạng ô nhiễm môi trường tại Phong Khê, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Đình Phương cho biết, ô nhiễm môi trường diễn ra nhiều năm, có chiều hướng gia tăng và diễn biến ngày càng phức tạp. Chất thải rắn phát sinh trong quá trình sản xuất được đổ ven đê sông Ngũ Huyện Khê, các khu vực đất trống gây ô nhiễm môi trường và mất mỹ quan khu dân cư. Riêng khối lượng chất thải rắn tồn đọng qua nhiều năm khoảng trên 30.000 tấn, chưa kể khí thải của trên 300 lò hơi không được xử lý triệt để đã gây ô nhiễm môi trường không khí. Đặc biệt, các cơ sở sản xuất xả nước thải không qua xử lý ra các kênh, cống rãnh, ao hồ, đồng ruộng xung quanh, sau đó chảy ra sông Ngũ Huyện Khê và chảy vòng sông Cầu gây ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nước của các địa phương lân cận trong và ngoài tỉnh.

Bên cạnh đó, việc xây dựng hạ tầng các Cụm Công nghiệp ở Phong Khê ít được coi trọng; hạ tầng giao thông, thoát nước không được thực hiện đồng bộ nên bị xuống cấp nhanh. Hiện tại, Cụm Công nghiệp Phong Khê 2 chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Vì vậy, phường Phong Khê nằm trong danh mục cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng cần phải xử lý theo Quyết định số 64/2003/QĐ-TTg ngày 22/4/2003 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt “Kế hoạch xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng”.

Về tình trạng ô nhiễm môi trường tại Phong Khê, Bí thư Đảng ủy phường Phong Khê Nguyễn Hà cho biết, trước đây, hầu hết các doanh nghiệp xây dựng hệ thống nhà máy sản xuất giấy với công nghệ lạc hậu, chưa được đầu tư đồng bộ hệ thống xử lý nước thải, khí thải nên dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường kéo dài, khó khắc phục.

Ðể giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường, năm 2008, UBND thành phố Bắc Ninh đã đầu tư, xây dựng Nhà máy xử lý nước thải làng nghề giấy Phong Khê với công suất thiết kế là 10.000 m3/ngày đêm, chia làm 2 giai đoạn. Năm 2018, giai đoạn 1 của dự án đi vào hoạt động thử nghiệm. Tuy nhiên, do hiệu quả xử lý về công suất và chất lượng sau xử lý không đạt tiêu chuẩn thiết kế, cho nên năm 2020, đơn vị vận hành hệ thống đã bàn giao lại cho Công ty cổ phần tiến bộ Quốc tế cải tạo, nâng cấp hệ thống. Do vậy, nhiều cơ sở sản xuất kinh doanh giấy vẫn lén lút xả thải trực tiếp ra dòng Sông Ngũ Huyện Khê, khiến dòng sông này bị “bức tử”.

… đến “dòng sông chết”