Hệ Thống Di Tích Thờ Ngô Quyền Tại Hải Phòng Với Hoạt động Thực ...

Tải bản đầy đủ (.pdf) (10 trang)

1. Trang chủ
>>
2. Văn Hóa - Nghệ Thuật
>>
3. Du lịch

Hệ thống di tích thờ Ngô Quyền tại Hải Phòng với hoạt động thực hành nghiệp vụ hướng dẫn của khoa du lịch

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (272.89 KB, 10 trang )

HỆ THỐNG DI TÍCH THỜ NGÔ QUYỀN TẠI HẢI PHÒNGVỚI HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH NGHIỆP VỤ HƯỚNG DẪN CỦA KHOA DU LỊCHNguyễn Thúy AnNgày nhận bài: 16/9/2019Ngày PB đánh giá: 28/10/2019Ngày duyệt đăng: 06/11/2019Khoa Du lịchEmail: TÓM TẮT: Chiến thắng Bạch Đằng năm 938 gắn với người anh hùng dân tộc Ngô Quyền đã đượcngười dân Hải Phòng thể hiện sự ngưỡng mộ, tôn kính và vinh danh qua hệ thống di tích thờ phụng ông.Việc khai thác hệ thống di tích thờ Ngô Quyền tại Hải Phòng phục vụ hoạt động thực hành nghiệp vụhướng dẫn là rất cần thiết. Qua đó tôn vinh những di sản văn hóa quý báu của địa phương, là tư liệu đểsinh viên tìm hiểu, nghiên cứu cũng như giới thiệu về thời kỳ lịch sử Ngô Quyền và chiến thắng BạchĐằng tới du khách, giúp giáo dục thế hệ trẻ truyền thống lịch sử, văn hóa của dân tộc.Từ khóa: Hệ thống di tích Ngô Quyền, giá trị của di tích, thực hành nghiệp vụ hướng dẫn du lịchTOUR GUIDANCE PRACTICUUM ACTIVITIES OF THE TOURISM FACULTY BASING ONTHE EXPLOITATION OF THE RELICS SYSTEM OF KING NGO QUYENABSTRACT: Haiphong residents have shown their respect, admiration and honor to Bach Dang victoryin 938 under the leadership of the national hero Ngo Quyen via the monument system worshippinghim. It is necessary to exploit this system in Haiphong to serve professional tour guide practicingactivities. It will honor the local precious cultural heritages, which is a valuable document for studentsto study, research as well as introduce to the tourists the history of Ngo Quyen’s time and Bach Dangvictory, hence educating young people about the national history, culture and traditions.Keywords: Ngo Quyen relics system, value of monument, tour guidance practice1. MỞ ĐẦUTrong hoạt động đào tạo chuyên ngànhVăn hóa Du lịch và Quản trị Du lịch tạikhoa Du lịch, trường Đại học Hải Phòng,việc đẩy mạnh các học phần thực hànhnghiệp vụ là yêu cầu bắt buộc nhằm tăngtính nghề cho sinh viên sau khi ra trường.Vì thế, hoạt động thực hành nghiệp vụhướng dẫn du lịch luôn được chú trọngtheo hướng tổ chức hướng dẫn tham quan20TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI PHÒNGtrực tiếp tại các làng nghề, chợ truyềnthống, các thắng cảnh tự nhiên... trong đónhiều nhất phải nhắc đến các di tích lịchsử văn hóa.Chiến thắng Bạch Đằng năm 938dưới sự chỉ huy của Ngô Quyền đã chấmdứt thời kỳ Bắc thuộc hàng ngàn nămcủa phong kiến phương Bắc trên đấtnước ta. Với công lao to lớn của mình,sau khi Ngô Quyền mất, nhiều nơi trênđất nước ta đã lập đền thờ để tưởng nhớcông ơn Ngài, trong đó Hải Phòng là địaphương có số lượng các di tích lớn nhất.Do đó việc lựa chọn di tích thờ NgôQuyền để sinh viên tới tìm hiểu, thựchành hoạt động thuyết minh và tổ chứchướng dẫn tham quan du lịch là việc làmcần thiết, vừa giúp rèn kỹ năng nghề chosinh viên du lịch vừa giúp giáo dục thếhệ trẻ truyền thống lịch sử, văn hóa củadân tộc.2. NỘI DUNG2.1. Giới thiệu về hệ thống di tích thờNgô Quyền tại Hải Phòng và một số địaphương trong cả nướcDi tích thờ Ngô Quyền tại một số địaphươngTheo tìm hiểu của chúng tôi, hiệncó một số nơi có thờ phụng Ngô Quyềnsau đây:- Đền và lăng Ngô Quyền được xâydựng ở thôn Cam Lâm, xã Đường Lâm,thị xã Sơn Tây, Hà Nội. Hàng năm, nhândân ở Đường Lâm tổ chức lễ hội tưởngnhớ công ơn của ông vào ngày 14 thángTám (ÂL).- Đền Thượng Tiết (xã Đại Hưng,huyện Mỹ Đức, Hà Nội) thờ Ngô Quyền,tương truyền đem quân từ Ái Châu ra LaThành, khi qua đây ngài đã dừng chân đểchiêu mộ thêm quân sĩ.- Tại làng Ninh Xá, xã Lê Ninh, huyệnKinh Môn, Hải Dương (cách Hải Phòngkhoảng 30 km theo đường ngược dòngsông Kinh Thầy) có nghè thờ Ngô Quyềnvà miếu Vua Bà thờ Càn Lương phu nhân,tương truyền là nơi đóng quân của NgôQuyền và vợ ông trên đường tiến ra BạchĐằng. [3, tr.463]- Tại Hưng Yên có đền Nghĩa Chế, đềnGià (xã Dị Chế) và đền Vương (thị trấnVương) thuộc huyện Tiên Lữ là nhữngnơi thờ Ngô Quyền. Theo thần tích đềnVương cho biết khu đất này (xưa là xứ KêLạc) là nơi đóng đại bản doanh của NgôQuyền trước khi tiến ra Bạch Đằng vàocuối năm 938. Tương truyền sau khi tiêudiệt Kiều Công Tiễn, Ngô Quyền còn kịpvề đây chuẩn bị lương thảo, thao luyệnquân đội rồi mới theo đường sông Luộc,sông Thái Bình vào sông Lạch Tray, racửa biển Bạch Đằng đón đánh quân NamHán. [3, tr.464]- Bên cạnh những vùng đất gắn vớichiến công của Ngô Quyền, đền Chẹo(thôn Nam Cường, xã Thanh Uyên, huyệnTam Nông, Phú Thọ) cũng thờ phụngNgài. Tuy nhiên theo truyền thuyết, NgôQuyền đã cùng Thái tử đến vùng này sănbắn, rồi cùng nhân dân ăn uống, nghỉngơi, an hưởng thái bình tại đây. Vì vậysau khi ông mất, nhân dân Nam Cườngđã lập đền thờ ở khu rừng Chẹo để tưởngnhớ công đức của Ngô Quyền với dântộc, quê hương.Di tích thờ Ngô Quyền tại Hải PhòngVề số lượng di tíchCó thể khẳng định, không nơi đâu, mậtđộ các di tích thờ Ngô Quyền lại dày đặcnhư ở Hải Phòng. Tính đến năm 2016, tạiHải Phòng có 33 di tích thờ Ngô Quyềntrong đó 26 di tích đã được xếp hạng.Thống kê cho thấy số lượng di tích thờNgô Quyền tại Hải Phòng khá lớn nhưngmật độ di tích phân bố ở các quận huyệnkhông đồng đều.TẠP CHÍ KHOA HỌC, Số 39, tháng 3 năm 202021Bảng 1. Số lượng di tích thờ Ngô Quyền phân bố theo quận, huyện tại Hải PhòngTên quận,Số lượng di tíchhuyện(đã được xếphạng)2515161279Quận Hải AnQuận Ngô QuyềnQuận Lê ChânQuận Hồng BàngH. Thủy NguyênDi tích thờ Ngô Quyền (đã được xếp hạng)Số lượngTỷ lệ (%)1743116826,718,88,31,3(Nguồn: Bảo tàng thành phố Hải Phòng, 2017)Từ bảng 1 cho thấy di tích thờ NgôQuyền có mặt ở các quận Hải An, NgôQuyền, Lê Chân, Hồng Bàng và huyệnThủy Nguyên. Trong đó chiếm 68% ditích đã được xếp hạng ở quận Hải An, 26,7% ở quận Ngô Quyền, 18,8% ở quận LêChân. Đây là điều dễ lý giải vì vùng đấtthuộc quận Hải An, Ngô Quyền, Lê Chânxưa kia gắn liền với nơi đóng đại bảndoanh, chiêu tập binh sĩ, huấn luyện quânsĩ, tập trung lương thảo…do Ngô Quyềnchỉ huy trong trận chiến với quân NamHán. Ngoài ra các quận huyện khác đượcđề cập đến trong bảng 1 cũng đều là vùngđất liên quan đến hoạt động tích trữ lươngthảo, vùng đất tác chiến gắn với trận chiếnBạch Đằng năm 938.Về loại hình và xếp hạng di tíchỞ góc độ phân loại loại hình di tích,với 33 di tích gắn với tục thờ Ngô Quyềntại Hải Phòng, chúng tôi đã tổng hợp đượcbảng sau:Bảng 2. Loại hình di tích, xếp hạng và hình thức phụng thờ của hệ thống di tíchgắn với tục thờ Ngô Quyền tại Hải PhòngSTT Tên, loại hìnhdi tích123456722ĐìnhPhụng PhápĐìnhĐông KhêĐìnhLạc ViênĐìnhGia ViênĐìnhHàng KênhĐìnhDư HàngĐìnhHào KhêNăm STT Tên, loạihình di tíchxếphạng18 ĐìnhC. Quốc gia1994Kiều Sơn19 ĐìnhC. Quốc gia1997An Khê20 ĐìnhC. Quốc gia2009Lương Khê21 ĐìnhC. Thành phố 2004Trực Cát22 ĐìnhC. Quốc gia1962Cát Khê23 ĐìnhC. Quốc gia1992Cát Bi24 MiếuC. Thành phố 2008Xâm BồXếp hạngTRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI PHÒNGXếp hạngNămxếphạngChưa xếp hạngChưa xếp hạngC.Thành phố2001Chưa xếp hạngC. Thành phố2008C. Thành phố2011C. Quốc gia1996Năm STT Tên, loạihình di tíchxếphạng8 Đình25 MiếuC. Thành phố 2005Phương LưuAn Trì26 Miếu9ĐìnhThượngC. Quốc gia2005Xâm BồĐoạn Xá10 Đình27 MiếuC. Quốc gia2007Lương XâmHạ Đoạn11 Đình Phương28 MiếuC. Thành phố 2016LưuHạ Lũng12 Đình29 MiếuChưa xếphạngHạ ĐoạnHai Xã13 Đình30 MiếuC. Quốc gia2001Lũng BắcTrung Hành14 Đình31 TừC. Quốc gia2001Hạ LũngLương Xâm15 Đình32ĐềnChưa xếphạngThư TrungTrực Cát16 Đình33 Cụm di tíchC. Thành phố 2007Tràng KênhLực HànhBạch Đằng17(trong đó cóĐìnhChưa xếpĐền thờ NgôhạngTrung HànhQuyền)STT Tên, loại hìnhdi tíchXếp hạngXếp hạngNămxếphạngC. Quốc gia2001C. Thành phố2013C. Quốc gia1992Cấp Quốc gia1992Chưa xếp hạngCấp Quốc gia1993Cấp Quốc gia1986C. Thành phố2003Cấp Quốc gia1962(Nguồn: Bảo tàng thành phố Hải Phòng, 2017)Từ bảng 2 cho thấy trong tổng số 33di tích thờ Ngô Quyền có 16 di tích đượccông nhận là di tích cấp Quốc gia (chiếm49%), 10 di tích xếp hạng cấp Thành phố(chiếm 30%), 07 di tích chưa xếp hạng(chiếm 21%). Loại hình di tích đình thờNgô Quyền chiếm đại đa số (23 di tích,chiếm 70%); miếu (07 di tích chiếm 21%);đền (02 di tích chiếm 6%), từ (01 di tíchchiếm 3%). Cư dân địa phương thờ NgôQuyền với tư cách vị thành hoàng phúcthần bảo trợ cho làng xã của mình.Về niên đại, các di vật tiêu biểuCăn cứ vào hồ sơ các di tích thờ NgôQuyền tại Hải Phòng do Bảo tàng thànhphố Hải Phòng cung cấp, một số di tíchđược xây dựng vào cuối thế kỷ XVII,đầu thế kỷ XVIII như đình Hàng Kênh,Từ Lương Xâm, miếu Trung Hành, đìnhLương Xâm. Tuy nhiên di tích nguyêngốc đã không còn mà chỉ còn một số đầudư và hiện vật có dấu ấn thời Hậu Lê. Niênđại của các di tích thờ Ngô Quyền tại HảiPhòng hiện nay đều có niên đại muộn, chủyếu vào thời Nguyễn. Do hầu hết các côngtrình đều được làm từ chất liệu gỗ nên cónhững công trình đã trải qua lần trùng tulớn như đình Lũng Bắc, đình Hàng Kênh,miếu Trung Hành, miếu Phương Lưu, đìnhĐông Khê,… Sau khi trùng tu, tình trạngTẠP CHÍ KHOA HỌC, Số 39, tháng 3 năm 202023của các di tích này đều nằm trong chế độbảo quản tương đối tốt, ít phải áp dụng kỹthuật tu bổ, thay thế.Trong hệ thống di tích thờ phụng NgôQuyền, nhiều di tích lưu giữ được hầuhết các sắc phong của triều đình phongkiến. Tiêu biểu như Từ Lương Xâm (31sắc phong có niên đại từ thế kỷ XVII đếnnăm 1924), miếu Xâm Bồ (20 sắc phong),miếu Phương Lưu (16 sắc phong), miếuTrung Hành (16 sắc phong), đình LươngXâm (07 sắc phong), đình Đông Khê (07sắc phong),…Hệ thống tượng thờ Đức vương NgôQuyền tại Hải Phòng rất phong phú. Hầuhết các di tích đều tạc tượng Ngài ngồitrên long ngai để thờ phụng. Tượng đềukhoác long bào, có kiếm ở bên (di tíchmiếu Trung Hành còn có roi ở bên), khuônmặt với đôi lông mày lưỡi mác, mắt sáng,tai to, có râu cằm… toát lên vẻ tinh anhcủa bậc quân tử đế vương.Trong cuộc kháng chiến chống quânNam Hán năm 938, voi và ngựa là haicon vật trung thành góp công phò tá NgôQuyền. Chính vì vậy, voi và ngựa thườngcó mặt trong các di tích thờ Ngô Quyền vớichất liệu chủ yếu là đá và gỗ, kích thướckhá lớn. Tại sân đền thờ Ngô Quyền trongquần thể di tích và danh thắng Tràng Kênhcòn có tượng voi lớn bằng đá ong có nguồngốc tại làng Đường Lâm (Hà Nội). Tại đìnhHàng Kênh, voi và ngựa được tạc với tỷ lệ1:1 tức tượng to như thật và được đặt chầuvào gian chính giữa. Tượng có niên đại vàokhoảng thế kỷ XIX, tạc bằng gỗ và đứngtrên bánh xe đẩy. Hai bên trục dọc xe đẩyđược đẽo tạo hình rồng cách điệu.Trong số các hiện vật tại các di tíchthờ Ngô Quyền, đáng chú ý là hiện vậtgốc có niên đại sớm nhất được trưng bày24TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI PHÒNGvà thờ tại Từ Lương Xâm. Tại tòa giải vũbên trái của từ có lưu giữ 03 chiếc cọc làchứng tích của trận địa cọc Bạch Đằng.Năm 2008, Bảo tàng Hải Phòng đã tiếnhành giám định và kết luận 3 chiếc cọc tạinhà Giải vũ ở từ Lương Xâm có niên đạitừ thế kỷ X. Cọc thứ nhất dài 220cm, chuvi 50cm, cọc 2 dài 147cm, chu vi 39cm,cọc 3 dài 206cm, chu vi 55cm, đầu cọcnhọn. Có thể nói, đây là hiện vật vô giá,giúp thế hệ sau hiểu và tin về kế sách cắmcọc nhọn đầu bịt sắt ở cửa biển, lợi dụngcon nước thủy triều tạo nên một trận địacọc tiêu diệt quân Nam Hán làm nên chiếnthắng lưu danh sử sách.Về giá trị kiến trúc và mỹ thuậtQua khảo sát 16 di tích thờ NgôQuyền được xếp hạng cấp quốc gia tại HảiPhòng, chúng tôi nhận thấy có sự đa dạngtrong quy mô, kiểu kiến trúc nhưng lại kháthống nhất về trang trí mỹ thuật của cácdi tích. Với bố cục theo kiểu “nội công,ngoại quốc”, liên hoàn khép kín có thể kểđến di tích Từ Lương Xâm, miếu TrungHành; bố cục theo kiểu hình chữ Côngnhư đình Hàng Kênh, đình Dư Hàng, đìnhHạ Lũng; bố cục theo kiểu hình chữ Đinhnhư đình Xâm Bồ, đình Lương Xâm, miếuHạ Đoạn, đình Phụng Pháp, đình ĐôngKhê, miếu Phương Lưu; bố cục theo kiểu“Tiền quốc, hậu đinh” như miếu Hạ Lũng(tiền đường trộng tựa chữ quốc, phía sauhậu cung giống chữ đinh); bố cục theokiểu hình chữ Nhị như miếu Xâm Bồ, đìnhLũng Bắc... Hướng của các di tích chủ yếulà hướng Đông Nam hoặc hướng Tây.Về trang trí mỹ thuật tại các di tích thờNgô Quyền, có thể thấy phổ biến và manggiá trị nghệ thuật cao là mảng chạm khắc,trang trí rồng. Ngô Quyền sau chiến thắngBạch Đằng xưng vương nên các di tích thờNgài với sự xuất hiện dày đặc hình tượngrồng cũng là điều dễ hiểu bởi rồng là mộttrong bốn “tứ linh” và cũng biểu trưng chouy quyền của bậc đế vương. Có thể kể đếnnhư hình tượng rồng trên bờ nóc di tích,trên ngai thờ, kiệu bát cống, thuyền rồng,cửa võng, long bào, khám thờ, chuôi đao,chuôi gươm... Đặc biệt, hàng loạt mảngchạm khắc rồng được các nghệ nhân tạo tácđã tạo nên những giá trị riêng của di tích màtiêu biểu hơn cả là chạm khắc rồng tại đìnhHàng Kênh. Với lối chạm bong kênh, chạmlộng, chạm nổi, chạm thủng trên chất liệugỗ ở các vì nách, đề tài rồng chiếm thế chủđạo với nhiều chủ đề như: rồng có đầu nhưđầu “hổ phù”; rồng ổ, gia đình nhà rồng(rồng bố, rồng mẹ và đàn rồng con”, đôirồng quấn lấy nhau (đôi giao long), “mẫulong giáo tử” (rồng mẹ và rồng con), rồngđàn (các con rồng nối đuôi nhau tạo thànhmột hàng dài), rồng phượng đan xen. Trêncác đầu dư, đầu rồng được chạm với miệngngậm ngọc. Tại vị trí tương ứng với vì náchlà hệ thống ván gió có chạm nổi hình tượngrồng chầu chữ “phúc”. Ngoài ra còn hìnhtượng rồng chầu hoa cúc mãn khai, rồngnâng cá chép, một số mảng chạm thể hiệnmột đao phát sáng ở trung tâm với bốn đọtmăng như đuôi rồng, được đặt cân đối ởhai bên...Lễ hội tưởng nhớ Ngô Quyền tại HảiPhòngHiện nay không có tài liệu ghi chépchính xác thời gian xuất hiện lễ hội tưởngnhớ Ngô Quyền tại Hải Phòng. Tuy nhiên,qua niên đại, sắc phong cũng như lời kểcủa các cụ cao niên, chúng tôi đoán địnhrằng lễ hội tưởng nhớ Ngô Quyền đượctổ chức có quy mô từ khi các di tích đượcxây dựng lại vào thời Hậu Lê, tiếp diễnqua thời Nguyễn và kéo dài đến ngàynay. Tác giả Trịnh Minh Hiên trong “Lễhội truyền thống Hải Phòng” cho rằng:“Trước Cách mạng tháng Tám năm 1945,tại các làng xã vốn là “Nghĩa binh thần tử”của Ngô Quyền, cứ 5 năm một lần từnglàng lại tưng bừng mở hội tế lễ, vui chơitưởng nhớ chiến công của Ngô Vương vàodịp đầu xuân từ 16/1 âm lịch đến 22/2 âmlịch” [2, tr.59].Do ảnh hưởng bởi chiến tranh và mộtsố nguyên nhân khác mà lễ hội tưởngnhớ Ngô Quyền có thời gian bị gián đoạnnhưng sau đó đã được phục hồi. Năm2008, lễ hội tưởng nhớ Ngô Quyền đượctổ chức với quy mô cấp quận đã thu hútđông đảo khách thập phương và cư dânđến dự. Qua khảo sát của chúng tôi trênđịa bàn Hải Phòng, lễ hội tại các di tíchđược tổ chức vào cùng một mốc thời gianlà từ 16-18 tháng Giêng ÂL nhằm tưởngniệm ngày mất của Ngô Quyền. Với trọngtrách “Từ Cả” nên Từ Lương Xâm bao giờcũng mở hội trước từ ngày 16 tháng Giêng,sau đó từ ngày 17 tháng Giêng trở đi, cáclàng xã khác mới được mở hội.2.2. Hoạt động thực hành nghiệp vụ hướngdẫn du lịch tại một số di tích trong hệthống di tích thờ Ngô Quyền ở Hải PhòngMột trong những yêu cầu quan trọngkhi đào tạo hướng dẫn viên du lịch là phảibiết áp dụng kiến thức nghiệp vụ vào thựctế hướng dẫn tham quan tại điểm. Việc lựachọn các di tích lịch sử văn hóa gắn vớianh hùng dân tộc vào hoạt động thực hànhnghiệp vụ hướng dẫn sẽ giúp sinh viênvận dụng được kiến thức lịch sử vào viếtvà trình bày bài thuyết minh một cách hiệuquả. Từ đó rèn luyện khả năng thiết kếtour, tổ chức hướng dẫn đoàn khách thamquan các chương trình du lịch văn hóa tạiTẠP CHÍ KHOA HỌC, Số 39, tháng 3 năm 202025địa phương cho sinh viên du lịch.Nhận thức được điều đó, từ năm 2004khi còn thuộc khoa Khoa học Xã hội, tổbộ môn Văn hóa – Văn minh đã triển khaihoạt động thực hành nghiệp vụ hướng dẫntại điểm (trong đó có một số di tích thờNgô Quyền như Từ Lương Xâm, đìnhHàng Kênh). Cho đến năm 2013, khi thànhlập khoa Du lịch, hoạt động thực hànhnghiệp vụ hướng dẫn tại điểm được đẩymạnh hơn nữa, và đây cũng là lúc nhiều ditích thờ Ngô Quyền trên địa bàn thành phốđược giảng viên và sinh viên lựa chọn chohoạt động giảng dạy và học tập của mình.Có thể kể đến các di tích: Từ Lương Xâm;Cụm miếu – chùa Trung Hành; Đình XâmBồ; Đình Hàng Kênh; Đình Đông Khê,di tích thờ Ngô Quyền trong Quần thể ditích và danh thắng Tràng Kênh. Ngoài ra,nhiều di tích thờ Ngô Quyền cũng đượcsinh viên quan tâm, nghiên cứu trong cáccông trình nghiên cứu khoa học cấp khoa.Đối với hoạt động hướng dẫn sinh viênthực hành hướng dẫn du lịch tại các di tíchthờ Ngô Quyền cũng như các di tích lịchsử văn hóa khác, quy trình áp dụng chungcho các nhóm sinh viên như sau:- Sinh viên bắt thăm tên các di tích cụthể cho hoạt động thực hành nghiệp vụhướng dẫn của nhóm mình.Giảng viên chuyên ngành yêu cầunhóm sinh viên một số nhiệm vụ sau:- Coi di tích mà nhóm được giao làđiểm du lịch hạt nhân, có thể đưa thêmmột số điểm du lịch lân cận để xây dựngmột chương trình du lịch hấp dẫn dukhách. Phân công các thành viên trongnhóm viết bài thuyết minh về những điểmdu lịch được khai thác trong chương trìnhdu lịch do nhóm xây dựng.26TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI PHÒNG- Nhóm tiến hành đi thực tế tại điểmlần 1, lần 2. Trong quá trình đi thực tế tạicác di tích, nếu có vấn đề gì cần trao đổi,phải liên hệ ngay với giảng viên hướngdẫn để được tư vấn. Khi nhóm đã có kiếnthức thực tế, vận dụng với kiến thức lịchsử cũng như kiến thức nghiệp vụ hướngdẫn, phải bắt tay vào công đoạn viết bàithuyết minh. Sau đó, nhóm sinh viên lạitiếp tục đi thực tế lần 3 và bắt đầu áp dụnghoạt động thực hành hướng dẫn tham quanđể khớp nội dung bài thuyết minh với thựctế tổ chức hướng dẫn tham quan tại điểm.- Giảng viên chuyên ngành bắt đầuhướng dẫn nhóm sinh viên thực hànhhướng dẫn tại điểm lần thứ nhất. Giảngviên vừa nghe sinh viên thuyết minh vừađiều chỉnh những nội dung chưa phù hợpcho sinh viên.- Sinh viên tiếp tục tự tiến hành hoạtđộng thực hành hướng dẫn tại điểm vàđiều chỉnh những nội dung tổ chức hướngdẫn tham quan cần thiết theo những ý kiếntrao đổi của giảng viên.- Giảng viên chuyên ngành tiếp tụccùng nhóm sinh viên thực hành tổ chứchướng dẫn tham quan tại điểm lần thứ 2.Sau lần thực tế này, nếu nhóm sinh viênđáp ứng được yêu cầu của hoạt động thựchành nghiệp vụ, giảng viên có thể giaocho nhóm tiếp tục tự rèn luyện để chờ lịchthi tại điểm do Nhà trường ban hành.Riêng đối với hoạt động hướng dẫnsinh viên thực hành hướng dẫn du lịch tạicác di tích trong hệ thống di tích thờ NgôQuyền tại Hải Phòng, giảng viên cần lưu ýnhững vấn đề sau:- Cần giới thiệu mang tính khái quáthệ thống di tích thờ Ngô Quyền tại HảiPhòng để sinh viên nhận thấy vì sao vùngđất thuộc quận Hải An, Ngô Quyền, LêChân lại tập trung nhiều di tích thờ phụngNgài đến vậy.- Song song với việc giảng dạy chuyênmôn nghiệp vụ, giảng viên còn đóng vai tròtư vấn cho sinh viên lựa chọn những kiếnthức lịch sử phù hợp, cần thiết cũng nhưnhững kỹ năng cơ bản trong việc phân phốivà truyền tải lượng kiến thức liên quan đếnanh hùng dân tộc Ngô Quyền cũng như hệthống di tích phụng thờ Ngài khi thuyếtminh cho du khách. Trong nội dung thuyếtminh mà sinh viên phải thể hiện, giới thiệuthân thế, sự nghiệp của Ngô Quyền là nộidung bắt buộc phải có. Do đó, trong quátrình hướng dẫn sinh viên thực hành nghề,giảng viên có thể phải giải quyết nhiềucâu hỏi từ sinh viên khi các em chưa rõ vềNgài, hoặc giảng viên cần điều chỉnh chosinh viên những kiến thức lịch sử mà cácem thể hiện chưa đúng, chưa đầy đủ...- Giảng viên cung cấp hoặc gợi mởcho sinh viên về những tư liệu lịch sử cầnthiết gắn với thân thế, sự nghiệp của NgôQuyền (đây là nội dung bắt buộc trong bàithuyết minh). Nội dung ca ngợi sự nghiệphiển hách của Ngô Quyền cùng các tướnglĩnh bên cạnh Ngài cũng được giảng viênđịnh hướng cho sinh viên trên cả hai nguồntư liệu lịch sử và tư liệu dân gian.+ Về tư liệu lịch sử: Giảng viên nêngiới thiệu cho sinh viên những công trìnhnghiên cứu như: Cuốn Lịch sử Việt Nam(tập 1: Từ nguồn gốc đến cuối thế kỉ XIV)do Phan Huy Lê chủ biên (2010); Nhữngtrang sử vẻ vang của dân tộc Việt Namchống phong kiến Trung Quốc xâm lược(Tập 1) do Hồng Nam, Hồng Lĩnh chủ biên(1984), Đại cương lịch sử Việt Nam (toàntập)do Trương Hữu Quýnh, Đinh XuânLâm, Lê Mậu Hãn đồng chủ biên (2006);một số bài viết trên Tạp chí lịch sử gắn vớiNgô Quyền hay các tướng lĩnh của ông…Giảng viên nên hướng dẫn cho sinh viêncách trích dẫn các thông tin liên quan quêhương, thân thế sự nghiệp, diễn biến trậnđánh trên sông Bạch Đằng năm 938, nhữngnhận định, ca ngợi của các sử gia đối vớichiến công của Ngô Quyền hay những câuchuyện xoay quanh người thân, tướng lĩnhcủa ông. Qua đây, sinh viên sẽ rèn luyện kỹnăng tái hiện lịch sử qua bài thuyết minh.+ Về tư liệu dân gian: Sinh viên cần thuthập thông qua quá trình nhóm đi tìm hiểuthực tế trên địa bàn xung quanh di tích thờNgô Quyền. Ngoài ra, giảng viên có thể cungcấp một số nghiên cứu của các tác giả nhưNguyễn Hữu Thức với Ngô Quyền trongtâm thức dân gian; Ngô Đăng Lợi với Chiếnthắng Bạch Đằng 938 qua nguồn tư liệu dângian… Sinh viên cần ý thức được nguồn tưliệu dân gian có sức lan tỏa mạnh mẽ, gầngũi với người nghe, giúp bài thuyết minh cósức hấp dẫn, kiến thức lịch sử đưa đến dukhách không bị cứng nhắc, đồng thời giọngkể của hướng dẫn viên sẽ có cảm xúc hơn.Qua đây, sinh viên sẽ rèn luyện kỹ năng kểtruyền thuyết, giai thoại gắn với Ngô Quyền.- Sinh viên cần phải phân bổ nội dungvà lượng kiến thức lịch sử về Ngô Quyềntại di tích riêng lẻ hoặc nhiều di tích liênquan với tour chuyên đề cụ thể như Khámphá Hải Phòng – mảnh đất gắn liền vớiNgô Quyền và trận chiến thắng lịch sửnăm 938; Du lịch trên mảnh đất TràngKênh – nơi thờ bốn vị anh hùng dân tộctrong lịch sử dân tộc Việt Nam; Tour Lễhội tưởng nhớ Ngô Quyền trên mảnh đấtHải Phòng… Thông thường, tại các ditích thờ Ngô Quyền, sinh viên cần chuẩnbị thuyết minh những vấn đề cơ bản sau:+ Tại không gian bên ngoài của di tích(có thể là tượng đài, tam quan, giếng mắtTẠP CHÍ KHOA HỌC, Số 39, tháng 3 năm 202027rồng, khoảng sân và cây cối trong khuônviên di tích…), sinh viên nên chuẩn bịnhững kiến thức về thân thế, sự nghiệp, lýdo thờ Ngô Quyền tại đây; kiến thức vănhóa về phong thủy khi xây dựng và bốtrí cảnh quan di tích; những truyền thuyếtdân gian gắn với di tích nếu có.+ Tại các hạng mục công trình của ditích, cần căn cứ vào kiến trúc, trang trí mỹthuật cũng như những hiện vật được thờtự tại đây để chuẩn bị thông tin cho phùhợp. Thông thường ngoài những kiến thứcchung về kiến trúc, trang trí mĩ thuật, sinhviên cần chuẩn bị tốt và lựa chọn nhữnghiện vật tiêu biểu gắn với việc phụng thờNgô Quyền để thuyết minh cho khách. Vídụ tại Từ Lương Xâm, cần tái hiện tài mưulược và tiến trình trận chiến Bạch Đằngnăm 938 ở tòa giải vũ có thờ 03 chiếc cọcgỗ Bạch Đằng hay nơi thờ mô hình chiếnthuyền của Ngô Quyền. Tại nơi đặt kiệu bátcống trong di tích, sinh viên cần tái hiệnthời gian, sự chuẩn bị và tiến trình lễ hộitưởng nhớ Ngô Quyền. Điểm mấu chốt cầnnhấn mạnh là tín ngưỡng thờ anh hùng dântộc của cư dân địa phương được lưu truyềntừ đời này sang đời khác sẽ giúp nhân vậtlịch sử bất tử qua thời gian. Khi đến vớitòa hậu cung, ở không gian bên ngoài bàithuyết minh cần cung cấp những thông tinliên quan đến những nhân vật được phốithờ với Ngô Quyền (nếu có) như con traicả của ngài là Ngô Xương Ngập, con traithứ Ngô Xương Văn, hai tướng quân làĐào Nhuận và Nguyễn Tất Tố... sẽ giúpsinh viên đem đến cho du khách nhữngcâu chuyện lịch sử hấp dẫn. Tại gian cungcấm, nơi linh thiêng bậc nhất trong các ditích, sinh viên nên giới thiệu khái quát vềbức tượng (nếu có) và những biểu hiện của“Vương” qua bức tượng (tuy nhiên không28TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI PHÒNGnên giới thiệu nhiều mà nên dành khoảnglặng, không gian tâm linh cho du khách thểhiện sự ngưỡng vọng đối với anh hùng dântộc Ngô Quyền).+ Ngoài ra, tùy thuộc vào bố tríkhông gian của từng di tích mà có thểcó thêm các hạng mục công trình khácnhư nhà bia; Khu vực trưng bày bản đồtái hiện trận đánh trên sông Bạch Đằng(sinh viên nên dừng ở tấm bản đồ táihiện trận đánh trên sông Bạch Đằngđược treo trang trọng ở một số di tích.Tại đây, một lần nữa sinh viên nhấnmạnh về chiến thắng Bạch Đằng. Sinhviên chú ý kỹ năng chỉ dẫn với phươngtiện hỗ trợ là que chỉ, bút chỉ để làm rõnhững mũi tên chỉ đường rút lui tạm thờiđể nhử quân địch, mũi tên chỉ hướng tấncông của quân ta và mũi tên chỉ đườngrút chạy thảm bại của giặc Nam Hán.Từ đó khơi dậy trong du khách lòng tựhào dân tộc về chiến công cách ngày nayhàng ngàn năm của cha ông ta thế kỉ X);Bảng ghi danh mục các sắc phong củanhiều triều đại đối với Ngô Quyền; khuvực đặt tượng voi, ngựa chiến... mà sinhviên cần chuẩn bị thêm những nội dungthuyết minh cho phù hợp.Có thể thấy, để vận dụng kiến thực lịchsử vào hoạt động hướng dẫn du lịch, đòihỏi người sử dụng phải có sự am hiểu sâusắc về lịch sử dân tộc, lòng tự hào về lịchsử đất nước mình. Do đó, khi thực hànhnghiệp vụ hướng dẫn tại một di tích thờNgô Quyền, sinh viên cần nắm bắt đượchệ thống các di tích thờ Ngô Quyền tại HảiPhòng để từ đó cung cấp cho du khách cáinhìn toàn cảnh về việc phụng thờ Ngài tạimảnh đất này. Qua đó sẽ có những phântích sâu sắc về những tình cảm, lòng biếtơn cũng niềm tin vào sự che chở, phù hộcủa vị thần Ngô Quyền mà người dân địaphương đang tôn thờ.3. KẾT LUẬN Trên vùng đất Hải Phòng, trải qua thờigian, nhân dân địa phương đã tôn thờ NgôQuyền và tạo nên một hệ thống các di tíchcùng với các lễ hội được tổ chức hàngnăm. Việc lựa chọn nhiều di tích thờ NgôQuyền trong nội dung thực hành nghiệpvụ hướng dẫn của khoa Du lịch không chỉnhằm mục đích rèn luyện kỹ năng nghềcho sinh viên mà còn thể hiện tình cảm,lòng tri ân đối với vị anh hùng dân tộcNgô Quyền, thể hiện tinh thần yêu nước,đạo lý “uống nước nhớ nguồn” cao đẹp.Việc nghiên cứu hệ thống di tích thờ NgôQuyền tại Hải Phòng góp phần giúp sinhviên khoa Du lịch có cái nhìn bao quát,đầy đủ hơn về tín ngưỡng thờ anh hùngdân tộc Ngô Quyền. Từ đó thực hiện tốtcông tác bảo tồn và phát huy những giátrị của di tích phục vụ cho sự phát triển dulịch văn hóa của thành phố.TÀI LIỆU THAM KHẢO1. Bảo tàng Hải Phòng (2015), Đình HàngKênh, Nxb Hải Phòng.2. Trịnh Minh Hiên (chủ biên) (2011), Lễ hộitruyền thống Hải Phòng, Nxb Thanh niên, Hà Nội.3. Phan Huy Lê (chủ biên) (2010), Lịch sử ViệtNam (Tập 1: từ nguồn gốc đến cuối thế kỷ XIV),Nxb Giáo dục, Hà Nội.4. Ngô Sĩ Liên và các sử thần nhà Lê, Đại Việtsử kí toàn thư (Tập 1) (Dịch và chú thích: PhanHuy Lê; Hiệu đính: Hà Văn Tấn - 2009), NxbKhoa học Xã hội, Hà Nội.5. Sở Văn hóa Thông tin Hà Tây (1998), Kỷyếu Hội thảo khoa học: Ngô Quyền và chiến thắngBạch Đằng, Hà Tây.6. Sở Văn hóa thông tin, Bảo tàng Hải Phòng(2005), Hải Phòng Di tích – Danh thắng xếp hạngquốc gia, Nxb Hải Phòng.TẠP CHÍ KHOA HỌC, Số 39, tháng 3 năm 202029

Tài liệu liên quan

• Tài liệu Khai quyết toán thuế tài nguyên đối với hoạt động khai thác dầu thô, khí thiên nhiên docx
  • 4
  • 503
  • 0
• Tài liệu Giáo trình :Nghiệp vụ hướng dẫn pdf
  • 72
  • 2
  • 78
• thực trạng nghiệp vụ hướng dẫn du lịch tại trung tâm vận chuyển du lịch và lữ hành quốc tế hạ long
  • 47
  • 1
  • 2
• ĐO LƯỜNG sự hài LÒNG của SINH VIÊN đối với CHẤT LƯỢNG DỊCH vụ đào tạo của KHOA DU LỊCH TRƯỜNG đại học tài CHÍNH – MARKETING GIAI đoạn 2010 – 2013
  • 154
  • 1
  • 4
• Báo cáo thực hành nghiệp vụ hướng dẫn du lịch tại tour du lịch sinh thái Cô Tô
  • 19
  • 1
  • 6
• MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH VÀ ĐẢM BẢO AN NINH TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ THỐNG NHTM TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP
  • 39
  • 150
  • 0
• Giải pháp nâng cao hiệu quả của việc tự học tiếng Anh chuyên ngành hướng dẫn du lịch, đáp ứng yêu cầu về trình độ ngoại ngữ của khóa học thực hành nghiệp vụ hướng dẫn du lịch tại khoa du lịch
  • 93
  • 1
  • 7
• MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH VÀ ĐẢM BẢO AN NINH TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ THỐNG NHTM TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP
  • 78
  • 172
  • 0
• Nghiệp vụ hướng dẫn du lịch: Giải thích Các thuật ngữ : Đại Việt, An Nam, Việt Nam, Việt cộng, Việt minh, phỉ. + Ý nghĩa các biểu tượng Thực vật điển hình trong kiến trúc tôn giáo tại Việt Nam.
  • 30
  • 1
  • 4
• Nghiệp vụ hướng dẫn du lịch: Khu di tích Ba Đình, Lăng, Phủ chủ tịch
  • 25
  • 827
  • 2

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về

(272.89 KB - 10 trang) - Hệ thống di tích thờ Ngô Quyền tại Hải Phòng với hoạt động thực hành nghiệp vụ hướng dẫn của khoa du lịch Tải bản đầy đủ ngay ×