Hệ Tiết Niệu – Wikipedia Tiếng Việt

Hệ tiết niệu
1. Hệ tiết niệu ở người: 2. Thận, 3. Bể thận, 4. Niệu quản, 5. Bàng quang, 6. Niệu đạo. (Phía bên trái với mặt phẳng đứng ngang)7. Tuyến thượng thậnMạch máu: 8. Động mạch thận và tĩnh mạch thận, 9. Tĩnh mạch chủ dưới, 10. Động mạch chủ bụng, 11. Động mạch chậu chung và Tĩnh mạch chậu chungTrong mờ: 12. Gan, 13. Ruột già, 14. Khung chậu
Hệ tiết niệu ở nam. Nước tiểu được hình thành ở hai quả thận đổ xuống bàng quang theo hai đường niệu quản. Tại bàng quang, nước tiểu được tích trữ cho đến khi được đưa ra ngoài cơ thể theo đường niệu đạo (dài hơn ở nam, ngắn hơn ở nữ) trong quá trình đi tiểu tiện.
Chi tiết
Định danh
Latinh	Ureter
MeSH	D014551
TA	A08.0.00.000
FMA	7159
Thuật ngữ giải phẫu[Chỉnh sửa cơ sở dữ liệu Wikidata]

Hệ tiết niệu (còn gọi là đường tiết niệu hay hệ bài tiết nước tiểu) là một bộ phận quan trọng trong hệ bài tiết của các loài động vật có xương sống. Ở người và các loài thú có nhau thai, hệ tiết niệu bao gồm thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Chức năng chính của hệ tiết niệu là loại bỏ nước tiểu ra khỏi cơ thể, đồng thời điều hòa huyết áp, thể tích máu, duy trì cân bằng chất điện giải, chất chuyển hóa và ổn định độ pH của máu. Thận có nguồn cung cấp máu dồi dào, nhận máu qua động mạch thận và máu được đưa ra ngoài qua tĩnh mạch thận. Mỗi quả thận được cấu tạo từ hàng triệu đơn vị chức năng gọi là nephron, chịu trách nhiệm lọc máu và hình thành nước tiểu. Nước tiểu sau khi được tạo ra tại thận sẽ theo niệu quản chảy xuống bàng quang để lưu trữ, rồi được thải ra ngoài qua niệu đạo trong quá trình tiểu tiện. Cấu tạo hệ tiết niệu ở người nam và nữ nhìn chung tương tự nhau, chỉ khác nhau ở chỗ độ dài của niệu đạo.

Trung bình, một người trưởng thành khỏe mạnh bài tiết khoảng 800-2000 mL nước tiểu mỗi ngày, tùy thuộc vào lượng chất lỏng nạp vào và chức năng hoạt động của thận.

Từ ngữ

[sửa | sửa mã nguồn]

Thận học (Nephrology) là môn khoa học nghiên cứu về giải phẫu, sinh lý và bệnh học của thận.

Niệu khoa (urology) là môn y học về hệ tiết niệu của nam và nữ và hệ sinh dục nam, urologist là nhà niệu khoa.

Sinh lý học

[sửa | sửa mã nguồn]

Hệ tiết niệu chứa 2 quả thận (kidneys), 2 niệu quản (ureters), 1 bàng quang (urinary bladder) và 1 niệu đạo (urethra).

Chức năng

[sửa | sửa mã nguồn]

Trong khi hệ hô hấp thải khí CO2, thì hệ tiết niệu loại bỏ hầu hết các chất không cần thiết khác.

1. Thận điều hoà thể tích và thành phần máu; giúp điều hoà huyết áp, pH và mức đường huyết, sản xuất 2 hormone (calcitriol and erythropoietin) và bài tiết chất thải vào nước tiểu.

2. Niệu quản vận chuyển nước tiểu từ thận tới bàng quang.

3. Bàng quang lưu trữ nước tiểu và tống nó xuống niệu đạo.

4. Niệu đạo tống nước tiểu ra khỏi cơ thể.[1]

Thận

[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Thận

Thận là bộ phận chủ yếu của hệ tiết niệu, có 2 quả thận hình dạng như hạt đậu, nằm ở vùng bụng trên. Chúng điều hòa lượng chất lỏng và lượng muối của cơ thể, giúp kiểm soát độ acid trong máu. Mỗi quả thận dài khoảng 12 cm và chứa hai lớp mô: Một lớp vỏ bên ngoài và một lớp tủy bên trong.

Thận là nơi tích lũy và lọc nước để tạo thành nước tiểu. Các dòng nước tiểu này sẽ được chuyển bằng hai ống dẫn tiểu xuống bọng đái.

Ống niệu đạo ở nam dài 20 cm - còn ở nữ chỉ dài khoảng 4 cm. Do đó, nam giới có khả năng nhịn tiểu hơn nữ giới. Mỗi ngày thận lọc khoảng 170 lít dung dịch và chuyển vào máu. Chỉ có khoảng 1/100 lượng nước này được đưa xuống bàng quang để thải ra ngoài.

Niệu quản

[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Niệu quản

Niệu quản (tiếng Latinh: ureter) là một ống dẫn nước tiểu từ bể thận xuống bàng quang.[2].niệu quản dài khoảng 25 cm, có đường kính từ 2–4 mm.

Bàng quang

[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Bàng quang

Bàng quang hay bóng đái là một túi chứa có tính đàn hồi cao dùng để chứa nước tiểu. Nước tiểu gồm 95% là nước và các chất độc như urea được tạo ra ở gan. Ngoài ra còn có một ít protéin và một số chất khác, nếu người đó thận bị yếu, không lọc hết được. Vì vậy, xét nghiệm nước tiểu cũng là một cách để kiểm tra tình trạng sức khỏe.

Tiền liệt tuyến

[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Tuyến tiền liệt

Niệu đạo

[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Niệu đạo

Niệu đạo là một ống dài nối từ bàng quang ra lỗ sáo (lỗ tiểu) để đưa nước tiểu ra ngoài.[3] Ngoài ra ở đàn ông và động vật giống đực, nó còn có vai trò trong việc dẫn tinh dịch ra ngoài.

Chú thích

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ Giải phẫu học hệ tiết niệu Lưu trữ ngày 22 tháng 12 năm 2015 tại Wayback Machine docsachysinh
2. ^ Niệu quản Lưu trữ ngày 22 tháng 12 năm 2015 tại Wayback Machine ykhoaonline
3. ^ Viêm niệu đạo là gì?, chuabenhnamkhoa

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

x t s Các hệ cơ quan trong cơ thể người
Vận động	Bộ xương Khối xương sọ Xương trán, xương sàng, xương bướm, xương chẩm, xương đỉnh, xương thái dương Khối xương mặt xương lá mía, xương hàm dưới, xương lệ, xương mũi, xương xoăn mũi dưới, xương gò má, xương hàm trên, xương khẩu cái Xương thân mình Cột sống, sụn sườn, xương ức, xương sườn, xương sống Xương chi trên Xương đòn, xương vai, xương cánh tay, xương cẳng tay, xương quay, xương trụ, xương cổ tay, khớp vai Xương chi dưới Xương chậu, xương đùi, xương bánh chè, xương chày, xương mác, xương bàn chân, khớp hông Hệ cơ Cơ xương, cơ trơn, cơ tim Cơ đầu mặt cổ Cơ vùng đầu, cơ vùng cổ Cơ thân mình Cơ thành ngực, cơ thành bụng, cơ hoành Cơ tứ chi Cơ chi trên, cơ chi dưới
Tuần hoàn	Tim Tâm thất, tâm nhĩ, nội tâm mạc, ngoại tâm mạc, van tim Mạch máu Động mạch Động mạch chủ, động mạch đầu mặt cổ Tĩnh mạch   Mao mạch   Máu Huyết tương, hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu Vòng tuần hoàn Vòng tuần hoàn lớn, vòng tuần hoàn nhỏ
Miễn dịch	Bạch cầu Bạch cầu ưa kiềm, bạch cầu trung tính, bạch cầu ưa a-xit, bạch cầu mô-nô, bạch cầu lim-phô (tế bào B, tế bào T) Cơ chế Thực bào, tiết kháng thể, phá hủy tế bào nhiễm
Bạch huyết	Phân hệ phân hệ lớn, phân hệ nhỏ Đường dẫn bạch huyết ống bạch huyết, mạch bạch huyết, mao mạch bạch huyết, hạch bạch huyết Bạch huyết
Hô hấp	Đường dẫn khí Mũi, thanh quản, khí quản, phế quản Phổi Hai lá phổi, phế nang Hô hấp Sự thở, sự trao đổi khí
Tiêu hóa	Ống tiêu hóa Miệng, răng, hầu, lưỡi, thực quản, dạ dày, tá tràng, ruột non, ruột già, ruột thừa, hậu môn Tuyến tiêu hóa Tuyến nước bọt, tuyến mật, tuyến ruột, tuyến tụy, gan
Bài tiết	Hệ tiết niệu Thận, niệu quản, bàng quang, niệu đạo Hệ bài tiết mồ hôi Da, tuyến mồ hôi Hệ bài tiết Carbon dioxide (CO2) Mũi, đường dẫn khí, phổi
Vỏ bọc	Da Lớp biểu bì, lớp bì, lớp mỡ dưới da Cấu trúc đi kèm Lông - tóc, móng, chỉ tay và vân tay
Thần kinh	Thần kinh trung ương Não (trụ não, tiểu não, não trung gian, đại não), tủy sống Thần kinh ngoại biên Dây thần kinh (dây thần kinh não, dây thần kinh tủy), hạch thần kinh Phân loại Hệ thần kinh vận động, hệ thần kinh sinh dưỡng (phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm)
Giác quan	Mắt  • thị giác (màng cứng, màng mạch, màng lưới) Tai  • thính giác (tai ngoài, tai giữa, tai trong) Mũi  • khứu giác (lông niêm mạc) Lưỡi  • vị giác (gai vị giác) Da  • xúc giác (thụ quan)
Nội tiết	Nội tiết não Vùng dưới đồi, tuyến tùng, tuyến yên Nội tiết ngực Tuyến giáp, tuyến cận giáp, tuyến ức Nội tiết bụng Tuyến thượng thận, tuyến tụy, tuyến sinh dục (buồng trứng (ở nữ), tinh hoàn (ở nam))
Sinh dục	Cơ quan sinh dục nam Tinh hoàn, tinh trùng, mào tinh, ống dẫn tinh, túi tinh, dương vật, tuyến tiền liệt, tuyến hành, bìu Cơ quan sinh dục nữ Buồng trứng, vòi trứng, ống dẫn trứng, tử cung, âm đạo, âm vật, cửa mình

Bài viết liên quan đến y học này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s