Hiện Trạng Và Nhận định Dòng Chảy Mùa Cạn Vào Việt Nam Của Sông ...

Hiện trạng dòng chảy sông Mê Công

1.1 Tại Kratie

- Nguồn nước trên dòng chính chảy vào Việt Nam chủ yếu, năm 2019, năm lũ có tổng lượng nhỏ, (tổng lượng mùa lũ khoảng 215 tỉ m3), bằng 67.6% so với trung bình nhiều năm. Thuộc năm có tổng lượng lũ nhỏ, ứng với tần suất khoảng 95% (bảng 1).

- Đỉnh lũ tuy cao, nhưng lũ do mưa sinh ra ở hạ du lưu vực nên phần lưu vực phía trên không có nước. Lượng trữ nước tiềm năng lưu vực thấp, nước rút nhanh. Hiện trạng Q tại Kratie chỉ 4100 m3/s, thấp hơn năm lịch sử năm 2015 đến gần 1500 m3/s và tiếp tục giảm (hình 1).

 

Bảng 1. Tổng lượng mùa lũ của một số năm hạn điển hình

Năm	1998	2010	2015	2019
W mùa lũ (VI-X)	201.05	225.02	205.40	215.43
% so với TB	63.12	70.65	64.49	67.63

                      

Hình 1.1. Quá trình dòng chảy một số năm điển hình tại trạm Kratie

 

1. 2 Hồ Tonle Sap

Năm 2019, tuy Z max =6.56m (W max=31.3 tỉ m3) có cao hơn năm 2015 (5.31m-W-21.5 tỉ m3) nhưng nước rút nhanh do mực nước ở dòng chính Mê Công quá thấp. Hiện nay, mực nước hồ đang xấp xỉ năm 2015 và thấp hơn TB nhiều năm 2.67m. Với xu thế rút nước như hiện nay, mực nước hồ sẽ giống tình huống năm 2015. Nên ngày từ đầu tháng 1-2020, hồ hết nước, không còn khả năng cấp nước cho hạ du.

Hình 1.2. Quá trình mực nước hồ Tonle Sap

 

1.3 Lưu lượng xả từ hồ Trung Quốc

Năm 2019, lũ trên sông Lan Thương bị trữ lại hầu hết các hồ ở Trung Quốc. Các hồ chỉ xả với lưu lượng khoảng 1200 m3/s suốt mùa lũ. Hiện nay lưu lượng xả giảm chỉ còn khoảng 700 m3/s bằng khoảng 1/3 lưu lượng trung bình nhiều năm.

Kỳ vọng năm nay các hồ từ Trung Quốc lượng nước lớn xả về ngày từ đầu mùa cạn 2019-2020 là khó khăn. Phân tích quá trình xả nước từ hồ từ 2010-2018 cho thấy các hồ Trung Quốc chỉ tập trung xả phát điện vào cuối mùa cạn (tháng III-V). Nếu như vậy, dòng chảy cạn trên sông Mê Công sẽ thấp nhất vào khoảng tháng 2. Sớm hơn mọi năm từ 1 đến 2 tháng.

Hình 1.3. Quá trình lưu lượng tại Chiang Sean và mực nước tại Jing Hong

 

1.4 Tại Tân Châu

Mực nước tại Tân Châu ở mức thấp, gần trùng với quá trình năm hạn lịch sử 2015-2016.

Hình 1.4. Quá trình mực nước tại Tân Châu

Nhận định 6 tháng tới

Dòng chảy mùa cạn vào Việt Nam bao gồm từ Krartie và hồ Tonle Sap là chủ yếu. Thông qua phân vùng hạn trên biểu đồ quan hệ W mùa lũ tại Kratie và Wmax hồ Tôn Lê Sáp, năm 2019 rơi vào vùng hạn nặng có tần suất >90%. Khả năng hạn năm 2019 xấp xỉ 2010, nhưng có phần xẩy ra sớm hơn. Đầu tháng 1 đã xẩy ra thiếu nước xâm nhập mặn.

Nếu Trung Quốc vẫn duy trì Q phát điện như hiện nay thì:

Tổng lượng nước vào Việt Nam từ tháng 12 đến tháng 5 là 65-70  tỷ m3, thấp hơn so với TB nhiều năm >23 %.

Hình 1.5. Khả năng hạn dựa trên quan hệ W mùa lũ Kratie-W max hồ Tonle Sap

 

Tổng lượng nước các tháng trong bảng 2.

Bảng 2. Nhận dịnh tổng lượng nước các tháng so với trung bình nhiều năm                                                                                                                                                           

Tháng	12	1	2	3	4	5	TB 12-5
% So với TB nhiều năm	50	68	79	89	99	95	71.2