Hình ảnh Cây Bần Trong Ca Dao - Báo Cần Thơ Online

Có thể bạn quan tâm

TIẾNG VIỆT

CANTHO NEWS
CẦN THƠ KHMER NGỮ

Thời sự
Chính trị
Kinh tế
Xã hội
An ninh-Pháp luật
Thế giới
Giáo dục
Y tế
Khoa học & Công nghệ
Chuyển đổi số
Văn hóa - Giải trí
Thể thao
Du lịch
Media
Quảng cáo - Đặt báo
Đọc báo giấy Online

Tiếng Việt | English | ភាសាខ្មែរ

Thời sự
- Cần Thơ
- ĐBSCL
- Trong nước
- Bệnh viện Đa khoa Hòa Hảo - Medic Cần Thơ họp mặt mừng xuân
- Đoàn Kiểm tra của Bộ Chính trị làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Cần Thơ
- Khẩn trương hoàn thành và triển khai thực hiện phương án sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, biên chế
- Bình Thủy phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc
Chính trị
- Xây dựng Đảng & Hệ thống chính trị
- Làm theo gương Bác
- Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
- Diễn đàn & Nhịp cầu dân cử
- Quận Bình Thủy nâng cao hiệu quả công tác tuyên giáo, dân vận
- Kiểm điểm tập thể, cá nhân lãnh đạo Văn phòng UBND thành phố
- Kiểm điểm tập thể, cá nhân lãnh đạo Sở Kế hoạch và Ðầu tư năm 2024
- Đề nghị quản lý, chấn chỉnh tình trạng lợi dụng game bắn cá để đánh bạc
Kinh tế
- Thị trường
- Đầu tư - Tài chính
- Nông nghiệp - Nông thôn
- LPBank triển khai gói giải pháp tài chính toàn diện dành riêng cho cán bộ, nhân viên hành chính sự nghiệp và lực lượng vũ trang
- Phát triển kinh tế, nâng cao đời sống người dân
- Thúc đẩy các mối liên kết để ngành Công Thương phát triển
- Nâng cao giá trị sản xuất, phát triển nông thôn bền vững
Xã hội
- Đời sống
- Gia đình
- Nhịp cầu nhân ái
- Ký kết trao hỗ trợ chương trình Casa Herbalife Việt Nam
- Thiết thực chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho phụ nữ và trẻ em
- Bàn giao nhà Ðồng đội
- Lãnh đạo Sở Lao động - Thương binh và Xã hội thăm và làm việc với các doanh nghiệp
An ninh-Pháp luật
- Quốc phòng
- An ninh
- Biển đảo
- Pháp luật
- An toàn giao thông
- Thực tập phương án chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ tại Nhà máy Nhiệt điện Ô Môn 1
- [LONGFORM] Viết tiếp bản hùng ca trong thời bình
- Cần đảm bảo an toàn giao thông khi nâng cấp, sửa chữa đường
- Hối hận muộn màng...
Thế giới
- Toàn cảnh
- Đông Tây thế sự
- Chuyện bốn phương
- 10 sự kiện thế giới nổi bật năm 2024
- Việt Nam trở lại là “ngôi sao” tăng trưởng của ASEAN
- Quốc tế hoan nghênh ĐHĐ LHQ thông qua “Công ước Hà Nội”
- Các nước giàu giảm viện trợ giữa khủng hoảng nạn đói toàn cầu
Giáo dục
- Học đường
- Tuyển sinh-Hướng nghiệp
- Khuyến học
- Hơn 300 thí sinh tham gia Kỳ thi toán trí tuệ quốc tế PAMA - lần thứ 22
- Trường Đại học Y Dược Cần Thơ họp mặt kỷ niệm 45 năm thành lập
- 100 học sinh TP Cần Thơ tham dự thi chọn học sinh giỏi quốc gia THPT năm học 2024-2025
- Sinh viên Trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ đoạt giải thưởng tại các cuộc thi toàn quốc
Y tế
- Sức khỏe
- Dinh dưỡng
- Tư vấn
- An toàn thực phẩm
- Bộ Y tế kêu gọi chủ động phòng bệnh từ sớm, từ xa
- Hơn một thập kỷ góp sức vì chất lượng dân số ĐBSCL
- Dự báo sốt xuất huyết, tay chân miệng, sởi tăng
- Vận động người dân vùng ĐBSCL hiến mô, tạng cứu người
Khoa học & Công nghệ
- Khoa học thường thức
- Sản phẩm mới
- Thủ thuật
- Ong nhà Trọng xuất sắc giành giải Nhất tại cuộc thi Cantho Startup Talent
- ECheck và Mô hình 22: Tiên phong Chuyển Đổi Số, nâng cao giá trị đặc sản vùng miền và kinh tế địa phương
- Những vitamin và khoáng chất người lớn tuổi cần bổ sung
- Ăn chiều quá muộn gây hại sức khỏe chuyển hóa
Chuyển đổi số
Văn hóa - Giải trí
- Văn hóa - Nghệ thuật
- Xem-Nghe-Đọc
- Sáng tác - Biên khảo
- “Trái tim bất hạnh” - hệ lụy của hành vi bạo hành
- Xúc động hiện vật thời chiến
- Long Hưng đẩy mạnh phong trào văn nghệ, thể thao
- Điểm nhấn văn hóa sông nước
Thể thao
- Bóng đá
- Môn khác
- Thể thao - Cuộc sống
- Tuyển Việt Nam có nên bung sức trên sân Jalan Besar?
- Lợi thế của Chelsea trên đường đua vô địch
- HLV Carlo Ancelotti - “thuyền trưởng” thành công nhất Real Madrid
- Giải mã “hiện tượng” Nottingham Forest
Du lịch
- Khám phá
- Ẩm thực
- Góc lữ hành
- DANAGO - Công ty du lịch Đà Nẵng đáng chọn nhất 2025
- Cần Thơ thắp sáng Ngày hội Du lịch - Đêm hoa đăng Ninh Kiều lần thứ VII cùng Heineken
- Resorts International cùng Marriott Hotels & Resorts - Mang lại chuyến nghỉ dưỡng đẳng cấp với mức ưu đãi hấp dẫn
- Thiên đường vui chơi, lễ hội mùa Tết gọi tên đảo Hòn Tre Nha Trang
Media
- Video
- Longform
- Infographics
- Bất động sản - Đô thị
- Nông dân làm giàu

Dòng sự kiện

70 năm Chiến thắng lịch sử Ðiện Biên Phủ
Cần Thơ năng động và phát triển
Phòng chống HIV/AIDS

Đọc báo giấy Online Bảng giá quảng cáo - Đặt báo VĂN HÓA - GIẢI TRÍ > Sáng tác - Biên khảo 20/06/2009 - 20:46 Chia sẻ Facebook Hình ảnh cây bần trong ca dao

Cây bần ven sông. Ảnh: DUY KHÔI

Ca dao Nam bộ là một bộ phận có ý nghĩa quan trọng trong ca dao người Việt nói riêng và Văn học dân gian nói chung. Ca dao thấm nhuần trong tâm hồn con người bằng cái tình quê dung dị, hiền hòa. Với ngôn ngữ dân gian của xứ sở “muỗi kêu như sáo thổi, đĩa lềnh tựa bánh canh”, người dân Nam bộ đã góp nhặt những tiếng nói ân tình cho tâm hồn người Việt bằng những hình ảnh quen thuộc mang tính biểu trưng của vùng sông nước Cửu Long.

Nổi bật ở vùng đồng bằng châu thổ Cửu Long là sự có mặt của hình ảnh cây bần, một loại cây rất gần gũi với bà con Nam bộ. Cây bần là loại cây đặc thù ở vùng đất bồi lắng phù sa này. Cây bần còn gọi là cây thủy liễu, thường mọc ven các kênh rạch hay xen lẫn trong những đám lá dừa nước. Là loại cây sống trong môi trường bùn nước, bần có rễ phụ mọc nhô lên khỏi mặt bùn. Cây bần có chức năng giữ đất rất tốt, gỗ chủ yếu dùng làm chất đốt. Hoa bần màu trắng pha chút hồng phấn, rất đẹp, cho trái. Trái bần có vị chua của phần thịt, chát của phần hạt rất thú vị. Đây cũng là món ăn “độc quyền” của bà con Nam bộ:

Muốn ăn mắm sặc bần chua

Chờ mùa nước nổi ăn cho đã thèm

Bà con Nam bộ đã dành cho cây bần một tâm tình ưu ái. Trong các câu ca dao, họ mượn hình ảnh cây bần để thổ lộ tấm lòng của mình với nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau, từ đó tạo nên nhận thức thẩm mỹ khá mới lạ về loài cây này.

Xuất phát từ cái tên nghe quá đói khổ- “bần” mà người Nam bộ đã đặt câu đố về nó:

Giống chi toàn là giống đực

Thiếu tứ bề cam cực chung thân ?

Từ kiếp bình sinh “thiếu tứ bề” ấy mà tác giả bình dân đã mượn trái bần để nói lên số phận hẩm hiu của người phụ nữ:

Thân em như trái bần trôi

Sóng dập gió dồi biết tắp vào đâu?

Hình ảnh “sóng dập gió dồi” thật hay vì cây bần cho trái chín vào mùa nước nổi. Vì vậy nước tràn ngập lung bàu làm cho trái bần trôi dạt theo dòng nước mà không biết sẽ về đâu.

Là thế đấy, cây bần mang số kiếp thật hẩm hiu, bị phũ phàng:

Cây bần kia hỡi cây bần

Lá xanh bông trắng lại gần không thơm

Nhiều lúc cây bần trở nên mạt hạn, tầm thường trong thể hiện của người bình dân:

Cảm thương ô dước, bời lời

Cha sao mẹ sến, dựa nơi gốc bần

Cây bần còn là cái để người ta so sánh sự sang hèn:

Không thương em hổng có cần

Trầm hương khó kiếm chớ đước bần thiếu chi

Tuy nhiên, người Nam bộ không chỉ nhìn cây bần dưới con mắt bi quan như thế. Bằng cái nhìn hào sảng và lối sống phóng khoáng, lạc quan, cây bần còn là điểm tựa cho tình yêu đôi lứa:

Làm thơ anh dán đọt bần

Dán cho hai họ Nguyễn Trần gặp nhau

Hy vọng để rồi khi tình duyên bị ngăn trở, bần lại là nơi cha mẹ phạt vạ con cái:

Phụ mẫu đánh anh quặt quà quặt quại,

Đem anh treo tại nhánh bần.

Rũi đứt dây mà rớt xuống,

Anh cũng lần mò kiếm em.

Cái tình của người dân Nam bộ là thế, yêu “xả láng”, đánh chết cũng thương. Cây bần còn là biểu vật của sự nhớ thương, là mật hiệu của tình yêu:

Chiều chiều xuống bến ba lần

Trông em không thấy thấy bần xơ rơ

Hay

Lẻ đôi em chịu lẻ đôi

Hoa tàn em cũng đợi, bần trôi em cũng chờ

Nhưng nhiều lúc những cô Hai, anh Sáu lại nghi ngại, đặt vấn đề về chuyện cưới xin:

Neo ghe vô dựa gốc bần

Em thương anh nói vậy chớ biết mình đặng gần hay không

Hay khi đã không thành duyên nợ thì:

Bần gie, bần liệt, diệc đau chờ mồi

Anh với em duyên nợ hết rồi

Đi tìm chỗ khác đừng ngồi kế em

Không chỉ vu vơ trách móc thế thôi, với cách nói như tát nước, người Nam bộ cũng mắng nhiếc:

Mồ cha thằng đốn cây bần

Không cho ghe cá đậu gần ghe tôm

Nhưng đôi lúc cũng cảm thông:

Bần gie đóm đậu sáng ngời

Lỡ duyên tại bậu trách trời sao nên

Dựa vào trường liên tưởng sự vật, người dân Nam bộ đã thổi vào cây bần một luồng sinh khí có sức sống đến kỳ lạ, nó hiển hiện dạt dào trong lòng người đọc tạo nên giá trị biểu đạt phong phú. Từ đó nó tạo nên cảm hứng thẩm mỹ cho người thưởng thức.

Ngày nay, cây bần vẫn còn chiếm vị trí khá lớn bên dòng sông nước Nam bộ. Nó có một ý nghĩa lớn trong tâm hồn của người dân nơi đây. Trải bao thăng trầm của thiên nhiên, nhu cầu kinh tế, và cả tác động của con người, cây bần vẫn sừng sững trong tâm thức của người dân, gợi nhớ về một thời khai hoang vùng đất “vượn hú chim kêu” của ông cha - giúp chúng ta hiểu thêm về nền văn minh miệt vườn, nền văn hóa sông nước trù phú và ngọt ngào như lời ru từ lòng mẹ, để chúng ta sẽ thấy mình có trách nhiệm hơn với quê hương.

Đặng Duy Khôi

Chia sẻ bài viết

Chia sẻ Facebook

BÌNH LUẬN Ý kiến của bạn Gửi ý kiến

*Email (không hiển thị trên trang):

*Họ tên (hiển thị trên trang):

Vui lòng nhập mã xác nhận vào ô bên dưới. Nếu bạn không đọc được, hãy Chọn mã xác nhận khác.

Gửi Đọc thêm

“Trái tim bất hạnh” - hệ lụy của hành vi bạo hành
Xúc động hiện vật thời chiến
Long Hưng đẩy mạnh phong trào văn nghệ, thể thao
Điểm nhấn văn hóa sông nước
Bước tiến của ngành công nghiệp phim ảnh Anh
Suy ngẫm về “Gia đình hoàn hảo”
Người đẹp xứ Dừa trở thành tân Hoa hậu Đồng bằng Sông Cửu Long 2024
Những gì còn lại
Hiểu thêm về một đơn vị quân đội anh hùng
Từ các “Anh trai”, nghĩ về công nghiệp văn hóa

Tiêu điểm

“Trái tim bất hạnh” - hệ lụy của hành vi bạo hành
Bước tiến của ngành công nghiệp phim ảnh Anh
Suy ngẫm về “Gia đình hoàn hảo”
Người đẹp xứ Dừa trở thành tân Hoa hậu Đồng bằng Sông Cửu Long 2024
Những gì còn lại
Hiểu thêm về một đơn vị quân đội anh hùng
Từ các “Anh trai”, nghĩ về công nghiệp văn hóa
“Nhà mình lạ lắm” - Khi gia đình là nơi chữa lành
Công bố vương miện và trang phục văn hóa dân tộc Hoa hậu ĐBSCL
“Vinh quang một chặng đường” - Những giai điệu tự hào

Đọc nhiều

“Ký ức không phai” của cán bộ, học sinh miền Nam trên đất Bắc
Sôi nổi các hoạt động đậm bản sắc văn hóa
Ðặc sắc các hoạt động bảo tồn và phát triển Văn hóa Chợ nổi Cái Răng
Chương trình ca nhạc và trình diễn thời trang “Điểm hẹn Tây Đô”
An nhiên với “Lửa hương mùa cũ”
Nhiều hoạt động tri ân nhà giáo
Người đẹp xứ Dừa trở thành tân Hoa hậu Đồng bằng Sông Cửu Long 2024
Bảo Tiền - chứng tích của công cuộc giữ đất ở Nam Bộ
Nghe dân ca trên Bến Ninh Kiều
“Vinh quang một chặng đường” - Những giai điệu tự hào

Văn hóa - Nghệ thuật

“Trái tim bất hạnh” - hệ lụy của hành vi bạo hành
Xúc động hiện vật thời chiến
Long Hưng đẩy mạnh phong trào văn nghệ, thể thao
Điểm nhấn văn hóa sông nước
Bước tiến của ngành công nghiệp phim ảnh Anh

Xem-Nghe-Đọc

Phim ca nhạc hài Tết “Tứ hải phát tài”
Phim Tết “Yêu nhầm bạn thân”
Chuyện nghề nghiệp trong “Khách hàng là thượng đế”
“Bí kíp” thu hút sự chú ý của cộng đồng
Những vần thơ “Nhân nghĩa đất phương Nam”

ĐỒNG HÀNH CÙNG DOANH NGHIỆP

RAO VẶT NHÀ ĐẤT HỌC HÀNH XE ĐIỆN TỬ VIỆC LÀM KHÁC

Đầu tư định cư Úc: Cập nhật chi phí và chính sách mới
Báo xuân 2025
THÔNG BÁO THI TUYỂN PHƯƠNG ÁN KIẾN TRÚC Trung tâm thương mại, dịch vụ để hoạt động du lịch, kinh doanh văn phòng AEON MALL Cần Thơ
Nhiệt điện Cần Thơ hưởng ứng Tuần lễ Hồng EVN lần X
Cách định cư Canada phù hợp dành cho người Việt
Khám Phá Bộ Sưu Tập Ký Tự Đặc Biệt Độc Đáo Cho Giới Trẻ
Cách thức tham gia "Đường lên đỉnh Saymee" rinh ngay Apple Watch Series 9
THÔNG BÁO Tuyển dụng viên chức làm việc tại Trường THPT Bùi Hữu Nghĩa năm học 2024-2025
THÔNG BÁO TUYỂN DỤNG
MỜI THAM GIA LÀM ĐẠI LÝ THƯƠNG MẠI MOBIFONE
VNP CẦN THƠ - LẮP INTERNET WIFI CÁP QUANG VNPT
Giới thiệu công ty quà Tết doanh nghiệp 2025 uy tín