Hình ảnh Giếng Làng Trong Ca Dao Việt Nam - Tài Liệu Text - 123doc

Tải bản đầy đủ (.doc) (5 trang)

1. Trang chủ
>>
2. Luận Văn - Báo Cáo
>>
3. Báo cáo khoa học

Hình ảnh giếng làng trong ca dao Việt Nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (106.1 KB, 5 trang )

Báo Văn hóa Thông tin Thanh Hóa khoảng tháng 2-3 năm 2010GIẾNG LÀNG TRONG CA DAO VIỆT NAMLê Thị Thảo1Bên cạnh cây đa, bến nước, sân đình, mái chùa, hình ảnh chiếc giếng làng từ lâu đã ăn sâu trong tâm trí của người dân làng quê Việt Nam, đặc biệt là những người xa xứ. Trong tổng thể văn hóa làng, nếu cây đa có thần, mái chùa có Phật, thì giếng nước tượng trưng cho sự dồi dào sung mãn và cho nguồn gốc của sự sống. Chính vì vậy, trong kho tàng ca dao Việt Nam, hình ảnh chiếc giếng làng luôn được nhắc đến với vị trí là trái tim của làng, cái hồn của xóm và đầy ân tình của giao duyên hò hẹn. Nếu như đình, chùa làng giữ vai trò lớn trong cuộc sống tinh thần, tâm linh của dân làng, thì giếng làng có tính thực dụng hơn hẳn, bởi đó là nguồn sống. Do ở làng quê Việt Nam xưa chủ yếu là nhà mái gianh nên ít nhà có bể nước mưa, dân làng chủ yếu dùng nước giếng để sinh hoạt và nấu ăn. Mặt khác không phải nhà nào cũng có thể đào giếng, cho nên chiếc giếng chung của làng càng có vai trò quan trọng. Có thể nói đó là nguồn sống của cả cộng đồng. Từ chỗ tụ tập nơi sân giếng mới nảy ra những thông điệp của cuộc sống: về lúa ngô khoai sắn, chuyện có cô con gái lấy chồng tốt số, nhà nọ làm đám bao nhiêu mâm, trai gái tranh thủ lúc gánh nước để chòng ghẹo nhau, ngỏ lòng hay hẹn hò Cứ như thế, hình ảnh cái giếng in sâu vào tâm thức dân làng từ ngàn đời, rồi tự nhiên đi vào ca dao.Trong ca dao Việt Nam bắt gặp không ít hình ảnh giếng làng. Theo thống kê chưa đầy đủ có đến hàng trăm câu ca dao ghi hình ảnh giếng làng. Chỉ riêng cuốn“Kho tàng ca dao người Việt” (Nguyễn Xuân Kính – Phan Đăng Nhật chủ biên, Nxb Văn hoá thông tin, 2 tập, 2001) đã có hơn 60 câu có hình ảnh giếng làng. Giếng có thể gắn với một ngôi làng cụ thể, có thể tả thực, 1 Trường CĐ Văn hóa nghệ thuật Thanh Hóa1có thể dùng làm hình ảnh ví von bóng bẩy, có thể dùng để đưa đẩy khơi mào cho lời tỏ tình ; mộc mạc như đời thường nhưng vô cùng sống động, phong phú.“Giếng làng” như trên đã nói là nơi dân làng ra gánh nước sinh hoạt, nấu ăn – nhu cầu thiết yếu hàng ngày, nên nó đã trở thành nơi gặp gỡ, trò chuyện, hỏi thăm và tâm tình của mọi thành viên trong làng, đặc biệt là các đôi trai gái. Đình, chùa thì khi nào có lễ có hội mới ra, còn giếng làng không hôm nào không đến. Chính vì thế giếng làng trở thành tâm điểm gặp gỡ của cả làng, là điều kiện thứ nhất trong mơ ước của dân làng: Thứ nhất gần mẹ gần chaThứ nhì gần giếng, thứ ba gần đìnhGiếng nước tạo ra chất keo gắn kết người với người: - Đến đây trước giếng sau chùaKhông yêu ta cũng bỏ bùa cho yêuCái giếng giữ phần âm của làng. Bản thân cấu trúc hình tròn của nó cũng là một hình thuộc về âm. Chiều sâu của giếng đi vào lòng đất là chiều âm. Cái vị tanh hơi ngọt và cái độ lạnh của nước giếng hiếm khi được tiếp xúc ánh nắng mặt trời cũng thuộc về âm. Đôi khi giếng là sự gắn kết Đông – Tây huyền thoại thiêng liêng, thần bí trong chuyện ngọc trai biển Đông đem rửa nước giếng Ngọc ở đền Hùng thì trở nên trong sáng lạ thường. Giếng làng là nơi tích tụ, đồng thời cũng là nơi khởi phát tinh hoa của làng. Bởi vì nước giếng làng chính là nước mưa – “tinh khí” của trời cha được đất mẹ giữ lấy, rồi chắt lọc tạo thành mạch ngầm phun trào lên mặt đất để rồi từ đấy mọi sinh linh uống nước mà sinh sôi và phát triển. Người xưa quan niệm giếng làng nào khơi được mạch nước tốt thì con gái làng ấy mới xinh đẹp, lúa khoai mới tươi tốt và làng xóm mới yên bình. Gần giếng chính là gần với nguồn sống, gần những điều kiện thuận lợi nhất:- Giao Tự gần giếng gần sông2Nước trong tắm mát, má hồng thêm xinh.Hay là:Có chồng gần mẹ gần chaNhư cây gần giếng sau mà dưỡng thânNgười có người giàu người nghèo, kẻ sang kẻ hèn, giếng cũng có danh phận của giếng. Làng giàu thì giếng xây gạch, đá, chạm cả rồng chầu, phượng múa trên thành giếng và hai bên cầu giếng. Làng nghèo thì chỉ có giếng đắp đất xung quanh. Chính vì vậy, có cái giếng to đẹp, có cái lại bé hơn, nhưng tất cả đều có làn nước trong mát và là niềm tự hào của hết thảy dân làng:- Đầm Đại Từ hoa sen thơm mátGiếng Đại Từ nước mát trong xanhHay như:- Giếng Ngọc Hà vừa trong vừa mátVườn Ngọc Hà thơm ngát gần xaTên làng xã một phần cũng nhờ cái giếng mà trở thành nổi tiếng. Niềm tự hào về giếng làng to đẹp, trong mát cũng là một cái cớ để tán tỉnh, mời chào: - Giếng Yên Thái vừa trong vừa mátĐường Yên Thái gạch lát dễ đi.Em về bên ấy làm chiNước giếng thì đục đường đi thì lầyTuy nhiên, từ “giếng làng” gắn liền với các địa danh cụ thể như trên chỉ xuất hiện vài ba lần, hầu hết là từ “giếng làng” nói chung, có thể gắn với mọi miền quê Việt Nam.Các cô gái đôi khi làm duyên làm dáng trong bóng nước, là nơi soi mình trước cộng đồng: - Đầu làng có cái giếng khơiNgười ngoan rửa mặt, người hiền soi gương3“Giếng làng” nhiều khi là cái để ví von đưa đẩy, giúp cho lời tỏ tình được tự nhiên, dễ chấp nhận:- Ơi người gánh nước giếng đìnhCòn chăng hay đã trao tình cho ai?Hay là nhắc khéo: - Năng mưa thì giếng năng đầy,Anh năng qua lại mẹ thầy năng thươngCái giếng làng đã chứng kiến không biết bao nhiêu cuộc tình, bao nhiêu tâm sự của biết bao nhiêu thế hệ. Giếng không biết tâm tình nhưng tâm tình cứ mượn nó mà ngỏ lòng.Lúc thì thề non hẹn biển:Sông kia có cạn còn aoCũng nguyền vét giếng mà trao ân tìnhLúc thì than thở cho sự không may, hoài công:- Phận mình sao khéo rủi roĐã đi tới giếng, quảy vò về khôngGiếng nước được ví với hoàn cảnh éo le của người phụ nữ: Nào khi ảnh bủng anh beoTay bưng chén thuốc, tay đèo núi chanhBây giờ anh mạnh anh lànhAnh mê nhan sắc anh đành phụ tôiThà tôi xuống giếng cho rồi!Giếng nước cũng là sự băn khoăn, bị động của thân phận người con gái trong xã hội cũ: - Thân em như giếng giữa đườngNgười khôn rửa mặt, người thường rửa chânHọ thấy mình như hạt mưa rào:- Thân em như hạt mưa rào4Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoaVà nếu vô tình hạt mưa đó được rơi xuống giếng nước trong trẻo và mát lành thì có nghĩa cuộc đời họ đã đã có phần may mắn:May ra gặp được giếng khơiVừa trong vừa mát lại nơi thanh nhàn.Giếng nước trong được ví với sự trong trắng của tâm hồn người con gái. Tiếc thay cái giếng nước trongĐể cho bèo tấm, bèo ong lọt vàoGiếng nước, gàu múc, dây thừng … những vật quen thuộc và gắn bó với nhau đã được người dân mượn để ví von về tình nghĩa trai gái:- Giếng sâu gàu nhỏ anh ơiMúc sao cho đặng hai nơi một lần.- Giếng khơi gàu múc lưng chừngNếu mà vụng liệu xin đừng trách dây.Giếng nước là hình ảnh ẩn dụ cho tâm tính con người: - Đàn ông nông nổi giếng khơiĐàn bà sâu sắc như cơi đựng trầu- Em tưởng giếng sâu nên nối sợi dây dàiHay đâu giếng cạn em tiếc hoài sợi dâyGiếng làng là một hình ảnh quen thuộc gắn với sinh hoạt hàng ngày của người dân. Tự ngàn xưa, giếng làng đã đi vào tâm thức của mỗi người dân thôn dã. Từ mỗi sáng thức dậy và khi đêm về, người ta lại mơ tưởng đến giếng – bởi nơi đó có người mình thầm thương trộm nhớ, nơi mình đã được tâm tình, trò chuyện, và giải tỏa lòng mình. Chính vì lẽ đó, nên rất tự nhiên giếng làng cứ thế đi vào ca dao Việt Nam và tồn tại mãi mãi./.5

Tài liệu liên quan

• Đặc trưng ngữ nghĩa, ngữ pháp của từ ngữ, hình ảnh các loài hoa trong ca dao việt nam
  • 102
  • 1
  • 3
• Luận văn ngôn ngữ thể hiện hành động thề nguyền trong ca dao việt nam
  • 70
  • 972
  • 6
• Hình tượng Bụt trong tục ngữ- ca dao Việt Nam doc
  • 15
  • 947
  • 1
• Kiến thức lớp 10 Ca dao Việt Nam –hình ảnh mẹ trong ca dao ppt
  • 14
  • 455
  • 1
• Kiến thức lớp 10 Ca dao Việt Nam –chất hóm hỉnh trong ca dao potx
  • 10
  • 329
  • 0
• Mối quan hệ gia đình, xã hội trong cổ tích, ca dao việt nam
  • 33
  • 812
  • 0
• Bi kịch của người phu nữ trong Ca Dao Việt Nam docx
  • 26
  • 738
  • 6
• tóm tắt luận án đặc điểm ngữ pháp và ngữ nghĩa của con số trong thành ngữ, tục ngữ, ca dao việt nam
  • 23
  • 1
  • 2
• SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI Biểu tượng kép trong ca dao Việt Nam
  • 28
  • 708
  • 0
• Hình ảnh giếng làng trong ca dao Việt Nam
  • 5
  • 1
  • 5

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về

(55 KB - 5 trang) - Hình ảnh giếng làng trong ca dao Việt Nam Tải bản đầy đủ ngay ×