Hướng Dẫn Cách Hạch Toán Chiết Khấu Thương Mại Khi Mua - Bán

Cách hạch toán Giảm giá hàng bán, cách hạch toán chiết khấu thương mại khi bán hàng và khi mua hàng (nhận được chiết khấu thương mại) theo Thông tư 200 và Thông tư 133 chi tiết từng trường hợp.

Phần trước các bạn đã được hướng dẫn cách viết hoá đơn chiết khấu thương mại, phần này các bạn sẽ được hướng dẫn cách hạch toán chiết khấu thương mai, theo từng trường hợp cụ thể:

1. DN kê khai thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ:

- Chiết khấu thương mại có 3 hình thức cụ thể như sau:

+ Chiết khấu theo từng lần mua hàng (mua 1 lần đạt luôn chiết khấu)

+ Số tiền chiết khấu được trừ trên hoá đơn lần mua cuối cùng hoặc kỳ sau,

+ Số tiền chiết khấu được lập hóa đơn điều chỉnh khi kết thúc chương trình.

a. Nếu chiết khấu thương mại theo từng lần mua:

(Tức mua 1 lần đạt luôn chiết khấu thương mại) "Trường hợp cơ sở kinh doanh áp dụng hình thức chiết khấu thương mại dành cho khách hàng hoặc khuyến mại theo quy định của pháp luật thì phải thể hiện rõ khoản chiết khấu thương mại, khuyến mại trên hóa đơn."

Trích khoản 6 của Nghị định số 123/2020/NĐ-CP

"Trường hợp cơ sở kinh doanh áp dụng hình thức chiết khấu thương mại dành cho khách hàng (nếu có) thì giá tính thuế GTGT là giá bán đã chiết khấu thương mại dành cho khách hàng"

Trích điều 7 của Thông tư 219/2013/TT-BTC

=> Như vậy trường hợp này: Trên hoá đơn GTGT là giá đã chiết khấu rồi. (khi hạch toán không thể hiện khoản chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán)

BÊN BÁN HẠCH TOÁN:

Nợ TK 111, 112, 131: Tổng số tiền trên hoá đơn (số tiền đã trừ CK)

Có 511: Tổng số tiền đã trừ chiết khấu (chưa có Thuế)

Có 3331: Thuế GTGT

BÊN MUA HẠCH TOÁN:

Nợ TK: 152, 153, 156: Giá trị trên hoá đơn (số tiền đã trừ CK)

Nợ TK: 1331: Thuế GTGT

Có TK: 111, 112, 331:

Ví dụ Công ty kế toán Thiên Ưng bán Tivi Samsung 52inchs với giá niêm yết là 10tr/chiếc (chưa VAT 10%) Cty thực hiện chiết khấu thương mại 5% trên số tiền đã bao gồm VAT khi khách hàng mua từ 10 chiếc trở lên. Thời gian áp dụng từ ngày 12/08/2024 đến hết ngày 30/08/2024 Ngày 20/08/2024 Cty Khánh Hà ký hợp đồng mua 10 chiếc => Đủ điều kiện đạt chiết khấu thương mại => Kế toán Thiên Ưng lập hóa đơn cho Cty Khánh Hà như sau: Cty Khánh Hà thanh toán ngay bằng chuyển khoản Cty Thiên Ưng hạch toán Bút toán doanh thu: Nợ TK 1121: 104.500.000 Có TK 511: 95.000.000 Có TK 3331: 9.500.000 Bút toán giá vốn: Nợ TK 632: Có TK 156: thực hiện vào cuối kỳ (do Thiên Ưng tính giá XK bình quân cuối kỳ) Cty Khánh Hà hạch toán Nợ TK 156: 95.000.000 Nợ TK 133: 9.500.000 Có TK 1121: 104.500.000

b. Nếu chiết khấu thương mại căn cứ vào số lượng, doanh số:

- Nếu việc chiết khấu thương mại căn cứ vào số lượng, doanh số hàng hoá, dịch vụ thì số tiền chiết khấu của hàng hoá đã bán được tính điều chỉnh trên hoá đơn bán hàng hoá, dịch vụ của lần mua cuối cùng hoặc kỳ tiếp sau.

=> Như vậy: Trường hợp này sẽ có 2 tình huống xảy ra như sau: - Nếu số tiền Chiết khấu Nhỏ hơn số tiền trên hoá đơn cuối cùng: -> Sẽ trừ trực tiếp trên hoá đơn cuối cùng - Nếu số tiền Chiết khấu Lớn hơn số tiền trên hoá đơn cuối cùng: -> Sẽ phải lập 1 hoá đơn điều chỉnh giảm các hoá đơn trước đó. Công văn số 233/CTCTH-TTHT V/v lập hóa đơn chiết khấu thương mại dành cho khách hàng ngày 16/01/2024 của Cục thuế Thành phố Cần Thơ Công ty Thiên Ưng xin đưa ra các ví dụ cho từng tình huống cụ thể như sau: Tình huống 1: - Ví dụ 1: Cty Kế toán Thiên Ưng ký hợp đồng với Cty A: Nếu mua hàng đạt doanh số 50tr sẽ được chiết khấu thương mại 5% (5% x 50tr = 2.500.000) - Lần 1: Cty A mua hàng trị giá 30tr -> Cty xuất hoá đơn bình thường - Lần 2: Cty A mua hàng trị giá 20tr -> Như vậy đã đạt điều kiện nhận được chiết khấu 5% -> Và vì số tiền chiết khấu: 2.500.000 Nhỏ hơn số tiền trên hoá đơn cuối cùng (lần 2: 20tr) -> Nên sẽ trừ trực tiếp vào hoá đơn cuối cùng này. Cách viết hoá đơn cuối cùng như sau:

STT	Tên hàng hóa, dịch vụ	Đơn vị tính	Số lượng	Đơn giá	Thành tiền
1	2	3	4	5	6=4x5
01	Máy tính ACER	chiếc	2	10.000.000	20.000.000
(Chiết khấu thương mại 5% theo hợp đồng số 001/A ngày 20/11/2024)	2.500.000
Cộng tiền hàng: 17.500.000
Thuế suất GTGT: .10 % , Tiền thuế GTGT: 1.750.000
Tổng cộng tiền thanh toán 19.250.000

BÊN BÁN HẠCH TOÁN:

- Phản ánh doanh thu:

Nợ TK 131, 111, 112: Số tiền đã chiết khấu: 19.250.000

Có 511: Doanh thu đã chiết khấu: 17.500.000

Có 3331: Thuế GTGT: 1.750.000

BÊN MUA HẠCH TOÁN:

Nợ TK: 156: Giá trên hoá đơn (giá đã trừ khoản chiết khấu): 17.500.000

Nợ TK: 1331: Thuế GTGT: 1.750.000

Có TK: 111, 112, 331: Số tiền đã trừ khoản chiết khấu: 19.250.000

Tình huống 2: - Số tiền Chiết khấu Lớn hơn số tiền trên hoá đơn cuối cùng: -> Sẽ phải lập 1 hoá đơn điều chỉnh giảm các hoá đơn trước đó -> Tình huống này các bạn xử lý như trường hợp c bên dưới nhé.

c. Nếu kết thúc chương trình (kỳ) khuyến mãi mới lập hoá đơn:

- Trường hợp số tiền chiết khấu được lập khi kết thúc chương trình (kỳ) chiết khấu hàng bán thì được lập hoá đơn điều chỉnh kèm bảng kê các số hoá đơn cần điều chỉnh, số tiền, tiền thuế điều chỉnh.

- Ví dụ 2: Cty Kế toán Thiên Ưng ký hợp đồng với Cty A: Nếu mua hàng đạt doanh số 50tr sẽ được chiết khấu thương mại 5% (11% x 50tr = 5.500.000) - Lần 1: Cty A mua hàng trị giá 45tr -> Cty xuất hoá đơn bình thường - Lần 2: Cty A mua hàng trị giá 5tr -> Như vậy đã đạt điều kiện nhận được chiết khấu 5% -> Và vì số tiền chiết khấu: 5.500.000 Lớn hơn số tiền trên hoá đơn cuối cùng (lần 2: 5tr) không trừ được. -> Nên hoá đơn lần 2 vẫn xuất bình thường giá trị 5tr. -> Và sẽ phải lập thêm 1 hoá đơn điều chỉnh giảm kèm bảng kê các hoá đơn lần 1 và 2. Cách viết hoá đơn điều chỉnh giảm như sau:

STT	Tên hàng hóa, dịch vụ	Đơn vị tính	Số lượng	Đơn giá	Thành tiền
1	2	3	4	5	6=4x5
01	Điều chỉnh đơn giá, số tiền, tiền thuế, tổng thanh toán của các hoá đơn kèm theo bảng kê .... do chiết khấu thương mại 11% theo hợp đồng số 001/A ngày 20/11/2024)	chiếc	5	1.100.000	5.500.000
5.500.000
Cộng tiền hàng: 5.500.000
Thuế suất GTGT: .10 % , Tiền thuế GTGT: 550.000
Tổng cộng tiền thanh toán 6.050.000

BÊN BÁN HẠCH TOÁN:

- Phản ánh số chiết khấu thương mại phát sinh trong kỳ:

Nợ TK 521: Số tiền Chiết khấu thương mại. (Nếu theo Thông tư 200)

Nợ TK 511: (Nếu theo Thông tư 133)

Nợ TK 3331: Số tiền thuế GTGT được điều chỉnh giảm.

Có TK 131, 111, 112 ...

BÊN MUA HẠCH TOÁN:

+ Nếu hàng chiết khấu thương mại đó còn tồn trong kho ghi giảm giá trị hàng tồn kho;

Nợ TK 111, 112, 331....: Số tiền Chiết khấu thương mại

Có TK: 156: Giảm giá trị hàng tồn kho.

Có TK: 1331: Giảm số thuế đã được khấu trừ.

+ Nếu hàng đó đã bán thì ghi giảm giá vốn hàng bán;

Nợ TK 111, 112, 331....: Số tiền Chiết khấu thương mại

Có TK: 632: Giảm giá vốn.

Có TK: 1331: Giảm số thuế đã được khấu trừ.

+ Nếu hàng đó đã sử dụng cho hoạt động xây dựng cơ bản thì ghi giảm chi phí xây dựng cơ bản.

Nợ TK 111, 112, 331....: Số tiền Chiết khấu thương mại

Có TK: 241: Giảm chi phí xây dựng cơ bản.

Có TK: 1331: Giảm số thuế đã được khấu trừ.

+ Nếu hàng đó đã sử dụng cho Sản xuất kinh doanh, quản lý ... thì ghi Giảm chi phí đó xuống:

Nợ TK 111, 112, 331....: Số tiền Chiết khấu thương mại

Có TK: 154, 642... : Giảm chi phí xây dựng cơ bản.

Có TK: 1331: Giảm số thuế đã được khấu trừ.

2. Đối với doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp:

- Căn cứ vào hoá đơn bán hàng, kế toán phản ánh số chiết khấu thương mại:

Nợ TK 521- Chiết khấu thương mại (Nếu theo Thông tư 200)

Nợ TK 511 (Nếu theo Thông tư 133)

Có TK 131- Phải thu của khách hàng

- Căn cứ váo hoá đơn bán hàng, kế toán phản ánh doanh thu bán hàng

Nợ TK 131- Phải thu của khách hàng

Có TK 511- Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ.

Chú ý:

- Chiết khấu thương mại là khoản doanh nghiệp bán giảm giá niêm yết cho khách hàng mua hàng với khối lượng lớn

- Giảm giá hàng bán là khoản giảm trừ cho người mua do hàng hóa kém phẩm chất, sai quy cách hoặc lạc hậu thị hiếu.

Nếu chiết khấu cho cá nhân, hộ kinh doanh:

a. Trường hợp bán hàng cho cá nhân

Theo Công văn 4447/TCT-TNCN ngày 27/10/2015 của Tổng cục thuế "Căn cứ hướng dẫn nêu trên, trường hợp Công ty EH ký hợp đồng mua bán hàng hóa với cá nhân, trong hợp đồng có thỏa thuận về khoản chiết khấu thương mại (giảm trừ trực tiếp trên hóa đơn), không phải là hoa hồng đại lý hoặc thưởng khuyến mại theo quy định tại Điều 92 và Điều 171 Luật Thương mại thì khoản chiết khấu thương mại nêu trên không thuộc diện điều chỉnh của Luật thuế thu nhập cá nhân. Công ty EH không phải khấu trừ thuế thu nhập cá nhân khi thực hiện khoản chiết khấu thương mại này theo hợp đồng, không phân biệt cá nhân là đại lý hay không phải đại lý." b. Trường hợp bán hàng hộ kinh doanh nộp thuế khoán

Theo Công văn 346/TCT-DNNCN ngày 09/02/2022 của Tổng cục thuế

Ngoài ra các bạn nên xem thêm: Cách kê khai thuế chiết khấu thương mại

-------------------------------------------