Hướng Dẫn Cách Lập Bảng Cân đối Kế Toán Chi Tiết 2022

Nội dung chính

• Bảng cân đối kế toán có nội dung và kết cấu như thế nào?
  • Bảng cân đối kế toán là gì?
  • Nội dung bảng cân đối kế toán
  • Kết cấu bảng cân đối kế toán
• Lập bảng cân đối kế toán căn cứ vào nguồn số liệu nào?
• Tính chất của bảng cân đối kế toán
• Hướng dẫn cách lập bảng cân đối kế toán chi tiết
• Những lỗi sai thường gặp khi lập bảng cân đối kế toán
  • Sai về hình thức bảng cân đối kế toán
  • Sai về nội dung bảng cân đối kế toán

Bảng cân đối kế toán gồm 2 phần, Phần I (Tài sản) phản ánh tài sản theo kết cấu vốn kinh doanh, Phần II (Nguồn vốn) phản ánh tài sản theo nguồn hình thành vốn kinh doanh. Vậy bảng cân đối kế toán là gì, kết cấu như thế nào? Hãy cùng Học viện TACA trả lời câu hỏi trên và tìm hiểu cách lập bảng cân đối kế toán trong bài viết dưới đây. 

Bảng cân đối kế toán có nội dung và kết cấu như thế nào?

Bảng cân đối kế toán là gì?

Bảng cân đối kế toán là báo cáo quan trọng cung cấp thông tin về giá trị tài sản của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định giúp phục vụ công tác quản lý của nhà quản trị hoặc yêu cầu của các đối tượng khác như cơ quan quản lý tài chính, nhà đầu tư, ngân hàng cho vay vốn…

Từ Bảng cân đối kế toán, nhà quản trị biết được tài sản của đơn vị có những loại nào, có bao nhiêu tại một thời điểm để từ đó có những quyết định kinh tế đúng đắn.

Nội dung bảng cân đối kế toán

Bảng cân đối kế toán là báo cáo tài chính mà doanh nghiệp lập trong đó nội dung phản ánh tình hình tài sản của đơn vị, là biểu hiện của phương pháp tổng hợp cân đối do cơ sở thiết lập báo cáo tài chính này dựa vào tính cân đối vốn có của đối tượng kế toán. 

Nhưng cần lưu ý giá trị của các tài sản này chỉ tại một thời điểm nhất định chứ không bao gồm quá trình vận động của chúng. Phương trình kế toán thể hiện mối liên hệ giữa tài sản theo kết cấu vốn kinh doanh và tài sản theo nguồn hình thành vốn kinh doanh là:

Tài sản = Nguồn vốn

Kết cấu bảng cân đối kế toán

Bảng cân đối kế toán có kết cấu gồm 2 phần: 

• Phần I (Tài sản) phản ánh tài sản theo kết cấu vốn kinh doanh
• Phần II (Nguồn vốn) phản ánh tài sản theo nguồn hình thành vốn kinh doanh

Về hình thức thể hiện, 2 phần của Bảng cân đối kế toán có thể được bố trí theo chiều dọc hoặc chiều ngang như mẫu dưới đây:

Mẫu Bảng cân đối kế toán chiều dọc

Mẫu Bảng cân đối kế toán theo chiều ngang

Lập bảng cân đối kế toán căn cứ vào nguồn số liệu nào?

Nguồn số liệu để căn cứ lập bảng cân đối kế toán cần xuất phát từ các sổ kế toán. Nguồn số liệu gồm: số liệu trên sổ kế toán tổng hợp; số liệu trên sổ, thẻ kế toán chi tiết hoặc bảng tổng hợp chi tiết; số liệu cuối năm ở Bảng cân đối kế toán năm trước (sử dụng để trình bày cột đầu năm).

Tuy nhiên số liệu trong sổ kế toán khi theo dõi đối tượng gồm giá trị hiện có (số dư) và tình hình biến động (số phát sinh) nên cần căn cứ vào yêu cầu của các chỉ tiêu phản ánh trong báo cáo để quyết định sử dụng số liệu nào. 

Tính chất của bảng cân đối kế toán

Bảng cân đối kế toán là báo cáo tài chính cần đảm bảo các yêu cầu về tính trung thực, dễ hiểu, có khả năng so sánh, cũng như đảm bảo tính cân đối dù giá trị từng chỉ tiêu hay tổng giá trị tài sản của doanh nghiệp đã thay đổi.

Bảng cân đối kế toán và tài khoản kế toán có mối quan hệ chặt chẽ với nhau trong một đơn vị kế toán. Tuy đều được sử dụng để phản ánh về đối tượng kế toán nhưng bảng cân đối kế toán chỉ phản ánh khái quát tài sản của đơn vị tại một thời điểm nhất định còn tài khoản kế toán lại phản ánh cụ thể, chi tiết về cả tài sản cũng như sự vận động của chúng. 

Hướng dẫn cách lập bảng cân đối kế toán chi tiết

Mẫu Bảng cân đối kế toán theo Thông tư số 200/2014/TT-BTC

Trong đó: 

• Cột “Số đầu năm”: Lấy số liệu từ cột “Số cuối kỳ” của Bảng cân đối kế toán ngày 31/12 năm trước.
• Cột “Số cuối kỳ”: Lấy số liệu từ cột “Số dư cuối kỳ” của các tài khoản liên quan trên Bảng cân đối phát sinh năm hiện tại.
• Lưu ý: Tổng Tài sản = Tổng Nguồn vốn

A. Tài sản

Tên chỉ tiêu	Mã số	Công thức	Số dư cuối kỳ tài khoản
			Dư nợ	Dư có
A. Tài sản ngắn hạn	100
I. Tiền và các khoản tương đương tiền	110	110=111+112
1. Tiền	111		111,112, 113
2. Các khoản tương đương tiền	112		1281,1288 (các khoản đầu tư dưới 3 tháng)
II.  Đầu tư tài chính ngắn hạn	120	120=121+122+123
1. Chứng khoán kinh doanh	121		121
2. Dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh	122
3. Đầu tư đến ngày nắm giữ đáo hạn	123		1281,1282,1288 (các khoản có kỳ hạn dưới 12 tháng và không phải tương đương tiền)
III. Các khoản phải thu ngắn hạn	130	130=131+132+133+ 134+135+136+137
1. Phải thu ngắn hạn của KH	131		131 (kỳ hạn thu tiền dưới 12 tháng)
2. Trả trước cho người bán	132		331 (số đã trả trước dưới 12 tháng
3. Phải thu nội bộ ngắn hạn	133		1362,1363,1368 (kỳ hạn thu tiền dưới 12 tháng)
4. Phải thu theo tiến độ kế hoạch HĐXD	134		337
5. Phải thu về cho vay ngắn hạn	135		1283
6. Các khoản phải thu khác	136		1385, 1388, 334, 338, 141, 244, 1381
7. Dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi	137
IV. Hàng tồn kho	140	140=141+142
1. Hàng tồn kho	141		151,152,153…
2. Dự phòng giảm giá hàng tồn kho	142
V. Tài sản ngắn hạn khác	150	150=151+152+ 153+154+155
1. Chi phí trả trước ngắn hạn	151		2421
2. Thuế giá trị gia tăng được khấu trừ	152		133
3. Thuế và các khoản phải thu của nhà nước	153		333
4. Giao dịch mua bán lại trái phiếu Chính phủ	154		171
5. Tài sản ngắn hạn khác	155		2288
B. Tài sản dài hạn	200
I. Các khoản phải thu dài hạn	210	210=211+212+ 213+214+215 +216+219
1. Phải thu dài hạn khác	211		131
2. Trả trước cho người bán dài hạn	212		331
3. Vốn kinh doanh ở đơn vị trực thuộc	213		1361
4. Phải thu nội bộ dài hạn	214		1362,1363,1368
5. Phải thu về cho vay ngắn hạn	215		1283
6. Phải thu dài hạn khác	216		1385,1388,334, 338,141,244, 1381
7. Dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi	219
II.  Tài sản cố định	220
1. Tài sản cố định hữu hình	221	221=222+223
Nguyên giá	222		211
Giá trị hao mòn	223
2. Tài sản cố định thuê tài chính	224	224=225+226
Nguyên giá	225		212
Giá trị hao mòn	226
3. Tài sản cố định vô hình	227	227=228+229
Nguyên giá	228		213
Giá trị hao mòn	229
III. Bất động sản đầu tư	230	230=231+232
Nguyên giá	231		217
Giá trị hao mòn	232
IV. Tài sản dở dang dài hạn	240	240=241+242
1. Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang dài hạn	241		154
2. Chi phí xây dựng cơ bản dở dang	242		241
V. Đầu tư tài chính dài hạn	250	250=251+252+ 253+254+255
1. Đầu tư vào công ty con	251		221
2. Đầu từ vào công ty liên doanh, liên kết	252		222
3. Đầu tư góp vốn vào đơn vị khác	253		2281
4. Dự phòng đầu tư tài chính dài hạn	254
5. Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn	255		1281,1282,1288 (Kỳ hạn còn lại trên 12 tháng, không nằm trong phải thu về cho vay dài hạn)
VI. Tài sản dài hạn khác	260	260=261+262+ 263+268
1. Chi phí trả trước dài hạn	261		2422
2. Tài sản thuế thu nhập hoãn lại	262		243
3. Thiết bị, vật tư, phụ tùng thay thế dài hạn	263		1534
4. Tài sản dài hạn khác	268		2288
TỔNG TÀI SẢN	270	270=100+2000

B. Nguồn vốn

Tên chỉ tiêu	Mã số	Công thức	Số dư cuối kỳ tài khoản
			Dư Nợ	Dư Có
I. Nợ ngắn hạn	310
1. Phải trả người bán ngắn hạn	311			331 (kỳ hạn dưới 12 tháng)
2. Người mua trả tiền trước ngắn hạn	312			131
3. Thuế và các khoản phải nộp nhà nước	313			333
4. Phải trả người lao động	314			334
5. Chi phí phải trả ngắn hạn	315			335 (chi phí phải trả dưới 12 tháng)
6. Phải trả nội bộ ngắn hạn	316			3362,3363,3368
7. Phải trả theo tiến độ kế hoạch hợp đồng xây dựng	317			337
8. Doanh thu chưa thực hiện ngắn hạn	318			3387 (phần doanh nghiệp phải thực hiện trong vòng 12 tháng)
9. Phải trả ngắn hạn khác	319			338,138,344
10. Vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn	320			341,34311 (phần đến hạn thanh toán trong 12 tháng)
11. Dự phòng phải trả ngắn hạn	321			352
12. Quỹ khen thưởng, phúc lợi	322			353
13. Quỹ bình ổn giá	323			357
14. Giao dịch mua bán lại trái phiếu chính phủ	324			171
II. Nợ dài hạn	330
1. Phải trả người bán dài hạn	331			331 (kỳ hạn trên 12 tháng)
2. Người mua trả tiền trước dài hạn	332			131 (trên 12 tháng)
3. Chi phí phải trả dài hạn	333			335
4. Phải trả nội bộ về vốn kinh doanh	334			3361
5. Phải trả nội bộ dài hạn	335			3362, 3363, 3368
6. Doanh thu chưa thực hiện dài hạn	336			3387 (nghĩa vụ doanh nghiệp phải thực hiện trên 12 tháng)
7. Phải trả dài hạn khác	337			338,344 (chi tiết các khoản kỳ hạn trên 12 tháng)
8. Vay và nợ thuê tài chính dài hạn	338		34312 (âm)	341 (kỳ hạn trên 12 tháng), 34311, 34313
9. Trái phiếu chuyển đổi	339			3432
10. Cổ phiếu ưu đãi	340			41112
11. Thuế thu nhập hoãn lại phải trả				347
12. Dự phòng phải trả dài hạn	342			352
13. Quỹ phát triển khoa học và công nghệ	343			356
E. Vốn chủ sở hữu	400
I. Vốn chủ sở hữu	410
1. Vốn góp của chủ sở hữu	411			4111
Đối với công ty cổ phần, Mã số 411 = Mã số 411a + Mã số 411b
Cổ phiếu phổ thông có quyền biểu quyết	411a			41111
Cổ phiếu ưu đãi	411b			41112
2. Thặng dư vốn góp cổ phần	412		4112 (ghi âm nếu TK 4112 dư nợ)	4112
3. Quyền chọn chuyển đổi trái phiếu	413			4113
4. Vốn khác của chủ sở hữu	414			4118
5. Cổ phiếu quỹ	415		419 (ghi âm)
6. Chênh lệch đánh giá lại tài sản	416		412 (ghi âm nếu TK 412 dư nợ)	412
7. Chênh lệch tỷ giá hối đoái	417		413 (ghi âm nếu TK 413 dư nợ)	413
8. Quỹ đầu tư phát triển	418			414
9. Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp	419			417
10. Quỹ khác thuộc vốn chủ sở hữu	420			418
11. Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối	421	421=421a+421b
Lợi nhuận chưa phân phối kỳ này	421a		4212 (ghi âm nếu TK 413 dư nợ)	4212
Lợi nhuận chưa phân phối kỳ trước	421b		4211 (ghi âm nếu TK 413 dư nợ)	4211
12. Nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản	422			441
13. Nguồn kinh phí và quỹ khác	430
Nguồn kinh phí	431		161	461
Trường hợp số dư Nợ TK 161 lớn hơn số dư Có TK 461 thì chỉ tiêu này được ghi bằng số âm
Nguồn kinh phí đã hình thành TSCD	432			466
TỔNG NGUỒN VỐN	440	440=300+400

Những lỗi sai thường gặp khi lập bảng cân đối kế toán

Sai về hình thức bảng cân đối kế toán

• Sai đơn vị tính: Đơn vị tính trong bảng cân đối kế toán phải là đồng Việt Nam, không được để nghìn đồng.
• Thiếu chữ ký: Bảng cân đối kế toán cần có đầy đủ chữ ký của người lập, giám đốc, kế toán trưởng.
• Sai thời gian lập: Thời gian lập bảng cân đối kế toán là ngày kết thúc năm tài chính.

Sai về nội dung bảng cân đối kế toán

• Sai ở chỉ tiêu “Tiền và các khoản tương đương tiền”: Các khoản đầu tư trên 3 tháng (dưới 1 năm) cần đưa vào chỉ tiêu “Đầu tư tài chính ngắn hạn”, không đưa vào chỉ tiêu “Tiền và các khoản tương đương tiền”.
• Sai do không ghi nhận đúng lời, lỗ khi bán chứng khoán: Một số doanh nghiệp có đầu tư chứng khoán nhưng không theo dõi chi tiết từng loại chứng khoán đang nắm giữ nên hạch toán sai khoản lời, lỗ khi bán chứng khoán.
• Trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi, khoản hàng tồn kho, tổn thất khoản đầu tư tài chính không đúng quy định: Lỗi sai này do các doanh nghiệp chưa thành lập hội đồng thẩm định.
• Sai do ghi nhận sai tỷ lệ giá ngoại tệ: Việc ghi nhận tỷ giá ngoại tệ cần thực hiện theo thông tư 201/2009/TT-BTC để đảm bảo tính chính xác.

Qua bài viết trên, Học viện TACA đã chia sẻ với bạn đọc cách lập Bảng cân đối kế toán và các lỗi sai thường gặp khi lập báo cáo tài chính này. Hy vọng những thông tin trên giúp bạn có thêm các kiến thức hữu ích để dễ dàng hơn trong việc lập Bảng cân đối kế toán đúng mẫu và quy định hiện hành. 

Xem thêm:

• Thông tin khoá học Báo cáo tài chính & Thuế chuyên sâu
• Thông tin khoá học ôn thi Chứng chỉ đại lý thuế
• Thông tin khoá học ôn thi Chứng chỉ hành nghề kế toán