Kháng Thể Kháng Tinh Trùng Gây Vô Sinh Như Thế Nào?

Kháng thể kháng tinh trùng là một trong những nguyên nhân gây vô sinh, hiếm muộn ở nhiều cặp vợ chồng. Tình trạng này xuất hiện trong cơ thể, cản trở quá trình thụ tinh, hình thành tổ hợp hoặc ảnh hưởng tới sự phát triển của thai nhi, thậm chí có thể gây sảy thai. Kháng thể này có thể xuất hiện ở cả người chồng lẫn người vợ.

1. Kháng thể kháng tinh trùng là gì?
2. Nguyên nhân tạo ra kháng thể kháng tinh trùng
3. Kháng thể kháng tinh trùng có ảnh hưởng đến quá trình sinh sản như thế nào?
4. Các phương pháp chẩn đoán
5. Các phương pháp điều trị
   1. Phương pháp ức chế miễn dịch
   2. Phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI)
   3. Phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF)
   4. Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI)

Kháng thể kháng tinh trùng là gì?

Kháng thể kháng tinh trùng là một trong những nguyên nhân gây vô sinh nam. Bệnh cản trở quá trình thụ tinh, làm tổ hay ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi, đôi khi gây sẩy thai. Kháng thể tinh trùng là một trong những kháng thể được xếp vào loại miễn dịch đặc hiệu của cơ thể. Điều này có nghĩa là kháng thể tinh trùng là một kháng thể chỉ xuất hiện khi có sự tiếp xúc của tinh trùng trong cơ thể. (1)

Hàng rào máu – tinh hoàn (blood – testis barrier) giúp tách biệt hai môi trường tế bào sinh tinh và mạch máu, ngăn không cho tinh trùng và các sản phẩm thoái hóa của tinh trùng hay tế bào vào máu.

Vì lý do nào đó, khi hàng rào này bị thương tổn, tinh trùng sẽ vào mạch máu. Do tinh trùng là vật lạ với cơ thể nên khi chúng tiếp xúc với các tế bào miễn dịch sẽ gây phản ứng mẫn cảm, hình thành kháng thể và tạo phản ứng miễn dịch. Phức hợp miễn dịch sẽ hoạt hóa bổ thể, tạo phản ứng viêm. Sản phẩm của quá trình hoạt hóa bổ thể cùng các cytokin và các tế bào viêm sẽ làm tổn thương thêm hàng rào máu – tinh hoàn, càng thúc đẩy quá trình tạo kháng thể kháng tinh trùng.

Kháng thể này có thể kết hợp với đầu hay đuôi của tinh trùng, cụ thể:

• Kháng thể tại đầu tinh trùng: Có khả năng ngăn chặn liên kết tự động giữa tinh trùng và trứng, gây cản trở trong quá trình thụ tinh, việc có thai trở nên khó khăn hơn.
• Kháng thể tại đuôi tinh trùng: Có khả năng gây cố định làm bất hoạt hoạt động của tinh trùng hay kết dính lại những tinh trùng với nhau, khiến hoạt động di chuyển của tinh trùng bị suy giảm.

Cơ thể của nữ giới cũng có khả năng tạo ra kháng thể kháng tinh trùng, nếu có phản ứng mẫn cảm với tinh dịch của nam giới. Hiện nay vẫn chưa rõ cơ chế tại sao một số phụ nữ có thể tạo kháng thể tiêu diệt tinh trùng trong khi các trường hợp khác lại không.

Sau khi quan hệ tình dục, tinh trùng trong đường sinh dục của nữ giới không phải là nguyên nhân làm sản xuất kháng thể chống tinh trùng. Nguyên nhân có thể là do chấn thương niêm mạc âm đạo trong quá trình quan hệ tình dục hay do sự lắng đọng của tinh trùng trong đường tiêu hóa khi giao hợp qua đường miệng.

Nguyên nhân tạo ra kháng thể kháng tinh trùng

Những nguyên nhân hình thành kháng thể kháng tinh trùng ở nam giới như:

• Bị tổn thương tinh hoàn sau chấn thương, sau sinh thiết tinh hoàn hoặc sau phẫu thuật như phẫu thuật thắt ống dẫn tinh.
• Nhiễm trùng đường sinh dục
• Viêm tiền tuyến liệt
• Ung thư tinh hoàn

Kháng thể kháng tinh trùng có ảnh hưởng đến quá trình sinh sản như thế nào?

Kháng thể kháng tinh trùng tác động tới hệ sinh sản thông qua việc làm giảm vận động tinh trùng, tăng số lượng tinh trùng không hoạt động, can thiệp quá trình tiếp xúc liên kết giữa trứng và tinh trùng, biến đổi phản ứng cực đầu hoặc tác động trực tiếp vào chất nhầy ở cổ tử cung. Trong một số trường hợp, chất dịch nhầy ở CỔ tử cung cũng có khả năng hình thành kháng thể kháng tinh trùng nhằm chống lại tinh trùng của nam giới. Tất cả những yếu tố này sẽ gây cản trở cho quá trình thụ tinh. (2)

Đối với nam giới, nếu nồng độ kháng thể kháng tinh trùng trong huyết tương càng cao, nguy cơ vô sinh càng rõ ràng. Khi tình trạng kháng tinh trùng xuất hiện ở chồng hay vợ, tỷ lệ mang thai ở đôi vợ chồng này là thấp hơn 38% so với các trường hợp bình thường. Tỷ lệ vô sinh có kháng thể kháng tinh trùng chiếm 1 – 6% tổng số những trường hợp vô sinh ở nam giới.

Các phương pháp chẩn đoán

Để chẩn đoán xác định kháng thể kháng tinh trùng trong huyết tương, bác sĩ sẽ áp dụng các phương pháp xét nghiệm như:

• Xét nghiệm MAR (Mixed antiglobulin reaction): Dựa vào nguyên lý về sự ngưng kết tinh trùng với hồng cầu cừu khi IgA, IgG xuất hiện.
• Xét nghiệm IBT (Immunobead Test): Dựa vào cơ chế phức hợp polyacrilamids gắn kháng thể người với kháng thể kháng tinh trùng.
• Kỹ thuật xét nghiệm Franklin và Dukes: Được thực hiện để xác định tỷ lệ, hiệu giá ngưng kết của kháng thể kháng tinh trùng trong huyết thanh.

Ngoài tiến hành xét nghiệm, để chẩn đoán đúng nguyên nhân, tình trạng hoạt động và đánh giá sức khỏe sinh sản của nam giới tại thời điểm đó, bác sĩ cần kết hợp với xét nghiệm tinh dịch đồ và xét nghiệm yếu tố nội tiết tố nam. Kháng thể kháng tinh trùng ở nam giới có khả năng được tìm thấy trong huyết thanh của cả hai giới. Chúng có thể trong huyết tương tinh dịch, trên bề mặt tinh trùng hoặc trong dịch nhầy ở cổ tử cung.

Vì thế, khi thăm khám sức khỏe sinh sản, ngoài việc thăm khám xét nghiệm từ phía người chồng, người vợ cũng nên làm xét nghiệm nhằm tránh bỏ sót những chẩn đoán dẫn đến điều trị sai hướng. Bác sĩ sẽ chỉ định làm xét nghiệm khi:

• Tinh trùng bị kết dính trong tinh dịch hoặc trong tử cung của nữ giới.
• Chuyển động tinh trùng kém hoặc bị bất động.
• Tinh trùng có số lượng thấp hơn với bình thường.
• Vô sinh nguyên phát ở nam giới.
• Trước phẫu thuật nối ống dẫn tinh.
• Kết quả khám sức khỏe sinh sản của hai vợ chồng đều bình thường. Dù không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào khi giao hợp, hai vợ chồng đã lâu vẫn chưa có con. Trong trường hợp này, cả vợ và chồng đều nên tiến hành xét nghiệm để mang lại tính chính xác cao cho kết quả chẩn đoán.

Các phương pháp điều trị

Hiện nay vẫn chưa có phương pháp chữa trị đặc hiệu cho hiện tượng kháng thể kháng tinh trùng. Với nam giới, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc ức chế miễn dịch nhằm làm giảm phản ứng miễn dịch của cơ thể. Phương pháp điều trị này sẽ giúp người chồng sản sinh ra kháng thể tiêu diệt tinh trùng ít hơn, nhờ đó tăng khả năng có thai cho người vợ.

Với nữ giới, bác sĩ có thể chỉ định phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI), tránh tinh trùng tiếp xúc với kháng thể diệt tinh trùng trong chất nhầy ở cổ tử cung của người vợ. Các phương pháp hỗ trợ sinh sản khác có thể được thực hiện như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI)…

Phương pháp ức chế miễn dịch

Sử dụng corticoid có khả năng làm giảm sản xuất kháng thể và sự kết dính giữa kháng thể – kháng nguyên. Hiện nay vẫn chưa có sự thống nhất về liều lượng và thời gian điều trị của phương pháp ức chế miễn dịch. Vì thế, phương pháp này khi được áp dụng để điều trị vô sinh nam sẽ cần có sự chỉ định của các bác sĩ chuyên khoa.

Phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI)

IUI (intrauterine insemination) là phương pháp hỗ trợ sinh sản hiện đại. Bác sĩ sẽ dùng một ống thông nhỏ để đưa tinh trùng đã lọc rửa, chọn lọc qua cổ tử cung, bơm trực tiếp vào buồng tử cung. Nguyên tắc cơ bản của phương pháp này là giảm những tác động bất lợi của môi trường âm đạo, chất nhầy cổ tử cung lên tinh trùng và đặt tinh trùng tại vị trí gần trứng nhất nhằm tăng cơ hội thụ thai. Bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung cho trường hợp có kháng thể kháng tinh trùng xuất hiện trong chất nhầy tử cung của nữ giới.

Phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF)

Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) là phương pháp hỗ trợ sinh sản cho những đôi vợ chồng hiếm muộn thông qua việc cho trứng và tinh trùng kết hợp ở ngoài cơ thể. Sau khi trứng và tinh trùng kết hợp thành công, phôi thai sẽ hình thành và được chuyển lại vào buồng tử cung của người vợ. Sau đó, phôi làm tổ và phát triển thành thai nhi tương tự những trường hợp thụ thai tự nhiên.

IVF là kỹ thuật đặc biệt hỗ trợ tinh trùng và trứng kết hợp với nhau trong môi trường phòng thí nghiệm. Sau khi được lọc rửa, tinh trùng sẽ được cấy chung với trứng trong đĩa môi trường rồi ủ trong tủ. Tinh trùng có thể đi xuyên vào trứng, xảy ra quá trình thụ tinh chỉ trong vài giờ đầu. Trong phương pháp này, trứng và tinh trùng sẽ gặp nhau, kết hợp với nhau một cách tự nhiên để tạo thành phôi.

Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI)

ICSI (Intra-cytoplasmic Sperm Injection) là kỹ thuật sử dụng hệ thống vi thao tác xử lý tiêm tinh trùng trực tiếp vào bào tương của noãn để tạo phôi, tăng khả năng thụ tinh giữa trứng và tinh trùng. Kỹ thuật này được báo cáo thành công lần đầu vào năm 1992.

Phôi được hình thành chỉ từ duy nhất 1 trứng và 1 tinh trùng. Những phôi dư có thể được đông lạnh để dùng trong những chu kỳ chuyển phôi sau. Khi chuyển nhiều phôi, cơ hội mang thai sẽ cao hơn. Tuy nhiên, người vợ cũng có nguy cơ mang đa thai.

Với sứ mệnh mang đến hạnh phúc và niềm tin cho các đôi vợ chồng, khoa Nam học của Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh ra đời, mang tới những dịch vụ cao cấp trong việc tư vấn, thăm khám, chẩn đoán và điều trị các bệnh phổ biến và chuyên sâu trong lĩnh vực Nam học.

Đội ngũ chuyên gia của khoa thường xuyên cập nhật những nghiên cứu khoa học và các phác đồ hiện đại trong tư vấn chăm sóc sức khỏe Nam giới với hiệu quả và tính an toàn cao.

Được thành lập với sứ mệnh “Vòng tay yêu thương, mang lại hạnh phúc, niềm tin cho mỗi gia đình”, khoa Nam học Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đã điều trị thành công cho rất nhiều bệnh nhân gặp phải các vấn đề sức khỏe sinh sản, đem đến niềm vui và hạnh phúc cho hàng ngàn cặp vợ chồng.

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong số ít bệnh viện có sự phối hợp chặt chẽ cả 3 khoa Hỗ trợ sinh sản, khoa Phụ sản và khoa Nam học. Bệnh viện có ngân hàng mô, giúp trữ đông mô phục vụ cho hỗ trợ sinh sản. Tại khoa Nam học, các bác sĩ áp dụng nhiều kỹ thuật tiên tiến trong khám chữa bệnh, chẳng hạn như phẫu thuật nội soi bằng máy Laser công suất lớn (Holmium), dùng kính hiển vi trong các phẫu thuật vi phẫu và tạo hình…

Để đặt lịch khám và chữa trị tình trạng vô sinh ở nam giới cùng các chuyên gia đầu ngành tại Khoa Nam học, hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách vui lòng liên hệ:

HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH

• Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội:
  • 108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, Hà Nội
  • Hotline: 024 3872 3872 – 024 7106 6858
• Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TPHCM:
  • 2B Phổ Quang, P.2, Q.Tân Bình, TPHCM
  • Hotline: 093 180 6858 – 0287 102 6789
• Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Quận 8:
  • 316C Phạm Hùng, P.5, Q.8, TPHCM
  • Hotline: 093 180 6858 – 0287 102 6789
• Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7:
  • 25 Nguyễn Hữu Thọ, P.Tân Hưng, Q.7, TPHCM
  • Hotline: 093 180 6858 – 0287 102 6789
• Fanpage: https://www.facebook.com/benhvientamanh/
• Website: https://tamanhhospital.vn

Kháng thể kháng tinh trùng là nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn cho nhiều đôi vợ chồng. Bác sĩ có thể điều trị hiện tượng kháng thể kháng tinh trùng bằng những phương pháp đã nêu trên. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng có thể điều trị được. Vì thế, bạn nên liên hệ với bác sĩ ngay khi nhận thấy vấn đề về sức khỏe sinh sản của mình và người bạn đời để được thăm khám và điều trị kịp thời.